Celme (Halime) Hatun Kümbeti (Gevaş)

Celme (Halime) Hatun Kümbeti (Gevaş)Van ili Gevaş ilçesine 2 km uzaklıkta, Van Gölü kenarında mezarlık içerisinde bulunan bu kümbeti ilk kez XIX yüzyılın başlarında gezginlerin dikkatini çekmiş, WBachmann yapıyı incelemiştir Bunun ardından ProfDr Oktay Aslanapa ve MOluş Arık kümbeti yayınlamıştır

Kümbetin güney yönündeki pencere altındaki silmede Ahlatlı Pehlivan Havetoğlu Esed tarafından yaptırıldığı yazılıdır Bu ustanın Ahlat Meydan Mezarlığı ile Taht-ı Süleyman Mezarlığı’ndaki mezarlarda da ismine rastlanmaktadır Bu mezarlıklardaki mezar taşları üzerinde 1317–1327 tarihleri bulunmaktadır

Kümbet kübik bir kaide üzerine onikigen planlı olarak yapılmış, üzeri de konik bir çatı ile örtülmüştür Kaideden gövdeye pahlarla geçilmiştir Türbenin dışı ve her köşedeki pencereleri üçgen profilli, ince uzun dikdörtgen nişler halindedir Bu nişler Bursa kemerli olarak son bulmaktadır Bunlardan doğu, batı ve güney cephelerdeki nişlerin içerisine birer pencere açılmıştır Giriş kapısı oldukça gösterişli olup silmeli, mukarnaslı bir niş içerisinde bulunmaktadır Türbenin giriş kapısı üzerinde Arapça bir kitabe bulunmaktadır Bu kitabenin mealen anlamı şöyledir:

“Melik İzeddin, vefat eden Celme Hatun adına bu türbenin yapılmasını h736 (1335) yılının Muharrem ayında emretti”

Bu kitabede ismi geçen Melik İzeddin ile ilgili bir bilgiye rastlanmamıştır Ancak ProfDrOktay Aslanapa bu tarihlerde Celayirli’lerin yöreye hakim olduklarını belirtmiş ve bu kişinin Karakoyunlu beylerinden biri olabileceğini ileri sürmüştür Bu kümbetin kitabesindeki ismin okunmasında bazı noktalar dikkate alındığında Halime ismi ile Celme isminin karıştığı da açıkça görülmektedir Bununla beraber halk arasında bu kümbet Halime Hatun Kümbeti olarak da tanınmıştır

Kümbetin cephelerine yazı taklidi geçmeler ve bitkisel motiflerden ibaret bezemelerle görkemli bir görünüm verilmiştir Ayrıca kümbetin saçak altına bitkisel motifli iki şerit arasına Kuran’dan alınma ayetler yazılmıştır

Kümbetin altında mumyalık kısmı bulunmakta olup, bu kısmın üzeri manastır tonozu ile örtülmüştür Ancak mumyalığın içerisinde bulunan mezarlardan hiçbir iz günümüze gelememiştir