Halifenin Dini İhtisasları

Halifenin Dini İhtisasları
a) Dini korumak:

Bu sahada dini koruma ile Müslümanların düşünce ve ibadet özgürlüklerini sınırlamayı birbirine karıştırmamak gerekir îşte bu sebeple bu görevi zikrederken halifenin ilk on görevinden ilkini zikrederken Maverdi şu şekilde tehdit eder:

"Sabit olan usuller ve ümmetin icmaına parelel olarak dini korumaktır Dinin bozuk düşüncelere karşı korunması ve ümmetin hata işlemekten men edilmesi için biri yeni bir şey ortaya atar, keşfeder veya sapık bir şüphe ortaya çıkarsa ona delil açıklamak, doğruyu beyan etmek ve layık olduğu hakları kendisine vermek, müstehak olduğu ceza ile de cezalandırmaktır"

Bu sebeple devlet başkanı olarak bu sahada müçtehidlerin tahdid ettikleri gibi, halifenin yerine getirmesi gereken görev; dini usulleri öğretmek ve yaymak, İslam hukuku normlarına uygun olarak, İslam hukukunun hükümlerine ters düşenleri cezalandırmakla inhisar olunur

b) Allah yolunda cihad etmek:

Bu pozisyonda cihadla kastedilen; kendisine çağrı yaptıktan sonra, İslama karşı inat eden kimseye İslama girmeyi ve zımmi olmayı kabul edinceye kadar Allahın hakkım kaim kılmak ve bütün dinlere hakim hale getirmek için yapılan savaştır Bu anlamıyla cihad farzı kifayedir Diğer bir ifadeyle, savunma savaşının tam aksine, bazı Müslümanlar bu görevi yerine getirdiklerinde, diğer Müslümanlar için bu hak düşer Savunma savaşında ise, düşman kuvvetleri Müslümanlara karşı saldırıya geçtikleri takdirde cihad farzı ayın olur ve savaşabilen her Müslüman için cihad zorunlu hale gelir [128]

Çağdaş düşünce prensipleri, saldırı savaşı anlamıyla dini amaçlı savaşı kabul etmiyorlarsa da halifenin bu sahadaki görevleri iki konuya inhisar olur:

Barışçı yollarla çağrı yapmak ve İslami düşünceyi bid'atlardan temizlemek için, İslama ilave edilen veya edilmek istenen hataları açıklamak ve ibraz etmek içindir

c) Fey ve zekâtları toplamak:

İslam, zenginlerinden mallarından fakirler için belli bir miktar hak kabul etmiştir Bunun en bariz örneği ise zekattır İşte bu sebeple halifenin görevi, feyi ve sadakaları hukukun, nasların ve içtihadın gerekli gördüğü doğrultuda, kötüye kullanmadan ve adaletsizlik etmeden toplamaktır Bu şekilde toplanan feyi ve sadakaları yerlerinde, kanuna uygun bir şekilde harcamaktır

d) Dini normlara göre uygulama yapma:

Bunların en önemlileri aşağıdaki gibidir:

Namaz kıldırmak: İlk dönemlerde alışılmış bir şekilde Resulullah Müslümanlara namazlarda imamlık ederdi Daha sonra dört halife bu sahada aynı şekilde kendisini takip eltiler Ebu Bekir (ra)'in namazdaki imamlığı, halife olması için sahabiler tarafından benimsenmesinin en büyük kriterlerindendir Ancak daha sonra Müslümanlar çoğalıp çeşitli bölgelere dağıldıklarında namazlardaki imamların sayıları arttı İşte bu sebeple Maverdi namaz imamlarını üçe ayırmaktadır:

1 Beş vakit namaz: Her cami için halifenin seçmiş olduğu imam bu görevi yerine getirir

2 Cuma namazı: Halifenin veya vekil olarak tayin ettiği kişinin cuma namazını kıldırması zarureti konusunda farklı görüşler mevcuttur

3 Bu durumlar dışında kalan imamlık: Halife tarafından imanım tayin edilmesi caizdir Namazın sıhhatli olması için halifenin veya vekilinin imam olması şarttır diye bir şey söz konusu değildir Her Müslüman cuma namazının dışında tek başına namaz farzını yerine getirebildiği gibi, cuma namazı için Müslümanlar kendi aralarında da imam seçebilirler

Bu sahada halifeye düşen görev ise namazların kılınması, camilerin korunması ve mabedlere riayet edilmesi itina gösterilmesi, hazır olduğu zamanlarda ise namazlarda Müslümanlara imamlık yapma ve dini normların devamlılığına yardımcı olmak amacıyla camilere devamlı imamları tayin etmektir

Oruç: Bu sahada halifenin rolü, kontrol etmeye münhasırdır Ramazan ayının başlangıcını ve bitişini o ilan ettiği gibi, adli makamlar vasıtasıyla aynı zamanda açık bir şekilde, makul bir özrü olmadan oruç yiyenlerin cezalandırılmalarını da o sağlar

Hac: Halifenin buradaki görevi, eskiden ulaşım araçlarının zorluklan sebebiyle oldukça güç olan Müslümanların bu farzlarını yerine getirmeleri için gerekli kolaylıkları sağlamaktır Bunun için gerekli görevlileri tayin etmek suretiyle bu görevliler hacıların karşılaşabilecekleri bütün zorluklan kolaylaştırmayı üstlenirler Onun görevi, bunların yerine getirilmesi için gerekli yetkilileri tayin etmekle sınırlıdır Maverdi'nin dediği gibi Hac'ca velayet etmek iki şekilde olur:

1) Hacıların hac görevini yerine getirmelerini kolaylaştırmak

2) Hacıların ikamelerini sağlamak





[128] Cihad, saldırı savaşı anlamıyla İslam’ın çağrı yaptığı barış ve düşünce özgürlüğüyle bağdaş nuyorsa, cihada sebep olan tarihi konsiderasyonların ışığında cihadın anlaşılması gerekir İşte bu sebeple İslam hukuku ilim uzmanları cihadın meşruiyetini aşağıdaki saldırı savaşı olarak sınırlamaktadırlar:

1 Günümüzdeki anlamıyla sömürünün değil, dini bir amacın hedef edinilmesi

2 Amacın başarıyla gerçekleşmesine yardım için Müslümanların güç ve iktidar sahibi olmaları

3 Daha önce de arzettiğimiz anlamıyla farzı kifaye olması

4 Halife savaş yerine banş antlaşmaları yapma yetkisine sahiptir