Cevap : Go Oyunu Ve Kuralları

Savaş Meydanlarında Go


Serdar İşler / Mart 2002

Go Japonca'da çevreleme, sarmalama demektir Rakibi çevreleyip yok ederek maksimum alanı elde etme esasına dayanan bu oyun birçok özelliği ile bir nevi bir savaşı andırır Eski Çin'de milattan sonra 500'den önce yazılmış olan anonim bir askeri klasik eser olan Sanshiliu Ji (Otuz altı Savaş Hilesi) o zaman düşünülen savaş stratejilerinin Go oyununa nasıl benzediğini göstermektedir Bu kitaptabulunan bazı savaş hileleri şöyledir:
* Saldırıyı ters taraftan bekle!
* Hırsızı yakalamak için kapıyı kapat!
* Eğer düşman çatıya çıkmış ise merdiveni kaldır!
* Bazen geri çekilme en iyi seçenektir!
* Batıya saldırmak için doğuya yanıltma saldırısı düzenle!
Çinli savaş ustası olan Sun Tzu da Savaş Sanatı adlı eserinde savaşta başarıya ulaşmak için gerekenleri sıralamıştır Yine Savaş Sanatı'nda sıralananlar Go oyununun kuralları ile yakınlık göstermektedir
Sun Tzu Savaş Sanatı'na şöyle başlar: "Askeri eylem ulus için önem taşır Çünkü bu varolma ya da yok olma yolu, ölümle kalım meydanıdır O nedenle iyi incelemek gerekir" Go oynanan tahtayı bir savaş meydanı olarak düşünürsek, ölüm kalım mücadelesi şeklinde geçen bu oyunun da incelemeye değer olduğunu söyleyebiliriz
Peki bu savaş hakkında yazılan bu eserlerin Go ile bağlantısını gösteren somut deliller ve uygulamalar var mı? Elbette Fakat Birinci Dünya Savaşı ve öncesinde genelde kara savaşları durağan bir biçimde ve siperlerde geçiyor, saldırılar genelde düşmanın ön cephesine yapılıyordu Bu yüzden bu muharebelerin satranç tipinde savaşıldığını söyleyebiliriz Bu tip muharebelere 1916 Verdun ve 1915 Çanakkale siper muharebelerini görebiliriz Bu savaşlarda siperlerde bekleyen piyadeler tıpkı piyonlar gibi saldırıda bulunuyordu Yeterli mekanize kuvvetin bulunmaması ve piyadelerin yavaş ve zayıf kalması bu savaşlarda herhangi bir şekilde düşmanı çevrelemeyi oldukça zor hale sokuyordu Ayrıca uçakların henüz yaygınlaşmaması düşmanın arkasına sarkmayı sağlayabilecek hava indirme birliklerinin oluşmasına bir engel oluşturmaktaydı İkinci Dünya Savaşı'nın hemen öncesinde kullanılmaya başlanan tanklarla mekanize savaş stratejisinin uygulanabilir hale gelmesi go tekniklerinin hareketli savaşlara uyumunu göstermiştir Çünkü tanklar olmadan çevreleme tipinde bir savaş yapılamıyordu, zira piyade çok ağır ve zayıf kalıyordu
Mekanize muharebenin uygulamalarını İkinci Dünya Savaşı boyunca sık sık görmekteyiz Almanlar Kesselschlacht (kazan savaşı) adını verdikleri bu taktik ile düşmanı kanatlardan hızlı bir biçimde çevirerek etkisiz hale getirmeyi amaçlıyorlardı Bu strateji 1939 yılında Polonya'da, 1940'da Fransa'da, 1941'de Kuzey Afrika'da ve Rusya'da işe yaradı Örneğin Mayıs 1941'de Kuzey Afrika'da General Erwin Rommel komutasındaki Alman zırhlı birlikleri Tobruk yakınlarındaki İngiliz 8 Orduya bağlı birlikleri bu şekilde çevirmişlerdir Bu stratejiyi uygulamak için elbetteki düşmanı saldırının yapılacağı kanattan uzak tutmak ve arka destek birlikleriyle bağlantı yapmasını engellemek gerekiyordu Zira yanıltma saldırısı ile ilgili Sun Tzu şöyle diyor: "Yakınına saldırmak üzereyken, uzağa gidiyormuş gibi, uzağa saldırmak üzereyken, yakınına gidiyormuş gibi davran"
Bunun için Almanlar 10000 araçlık bütün zırhlı vuruş gücünü gündüz İngilizlerin görebileceği bir şekilde kuzeye çekmiş, bu yığılmayı gören İngilizler kuvvetlerini kuzeye kaydırmaya başlamışlardı Hava karardığında ise Almanlar sadece İtalyan piyadelerini ve hafif tank kuvvetlerini bırakıp, iki panzer tümeninden oluşan ana saldırı grubu ile güneye sarkmıştı Sabaha karşı kuzeydeki kuvvetler topçu ateşiyle birlikte düşmanının ön savunma hattına bir yanıltma saldırısı(feint attack) düzenlemişler, bunu ana saldırı olarak düşünen İngilizler güney kanadı zayıf bırakmışlardı Bunun üzerine Alman zırhlı birlikleri güneyden bir çengel hareketi ile düşmanı çevirmişlerdir Bu çevirme harekatı sonucu Tobruk garnizonu ve birkaç general dahil 25000 İngiliz askeri teslim olmak zorunda kalmıştır
İkinci Dünya Savaşı'nda ayrıca uçakların gelişmesine paralel olarak hava indirme birlikleri de yaygın olarak kullanılmıştır Bu kuvvetlerle düşman arka saflarına yapılacak indirme ile saldırı gerçekleştiriliyordu Go oyununda da buna benzer manevralar sık sık görülür Özellikle rakibin arka bağlantılarının zayıf olduğu noktalara yapılan bir nevi indirmeler yaygın olarak kullanılır Örneğin Amerikan Hava İndirme Birlikleri, Normandiya Çıkarması öncesi Alman hatlarının gerisine yaptıkları indirmelerle düşmanın geri çekilme yollarını kapatarak çıkarmaya yardımcı olmuşlardır
Diğer bir savaş alanı olan Pearl Harbor'da ise Amerikan Donanması'nın büyük bir yenilgiye uğramasının nedenlerinden biri de saldırı anında Amerikan savaş gemilerinin toplu halde bulunması ve bunların saldıran Japon Uçakları için çok kolay bir hedef olmasıdır Saldırı günü donanma gemilerinin dizilimini gösteren aşağıdaki resimde de görüldüğü gibi, Amerikan gemileri yoğun bir biçimde sıralanmıştır Go oyununda da daha fazla alan çevirmek ve çevrilmemek için kuvvetleri dağınık ama birbirlerine bağlı tutmak gerekir

