İstanbul'un Fethinin Mânâsı

Dünyanın birçok kaderleri vardır Memleketimizin de kaderleri sayısızdır Bunun iyi tarafları tahminden fazladır Türk milleti her şeyden önce kendi nefsine karşı âdil olup da, toplum bu ananeyi bozmadığı müddetçe ileri gitmiştirTürkler, dünyanın en güzel memleketlerinde yerleşmiştir En aşağı on asırdır Anadolu’dayız Millet, mânen iyi yetiştirilmiş, şahsında ve muhitinde adaletten ayrılmadığı müddetçe ileri gitmiştir

Biz Mekânı Değil, Zamanı Fethederiz…

Hem şair ve hem mütefekkir tarihçimiz Yahya Kemal: "Türkler mekânı değil, zamanı fethederler" demişti Meselâ biz Suriye'yi aldık, dört yüz sene oturduk Fransızlar 25 sene dayanamadı Mısır'da keza, dört buçuk asır kaldık İngilizler yarım asır duramadı Rumeli’yi alırken "Biz burada altı buçuk asır oturacağız” dedik Fethin ertesi günü câmiler, medreseler, mektepler, köprüler, sular getirerek çeşmelerle ve bütün medenî îcaplarla siteler kurduk

Bunu hep şahsî ve şahsî olduğu için umuma karşı adaletten ayrılmamakla yaptık Ne zaman ki, bunun hükümlerinden uzaklaştık, bütün oraları birer birer kaybettik
Bizans da bir imparatorluktu İdarecileri ve insanları adaletten uzaklaştılar O kadar ki bize karşı dayanamadılar Nihayet bir şehir içinde, yani İstanbul’da, sembolik, lafta bir imparatorluk olarak kaldılar

En Güzel Mükâfat: İstanbul’un Tapusu…

Nihayet kader yerini buldu Peygamberimizin de müjdesi üzerine, İstanbul’u 1453 senesinde aldık, isimden ibaret kalan bu şehir bizim yeni payitahtımız oldu Olan oldu İslâmiyeti ahlak güzelliği sayan dedelerimiz, bu güzel duygularından mükâfatlandı, İstanbul’da yerleştik
Fatih'in İstanbul muhâsarası ve fethi esnâsında kurmay heyetinde âlimler, fâzıllar ve mürşidler de bulunuyordu Elbette ilmin de, faziletin de sözü olacaktı, İstanbul “Salı” günü fethedildi Şehrin içinde ümitsiz küçük küçük mukâvemetler de temizlendi

Mutlu askerlerden olanlar hemen şehit oldukları yerlere gömüldüler Bu kadirşinas Türk milleti onlara birer türbe yaptı Her mahallede, bunlar muhtelif sayıda idi İstanbul muhâsarasına gelmiş, Peygamberimizin sahabelerinden ve tâbiiyyetinden olanlara da namlarıyla anıt kabirler yapılmış Bu Hıristiyanlardan zâten boşalarak küçülmüş olan şehir, 25 senede her mânâsıyla tam bir Müslüman sitesi olmuştur

İşte bu fetih şehitleri, kabirleri ve sahabe anıt kabirleriyle birer velî gibi bugüne kadar hürmet gördü ve semtlerimizin manevî polisleri gibi sayıldı Fetihten sonra ilk Cuma namazı, Fatih'le birlikte, hemen camiye çevrilen Ayasofya'da kılındı

Çiçekleri Ona Verin, Zira O Benim Hocamdır…

Fatih İstanbul'a atı üzerinde girdiğinde, Bizans kızlarından bir gurup padişah zannıyla arkasındaki beyaz sakallı Akşemseddin'e çiçek demetlerini uzatıyorlardı Fatih Sultan Mehmet yirmi iki buçuk yaşında, sakalı henüz terleyen bir genç Bu vaziyet karşısında Akşemseddin buketleri almayarak genç padişaha vermelerini işaret ediyordu Bunu hisseden Fatih Sultan Mehmet de: “Yine ona götürüp verin Zira o benim hocamdır” diyerek âlimleri ne kadar üstün tuttuğunun büyük misâlini verdi Âlim ve fâzılları sayıp, onların sözlerinden çıkmadığı için büyüktü

Ayasofya'da kapıda, Bizans papazları da karşılayıcılar içinde idi Onlara tebessüm etti ve gönüllerini aldı

