Gronikos Çatışması Gronikos Çatışması Hakkında Gronikos Çatışması Bilgi Gronikos

Gronikos Çatışması Gronikos Çatışması Hakkında Gronikos Çatışması Bilgi Gronikos Çatışması Tanımı
Gronikos Çatışması Gronikos Çatışması Hakkında Gronikos Çatışması Bilgi Gronikos(iÖ 334 yazi bailari), Pers imparatorluiu'nun istilasi sirasinda Büyük iskender'in kazandiii bir zafer Sayilari büyük olasilikla 40 bini bulan Persler, Granikos irmaii (Kocabai Çayi) kiyilarinda mevzilenmiiti iskender'in hücum tabur, karii kiyidan yaian kargilara kariin irmaiin sii yerinden öbür tarafa geçti Onlari izleyen iskender, Pers hattinin sol merkezini vuracak biçimde yerleitirdiii komutanlarini harekete geçirdi

iskender, Pers Krali III Dareios'un iki akrabasini öldürdü; kendisi ise süvari birliii komutani Kleitos (Kara) sayesinde ölümden kurtuldu Persler bundan sonra daiildi iskender'in biyografisini yazan Arrhionos'a göre (iS 2 yy) bu savaita Makedonyalilar yalnizca 115 kayip verdiler

BÜYÜK iSKENDER'iN GRANiKOS SAVAiI

(Valerio Massimo Manfredi'nin Büyük iskender adli romanindan Can Yayinlari) Peritas yüzünü yalayarak sahibini uyandirdi; iskender ayaia firladiiinda, zirhini giydirmek için yardimina gelmii iki askerini gördü Leptine, gümüi bir tepside ona 'Nestor Lokmasi' getirmliti; kahvaltisi peynir, un, bal ve iarapla çirpilmii çii yumurtaydi
Hükümdar zirhi ve dizlikleri bailanir, kemeri beline geçirilir, kilici takilirken, ayaküstü kahvalti etti "Bukefalos'u istemiyorum," dedi çikarken "Irmaiin kiyilari fazlasiyla kaygan ve o çamura gömülebilir Bana doru Sarmaçya atimi getirin"

Yardimcilari onun seçtiii ati almaya gittiler iskender tolgasini sol kolunun altina sikiitirip kamp alaninin ortasina doiru yürüdü Adamlari sira sira dizilmiilerdi; her an yeni askerler gelip arkadailarinin yanindaki yerlerini aliyorlardi iskender getirilen atina bindi, önce Makedon ve Thessaliali süvari birliklerini, sonra Yunan piyadelerini denetledi

Uç birliklerinin süvarileri kampin ötesinde, doiu kapisina yakin bir noktada, mükemmel düzende bei sira olmui bekliyorlardi Krallari geçerken, sessizce mizraklarini havaya kaldirdilar iskender hareket buyruiunu verdiii anda, Kara onun yanindaki yerini aldi Yürümeye bailayan binlerce atin ve savaiçilarin mizraklarinin sesi karanlikta yankilanmaya bailadi

Granikos'un birkaç stadyon ötesinden gelen nal seslerinin ardindan dört haberci karanliktan siyrilip iskender'in önünde durdular "Kralim," dedi en öndeki, "barbarlar henüz yerlerinder kimildamadilar; irmaktan üç stadyon ötede alçak bir tepenin üzerine yerleitiler Kiyida Med ve iskit gözcüler var onlar bizim kiyiyi da gözlem altinda tutuyorlar Onlari bütünüyle habersiz yakalayamayacaiiz"

"Elbette hayir," dedi iskender, "ama onlarin ordulari doiu kiyisiyla aralarindaki üç stadyonu kapatana dek bizler irmaiin sii yerinden kariiya geçmii olacaiiz O nokta da olan olacak zaten" Sonra özel korumalarina yaklaimalari için iiaret etti "Elveriili bir yer bulur bulmaz kariiya geçeceiimizi tüm birlik komutanlarina bildirin Borazanla çalar çalmaz kendimizi irmaia atacaiiz ve olanca hizimizla kariiya geçeceiiz Önden süvariler gidecek"

