Ata Sporlarımız Nelerdir Ata Sporlarımız Hakkında Bilgi

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-11-2012

Ata Sporlarımız Hangileridir?

Ata Sporları

Orta Asya Türklerinden itibaren Anadolu’ya göç edildikten sonra ve günümüzde de bahsedilen iki coğrafyada yaşayan türkler tarafından yapılan sporlardır

Yüzyıllardır yapılan bu sporlarla ilgili olarak daha çok güçdayanıklılığı ve cesareti ölçmek için yarışmalar düzenlenir

En bilinenleri ve günümüzde hala yapılan ata sporlarımız :

* Cirit
* Okçuluk
* Atçılık-Binicilik
* Güreş
* Kılıç sporları

Ata Sporlarımız

İşte en bilinen ata sporlarımız tarihi ve tarihsel sürec içinde spor dalı olarak gelişimleri :

* Cirit: Türklerin yüzyıllardan beri oynadıkları bir Ata sporudur

Türkler bu Atlı oyunu Orta Asya dan günümüze taşımışlardır

16

yüzyılda bir savaş oyunu olarak kabul edilmişti

19

yüzyılda Osmanlı ülkesi ve sarayının en büyük gösteri sporu ve oyunu oldu

Cirit aynı zamanda tehlikeli bir oyun olması sebebi ile 1826 yılında II

Mahmut tarafından yasaklanmıştır

Daha sonraları tekrar popüler bir gösteri oyunu olarak yaygınlaştı

Tarihin eski çağlarında insan topluluklarının ulaşım ve savaş vasıtalarından olan at sürüler halinde beslenmişgünün şartlarına göre eğitilmiş savaş zamanlarında savaş vasıtasısulh zamanlarında da spor ve eğlence vasıtası olmuştur

Savaşı spor haline getirensporu en güzel eğitim aracı bilen Türk kahramanlarının çağlar boyu kazandıkları zaferlerde canları kadar aziz bildikleri atlarının büyük hissesi vardır

Bunun için atlı ciritTürklerin en eski milli sporlarından olupcanlılardan yapma ve konuşma özelliği olan insanla taşıma ve his gücü olan atın ve cansız 110 cm’ lik cirit sopasının en güzel uyum sağladığı insanla aklın bütünleştiği eski savaş kurallarının uygulandığı bir oyundur

Atlı ciritte erlik yaşar mertlik yaşar sportmenlik yaşar ama her şeyden önce bir tarih yaşar

Atalarımız barış zamanlarında at ve askerlerini zinde ve kuvvetli tutabilmek için atlı cirit sporunu tesis etmiş insanları ruh ve bedenen eğiterek yarınlara hazırlamışlardır

Atlı ciritte hiçbir spor müsabakasında bulunmayan rakibi bağışlama affetme şeklinde bir davranış vardır

Hasmının önünü kesipona ciritle vurma imkanı varken vurmayıp bağışlayan sporcu puan kazanmaktadır

Vurma imkanı yüzde yüz mevcut ikeno anda zayıf düsene vurmayı zul kabul ederek bağışlama yolunun seçilmesi Bu yönüyle spor ve erdemin birlikte anıldığı asil bir yapıya sahiptir

Cirit oyunu kendisi de iyi bir oyuncu olan II

Mahmut’un Tanzimat tan sonra bu oyunu bütün ülkede yasaklamasına değin İstanbul hayatının renkli bir parçasıydı

Başlıca oyun alanı tabiî ki Atmeydanıydı

Burada her zaman cirit talimi yapan atlılara rastlamak mümkündü fakat asıl müsabakalar Cuma günleri Cuma namazından sonra yapılır o zaman meydanı yüzlerce atlı doldururdu

Şehir içindeki ikinci önemli cirit alanı Küçük Ayasofya ile Kadırga arasındaki Cündi (Arapça süvari anlamında