Pearl Harbor saldırısı ile ilgili bir diğer husus da adanın Amerikan anakarasına yaklaşık 4000 km uzaklıkta ve saldırıya açık bir konumda bulunmasıdır Go oyununda da ana gruba ulaşamayacak kadar uzak kalmış küçük ve yoğun gruplar ölmeye mahkumdur
Savaş sanatı ustası Sun Tzu bu konuda şöyle diyor: "Yardıma koşamayacakları yere saldır"
Ayrıca Japonların pasifikteki genişlemesi de, küçük adaları iyi birer zıplama noktası olarak stratejik bir biçimde kullanarak, az kuvvete rağmen, yayılmasının bir sonucudur Go'da böyle yayılmalar, ogeima denilen büyük L şeklindeki hamleleri ile yapılır
Bu stratejileri bir de gerçek bir Go oyununda görelim Örneğin yanıltma saldırısıyla rakibe belli etmeden rakip taşları çevrelemeyi gösteren aşağıdaki örneğe bakalım;


Diagram 1'de beyaz iki güçsüz gruba sahip: dipteki altı işaretli taş ve yukardaki üç işaretli taş
Siyah, Diagram 2'de görüldüğü gibi 1 ile aşağıdaki beyaz gruba bir yanıltma saldırısı düzenliyor Burada beyaz grup yaşamak için gerekli iki gözü oluşturamayacağı için, merkeze doğru 2 ve 4 hamleleri ile kaçmak zorunda Siyah saldırısına beyazın merkeze kaçış rotasını kapatarak tehlikeye sokacak bir hamle olan 5 ile devam ediyor Beyaz 6'dan sonra, siyah 7 aşağıdaki beyaz guruba saldırısına devam ediyor, fakat bu hamle aynı zamanda yukarıdaki üç beyaz taşı da etkiliyor 8 ve 10 hamleleri ile beyaz merkeze kaçmayı başarıyor, fakat siyah 11 hamlesi ile saldırının asıl hedefini gösteriyor: yukarıdaki işaretli üç beyaz taş Şimdi bu grup çevrelendi ve ölü sayılabilirler çünkü yaşama ya da kaçma şansları yok
Kısacası İkinci Dünya Savaşı'ndan örneklerde de gördüğümüz gibi Go ve savaş stratejileri özellikle mekanize savaşta büyük bir paralellik göstermektedir

__________________