Laktoz İntoleransı

Laktoz İntoleransı
Laktoz intoleransı
Yıllarca, inek sütü midede şişkinlik, hazımsızlık, ürtiker plakları (vücutta oluşan kaşıntılı kızarıklıklar) gibi istenmeyen rahatsız edici semptomların kaynağı diye bilinir Bu reaksiyonlar süt proteinlerine karşı alerji yada laktoz intoleransından kaynaklanır Bebeklerde her ikisi de aynı anda olabilir Süt, çocuğun karşılaştığı ilk yabancı protein kaynağı ve muhtevasıyla çok önemli bir besin kaynağıdır ve bu nedenle bebeklerin diyetinden kolayca çıkarılamaz
Laktoz intoleransı, sütün baskın şekeri laktozun yeterli sindirilememesinden kaynaklanır Bu yetersizlik laktaz enziminin eksikliğinden kaynaklanır Laktaz enzimi normalde ince bağırsak hücreleri tarafından üretilir Laktaz enzimi laktozu emilip kana geçebilmesi için daha küçük formları olan galaktoz ve glikoza parçalar Alınan laktozu sindirebilmek için gerekli laktaz yeterli olmadığı zaman, çok tehlikeli olmasa da ciddi bir stres oluşur Laktaz enzim eksikliği olan her insanda semptom görülmese de bu insanlarda laktoz intoleransı var kabul edilir Genel olarak semptomlar; mide bulantısı, kramplar, dolgunluk, şişkinlik, gaz, ishaldir Bu semptomlar laktoz alındıktan yarım saat ile 2 saat arasında bir süre sonra başlar Semptomların şiddeti kişinin laktozu tolere edebilmesine göre değişir

Laktaz etki mekanizması ( wwwindianaedu/~ensiweb/ lessons/tpmilk3html ' den alınmıştır)
Laktoz intoleransının bazı sebepleri çok iyi bilinmektedir Örneğin ince bağırsak ülseri enzim üretimini azaltabilir Daha seyrek olarak çocuklarda laktaz üretimi doğuştan düşük olabilir Bir çok insan için ise laktaz eksikliği doğal olarak zamanla gelişen bir durumdur Yaklaşık 2 yaşından sonra, vücut; laktazı daha az üretmeye başlar Bununla birlikte bir çok insan yaşlanmadan önce semptomlarla karşılaşmayabilir
Her ne kadar Kuzey Avrupalı bir çok insan hayatları boyunca kendilerine yetecek laktaz üretebiliyor olsalar da; Ortadoğu, Hindistan, Afrika'nın bir bölümünde yaşayan insanlarda yada bu insanların dünyanın herhangi bir yerindeki akrabalarında laktaz eksikliği oldukça yaygındır Yetişkinlerin %70' inde değişik derecede laktoz intoleransı mevcuttur Avrupa'da bir çok ülkede beyazların %5' inde, diğer etnik gruplarda ise daha yüksek oranlarda laktoz intoleransı mevcuttur
İntoleransa neden olan süt ve süt ürünlerinin miktarı insandan insana semptom çeşitliliğine neden olur Düşük bağırsak laktaz aktivitesine sahip bir çok insan, bir bardak sütü rahatsızlık hissetmeden tolere edebilir Sert peynir (laktozu düşüktür), ve yoğurt gibi fermente süt ürünlerini de rahatlıkla tolere edebilir Yoğurt gibi fermente süt ürünlerinin, dünyanın laktaz eksikliği çok olan bölgelerde yaygın bir şekilde tüketilmesinin nedeni de budur
Tedavi
Genelde, sindirim sisteminde laktoz emilimini belirlemek için kullanılan testler laktoz tolerans testi, hidrojen solunumu testi ve dışkı asit testidir Bu testler bir hastanede, klinikte yada muayenehanede yatmaya gerek olmadan ayaktan bir hastada uygulanabilir
Laktoz tolerans testi önce bir aç kalma süreciyle başlar ve daha sonra laktoz içeren bir sıvının içilmesi onu takip eder 2 saatlik periyotlarla kan örnekleri alınır Laktozun emilimi ile artması gereken kanda glikoz seviyesi ölçülür Normalde, laktoz sindirim sistemine girdiğinde laktaz enzimi tarafından galaktoz ve glikoza parçalanır Kana geçen galaktoz ve glikoz karaciğere gider Galaktoz karaciğerde glikoza dönüşür ve kan glikoz düzeyi yükselir Eğer laktoz tam olarak parçalanmazsa kan glikoz seviyesi yükselmez ve tedavi endikasyonu doğar
Solunumda hidrojen testinde, insanın solunumundaki hidrojen miktarı ölçülür Solunumda normalde çok düşük miktarda hidrojen vardır Laktoz sindirilmediğinde kalın bağırsakta bulunan bakteriler tarafından fermente edilir Bunun sonucu hidrojenide içeren çeşitli gazlar açığa çıkar Bu hidrojen gazı bağırsaktan emilir ve kana geçer ve akciğerler yolu ile atılır Testte hastalar laktozlu bir sıvı içerler ve düzenli aralıklarla solunum havası analiz edilir Yükselen hidrojen oranı laktoz sindiriminin bozuk olduğunu gösterir Çeşitli besinler, medikal ürünler ve sigara testin hassasiyetine etki edebilir Bu yüzden test boyunca bunlardan kaçınmak gerekir Bu test hem çocuklara hem de yetişkinlere uygulanabilir
Sütteki laktoz miktarı
Bütün hayvan sütleri laktoz içerir Soya sütü aslında bir bitki suyudur ve laktoz içermez Diğer şekerlerden içerse de laktoz intoleransı olan insanlarda benzer semptomlara yol açabilir
Değişik hayvan sütlerindeki laktoz miktarı (100 ml'de gram olarak) Hayvan türleri

