12-03-2010
|
#3
|
Şengül Şirin
|
Cevap : Sanat Ansiklopedisi - Sanat Sözlüğü
Cam mühre: Bk Mühre
Cava kalemi: Cava'da yetişen bir bitkiden yapılan bu kalem abanoz gibi sert ve içi doludur «Hacı Hattat Efendi üç Cava kalemi açmıştır : Yazı kalemi Hereke kalemi, Secavent kalemi…”
Hattatlar ince çizgi çizmek ve küçük yazılan yazmak için bu kalemi kullanırlardı Pirinç üzerine yazılan iblâs sûreleri, sancak Kur'anları , bu kalemle yazdırdı
Cavî kalemi: Bk Cava kalemi
Cedid: Bk Eser-i cedit
Cedvel: Yazma kitaplarda ve levhalarda yazıyla kenarı ayırmak üzere altınla çekilen çizgilere verilen ad Tek çizgi veya biri kalın biri ince iki çizgiden ibarettir Kırmızı (lal) ve başka renkli cetvel de kullanılmıştır Jengârla yapılan tirşe renkli cetveller, jengâr kâğıdı yiyerek sayfayı yırttığı için, makbul değildir Ayrıca bk Kuzulu cetvel
Cedvel çekmek: Yazmalarla, levhaların sayfa kenarlarına çizgi çekilmesine denir Cetveli müzehhipler çekebildiği gibi bu işi kendine meslek edinenler de vardı, bunlara cedvelkeşdenirdi
Cedvel kalemi: Cedvel çekmeğe mahsus kalem, tirling
Cedvelkeş: Yazma kitapların sayfa kenarlarına ve yazı levhalarının etrafına yaldız veya mürekkeple çizgiler çekerek onları çerçeve içine alan sanatkâr Kalemkeş de denir
Celi: Hattın kalın nevileri hakkında kullanılan bir terimdir, özellikle büyük levhalarda veya taş üzerine yazılan kitabelerde kullanılmıştır
Celi kalemi: Büyük boydaki yazılar için kullanılan kalemlere denir Ya çok kalın kamıştan veya her hattatın kalem açışına göre, tahtadan yapılırdı Çok büyük yazılar için bu tahtadan kalemin kat'ı boydan boya kesilir ve mürekkebin kolay akmasını sağlamak için içine sünger yerleştirilirdi
Celî-nüvis: Celî yazıyı güzel yazan sanatçı; büyük yazı yazan
Cemal Güvenç: Suluboya sanatçımızdır Bakınız resim/suluboya/sanatçılar
Cendere: Ciltlenecek kitap dikildikten sonra dibinin yapıştırılması için mengene olarak kullanılan, tahtadan, iki ucu vidalı âletin adı
Cenkâr: Bk Jengâr
Ceylân derisi: Üzerine yazı yazılacak duruma getirilen ceylân derisi Kâğıttan önce kullanılmıştır Müze ve kütüphanelerde kûfî yazıyla ceylân derisi üzerine yazılmış Kur'an ve sûreler bulunmaktadır
Ceylân kâğıdı: Bk Ceylân derisi
Cilbend: Yazma kitap ciltlerinin muhafazası için kullanılan kutu; içindeki bir kurdele çekilince kitap dışarı çıkar
Aynca yazı ve resim konulmak üzere bir kenarından bez ile yapıştırılmış iki mukavvadan ibaret kapaklara da cilbent adı verilir Ağız tarafından ve yanlarından küçük şeritlerle bağlanır
Cilt: Türkçe'ye Arapça'dan geçen bu kelime «deri» demektir Yazılı eserlerin korunması amacıyla yapılan kitap kapları da çoğunlukla deriden yapıldığı için cilt adını almıştır Devamı >>
Cilt ara kapağı: Ciltlenmiş bir yayında dış kapak ile ara kapak arasında bulunan yaprak Cilt ara kapağının ön ve arka yüzünde yazı bulunmaz Metni cilde bağlayan dayanıldı iki yapraktan biridir Diğer cildin iç kısmına yapıştırılır Osmanlı ciltçiliğinde en güzel ebru örnekleri cilt ara kapaklarında görülür
Cilt kanadı: Kitap kapağı yerine kullanılan bir terimdir
Ciran: Ciltte kullanılan beyaz ceylân derisi
Cönk: Halk şairlerinin dikdörtgen biçiminde uzunlamasına ciltlenmiş olan şiir mecmualarına verilen addır H X (M XVI) yüzyılın tanınmış kişilerinden, Bursa'yı ikinci vatan seçen ve yazılarını uzunlamasına defterlere yazan Dede Efendi, bu ismi mahlas olarak kullanmış, kendisine Dede Cöngî denilmiştir
Cüz: Bir iki formadan ibaret küçük kitaplara verilen ad Kur'an'ın ayrılmış olduğu 30 kısmın her birine cüz denir Genelde 20 sayfa bir cüz sayılır
Cüz gülü: Yazma Kur'an-ı Kerim'lerde cüzlerin başlangıcında sayfa kenarına yapılan yuvarlak tezhip Bk Gül
Cüzlük: Cüz teşkil edecek büyüklükteki kâğıda verilen ad; yirmi sayfadan meydana gelen forma Bugün on altı sayfadan oluşan forma, eskiden yirmi sayfa idi
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|
|
|
|