Berat Gecesinin Mahiyeti Ve Önemi

Berat Gecesinin Mahiyeti ve Önemi
Hakkında Berat Gecesinin Mahiyeti ve Önemi




Berat Gecesinin Mahiyeti ve Önemi

Yıllık bir program çerçevesinde yürütülen ticari faaliyetler yıl sonunda o program esaslarına göre kontrol) ve teftiş edilir Kâr zarar hesapları yapılır Kesin hesabın tespitinden sonra da gelecek yılın programı hazırlanarak şeklini alır

Her yıl tekrar edilen bu kontrol ve tespit işlemleri sayesinde ekonomik hayatta istikrarlı ve sağlam bir ilerlemenin temini mümkün olur

Bu misalin ışığında manevi hayatımıza ve faaliyetlerimize bakalım Dünya, âhiret hayatının kazanılması için yaratılmış bir manevi ticaret yeri olduğuna göre, o ticaretle ilgili faaliyetlerin de yıllık muhasebeye tabi olması gayet tabiidir

Bu muhasebenin vakti üç ayların içindedir Berat Kandili ile başlayıp Kadir Gecesiyle biten devreye rastlar

Duhan Sûresinin 2, 3 ve 4 âyetlerinin Berat Gecesinden bahsettiği bildirilmektedir Âyetlerin meali şöyle:

"O apaçık kitaba and olsun ki, biz onu gerçekten mübarek bir gecede indirdik Çünkü biz onunla insanları uyarmaktayız Bütün hikmetli işler o gecede tefrik olunur"

Bu âyetler hakkında iki görüş vardır Çoğu tefsir bilginlerinin görüşüne göre, bu mübarek gece Kadir Gecesidir İkrime bin Ebi Cehil'in de dahil olduğu bir grup alim ise; bu gecenin Berat Gecesi olduğunu söylemişlerdir Her iki tefsiri birleştiren diğer bir görüşe göre de, hikmetli işlerin ayırımının yapılmasına Berat Gecesinde başlanmakta ve bu işlem Kadir Gecesine kadar devam etmektedir Bu hikmetli işler nelerdir ve âyetin mânası nedir?

Yıllık kader programı

İbni Abbas'tan rivayet edildiğine göre, hikmetli işlerin birbirinden ayırd edilmesi şu şekilde cereyan etmektedir:

Bu seneden gelecek seneye kadar meydana gelecek olayların hepsi ayrı ayrı melekler tarafından defterlere yazılır Rızıklar, eceller, zenginlik, fakirlik, ölümler, doğumlar hep bu esnada kaydedilir O yılki hacıların sayısı bile bu devrede takdir olunur Herkesin ve her-şeyin o sene içindeki mukadderatı kaydedilir

Rızıkla alakalı defterler Mikail Aleyhisselâma verilir

Savaşlarla ilgili defterler Cebrail Aleyhissalama verilir

Ameller nüshası dünya semasında görevli melek olan İsrafil'e verilir ki bu büyük bir melektir

Ölüm ve musibetlerle ilgili defter de Azrail Aleyhisselâma teslim edilir

Fahreddin er-Râzî"nin açıklamasına göre bu defterlerin düzenlenmesi Berat Gecesinde başlar, Kadir Gecesinde tamamlanarak her defter sahibine teslim edilir1

Berat Kandilinin "bütün senede bir kudsi çekirdek hükmünde ve beşer mukadderatının programı nev'inden olması cihetiyle Leyle-i Kadrin kudsiyetinde" olması bu manalara dayanmaktadır2

Kur'ân'ın bu gecede indirilmesi meselesine ise şöyle bir açıklama getirilmektedir:

Berat gecesi, Kuran-ı Kerimin Levh-i Mahfuzdan dünya semasına toptan indirildiği gecedir Buna inzal denir Kadir gecesinde ise Peygamberimize ilk kez ve parça parça indirilmeye başlanmıştır Buna da tenzil denir

Berat Gecesinin özellikleri

Tefsirlerde bu gece ile ilgili olarak şu şekilde izahlar yer almaktadır: Vergi ödendiği zaman nasıl ki vergi borçlusuna borcundan kurtulduğunu gösteren bir belge veriliyorsa, Allah Azze ve Celle de Berat Gecesinde mü'min kullarına berat yazar Zaten bu gecenin dört adı vardır: "Mübarek Gece", "Berae Gecesi", "Sakk Gecesi Belge ve senet (Allah Teala bu gece mü'min kullarına beraet yazar)", "Rahmet Gecesi"

"Berat, beraet" kelimesi "el-berâe" kelimesinin Türkçedeki kullanılış şeklidir Beri olmak, aklanmak, temiz ve suçsuz çıkmak demektir

"Berâet" iki şey arasında ilişki olmaması, kişinin bir yükümlülükten kurtulması veya yükümlülüğünün bulunmaması anl----- gelmektedir Mü'minlerin bu gece günah yüklerinden kurtulup İlâhî bağışa ermeleri umulduğu için de Berat Gecesi denmiştir

Bir kısım âlimlerin, kıblenin Kudüs'teki Mescid-i Aksâ'dan Mekke'deki Kabe istikametine çevrilmesinin Hicretin ikinci yılında Berat Gecesinde gerçekleştiğini kabul etmeleri de geceye ayrı bir önem kazandırmaktadır3

