Gölköy İlçesi (Ordu)

Osmanlı Dönemi

Fatih Sultan Mehmet Trabzon Rum Devleti’ni ortadan kaldırınca Ordu ili Osmanlı idaresine girmiştir Bugün ilçe merkezinin bulunduğu yerde 25 kişi vergi mükellefiydi Bunların üçü Müslüman 22 si Hıristiyandır Habsamana'nın hiçbir yerinde Hıristiyan’a rastlanmaz




Gölköy köyünde 1455' te hane sayısı 23 Hıristıyan haneden 1485 TED bu sayının 9 haneye düştüğü, bunun 1520 de 17 ye , 1547 de 22 ye çıktığı fakat 1613 tarihinde Hırıstıyan kayıtlarına rastlanmamaktadır İlçenin bugün mahallesi olan Sarıca Mahallesinin hane sayısı bakımından küçük tarım ürünleri yetiştirilmesi bakımından zengin bir köy olduğu görülür Bugünkü Karagöz Mahallesi yine aynı adla geçmekte olup; tekke olduğu, zaviye şeyhi Ali 'dir bu köyün tımarı Abdullah Halife'dir Celali olayları sebebiyle 1615'li yıllarda nüfus artmıştır Kuşluvan mahallesinin adı Kuştoğan dır,köyde o zamanlarda doğan kuşunun yetiştirilmiş olmasından aldığı tabir edilmektedir Cepni Beyliklerine ait olan Fatih Karadeniz sahilinde Cepni Beyliliklerine ait olan Tımar ve zemaatları kaldırmış bu şekilde tımar ve zemaetlerin kuvvetlenmesini önlemiş oluyorlardı Gölköy XV YY sonlarına doğru Niyabet-i Habsamana olarak geçmektedir Kayıtlara göre Hafsamana Niyabeti’nde 988 nefer (asker) yaşamaktadır Hafsamana’ya bağlı Aybastı köyünde 42 asker vardı Yöre, Habsamana toprakları dahil bütün Ordu toprakları, Türkmen Boyları, aşiretler tarafından fethedilerek, yerleşmeye açıldığı tarihlerden 60-70 yıl sonraları tanzim edilen Tahrir Defterleri’nde belirtilenlere göre, bugünkü yer adlarının çoğunun bölgeyi fethedenlerin adlarını taşımaktadır Habsamana adına ilk defa 1555 tarihli tahrir defterlerinde Bugünkü Gölköy ilçesi’nin topraklarını içine alan nahiye olarak rastlanmıştır Niyabet-i Habsamana olarak Bayramlı ( Ordu) kazasına bağlı olarak karşımıza çıkmaktadır





Ordu’daki derebeylikleri ileride Osman Bey yok etmiştir 1805 yılında Gölköy (Hafsamana,Hapsamana) Ordu ili bucak ve kasabalarıyla birlikte Şebinkarahisar Sancağı himayesinde Erzurum’dan alınarak Trabzon’a bağlanmıştır ( bazı kaynaklara göre bu olayın 1831’de olduğu bildirilir) 1871 yılında yapılan idari teşkilatlandırmalarda; Gölköy Ordu merkeze bağlı Vona ( Perşembe), Bolaman, Fidaveren ( Aybastı ) ve Ulubey nahiyeleriyle birlikte bir kaza teşkilatı olmuştur Bazı kaynaklara göre, Gölköy ‘ün kaza teşkilatına gelmesi ve merkeze bağlanması tarihi 1811’dir Gölköy’ün değişik adları 1400’lü yıllardan itibaren geçmektedir Melet Irmağı’nın batısında, Bolaman Çayı’nın yukarı havzalarında bulunan Gölköy ilçesi’nin adları Niyabet-i (kadılık vekaleti verilen) Hafsamana , Nahiye-i Hafsamana’dır 1457’de Aybastı ile birlikte İskefsir ( Tokat,Reşadiye)’e bağlanmış, 1613’te yine Aybastı ile Ordu’nun nahiyesi olmuşturXIX asırda bir ara Aybastı’dan ayrılan Habsamana ( Gölköy) , Ulubey ile birleşmiş, daha sonra Ulubey’den de ayrılarak Müstakilenveya Aybastı ile Nahiye ve kaza olmuş











Cumhuriyet Dönemi


Ordu ili ve çevresi Milli Mücadele yıllarında oldukça sakindi O yıllarda bir işgal hareketi ve ayaklanma olmamıştır Rumlarla yapılan eylemlerde etkisiz hale getirilmiştir Erzurum Kongresi’nde Trabzon ve Ordu Kazası’nı Avukat Hasan Efendi temsil etmiştir Ordu 30 Ekim Mondros Mütarekesi yıllarında Trabzon Vilayeti merkez sancağına bağlı bir kazadırGölköy çevresinde Milli Mücadele dönemlerinde Ermeni ve Rus hareketleri olmuştur Fakat yöre halkı bunlara göz açtırmamıştır Milli Mücadele yıllarında en tedirginlik verici olaylar Pontus Rum eylemleridir I Dünya Savaşı sonrası Karedeniz Bölgesi’nde devlet kurmak isteyen Pontus cemiyeti etkinliklerine sahne olmuştur



Gül Kayası




Cumhuriyetten sonra azınlıkların gidişi I Dünya Savaşı yıllarında Doğu Karadeniz’den göç edenlerin bir bölümünün geldikleri yerlere dönmesi, Ordu nüfusunun azalmasına sebep olmuştur Gölköy 1928’de Ordu Vilayeti’ne Aybastı ile birlikte şimdiki adıyla bağlanmıştır (1907 de Aybastı Gölköy’e bağlıdır) 1924 yılında Ordu il genel Meclisi’nde verilen bir takrirle “Habsamana’nın kaza yapılması talep edilmiştir Ancak bu talep içişleri Bakanlığınca kaza olma şartının 30000 nüfus olması gerektiğine dair kararına aykırı olması ile uygun bulunmamıştır Bu suretle Habsamana'nın kaza olması 12 yıl sonraya kalmıştır Yüzyıllardan beri Hapsamana adını taşıyan bucak (nahiye) merkezi 25 Haziran 1936 tarih ve 3012 sayılı kanunla adı;”Gölköy”suretiyle “ilçe” haline getirilmiş ve aynı yıl belediye kurulmuştur1 Nisan 1960’da Gölköy’e bağlı bucak olan Aybastı ayrılarak ilçe oldu Gölköy’e bağlı bucak olan Gürgentepe de 1987’de ilçeden ayrılmış ilçe teşkilatı kurulmuştur


Gölköy ilçesine 2 km mesafede bulunan Gül kayası üzerinde bulunan mağaralar









Aybastı Yolundan Gölköy








Gölköy Deresi







Karadeniz'imize Has Ambar (serender) lar