Zamanla bozularak Cindi ve Cinci olmuştur

) Meydanıydı

Evliya Çelebi Kağıthane yolunda da bir cirit meydanı olduğunu yazıyor

Topkapı Sarayında da Gülhane Bahçesine doğru büyük bir cirit meydanı bulunur Cuma namazından sonra burada cirit oynayan saray halkına çoğu zaman padişah da katılırdı cirit oyununda saray halkı geleneksel olarak bamyacılar ve lahanacılar adlı iki takıma ayrılırlar padişahlar da bu iki takımdan birine dahil olurdu

Saraydaki cirit meydanında bu iki takımı simgeleyen birinin tepesinde bir bamya diğerinin tepesinde bir lahana heykeli bulunan iki mermer sütun bugün de durmaktadır

Ciritçi karşı taraf oyuncusundan kendisini sakınmak için çeşitli hareketler yapar atın sağına soluna karnının altına boynuna yatar

Bazı ciritçiler rakibi kaçış dizisine ulaşana kadar üç-dört cirit savurarak isabet ettirmek suretiyle sayı toplar

Bu arada başına gözüne kulağına cirit isabet eden bazı oyuncuların yaralandığı olur

Bu türlü isabetler neticesinde ölenlerin olduğu bile vakidir

Bu durumda ölen er meydanında ölmüş sayılır yakınları şikâyetçi ve dâvacı olmaz

Babaları ölen çocuklarıyla öğünürler

Öte yandan cirit oyununda ölüm olmaması için daha evvelleri hurma ve meşe ağacından 70-100 santim uzunluğunda 2-3 cm

kutrunda yapılan ciritler daha sonraları kavak ağacından yapılmaya başlanmıştır

Sopaların uçları silindir şeklinde kesilerek yuvarlatılır

Kabukları yontulur

Bu isabet halinde bir yara açılmasını ve ölüm tehlikesini yok etmek için alınan bir tedbirdir

ilk ihtisas kulübü Erzurum’da 1957 de Erzurum Atlı spor Kulübü kurulmuş daha sonraları Erzurum’da 11Erzincan’da 1Bayburt’ta 1Ankara ‘da 1Uşak ‘da 4Manisa ‘da 1Malatya’da 1 kulüp kurulmuştur

Cirit Oyunu daha 40-50 yıl öncesine değin Anadolu’da yaygın bir oyun olduğu halde son yıllarda sadece ERZURUM ERZİNCAN UŞAK BAYBURT ANKARA MANİSA KARS yörelerinde yaşamaya devam etti

20-25 yıldan beri Konya ve Balıkesir’de tarihe karıştı

ERZURUM ilimiz 23 kulübü ile bu oyunun ayakta kalabilmesi için elinden gelen uğraşı vermektedir

her yıl mayıs ayında yapılan Erzurum grup eleme maçları bir aydan fazla sürmektedir

Bu durum son yıllarda Türkiye şampiyonası heyecanını bile geride bırakır hale gelmiştir

Buna rağmen halen Anadolu’nun hemen her köşesinde düğünlerde ve bayramlarda köy delikanlıları ve kasaba halkı Cirit Oyunu’nu oynamaktadır

Büyük şehirlere karşı köy ve kasabalarda yaşamaktadır

Sinop köylerinden Gaziantep’e Bursa’dan Antalya’ya kadar Doğu Batı Güney ve Kuzey Anadolu’da köylerimizin güreşle beraber başlıca yiğitlik ve savaş oyununu teşkil etmektedir

Halkın ilgisini çekmek için cirit meydanında davullar ve zurnalar çalınır

Ayrıca yurtdışında İran Afganistan ve Türkistan Türkleri ile Türklerle meskûn diğer Asya yörelerinde de hâlâ canlılığını ve geleneğini sürdürmektedir

Her yıl Ertuğrul Gazi Törenleri dolayısıyla eylül aylarının ikinci Pazar günleri Söğüt’te çeşitli şenlikler vesilesiyle de Erzurum Kars ve Bayburt dolaylarında oynanmaktadır