Korumalar uzaklaitilar; az sonra piyadeler durarak yanlarindaki süvarilere, Granikos'a doiru ilerlemeleri için yol verdiler Gökyüzü, doiudan hafifçe aydinlanmaya bailamiiti "Güneiin gözümüzü yakacaiini saniyorlardi, ama ay bile göremedik," derken, iskender Phrygia tepelerin ardindan, güneyden batan hilali gösteriyordu Elini kaldirarak yaninda Kara ile birlikte atini irmaia sürükledi; tüm Uç Birliii onunlaydi Ayni anda karii kiyi da bir nara iiitildi, sonra baiiriilar giderek çoialip kalabaliklaiti; sonunda bir kornonun sesini uzaktan gelen sesler yanitlamaya bailadilar Med ve iskit gözcüler alarm veriyorlardi

Irmaiin ortasinda olan iskender, "Borazanlar!" diye haykirdi Ve borazanlar boiuk, iç paralayici tek bir nota ile çalmaya bailadilar Sanki karii kiyiya yanit verir gibiydiler; çevredeki tepelerde hem kornolarin, hem borazanlariN sesleri yankilaniyordu

Hükümdar ve askerleri olabildiiince çabuk karii kiyiya geçmeye çaliiirlarken Granikos (Kocabai çayi) köpürüyordu Bir baiirii iiitildi ve bir Makedon asker yaralanarak suya devrildi Med ve iskit keiif kollari kiyiya yiiilmii, hedef bile almadan ok yaidirmaya bailamiilardi Baika askerler de boyunlarindan, karinlarindan, göiüslerinden yaralandilar iskender kalkanini kaldirdi, doru atini mahmuzlayip asker kalabaliiindan siyrildi iimdi diiaridaydi!

"ileri!" diye haykirdi "ileri! Borazanlar!"

Borazan seslerinin daha tiz ve etkileyici olarak yükselmesiyle, atlarini kamçilayarak suyun girdabindan kurtarmaya çaliian binicilerin baiiriilarina, karmaiadan dolayi heyecana kapilan atlarin kiinemesi de katildi iimdi üçüncü ve dördüncü sira sudan çikmiiti; dördüncü, beiinci ve altinci sira süvariler irmaia giriyorlardi iskender bu arada kendi birliii ile kaygan kiyiyi tirmanmaya bailamiiti

Arkasindan savai düzeninde yürümekte olan piyadelerin haykiriilari ona eilik ediyordu Düiman öncüler, oklari tükenince atlarina atlayarak, son hizla kamplarina doiru kaçmaya bailadilar; kamptan da gürültüler, silah sesleri geliyordu Savaiçi gölgeleri ellerinde meialelerle, karanliiin her yaninda koiuyor, havayi deiiiik dillerde naralar dolduruyordu iskender, Uç Birliii'ni savai düzenine sokup baiina geçti

Bu arada iki hetairoi birliiiyle iki Thessaliali süvari birliii onu arkadan ve yanlardan komutanlarinin buyruklarina göre korumaya aldilar Makedonlara Krateros ile Perdikkas, Thessalialilara Prens Amyntas ve subaylari Enomaos ile Ekekratides komuta ediyordu Borazancilar, hareketi bailatmak için Hükümdar'in buyruiunu bekliyorlardi

"Kara!" diye seslendi iskender "Bizim piyadeler neredeleri"

Klitos, saflari sonuna dek gözden geçirdikten sonra irmaia doiru bakti ve, "Tirmanmaktalar, Kralim," dedi "Tamam o zaman, haydi borazanlar! Dörtnala ileri!" Borazanlarin yeniden çalmasiyla on iki bin süvari ayni anda ileri atildilar; atlar kiiniyor, iskender'in gösteriili ve aiir Sarmaçyali dorusunun adimlarina uyarak ilerliyorlardi

Öte yanda, Pers süvarileri telaila toplanirlarken belli bir karmaia yaiamiyor deiillerdi: Düzene girmii olanlar Komutan Spithridates'in buyruiunu bekliyorlardi iki öncü heyecan içinde onlarin yanina varip, "Saldiriyorlar efendim!" diye baiirdi

"Haydi, beni izleyin!" diye buyurdu Spithridates, daha fazla oyalanacak zamani olmadiiini anlamiiti "iu yauna'lari kovalim, onlari yeniden sulara döküp baliklara yem edelim! Haydi! ileri!"

