Kaza Yapılmasını Gerekli Kılanların Delilleri Fasl

Kaza Yapılmasını Gerekli Kılanların Delilleri Faslı

Kaza yapılmasını gerekli kılanlar şöyle demiştir:
“rasulullah (sav) uyuyup unutup namazını kılmayana kaza etmesini emr etmeleri konusunda129 bu iki özellik mazaret olup, ifrat değildirler Asi olan bir ifratçıya kazanın vacip olması daha evla ve doğrudur Her ne kadar namaz sadece vaktinde sahih olduğu halde uyuyan ve unutan kimse hakkında ise; vaktinden sonra kaza yapması fayda vermemektedir Dediler ki:
“Rasulullah (sav) Hendek günü ikindiyi akşamdan sonra kılmıştır, sahabeler de öylece kılmışlardır130 Bilinen şu ki; onlar uykudadeğiller idi ve sehv içinde de değillerdi şayet bazılarında unutma hasıl olmuşsa da bu hepsini bağlamamaktadır” Devamla demişlerdir ki:
“Öyleyse ifratçı kişi mazurlu kişiden nasılda tehir etme hususunda daha iyi olabiliyor? Dolayısı ile ifratçı kişiden hafifletip, mazeretli kişide ağırlaştırılsın” Demişlerdir ki:
“Yüce Allah ancak ümmete namazını kaçıranın hükmünü açıklamak için ve hemen kılınmakla sadece değil sonraya da tedarik edebildiğini (göstermek) için Rasulünü ve sahabeleri uyutmuştur3 Devamla da şöyle demişlerdir:
3şüphesiz Rasulullah (sav) ramazan ayında cima yapıp orucunu bozanın, yerine bir gün oruç tutmasını emretmiştir”131 Dolayısı ile şöyle de demişlerdir:
“İşte kıyas, kazanın vacip olduğunu içermektedir Çünkü emir, vatinde bu ibadet fiilinin mükellefin yapmasına yöeltilmiştir Dolayısı ile vakitte ifrata kaçacak olsa ve terketse (ancak ileride kılsa) bu ibadet fiilini düşürmüş demek değildir”
(129) Bu manada birçok hadis sayfa: 67’de geçmişti
(130) Buhari: 2/55, 56, Mevakit’de: Kim vaktin gitmesinden sonra cemaate namaz kıldırırsa babında ve ilk namazların ilki ile kazası babında; Meğazi bölümünde: Hendek savaşı babında; Müslim: 631, Mesacid: “Salatul vusta” ikindi namazıdır, diyenlerin delili babında; tirmizi: 180, Namaz’da: Bir insanın kaçırdığı namazlara hangisi ile başlayacağı babında; Nesai: 3/84, 85’de, Sehu bölümünde: Kişiye namaz kıldın mı? sorulupta o da: 3Hayır3 derse babında rivayet etmişlerdir
(131) ebu Davud: 2393, Oruç’da: Ramazanda ehline yaklaşanın kefareti hakkında bab; Darekutni: 252’de, nitekim bu ziyade ile o da oruç ile emirdir - hafızlardan başkası olmadan tan’da bulunmuştur abdulhak: “Ahkam”ında şöyle demiştir: “Nasbur-Raye” 2/453, adlı eserinde Zeyla’inin naklettiği Müslim4in bu hadisteki yolları daha sahih ve daha meşhurdur Bunlarda: “Bir gün oruç tut (Kefaret olarak) ne hurma ve ne de istiğfar gerekir” ibaresi yoktur ancak kaza mürsel olarak sahihdir Bunu Malik, Muvatta: 1/297’de rivayet etmiş ve: “Bu Said b Müseyyeb’in mürsellerindendir” demiştir Malik, o da ata b Abdillah El-Horosani’den, o da Said’den Zühri hadisinden bu lafzayı zikreden hafızların inkarı: şüphesiz ki onun ashabı hem isnat ve hem de sika’dırlar Yunus b akil, Malik ve Leys gibi onlardan hiç kimse bu lafza ile zikretmemiştir Bunu ondan ancak zabtı zayıf olan kişi zikretmiştir Hişam b Sad ve benzerleri gibi Hafız: “Feth” adlı eserinde: 4/150 şöyle demiştir: “Nitekim bu hadiste kaza ile lafzı ebu Uveys, Abdulcabbar, Hişam b Sad’ın rivayeti ile, hepside Zühri’den rivayet etmişlerdir Beyhaki: 4/226, ibrahim b Sad o Leys’den o da Zühri’den rivayet etmiştir Bu da ziyade olmadan Zühri’den sahih’de bulunmaktadır Leys’in hadisi -Zühri’den olan- bunun dışında sahihayn’da bulunmaktadır Ziyade -aynı zamanda- Said b Müseyyeb’in Mürselinde ve vaki’dir Nafi b Cübeyr4in, Hasan’ın, Muhammed b Kab’ın da mürsellerinde vakidir bu Dolayısı ile bu yolların hepsi bu ziyadenin asıl olduğunu göstermektedir