Şengül Şirin
|
Cevap : Sanat Ansiklopedisi - Sanat Sözlüğü
Rabıta: Bk Ayak
Rahle: Üzerine mushaf, kitap konulmak ve yanına oturarak okumak için kullanılan, iki yandaki ayakları oymalı, kenar pervazları ve üzeri düz tahtadan küçük masanın adıdır Birbirine geçmiş iki tahtadan yapılan ve (X) biçiminde olanlarına geçme rahle denilirdi Selçuklular devrinde tahta oymalıları, sonradan sedef kakmaları yapılmıştır
Rak: Ciltte kullanılan ceylan derisi; ince tıraşlanmış deri
Rakam: Yazı yazma
Rakamehu: Bk Ketebe
Râkım: Yazan, çizen
Râkım Efendi: Bk Mustafa Rakım Efendi
Ramad: Müzehhipler altın döverken tirşenin kenarlarından dışarı taşan parçalara verilen addır Ramad, Arapça'da «ateşin külü» demektir Taşan altın parçaları küle benzediği için bu kelime kullanılmıştır
Realist çiçek demeti: Lake ciltlerin süsleme motiflerindendir Vazolu veya vazosuz resmedilmiş ve üzerine "vernik çekilmiştir Tabiattaki biçimiyle resmedilmiş çiçek motiflerine, stilize çiçek motiflerinden ayırt edilmesi için, verilen addır
Reddade: Bk Ayak
Remzî motifler: işaret ve sembol biçimli motifler,
Ressam: Eski yazma ve levhalara çizgi ile boyasız resim yapan sanatçı
Reyhanî: Bir yazı tarzı Kalınlığı sülüs kadardır Bu yazıda gözü kapalı harf yoktur Kurban ve dualar yazılmıştır, İbn Bevvâb tarafından icat edildiği söylenir
Reyhanî Besmele: Reyhanî hattıyla yazılan besmele M mimlerin gözü açık yazdır ve sin'den sonra çizgi (keşide) bulunmaz
Rıh: Mürekkeple yazılan yazıyı kurutmakta kullanılan tozun adıdır Farsça «kum» demek olan rik''den bozmadır En kullanışlısı Manisa dağlarından çıkarılırdı Aslında kırmızı olan kum, fırınlanınca sararır, çeşitli renklere boyanırdı Siyahı, moru ve yaldızlı olanı vardı Hattatlar yazılarında rıh kullanmaz, açık havada kuruturlardı Çünkü rıh kullanılan yazıda incelik kalmazdı Porselenden yapılmış, delikli rıhdanlara konur, yazı üzerine dökülüp, kuruyunca parmakla temizlenirdi Name-i hümayunlarda altın rıh kullanılırdı Bu rıh doğrudan doğruya altın tozu idi
Rıhdan: Kurutma tozu rıh'ın konduğu kabın adıdır Yazı takımını tamamlayan rıhdan, takıma uygun olarak cam, maden, gümüş veya altından yapılırdı Çoğunlukla üstü delikli silindir şeklinde veya hokka biçiminde yapılmıştır Bazen da rıh tabak biçimli bir kaba konularak küçük bir kaşıkla yazının üstüne dökülürdü
Rik'a: Türklerin ortaya çıkardığı bir yazı tarzıdır Ayrıntılar ortadan kalkmıştır Mim harfinin gözleri kapanmış, sin ve benzeri harflerin de dişleri ortadan kalkmış, iki ve üç noktalar ve ( ^), ( v ) hâlini almıştır Kolay ve hızlı yazılabildiği için el yazısına esas olmuştur
Rika': Üzerine yazı yazılan kâğıt ve deri parçaları
Risale: Küçük kitap; risale, mecmua yerine de kullanılmıştır Ama daha çok mecmuati'r-resail olarak, içinde birden fazla eser bulunan kitaplar hakkında kullanılmıştır
Rokoko: Mübalâğalı süsleme üslûbu Klâsik cilt süslemesi, XVIII yüzyıl sonlarında Avrupa'nın etkisiyle değişerek bu tür süslenmeye başlanmıştır Mecazi olarak «modası geçmiş, çirkin olan şeyler» hakkında da kullanılır
Rozet: Bk Gülçe
Rubu': Büyük boy kâğıdın dörde bölünmesiyle meydana getirilen eski yazma kitaplara verilen ad
Rugan: Sütten veya ot tohumlarından çıkarılan yağlar
Ruganî: Ciltlerle, kubur gibi sanat eserleri üzerine yapılan nakış ve resimlerin parlak görünmesi için üstlerine sürülen maddenin adıdır Boya, mürekkep, ahar, ebru mecmuası'nda ruganî yapmak usûlü hakkında şu izahat vardır ;
«64 dirhem ardıç sakızı, 240 dirhem şarap ruhu, 16 dirhem damla sakızı, 32 dirhem Venedik terementisi Evvel şarap ruhunu düz bir şişe içine koyup sonra 3 parmak miktarı ince tatlısu kumu içine gömüp, ruhun içine ardıç sakızını koyup, ocakta kum içinde hallola Badehu damla sakızı başka kapta eritip şişeye karıştırılacak, sonra terementi dahi bu suretle eritilip şişeye katılacak, badehu cümlesi bir yerde tekrar kaynatılıp, tamam kaynadıktan sonra bir mendil veya tülbent içinde sıcak iken süzülecek, fırçası daima içinde saklanacaktır Sürülürken daima sıcak sürülecektir Âl ve parlak olur»
Ruk'a: Yazılmış kâğıt, mektup Yazı yazılacak kâğıt, deri parçasına ruk'a denilir Vesikalarda geçer
Rûmî: Süsleme terimi Hayvanların kanat, bacak ve bedenlerinin stilize edilmiş şekillerinden oluşan ve kökeni Orta Asya'ya dayanan, çok yaygın bir Türk süsleme biçimi Rûmî'nin üzerinden ayrı parçalarla daha ufaklarının yapılmasıyla meydana gelen şekle ayırma rûmî; rûmî'lerin birbirine geçirilmesi ile meydana gelen şekle sarılma rûmî; levha kenarlarının iç pervazlarındakilere üç iplik rûmî denilir
Türk süslemesinin klâsik üslûbudur Eskiden Anadolu'ya diyar-ı Rûm denildiğinden rûmî adını almıştır
Rûmî şemse: Kitap ciltlerinin üzerine yapılan ve güneşe benzediği için şemse adı verilen süs motiflerinden birinin adıdır Sivri, ucu kıvrık rûmî motiflerinden meydana getirilir
Rûmî tahrir: Kitap ciltlerinin üzerine süs olarak çekilen siyah çizgilerin adıdır
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|