Kornolar çaldiiinda toprak, ateili atlarin yeri çekiç gibi döven nallari altinda titriyordu ilk sirada Medler ve çift kivrimli büyük yaylariyla Horazmiler vardi, arkadan kivrik palalariyla Oksian ve Kaduslar, en arkadan da Sakalar ve ellerinde devasa kiliçlariyla Drancanlar gelmekteydiler Süvariler yola çikinca, çoktan düzene girmii olan Yunan parali askerleri de onlari siki saflar halinde izlemeye bailadilar

"Anadolu'nun askerleri!" diye baiiran Memnones, onlari yüreklendirmek için mizraiini havaya kaldirdi "Satilik kiliçlar! Sizin geri dönecek bir eviniz ve vataniniz yok! Siz yalnizca kazanabilir ya da ölebilirsiniz Bunu unutmayin, bizlere kimse acimaz, çünkü Yunan da olsak, Büyük Kral'in yaninda savaimaktayiz Erkekler, bizim ülkemiz onurumuzdur, mizraiimiz ekmeiimizdir Caniniz için sava-iin: Elinizde kalan bir tek budur!

Alalalái! Sonra öne atildi; önce hizli adimlarla, sonra koiarak ilerlemeye bailayinca adamlari da ona yanit verdiler: Alalalái!

Cephe düzenini bozmadan komutanlarinin arkasindan giden askerlerin ayaklari topraia deidikçe, müthii bir demir ve bronz gürültüsü duyuluyordu iskender bir stadyon uzakliktan beyaz toz bulutunu gördü ve borazancilara baiirdi: "Savai adimlari!" Borazan öyle bir çaldi ki, Uç Birliii iyice coitu Süvariler mizraklarini indirip öne atildilar Sol elleriyle atlarinin dizginlerini ve yelelerini tutuyor, böylece çarpiima âninda, insanlarla hayvanlar birbirlerine dehiet verici seslerle baiirir, diibudak ve kizilciktan yapilmii mizraklar birbirine çarpar, Pers ciritleri havada uçarken hayvanlarina destek oluyorlardi

iskender, kilici al kana boyanmii Spithridates'in öfkeyle sai yaninda savaitiiini gördü, dev Rheoniithres onun solunu korumaya almiiti; bunun üzerine atini o yana sürdü "Dövüi barbar! Cesaretin varsa Makedon Krali'yla dövüi!"

Bunun üzerine Spithridates de atini Kral'a doiru sürüp kilicini sallamaya bailadi Kilicin ucu iskender'in zirhinin omuzluiunu siyirip boynu ile kaval kemiii arasina batti, ama kilicini kinindan çeken Hükümdar ötekine öyle iiddetle saldirdi ki, atinin üzerindeki dengesini bozdu Vali, yere düimemek için atina tutunmak zorunda kalinca yani açikta kaldi: O anda iskender kilicini onun kolunun altina sapladi, ama artik tüm Persler ona doiru gelmeye bailamiilardi Bir ok doru atini yaralayinca, hayvan dizleri üstüne çöktü; o da Rheomithres'in baltasindan kurtulamadi

Kalkani, darbeyi bir noktaya kadar engelleyebildi; balta metali yardi, keçesini kesip kafa derisine çarpti; bunun üzerine artik atiyla yere düimüi olan Kral'in baiindan fiikiran kanlar yüzüne akmaya bailadi Rheomithres baltasini yeniden havaya kaldirdi, ama Kara o anda deli gibi baiirarak onun üzerine atildi ve aiir illyria kiliciyla kolunu kökünden kesiverdi Barbar, çiiliklar atarak atindan yuvarlandi; kesik koldan fiikiran kan onu henüz öldürmemiiti; o anda yeniden ayaia dikilen iskender, kilicini göisüne sokarak ona öldürücü darbeyi vurdu

