Neveser Vapuru Ve Mustafa Kemal

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-10-2012

Şirket-i Hayriye’nin en ünlü kaptanlarından olan Hayri Kaptan, "Neveser"in dümenindeyken yaşadığı bir olayı 1944 yılında kendisiyle görüşen Hikmet Feridun Es’e şöyle anlatmıştı:

“…

O gün, yine Kadıköy’den vapurlarımıza alabildiğimizce asker yükledik

On vapurluk bir kafileydik

Hareketimizden evvel bir telaşla gelip bütün kaptanlara mühürlü bir zarf verdi ve ‘Bunları hareketinizden sonra açarsınız’ dedi…

Kalktık… Yolda zarfı yırttım

İçinden bir tezkere çıktı

Bu tezkerede ‘Çanakkale Boğazından içeri bir düşman tahtelbahiri girmiştir sizi torpillemeye çalışacaktır Dikkat ediniz’ deniliyordu…

Vapurumda 600 asker vardı

Derhal lazım gelen tedbiri aldık

Askere de fişekleri sürerek her an ateşe hazır bulunmalarını bildirdik

Lakin biz kıyıdan gidiyoruz ve gayet tabii olarak deniz tarafını, açığı gözlüyoruz… Bu suretle sabaha kadar yol aldık

Ertesi gün saat dokuzda Gelibolu’ya yaklaştık

Yine gözlerimiz denizde… Gemicilerimizden Pırgıç Kadri de vardiya nöbeti tutuyor

İşte bu sırada kara tarafından düşman tahtelbahiri çıkıyor

Yolumuzu tetkik ediyor

Mesafeyi ölçüp bizi torpilliyor

Pırgıç Kadri, 100 metreden bunu görmüş

‘Bize doğru bir şey geliyor’ diye bağırdı

Bir de ne göreyim; torpil…

Hem de böyle 100 metre gibi yakın mesafede, bütün hızı ile üzerimize gelmekte…

Son derece ümitsiz bir vaziyet… Torpil sancak tarafından geldiği için her şeye rağmen bir sancak alabanda yaptım

Asker de fişek sürmüş, hazır ya… Hepsi ateş etmek için geminin bir tarafına yığıldı

Vapur, muvazenesini bozup bir tarafa doğru alabildiğine yattı

Bu suretle su kesimi tahtelbahircilerin tahmin edemeyecekleri kadar azaldı

Torpil altımızdan geçti gitti

Bu fevkalade bir şeydi, hemen etrafa haber verdik

Böyle yüzde yüz batışla nihayetlenecek müthiş bir badireyi atlatıp Gelibolu iskelesine geldiğim zaman uzaktan ağzı köpürmüş bir atın dört nala sahile doğru koştuğunu gördüm

Üzerinde genç bir mülazımısani vardı

Süvari, vapurun hizasına gelince durdu ve bağırarak sordu:

‘Şimdi gelen vapurun kaptanı kimdir? Çabuk söyleyiniz…’

Cevap verdim: ‘Benim…’

Hemen kaputun cebinden bir şişe konyak çıkardı: ‘Öyle ise bunu iç…’ dedi…

Konyak soğuktu, güzel bir hediyeydi, ama nereden geliyordu?

Süvari izahat verdi: ‘Kumandanımız Mustafa Kemal Bey sizi tepeden seyrediyordu Vapurun torpillendiğini gördük Ha gitti ha batıyor diyorduk Sonra hayret verici kurtuluşunuzu görünce Kumandan vapurun kaptanını merak etti ve bu şekerlerle konyağı gönderdi…’ dedi…

Neveser Vapuru

39 numaralı Şirket-i Hayriye vapuru

1890 İngiltere, Londra'da J

W

Thames tezgahlarinda yandan çarkli yolcu vapuru olarak yapıldı

Tekne sactı

1890'da hizmete girdi, 1917 yilinda Sakarya nehri agzi önlerinde batti

Bu vapurla ilgili bilgiye İstanbul Üniversitesi Kütüphanesinden 91090/4 referans numarası ile ulaşılabilir