Minbere, hutbeye bizzat belinde kılıncıyla çıktı Bu fethin hâtırasına hatipler, Edirne'de Eski Câmi'de ve İstanbul'da Ayasofya'da ve diğer selâtin denen büyük câmilerde hutbeye kılıçla çıkmak ananesine zaman zaman riayet ettiler

Namaz kılınıp bittikten ve dualar edildikten sonra hazır bulunan hocalarından Molla Güranî ve Molla Husrevlerdir ki bunlar da mutlu askerlerden sayılarak Peygamberimizin mutlu müjdesine mazhar oldular Bu unvan bir nevî mânen «İstiklâl Savaşımızın madalyası» gibi idi

İlim Çin’de de Olsa…

Fatih onlara; “Hemen tedrisata başlayın” diye emir verdi Ayasofya'da ve Zeyrek’te Pantokrator manastırında papazlardan boşalan odalara talebe yerleştirilerek dersler her iki yerde verildi 1470’te, fetihten 17 sene sonra İstanbul’un alınışının hemen ertesi günü kurulan Külliye (Üniversite) en büyük toplantı yeri olan Fatih Camii etrafında muazzam ve 16 kolejli bir tesise kavuştu

Memleketimize Fatih tarafından davet olunan Molla Ali Kuşçu adında Semerkand Rasathanesi kurucularından ve Timur’un torunu, o sahanın hükümdarı Uluğ Beyin hocası da Ayasofya’da derslere devam etti

Molla Ali Kuşçu ve Molla Husrev bu yeni ve dünya yüzünde 13 sıradaki Fatih Üniversitesinin tüzüğünü hazırladılar Fen derslerini de programlarına koydular, Fakat Fatih'in ölümünden sonra serbest fikirlerini söylemekten de mahrum edilen bu külliyenin hocaları “cüz'iyattandır” yani “lüzumsuzdur” diye bu fen derslerini programdan çıkarttılar Ne oldu, Avrupa seviyesinde ve onların arasında yer alacak müspet ilim sahipleri yetişemedi Bu sahada tam beş asır geri kaldık Bunun vebalini hâlâ çekmekteyiz

Peygamberimizin şu hadis-i şerifinin mânâsını bilmezlikten gelmeyelim: "İlim ikidir: Bedenler ilmi, sonra dinler ilmi" Hele: "İlmi Çin’de de olsa alınız!" hadîsi Bu ilimden maksat, müspet yani aklî ilimlerdir Çin’de Müslümanlığın naklî "Şer'î" ilimleri yoktur ki, alınsın Binâenaleyh hakikî Müslümanların fen bilgisine sahip olmasının, Peygamberimizin sünneti ve Müslümanlığın icabı olduğu Fatih zamanında idrak edilmiştir Hele bugün Müslümanlar ve âlimlerin her şeyden önce bilgilerinde ilerlemeleri Peygamberimizin emirlerindendir

Emsallerinden Farklı Olduğu İçin…

Fatih çok ileri düşünceli, metot sahibi, açık fikirli bir Müslüman hükümdardı Onun bu cihetle üstün tarafları vardı
İstanbul’a ilk tayin olunan Molla Hızır Bey Çelebi 6 sene hiçbir mızıltıya meydan vermeyen, ilim ve fazlını her gün arttırırken şahsî adalette örnek olarak Fatih'e lâyık ve onun teveccühüne mazhar olmuş, sayılı ilim adamlarındandır

Fatih, ordusunun, şehir içinde yağma yapmasına aslâ müsaade etmemiş ve kalan evlere ve binalara sahip çıkanların yaptıkları kamu oyuna haksızlıkları anlayarak çekilmelerini sağlamıştır Zira halk, hakikaten Müslümanlığın ahlâk terbiyesine sahipti ve adaletin mânâsını iyi anlıyorlardı

Fatih, kendisi gibi genç, âlim, fâzıl ve şair olan Sadrazamı Mahmut Paşa ile devleti yeniden kurmuşlardır Bu memlekete, her şeyin muntazam işlemesi metodunu sokmuşlardır Her işin her il ve ilçede birer defteri vardı Müslümanlar daima işlerini kafadan, şifahî değil, bir deftere yazılı olarak takip ederlerdi O günün terbiyesi bugüne kadar gelmemiş, artık doğuşumuzdan itibaren bir derbederlik içinde işlerimizi müspet ilim kafasına sahip olamadan, yani ilerleyemeyerek yaşıyoruz Bu doğru değildir

ProfDrSüheyl Ünver