09-11-2012	#4
Prof. Dr. Sinsi	Ata Sporlarımız Nelerdir Ata Sporlarımız Hakkında Bilgi Ata Sporlarımız Hangileridir? Ata Sporları Orta Asya Türklerinden itibaren Anadolu’ya göç edildikten sonra ve günümüzde de bahsedilen iki coğrafyada yaşayan türkler tarafından yapılan sporlardır Yüzyıllardır yapılan bu sporlarla ilgili olarak daha çok güçdayanıklılığı ve cesareti ölçmek için yarışmalar düzenlenir En bilinenleri ve günümüzde hala yapılan ata sporlarımız : * Cirit * Okçuluk * Atçılık-Binicilik * Güreş * Kılıç sporları Ata Sporlarımız İşte en bilinen ata sporlarımız tarihi ve tarihsel sürec içinde spor dalı olarak gelişimleri : * Cirit: Türklerin yüzyıllardan beri oynadıkları bir Ata sporudurTürkler bu Atlı oyunu Orta Asya dan günümüze taşımışlardır 16 yüzyılda bir savaş oyunu olarak kabul edilmişti 19 yüzyılda Osmanlı ülkesi ve sarayının en büyük gösteri sporu ve oyunu oldu Cirit aynı zamanda tehlikeli bir oyun olması sebebi ile 1826 yılında II Mahmut tarafından yasaklanmıştır Daha sonraları tekrar popüler bir gösteri oyunu olarak yaygınlaştıTarihin eski çağlarında insan topluluklarının ulaşım ve savaş vasıtalarından olan at sürüler halinde beslenmişgünün şartlarına göre eğitilmiş savaş zamanlarında savaş vasıtasısulh zamanlarında da spor ve eğlence vasıtası olmuştur Savaşı spor haline getirensporu en güzel eğitim aracı bilen Türk kahramanlarının çağlar boyu kazandıkları zaferlerde canları kadar aziz bildikleri atlarının büyük hissesi vardır Bunun için atlı ciritTürklerin en eski milli sporlarından olupcanlılardan yapma ve konuşma özelliği olan insanla taşıma ve his gücü olan atın ve cansız 110 cm’ lik cirit sopasının en güzel uyum sağladığı insanla aklın bütünleştiği eski savaş kurallarının uygulandığı bir oyundur Atlı ciritte erlik yaşar mertlik yaşar sportmenlik yaşar ama her şeyden önce bir tarih yaşarAtalarımız barış zamanlarında at ve askerlerini zinde ve kuvvetli tutabilmek için atlı cirit sporunu tesis etmiş insanları ruh ve bedenen eğiterek yarınlara hazırlamışlardırAtlı ciritte hiçbir spor müsabakasında bulunmayan rakibi bağışlama affetme şeklinde bir davranış vardır Hasmının önünü kesipona ciritle vurma imkanı varken vurmayıp bağışlayan sporcu puan kazanmaktadırVurma imkanı yüzde yüz mevcut ikeno anda zayıf düsene vurmayı zul kabul ederek bağışlama yolunun seçilmesi Bu yönüyle spor ve erdemin birlikte anıldığı asil bir yapıya sahiptirCirit oyunu kendisi de iyi bir oyuncu olan II Mahmut’un Tanzimat tan sonra bu oyunu bütün ülkede yasaklamasına değin İstanbul hayatının renkli bir parçasıydı Başlıca oyun alanı tabiî ki Atmeydanıydı Burada her zaman cirit talimi yapan atlılara rastlamak mümkündü fakat asıl müsabakalar Cuma günleri Cuma namazından sonra yapılır o zaman meydanı yüzlerce atlı doldururdu Şehir içindeki ikinci önemli cirit alanı Küçük Ayasofya ile Kadırga arasındaki Cündi (Arapça süvari anlamında Zamanla bozularak Cindi ve Cinci