10-10-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Neveser Vapuru Ve Mustafa Kemal Şirket-i Hayriye’nin en ünlü kaptanlarından olan Hayri Kaptan, "Neveser"in dümenindeyken yaşadığı bir olayı 1944 yılında kendisiyle görüşen Hikmet Feridun Es’e şöyle anlatmıştı: “… O gün, yine Kadıköy’den vapurlarımıza alabildiğimizce asker yükledik On vapurluk bir kafileydik Hareketimizden evvel bir telaşla gelip bütün kaptanlara mühürlü bir zarf verdi ve ‘Bunları hareketinizden sonra açarsınız’ dedi… Kalktık… Yolda zarfı yırttım İçinden bir tezkere çıktı Bu tezkerede ‘Çanakkale Boğazından içeri bir düşman tahtelbahiri girmiştir sizi torpillemeye çalışacaktır Dikkat ediniz’ deniliyordu… Vapurumda 600 asker vardı Derhal lazım gelen tedbiri aldık Askere de fişekleri sürerek her an ateşe hazır bulunmalarını bildirdik Lakin biz kıyıdan gidiyoruz ve gayet tabii olarak deniz tarafını, açığı gözlüyoruz… Bu suretle sabaha kadar yol aldık Ertesi gün saat dokuzda Gelibolu’ya yaklaştık Yine gözlerimiz denizde… Gemicilerimizden Pırgıç Kadri de vardiya nöbeti tutuyor İşte bu sırada kara tarafından düşman tahtelbahiri çıkıyor Yolumuzu tetkik ediyor Mesafeyi ölçüp bizi torpilliyor Pırgıç Kadri, 100 metreden bunu görmüş ‘Bize doğru bir şey geliyor’ diye bağırdı Bir de ne göreyim; torpil… Hem de böyle 100 metre gibi yakın mesafede, bütün hızı ile üzerimize gelmekte… Son derece ümitsiz bir vaziyet… Torpil sancak tarafından geldiği için her şeye rağmen bir sancak alabanda yaptım Asker de fişek sürmüş, hazır ya… Hepsi ateş etmek için geminin bir tarafına yığıldı Vapur, muvazenesini bozup bir tarafa doğru alabildiğine yattı Bu suretle su kesimi tahtelbahircilerin tahmin edemeyecekleri kadar azaldı Torpil altımızdan geçti gitti Bu fevkalade bir şeydi, hemen etrafa haber verdik Böyle yüzde yüz batışla nihayetlenecek müthiş bir badireyi atlatıp Gelibolu iskelesine geldiğim zaman uzaktan ağzı köpürmüş bir atın dört nala sahile doğru koştuğunu gördüm Üzerinde genç bir mülazımısani vardı Süvari, vapurun hizasına gelince durdu ve bağırarak sordu: ‘Şimdi gelen vapurun kaptanı kimdir? Çabuk söyleyiniz…’ Cevap verdim: ‘Benim…’ Hemen kaputun cebinden bir şişe konyak çıkardı: ‘Öyle ise bunu iç…’ dedi… Konyak soğuktu, güzel bir hediyeydi, ama nereden geliyordu? Süvari izahat verdi: ‘Kumandanımız Mustafa Kemal Bey sizi tepeden seyrediyordu Vapurun torpillendiğini gördük Ha gitti ha batıyor diyorduk Sonra hayret verici kurtuluşunuzu görünce Kumandan vapurun kaptanını merak etti ve bu şekerlerle konyağı gönderdi…’ dedi… Neveser Vapuru 39 numaralı Şirket-i Hayriye vapuru 1890 İngiltere, Londra'da JWThames tezgahlarinda yandan çarkli yolcu vapuru olarak yapıldı Tekne sactı 1890'da hizmete girdi, 1917 yilinda Sakarya nehri agzi önlerinde batti Bu vapurla ilgili bilgiye İstanbul Üniversitesi Kütüphanesinden 91090/4 referans numarası ile ulaşılabilir