Sonra Kral, alanda baiiboi koian bir ata atlayip tekrar kalabaliiin içine daldi Komutanlarinin ölümüyle korkuya kapilan Pers askerleri gerilemeye bailadilar; bu arada Uç Birliii'ne desteie gelen hetairoi'ler ve Amyntas'in komutasindaki Thessaliali süvariler de çarpiimaya katildilar

Perslerin süvarileri cesurca savaitilarsa da, giderek içeri dalan Uç Birliii yüzünden daiilmaya bailadilar; Makedonlarin hafif süvarileri de yanlara doiru dalga dalga yayilmaya bailamiilardi Bunlar hayvan gibi yabanil Trakyali ve Triballi savaiçilardi; ok ve mizrak yaimuruna aldirmadan ilerliyorlardi; düimanla yüz yüze gelip onu kan revan içinde birakmak için atiliyorlardi iskender'in arkadailari Krateros, Philotas, Ephestione, Leonnatos, Perdikkas, Ptolemaios, Seleukos, Lysimakhos krallarini örnek alarak ön safta savaiiyor, büyük kayipla veren düiman komutanlarla yüz yüze gelmeye çaliiiyorlardi Bunlarin aralasinda Büyük Kral'in yakin akrabalari di vardi

Sonra Pers süvarileri kaçmaya bailayinca hetairoi'ler Thessalialilar, Trakyalilarla Triballilerin hafif süvariler onlarin peiine düitüler iimdi önde pezhetairoi zirhli piyadeleri, bir de Memnones'in saflarini bozmadan, omuz omuza, gövdelerini büyük diibükey kalkanlarla yüzlerini Korinthos tarzi maskeyle koruyan parali askerleri vardi Her iki ordu avaz avaz:

Alalalái! diye baiirip mizraklarini uzatarak öne atildilar Memnones'in bir buyruiuyla Yunan parali askerleri mizRaklarini hep birlikte kaldirip düimanin üzerine firlattiktan sonra, ellerini bellerindeki kiliçlara attilar Piyadelerin toparlanmasina firsat vermeden aralarina daldilar Düiman cephesini yarmak için Makedonlarin kendilerine özgü o uzun mizraklarini kirmaya uiraiiyorlardi Parmenion, tehlikeyi sezerek vahii Agrianlari iiin içine soktu; Agrianlar saldirinca, Memnones'in parali askerleri savunmaya geçtiler

Böyle olunca Makedon piyadeler de toparlanip ön cepheden mizraklar firlatmaya bailadilar Yunan parali askerleri ise Persleri kovalamii geri gelen süvariler tarafindan da kuiatildilar ama son soluklarina dek savaitilar

Günei ovayi iiinlariyla aydinlattiii zaman cesetler yerde üst üste yiiilmiiti Veterinerler yarali dorusuyla ilgilenmeye bailayinca, iskender Bukefalos'unu istedi ve atiyla muzaffer ordusunun önünde bir geçit yapti Baiindaki yaradan ötürü yüzü kan kirmizisiydi; zirhi Spithridates'in kiliciyla yirtilmiiti; bedeni de ter ve toz içindeydi ama o anda askerlerinin gözünde o bir ilahti Hepsi birden, Philippos'un onun doiuiunu müjdelediii gün yaptiklari gibi mizraklarini kalkanlarina vuruyor,

iskender! iskender! iskender! diye coikuyla baiiriyorlardi Kral gözlerini pezhetairoi saflarinin en arkasina çevirip yetmii yaiindaki General Parmenion'un, bedeninde eski savailarin izleri, elinde kiliciyla yirmilik bir asker gibi duruiunu seyretti Onun yanina gidip atindan indi, generalini kucaklarken askerlerinin haykiriilari gökyüzüne ulaiiyordu