Dinin Kültürümüz üzerindeki Etkileri

Dinin kültürümüz üzerinde önemli etkileri vardır Bizim kültürümüz üzerinde etkili olan ise İslam dır Çünkü Türk ulusunun %99'u Müslüman’dır Geri kalanı ise diğer dinlere mensup vatandaşlarımızdan oluşmaktadır Dolayısıyla bizim kültürümüz üzerinde etkili olan din, İslam dinidir

İslam dinini hemen bütün kültürel unsur ve değerlerimiz üzerinde etkisi vardır Bu etki bugün de devam etmektedir Dilimiz, edebiyatımız, örf ve adetlerimiz, sanatımız, musikimiz ve mimarimiz üzerinde İslam dininin etkileri bulunmaktadır Bu etkileri, bazen anlayarak, bazen de farkında olmaksızın yaşamaktayız Oysa, bu etkilerin neler olduğunu bilirsek, onlara karşı daha bilinçli davranma şansına sahip olabiliriz Böylece, onları anlama ve ilerletme şansını da yakalayabiliriz

İslam dininin kültürümüz üzerindeki etkilerini, kültürümüzün öğeleri üzerinde inceleme yaparak ortaya koyabiliriz

3 1 Dilimizdeki Dini Motifler

Türkler, diğer Müslüman uluslar gibi, İslam’ı Araplardan öğrenmiştir Dolayısıyla İslam'ın anlaşılmasında ve anlatılmasında Arapça'nın önemli etkisi görülmektedir Aynı etkiyi dilimizde de görmek mümkündür Ancak, her millet gibi biz de İslam kendi dilimiz ile anlamayı denemişiz ve bunu da başarmışızdır Özellikle cumhuriyetten sonra din ile ilgili bilgilerimizi Türkçeleştirme çabaları olmuştur Bunu yaparken, dilimize yerleşmiş olan bazı dini kelime ve kavramları korumuşuzdur Çünkü o kelime ve kavramlar , zaten bizim dilimizin birer parçası haline gelmiştir Hatta onlara, Arapça asıllarından farklı anlamlar yükleyerek Türkçeleştirmişizdir Namaz, oruç, ezan, ramazan, cuma, cemaat, maşallah, inşallah, teravi, selam, peygamber gibi kelimeleri örnek olarak inceleyebiliriz Namaz ve peygamber kelimeleri İran dili olan Farsça’dan Türkçe’mize girmiştir Ezan, ramazan, maşallah, inşallah, teravi ve selam kelimeleri Arapça kökenli kelimelerdir Ancak, Türkçe konuşan herkes bu kelimelerin anlamlarını bilir işte bu yüzden bunlar artık Türkçeleşmiş kabul edilmekte ve kullanılmaktadır

32 Edebiyatımızda Dini Motifler

Edebiyatımızda dini motifler önemli yer tutmaktadır Çünkü Müslümanlığı biz en iyi şekilde anlamış ve anlatmış bir ulusuz Dolayısıyla, kültürümüzün her öğesine dinimiz etkileri sinmiştir Edebiyatımız da bundan nasibini almıştır

Edebiyatımızda dini motifleri iki açıdan ele almak mümkündür Birincisi çok kısa olarak şöyle açıklanabilir: Dilimizde dini kelime ve kavramlar etkili bir şekilde yer aldığı için, hemen her edebi eserde bu kelime ve kavramlara rastlamak mümkündür Ayrıca, değer hükümlerimiz açısından da durum farklı değildir Helal haram, doğru, yanlış, günah, sevap, hayırlı, hayırsız gibi diğer hükümlerinin şekillenmesinde dinimizin etkisi vardır Bu kelimeler ise edebi eserlerde sıkça kullanılmaktadır

Dinin edebiyatımıza ikinci etkisi ise özel bazı edebi türler ortaya çıkarmasıdır

DUA

Ulu Tanrım, şu karanlık yolları Bizi sana ulaştıran yollar et! ihtirasla kilitlenmiş kolları ,

Birbirini kucaklayan kollar et!

Roman, Hikaye ve Tiyatro Eserlerinde Dini Motifler

Edebiyat eserlerimiz arasında önemli yer tutan roman ve hikayelerde de çok sayıda dini motiflere rastlarız Bunlardan bir kısmında doğrudan din ile ilgili konular işlenir Bir kısmında ise, hayatın akışı içerisindeki dini olaylar anlatılmaktadır

33 Örf ve Adetlerimizde Dini Motifler

Örf ve adetlerimiz kültürümüzün etkili öğeleri arasında yer alır Onlar da milletimizin uzun yıllar yaşadıklarının birer ürünüdürler Örf ve adetlerimizin oluşmasında dinin etkilerini de görmek mümkündür

