Müzik Ve Felsefe

Müzikte "felsefeyi"duyanlar felsefedeki "müziği"de duyabilirler Elbette, burada, "müzik" ve "felsefe" kavramları belli bir anlamda kullanılıyor

Müzikte felsefe, müzik diliyle düşünebilme ile ortaya konabilir ya da duyulabilir Müzik ile düşünülebilir Bu düşünme "müziksel" diyebileceğimiz düşünmedir Alışılagelen akademik felsefe bakışıyla müzik dili, felsefe dili değildir Çözümlemelerin, kavram betimlemelerinin, sorgulamaların, tartışmaların, konuştuğumuz, yazdığımız dille yapıldığı bir alan felsefe

Kendine özgü kavramları, sözcük dağarcığı var Müzikte felsefe, müzikteki felsefe, bizi felsefeye hazırlayan felsefece düşünme sırasında, yanımızda olan "müzik"tir, bir yorumla felsefede yanımızda olandır, yolculuk arkadaşımızdır Bestecinin kompozitörün müzik diliyle anlattığı yaşamdır, doğadır, insandır, kültürdür Bu müziği duyabilen kulaklara düşünceler aktarılabilir

"Felsefedeki müzik" deyimi de bir metafordur Müzikte seslerin şiddeti, gürlüğü, tınısı, akış hızı (bir anlamıyla tempo) kısalığı, uzunluğu yenilenmesi, ölçüsü, uyumu, felsefece düşünmede "karşılığını" bulabilir Düşünceler arası uyum, âhenk, ortaya konan yaşama resminin canlılığı, ritmi, akıcılığı, bir müzik etkisi yaratabilir

Müziği duymak ve yaratmak yaşamdaki akışın kavranmasında müzik var Yaşamak, yaşamdaki müziği duymakla anlamlı Bu müzikle yoğun Varlığa, onun müziğini duyacak biçimde yaklaşabilme, müziklenmiş bir insan yaşamının önemli bir başarısı Sevgilime, onun müziğini duyabilecek biçimde, onun kendindeki müziği, özgürce yaratmasına izin verecek biçimde durabilmek

Doğaya, insana, yıldızlara, düşüncelere, değerlere, insan ilişkilerine, duygularımıza, bedenimize, kültürümüze, sanata, bilime onlardaki müziği ortaya çıkarabilecek yakınlıkta ve tarzda yaklaşabilmek Kim kimin müziğini duyacak biçimde yaklaşıyor ki birbirine? Hayat denilen bu koşuşturma içinde kim hayatın müziğine kulak veriyor ki? Kimde böyle bir yürek, böyle bir kulak var?


Felsefe işte bu noktada, büyük ölçüde, etik alanında ya da etikle birleşmiş estetik alnında, insanın müzik duyarak, müzik yaratarak yaşamasına katkıda bulunabilir
Belki, birey olarak her insan bir müzik aletidir Her insanın ruhu bir müziği çalar

Kimi ruhlar kakafonik kimi ruhlar (ki sayılarının çok az olduğunu sanıyorum!) senfoniktir Ruhumuz sürekli bir müzik yayını yapar çevresine Duyuların kiminin hoşuna gidebilir, belki büyük bir çoğunluğu duymaz bile, kimilerininse kulağını tırmalayabilir Müzik yalnızca, ruhumuzdan gelmez, insan ilişkilerinde de gelir Dostlukların örneğin, bir müziği vardır Toplulukların, toplumların, tarihteki olayların bir müziği vardır

"Sen tek başına güzel bir müziksin, ben tek başıma; birlikte olduğumuz zaman büyük bir gürültü çıkıyor !" ilişkilerin güzel bir müzik vermesi vermiyor, bu müziklerin uyumudur, ilişkilerin müziği
Kavganın, savaşın kötülüklerin, zulmün, acının da müziği var Düşünmenin müziği, bilimde ve sanatta ancak ustalaşmış kulakların duyabildiği, çalabildiği bir müziktir Örneğin, matematikte öyle buluşlar, kanıtlar yapabiliriz ki, bu buluşun müziği, onu anlayanların, anlayınca duyanların, keyif alanların kulaklarına ulaşabilir


Yaşamımızın bir müziği varsa, onu keşfetmek gerek, yer yer icat etmek Yaratmak Bir çok ensturuman olabilir hayatımızda, yaylılar, bakır üflemeliler, vurmalılar, ağaç üflemeliler Gönlümüzse orkestra şefidir Ne kadar çaldırabilir bu sazlara hayatımızın müziğini?


Önceden notalar yazılıp verilmiyor ki, sazlar sürekli değişiyor, şefin beklentileri, umutları da Aklımız, duygularımız, gönlümüze yardım ederse, bu provası hemen hemen olanaksız olan yapıtlarımızın ( belki büyük çoğunluğu doğaçlamadır!) anlamlı müziği çıkabilir ortaya Kimimiz gönlündeki müziği geçirebilir hayatına, kimimiz zorla, istemeye istemeye birşeyler çalar, kimilerininse müzik kulakları hiç yoktur


Felsefe bir anlamıyla insanın kendindeki, doğadaki, evrendeki, tarihteki müziği aramasıdır

*
Ahmet İnam