olmuştur) Meydanıydı Evliya Çelebi Kağıthane yolunda da bir cirit meydanı olduğunu yazıyor Topkapı Sarayında da Gülhane Bahçesine doğru büyük bir cirit meydanı bulunur Cuma namazından sonra burada cirit oynayan saray halkına çoğu zaman padişah da katılırdı cirit oyununda saray halkı geleneksel olarak bamyacılar ve lahanacılar adlı iki takıma ayrılırlar padişahlar da bu iki takımdan birine dahil olurdu Saraydaki cirit meydanında bu iki takımı simgeleyen birinin tepesinde bir bamya diğerinin tepesinde bir lahana heykeli bulunan iki mermer sütun bugün de durmaktadırCiritçi karşı taraf oyuncusundan kendisini sakınmak için çeşitli hareketler yapar atın sağına soluna karnının altına boynuna yatarBazı ciritçiler rakibi kaçış dizisine ulaşana kadar üç-dört cirit savurarak isabet ettirmek suretiyle sayı toplar Bu arada başına gözüne kulağına cirit isabet eden bazı oyuncuların yaralandığı olur Bu türlü isabetler neticesinde ölenlerin olduğu bile vakidir Bu durumda ölen er meydanında ölmüş sayılır yakınları şikâyetçi ve dâvacı olmaz Babaları ölen çocuklarıyla öğünürlerÖte yandan cirit oyununda ölüm olmaması için daha evvelleri hurma ve meşe ağacından 70-100 santim uzunluğunda 2-3 cm kutrunda yapılan ciritler daha sonraları kavak ağacından yapılmaya başlanmıştır Sopaların uçları silindir şeklinde kesilerek yuvarlatılır Kabukları yontulur Bu isabet halinde bir yara açılmasını ve ölüm tehlikesini yok etmek için alınan bir tedbirdirilk ihtisas kulübü Erzurum’da 1957 de Erzurum Atlı spor Kulübü kurulmuş daha sonraları Erzurum’da 11Erzincan’da 1Bayburt’ta 1Ankara ‘da 1Uşak ‘da 4Manisa ‘da 1Malatya’da 1 kulüp kurulmuşturCirit Oyunu daha 40-50 yıl öncesine değin Anadolu’da yaygın bir oyun olduğu halde son yıllarda sadece ERZURUM ERZİNCAN UŞAK BAYBURT ANKARA MANİSA KARS yörelerinde yaşamaya devam etti 20-25 yıldan beri Konya ve Balıkesir’de tarihe karıştı ERZURUM ilimiz 23 kulübü ile bu oyunun ayakta kalabilmesi için elinden gelen uğraşı vermektedirher yıl mayıs ayında yapılan Erzurum grup eleme maçları bir aydan fazla sürmektedirBu durum son yıllarda Türkiye şampiyonası heyecanını bile geride bırakır hale gelmiştirBuna rağmen halen Anadolu’nun hemen her köşesinde düğünlerde ve bayramlarda köy delikanlıları ve kasaba halkı Cirit Oyunu’nu oynamaktadır Büyük şehirlere karşı köy ve kasabalarda yaşamaktadır Sinop köylerinden Gaziantep’e Bursa’dan Antalya’ya kadar Doğu Batı Güney ve Kuzey Anadolu’da köylerimizin güreşle beraber başlıca yiğitlik ve savaş oyununu teşkil etmektedir Halkın ilgisini çekmek için cirit meydanında davullar ve zurnalar çalınır Ayrıca yurtdışında İran Afganistan ve Türkistan Türkleri ile Türklerle meskûn diğer Asya yörelerinde de hâlâ canlılığını ve geleneğini sürdürmektedirHer yıl Ertuğrul Gazi Törenleri dolayısıyla eylül aylarının ikinci Pazar günleri Söğüt’te çeşitli şenlikler vesilesiyle de Erzurum Kars ve Bayburt dolaylarında oynanmaktadır