Berat Gecesinin beş ayrı özelliği vardır

1 Bütün hikmetli işlerin ayırımına başlanması

2 Bu gecede yapılacak ibadetlerin diğer vakitlere nispetle kat kat sevaplı olması

3 İlâhi rahmetin bütün âlemi kuşatması

4 Allah'ın af ve bağışlamasının coşması

5 Peygamberimize tam bir şefaat yetkisinin verilmiş olması

Bir rivayette bildirildiğine göre Resulullah Aleyhissalâtü Vesselam Şâban'ın onüçüncü gecesi ümmeti hakkında şefaat niyaz etti, üçte biri verildi Ondördüncü gecesi niyaz etti üçte ikisi verildi Onbeşinci gecesi niyaz etti, hepsi verildi Ancak Allah'tan devenin kaçması gibi kaçanlar başka

Zemzem kuyusunun bu gecede açık bir şekilde coşup çoğalması da bu manaları kuvvetlendiren kutsal bir işaret olarak yorumlanmaktadır4

Peygamber Efendimiz bir hadis-i şeriflerinde Berat Gecesinin feyiz ve bereketini çeşitli şekillerde nazara vermektedir

"Şâban'ın 15 gecesi geldiğinde geceyi uyanık ibadetle, gündüzü de oruçlu olarak geçirin O gece güneş battıktan sonra Allah rahmetiyle dünya semasına tecelli eder ve şöyle seslenir:

"İstiğfar eden yok mu, affedeyim ve bağışlayayım "Rızık isteyen yok mu, hemen rızık vereyim

"Başına bir musibet gelen yok mu, hemen sağlık ve afiyet vereyim

"Böylece tan yerinin ağarmasına kadar bu şekilde devam eder"s

Çünkü o gece İlâhi rahmet coşmuştur Berat Gecesi beşer mukadderatının programı çizilirken insanlara verilen eşsiz bir fırsattır Bu fırsatı değerlendirip günahlarını affettirebilen, gönlünden geçirdiklerini bütün samimiyetiyle Cenab-ı Hakka iletip isteklerini Ondan talep eden ve belalardan Ona sığınan bir insan ne kadar bahtiyardır Buna karşılık, her tarafı kuşatan rahmet tecellisinden istifade edemeyen bir insan ne kadar bedbahttırBerat Gecesi Namazı -I

Şaban ayının on beşinci gecesi kılınacak olan namaz ; yüz rekattır Bu namazın her rekatında, Fatihadan sonra on kere ihlas süresi okunur Yüz rekat kılan kişi bin defa ihlas süresini okumuş olur

Bu namaza hayır namazı da denmiştir Geçmiş büyükler bu namazı toplu halde cemaatle de kılmışlardır Bu namazın çok fazileti olduğu gibi, hesaplanama-yacak kadarda çok sevabı vardır

Hasan-ı Basri Rahmetullahı Aleyh'den gelen rivayete göre:

"Otuz sahabeden dinledim, bu namaz için şöyle dediler: "Her kim bu namazı, berat gecesi kılar ise Allah-u Teala'nın yetmiş rahmet nazarı ona ulaşır Her nazarda, kendisinin yetmiş ihtiyacı yerine gelir Bunların en küçüğü, Allah-u Teala'nın mağfiretidir





Berat Gecesi Namazı

Berat gecesi kılınan namazlardan biride iki rekat olarak kılınır

Birinci rekatta Fatiha okunduktan sonra kısa bir sure okunarak rükuya gidilir Rükudan doğrulur ve secdeye gidilir Secdede uzun sure kalınır, bu konuda belli bir tahdit yoktur, ne kadar dayanabilirsen

İkinci rekatta da aynı şekilde Fatihadan sonra kısa bir sure okunur İlk rekatta olduğu gibi secdeye gidildiğinde yine uzun sure secdede kalınır Gücünüzün yettiği kadar Secdeden kalkılır tahiyatta okunacaklar okunur ve selam verilir Selam ile birlikte eller dua için alemlerin Rabbine kalkar

Bu namaz hakkında Hz Aişe Radıyallahu An-hum'a validemiz, Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in şöyle buyurduğunu nakletmiştir

-"Ya Aişe, bu gecenin nasıl bir gece olduğunu bilir misin? Bende

-"En iyisini, Allah ve Resulü bilir" Dedim Şöyle buyurdu:

-"Bu gece şaban ayının yarısıdır Dünya işleri ve kulların işleri bu gece Yüce Hakka arz edilir Bu gece cehennemden azat edilenlerin sayısı; kelb kabilesinin koyunları sayısı kadardır Bu gece bana izin verir misin"?

-"Olur" dedim Kalkıp namaza durdu Ayakta durması hafif oldu Fatiha suresini okudu; sonra da küçük bir sure okudu Gecenin yarısına kadar secdede kaldı Daha sonra ikinci rekata kaktı Ayakta iken, birinci rekatta okuduğu kadar bir şey okudu Sonra yine secdeye vardı Bu secdede dahi, tan yeri ağarıncaya kadar kaldı Secdede o kadar kaldı ki, bunun için Yüce Allah ruhunu aldı sandım Bana gelmesi uzayınca, kendisine yaklaştım Hatta ayaklarına elimi sürdüm Hareket ettiğini görünce rahatladım Secdesinde şöyle dediğini işittim:

"Azabından affına sığınırım Dargınlığından rızana sığınırım Senden sana sığınırım Şanın yücedir Sen kendi zatını övdüğün gibi, seni övemem"

Sonra kendisine sordum: "Ya resulullah, bu gece secdende bir şeyler okuduğunu duydum Bunları daha önce okuduğunu hiç duymamıştım Böyle demem üzerine, bana sordu: "Sen onları öğrenebildin mi"? Bu sorusuna karşılık: "Evet" deyince, şöyle buyurdu:

"Onları hem sen öğren, hem de başkalarına öğret"