Büyüklere saygı göstermek, küçüklere sevgi ile yaklaşmak Darda olan yardım etmek Komşular arasındaki yardımlaşmak, misafire ikramda bulunmak, hastaları ziyaret etmek Bayramlaşmalar, kabir ziyaretleri Allah'ın emriyle gelin alıp vermek, gelin evine Kuran hediye etmek, kurban kesmek, düğünlerde kutlamalar vb bizim güzel örf ve adetlerimizdendir Bunların hepsinde dinimizin öğütlerinin katkıları bulunmaktadır

34 Musikimizde Dini Motifler

Türk kültüründe dini duygu ve düşünceleri anlatmak için de musiki kullanılmıştır ilahiler, nefesler ve dini içerikli şarkılar bestelenmiştir Sonuçta, Türk Tasavvuf Musikisi ortaya çıkmıştır Dinin musikimiz üzerindeki etkilerine bir örnek olarak aşağıdaki ilahiyi inceleyebiliriz

35 MİMARİMİZDEKİ DİNİ MOTİFLER

Mimari üzerinde dinin etkisi yadsınamayacak kadar büyüktür Bunun en güzel örneklerini ibadethanelerde görürüz Bütün dinler kendi ibadethanelerini özenle ve ulaşabildikleri en yüksek ustalıklarla yapmışlardır Bu eserler, o kültürün simgesi haline gelmişlerdir Örneğin, Türkiye ile ilgili tanıtım resimlerinde en çok

yer alan görüntülerin arasında birer sanat harikası olan camiler ve minareleri gelmektedir

4 KÜLTÜRÜ ANLAMADA DİNİ DOĞRU ANLAMANIN ÖNEMİ

Din, hem kendisi bir kültür öğesidir hem de diğer öğeler üzerinde etkisini göstermektedir Dolayısıyla dini unutan veya öğrenmeyen insan ve toplumlar , sadece bir kültür öğesini unutmuş ve öğrenmemiş olmaz Aksine onlar , diğer kültür unsurlarını anlamakta da zorluk çeker

Musikimizdeki, edebiyatımızdaki ve mimarimizdeki dinsel öğeler sahipsiz kalır Böyle bir durumda kültürel zenginliklerimizin başkalarının elinde geçmesi ihtimali doğar Nitekim, biz kıymetini anlayamadığımız için bir çok kültür varlığımız yurt dışına kaçırılmıştır En korkuncu da, bunların önemli bir kısmı bizim insanlarımız tarafından para için satılmıştır

Dini doğru anlayamayan insanlar , kültür içerisinde sürekli değişerek yaşayan dinsel anlayışları kavrayamamaktadırlar Onlar, bir zamanların ihtiyaçlarına göre yapılmış bazı şeyleri, dinin kendisi zannederek, değişmeye ve gelişmeye karşı çıkmaktadırlar Aynı şekilde dinden haberdar olmayanlar da her şeyin her şekilde değişebileceğini zannederek hareket etmektedirler Böyle olunca da bir kargaşa ortamı doğmaktadır

Oysa, dini doğru anladığımız zaman, kültürümüz içerisindeki dini motifleri daha rahat anlayabiliriz Doğru anladığımız zaman neyin niçin ve nasıl değiştiğini veya değişmesi gerektiğini görebiliriz

5 DİNSEL BAĞNAZLIĞIN ZARARLARI

Bağnazlık, bir inanışa, bir düşünceye bilgisizce aşırı ölçüde bağlanıp ondan başkasını düşünmeme anlamına gelir Bağnaz kişi, kendi düşüncesinden başkasına hayat hakkı tanımayacak kadar aşırılık gösteren kişi demektir Bu anlamda kullanılan bir diğer kelime de taassuptur

Taassup, ''hoşgörü''den yoksun her türlü düşünce, fikir ve anlayışı içine almaktadır Bundan dolayı, taassup sahibi kişi kendi anlayışı dışındakilere hak tanımaz Karşısındakilerin de, en azından kendilerine göre haklı olabileceklerine ihtimal vermez

Taassup sadece din ve inanç konuları için geçerli değildir Diğer fikir ve düşünceler için de geçerlidir

Taassubun sebebi büyük ölçüde cehalet, yani bilgisizlik olduğuna göre, taassupsuzluğu sağlamanın yolu eğitimden geçmektedir Bu konuda herkese büyük görevler düşmektedir Ancak, görevin en önemli kısmı devletin üzerindedir

Türkiye Cumhuriyeti Devleti, bu konuda üzerine düşeni, imkanları çerçevesinde yapmaya çalışmaktadır Her alanda, okullar açmakta, örgün ve yaygın eğitim imkanları hazırlamaktadır Devlet, Din konusunda en doğru ve en güvenilir bilgilerin öğrenilmesi ve dini bağnazlığın önlenmesi için imam Hatip Liseleri açmaktadır Ayrıca, okullarda Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersleri okutmaktadır