Yağ

Protein

laktoz Fil

22,1

3,2

7,4 Şempanze

3,7

1,2

7,0 İnsan

4,0

1,3

6,5 At

1,6

2,7

6,2 Koyun

9,0

4,7

5,8 Zebra

4,8

3,0

5,3 Deve

5,4

3,8

5,1 Domuz

5,0

3,7

5,0 Kedi

5,0

7,2

4,9 İnek

3,7

3,3

4,8 Kanguru

4,0

3,9

4,7 Keçi

4,1

3,7

4,2 Köpek

11,8

8,7

3,3 Fare

12,0

9,2

3,3 Kutup ayısı

9,5

9,6

3,0 Fok balığı

53,2

11,2

2,6 Kunduz

19,8

9,0

2,2 Tavşan

10,5

15,5

2,0 Yunus

34,9

10,6

0,9

Bazı insanlar sadece inek sütüne karşı alerjik rahatsızlığa sahip olsalar da, laktoz intolerant insanların tüm hayvani sütlerden uzak durmaları gerekmektedir Keçi sütü kullanmak ta semptomları azaltmamaktadır
Gizli laktoz
Her ne kadar süt ve sütten yapılan gıdalar doğal besin kaynakları olsa da, laktoz sık sık hazır gıdalara eklenmektedir Laktoz toleransı düşük olan insanlar şunu bilmelidirler ki; bir çok gıda ürününde düşük oranlarda laktoz bulunabilir Örneğin;

Ekmek ve diğer fırın ürünleri
İşlenmiş kahvaltılık tahıllar
Toz patates, çorba ve kahvaltılık içecekler
Margarin
Salata sosları
Şekerlemeler ve diğer çerezler
Bisküvi ve kek karışımları
Süt ürünleri içermez diye etiketlenen bazı ürünler örneğin, kahve kremaları ve diğer kremalar aynı zamanda süt ürünlerinden türetilen dolayısı ile laktoz içeren katkı maddeleri bulundurabilirler
Akıllı tüketiciler gıdaların etiketlerine dikkatli bakmayı öğrenirler Sadece süt ve laktoz miktarı ile yetinmezler aynı zamanda peynir altı suyu, süt yan ürünleri, ve yağsız süt tozlarına dikkat ederler Eğer etiket üzerinde bunlardan birisi mevcutsa ürün laktoz içeriyor demektir
Bunlara ek olarak laktoz; reçete ilaçlarının % 20' sinin, diğer ilaçların ise % 6 ?sının yapımında kullanılır Bir çok doğum kontrol hapında da, mide asidi ve gazı için üretilen tabletlerde olduğu gibi laktoz vardır Bunlar ancak şiddetli laktoz intoleransı olanlarda etki gösterir

Kaynak: Pediatriportal