Talha Bin Ubeydullah Radıyallahu Anh

Talha bin Ubeydullah Radıyallahu Anh

esebi Ubeydullah bin Osman bin Amr’dır Kureyş’in Teymî kabilesindendir Nesebi altıncı atasında Mürre bin Ka’b’da Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ile birleşir Ebu Bekir (Radıyallahu Anh) ın delaletiyle Müslüman olanların dördüncüsü olarak İslâmiyetin ilk günlerinden itibaren o mübarek kafiledeki yerini aldı Kavminin ileri gelenlerinden olması kendisinden Kureyş’in işkencelerini bertaraf etmedi ‘Kureyş Aslanı’ lakaplı Nevfel bin Huveylid Talha ve Ebu Bekir (Radıyallahu Anhuma) ı önce ayrı ayrı daha sonra da birbirlerine bağladı Bundan dolayı bu iki yüce sahâbîye ‘bitişikler’ adı verilmiştir Müslüman oldu diye oğluna eziyet eden annesi Saba binti el-Hadramî daha sonra İslâmiyeti kabul ederek hicret şerefine mazhar olmuştur Talha da hicret etmiş ve şair Ka’b bin Malik ile kardeş yapılmıştır[1]

Talha (Radıyallahu Anh) zengin bir tacirdi Gerek kendi akrabalarına ve gerekse ihtiyaç sahibi Müslümanlara çokça yardımda bulunur elinde bir şey kalmayıncaya kadar tüm servetini dağıttığı olurdu Bu özelliklerinden dolayı Rasûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ona ‘Talhatü’l-Hayr’ ‘Talhatü’l-Feyyaz’ ve ‘Talhatü’l-Cüd (cömertlik)’ lakaplarını takmıştı[2]

Talha (Radıyallahu Anh) Aşerei Mübeşşere’dendir Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) daha kendileri yaşarken Ebu Bekir Ömer bin el-Hattab Osman bin Affan Ali bin Ebi Talib Talha bin Ubeydullah Zübeyr bin Avvam Sa’d bin Ebi Vakkas Abdurrahman bin Avf Ebu Ubeyde bin el-Cerrah ve Said bin Zeyd (Radıyallahu Anhum) ın cennetlik olduğunu bildirmiştir[3] Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Ebu Bekir Ömer Osman Ali Talha Zübeyr ve Sa’d ile beraber Hira Dağı üzerinde bulunuyorken dağ sallandı Bunun üzerine Rasûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):

“Ey Hira sakin ol! Senin üzerinde Nebi sıddîk ve şehitten başkası yok” buyurmuştur[4]

Talha bin Ubeydullah (Radıyallahu Anh) İslâm’ın ilk gazvesi Bedir’e Said bin Zeyd ile beraber Şam istikametinde görevli olduğundan katılamamış ancak bundan sonraki tüm savaşlarda bulunmuştur Özellikle Uhud savaşındaki yararlılığı ve fedakârlığı onun cesaret ve fedakârlığının bir vesikasıdır Bu savaşta bozguna uğrayan İslâm ordusunun hilafına Rasûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in yanından ayrılmamış onu bizzat kendi vücudunu siper yaparak korumuş ve üzerine çullanan müşriklerden kurtarmıştır Bu muhafızlığı esnasında Talha’nın eli sakatlanarak çolak kalmıştır[5] Bir rivayete göre vücudunda 70 civarında ok mızrak ve kılıç darbesi vardı Uhud savaşından söz edildiğinde Ebu Bekir (Radıyallahu Anh): “O tamamıyla Talha’nın günüydü”[6] derdi Rasûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bu savaşta:

“Talha (cenneti) vacip kıldı” buyurmuştur[7] Rasûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) onun için:

“Herkim yeryüzünde yürüyen bir şehide bakmaktan haz duyarsa Talha’ya baksın” buyurmuş[8] ve Ahzâb sûresi 23 ayetteki ‘ahdini yerine getirenler’in kim olduğu sorusuna:

−“Talha bin Ubeydullah onlardandır” buyurarak[9] onu taltif etmiştir

Rasûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) den 38 hadis rivayet eden[10] Talha (Radıyallahu Anh) onun vefatından sonra Ebu Bekir (Radıyallahu Anh) ın emrinde malı ve canı ile önce dinden dönenlerle sonra İranlılar ve Rumlarla savaştı Ömer (Radıyallahu Anh) ile de İslâm ordusunda mücahede etti Ömer (Radıyallahu Anh)vefatı anında yeni halifeyi seçmek için cennet ile müjdelenen 6 kişiden oluşan bir şûrâ oluşturmuştu ki bu şûrânın içinde Talha (Radıyallahu Anh) da bulunuyordu[11] Halife seçilen Osman (Radıyallahu Anh) ın hilafeti çalkantılarla geçmiş ve şehadetiyle neticelenmişti Ali (Radıyallahu Anh) ın hilafetinde ise fitnecilerin oyunları tutmuş ve Müslümanlar bölünmüştü Cemel Vak’ası patlak verdi ve Talha (Radıyallahu Anh)Aişe (Radıyallahu Anha) ın safında bulunarak Ali (Radıyallahu Anh) a karşı çıktı ise de Ali (Radıyallahu Anh) ın yaptığı bir ihtar ile içtihaden yaptığı hatasını anlayarak geri çekildi ve savaştan ayrıldı Bu haldeyken hicretin 36yılında Mervan bin Hakem tarafından atılan bir okla vurularak Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in haber verdiği şehadet mertebesine ulaştı [12] Savaşı kazanan Ali (Radıyallahu Anh) Talha’nın yanına geldi Ölmüş olduğu halde onu oturttu Bir yandan ağlayarak: “Keşke ben bundan yirmi yıl önce ölmüş olsaydım” diye söyleniyor bir yandan da Talha (Radıyallahu Anh) ın sakalındaki ve yüzündeki tozları siliyordu[13] Cenaze namazını da bizzat kendisi kıldırmıştı

Allah ondan razı olsun ve bizi kendisine komşu kılsın



[1] Cevâmîu’s-Sîre 112

[2] Mu’cemu’l-Kebir 1/111-112 Heysemî 9/148

[3] Tirmizî 3992 İbni Mace 133

[4] Müslim 2417/50

[5] Buhârî 3483 Nesâî 3135

[6] İbni Kesir Büyük İslâm Tarihi 7/400

[7] Tirmizî 3983 Ahmed 1/165

[8] Tirmizî 3984 İbni Mace 125

[9] Tirmizî 3987 İbni Mace 126

[10] Cevâmîu’s-Sîre 261

[11] Buhârî 3460 Müslim 567/78

[12] Mu’cemu’l-Kebir 1/113 Heysemî 9/150

[13] Mu’cemu’l-Kebir 1/113-114 Heysemî 9/15