Şüphenin Tarihi

ŞÜPHENİN TARİHİ


Şüpheciler, kesin bilginin olanaksızlığını savunurlar "Sceptizm" sözcüğünün kökü olan "scep" ya da "scept", Sanskritçe "direk" anlamındaki skambhah ve "destek olan" anlamında skabh native' in de köküdür Yunanca' daki "skimpo" sözcüğü de bir şeye dayanmak demektir Sonraları Yunanca'da "skepttesthai" sözcüğü 'inceleyen' araştıran anlamında kullanılmıştır


Şüphecilik, kesin bilginin varlığını ve ona ulaşılabileceği düşüncesindeki "dogmatizm" e zıt bir akimdir, buna göre kesin bilgi olmadığı gibi, bilgi kaynağı olarak algılarımızın da kesin olmadığını savunur


Özne ile nesne arasındaki ilişki de acık değildir Özne, nesneyi algılayamaz, yanlış algılar, böylece gerçek algılamayı gerektiren bilgi ve doğru olanaksızlaşır Bu nedenle her türlü yargıdan çekinmeli ve şüphelenmelidir


Sofistler, şüpheciliğin ilk temsilcileridir Bilgiyi sistematik olarak inceleyen ilk septik, Elias'lı Pyrron' dur Sofistler, esnek ahlak görüşleri ve politeizme olan inançsızlıkları ile dışlanmışlardı Para ile ders vermeleri de yadırganıyordu


Protogoras, Sofist geleneği ile Atina' da felsefe dersleri verirdi Ona göre duyulur alem değişmede olduğu için, duyularımız ancak bize gelip geceni gösterebilirler, evrenseli değil Ne kadar kişi varsa o kadar doğru vardır, İnsan, doğrunun ve yanlışın olcusudur İyi ya da kötü de yoktur, bunun ölçüsü de insandır, birine göre iyi olan bir diğerine göre kötü olabilir


Gorgias, daha da ileri giderek, varlık üzerine bilginin imkansızlığını "Tabiat üzerine ve Varolmayan üzerine" adli eserinin adında bile vurgular Burada herkes için geçerliliği olan bir doğrunun olanaksızlığı üzerinde durur, yalnız görünüş vardır


Asil şüpheciler daha sonraları Sofistler tabanlı ortaya çıkmış ve öğretilerini yaymışlar Bu öğretiler üç ana grupta toplanabilirler: · Pyrronculuk · Akademi şüpheciliği · Akademi sonrası şüphecilik · Deneysel şüphecilik


PYRRONCULUK


Hindistan' a gittiği bilinen Pyrron' un, Veda döneminden kalan (MO1000-600) "bilinecek bir şey yoktur" ilkesinden etkilendiği açıktır Her fikir için karşıtı olan ve ayni güçte başka bir fikir öne sürülebilir agnostik (bilinemezci) bir tavır takınan Pyrron, hiç bir fikrin doğru ya da yanlışlığının kanıtlanamayacağını söyler Bunun için en doğrusu, hüküm vermemektir (epokhe) İnsan ruh huzuruna ancak bunlardan kaçınarak ulaşabilir (ataraxia) Nesnelerin kendilerini bilemediğimiz halde görünüşlerini bildiğimizden, eylem olanaklıdır ve eylem yalnızca insana kalır böylece, septizm insana varlığın bilgisinin anlamsızlığını, bos kuruntu, ölüm ve sonrası gibi tedirginliklerin gereksizliğini göstererek ereği olan mutluluğa götürür