Cevap : Latin Edebiyatı, Erken Dönem, Altın çağ, Gümüş çağ, Ortaçağ, Rönesans Dönemleri

**Şengül Şirin** · 06-20-2013

İMPARATORLUĞU'N SON DÖNEMLERİ

İmparatorluğun Hadrianus yönetiminde daha da merkezileşmesiyle birlikte sanatçılarda "Roma yurttaşlığı" bilinci gerilerken ,Yunan kültürünün etkisi bir kez daha güçlendi

Ama bu etki,bu kez bir kültürel canlanmaya yol açmadı

Daha çok,Yunan kentlerinin son dönemindeki aşırı incelmiş sofist akımı anımsatıyordu

Bu dönemin başlıca yazarları tarihçi Publius Annius Florus'la ( ü

1

yy sonları ve 2

yy başları)

Latin edebiyatında romanın doğuşunu haber veren ikinci yapıt kabul edilen,büyü sonucu bir eşeğe dönüşen bir gencin öyküsü olan Metamorphoses'in (Altın Eşek,1950) yazarı Lucius Apuleius'tu

(y

124-170'ten sonra) İmparator Marcus Aurelius'un (121-180)

Ta eis Eauton'u da ( Kendime Düşünceler /1974)

stoacı felsefeyi en uyumlu biçimiyle dile getiren yapıtlardan biriydi

Dilbilgisi uzmanı ve eleştirmen Aulus Gellius ( ü

2

yy) ise,eski retorikçiler geleneğini sürdürdü

Roma'nın son önemli klasik yazarları,şair Decimus Magnus Ausonius'la (y

310-y

395) Claudianus'tu

(y

370- y

,404)

ORTAÇAĞ

4

yüzyılda Hristiyancılığın Roma toplumuna yayılması ve 5

yüzyıl sonlarında kuzeyden gelen barbar kavimlerin Roma İmparatorluğunu parçalaması,Latin edebiyatının kurumsal temellerini köklü bir dönüşüme uğrattı

Geçmişte Latincenin sürekliliğini sağlayan Romalı yönetici sınfın yerini kilise aldı

Bundan sonra Latince,16

yüzyılın başlarına değin Batı Avrupa'da Latince,16

yüzyılın başlarına değin Batı Avrupa'da kiliselerde ve kilise okullarında bir ayin,bilim felsefe ve edebiyat dili olarak varlığını sürdürdü

Klasik Latince metinlerin daha sonraki kuşaklara geçirilmesini sağlayan da gene kiliseler ve bunların çevresinde yeni yeni kurulmaya başlayan üniversitelerdi

Hıristiyan Latin edebiyatının ilk örnekleri 2

yüzyılın sonlarında ortaya çıkmaya başlayan azizlerin yaşamları üzerine yazılmış metinlerdi

Bu ilk dinsel yaşamöykülerinin Latin geleneğiyle ilişkisi yoktu

Ama 3

yüzyıldan sonra,imparatorluğa bağlı eyaletlerde,özellikle de Roma'nın Afrika'daki topraklarında ,klasik gelenekle yeni inancı bütünleştirme çabaları başladı

3

ve 4

yüzyıllar bir çeviri dönemiydi

ilkin Çöl Babalarının yaşamöyküleri daha sonra da Eski Ahit'in kendisi Latinceye çevrildi

( Vulgata)

Bu dönemin önemli yazarları,Hıristiyan Latin edebiyatının kurucuları sayılan Tertullianus,Minicius Felix,Aziz Cyprianus,Arnobius ve Lactantius gibi Afrikalı yazarlardı

Yeni Ahit'in ilk yetkin çevirisini 4

yüzyılın sonunda Aziz Hieronymus yaptı ve bu metin bütün ortaçağ boyunca etkisini sürdürdü

Bu dönemde Hıristiyan ilahiyatçıların önünde duran önemli sorunlardan biri ,Roma'nın pagan geçmişini yeni dinsel bakış açısından açıklamak ve anlamlandırmaktı

Aziz Augustinus De Civitate Dei'de (413-426;Tanrı Devleti) tarihi ve geleceği Tanrı'nın yönettiği bir süreç olarak açıkladı

Confessiones (y

400; İtiraflar) adlı yapıtında da Hıristiyanlığı kabul eden bireyin iç hesaplaşmasını anlatırken,Tanrı'nın en günahkar ruhları bile bağışlayabildiğini göstermeye çalıştı

Daha önce retorik dersleri vermiş olan Augustinus ,De doctrina Christiana (397-428; Hıristiyan Öğretisi) adlı yapıtında da Hıristiyanların eski pagan Latin okullarının tekniklerinden yararlanabileceğini savundu

Eski kültürle yeni dini uzlaştırma çabaları 5

yüzyılad ,özellikle Galya bölgesinde,dinsel şiirin gelişmesini hızlandırdı

Juvencus,Sedulius Viyanalı Avitus ,Dracontius,Prudentius ve Nolalı Aziz Paulinus gibi şairler dinsel konuları,eğitim görmüş bir çevre için epik bir anlatımla şiirleştirdiler

Hıristiyanlık tarihi alanında ,Rufinus,Orosius ve Sulpicius Severus'un ortaçağ boyunca kaynak metin olarak kullanılan vakayinameleri de gene bu dönemin ürünüydü

4

yüzyılın bir başka önemli gelişmesi de Latince Hıristiyan ilahisinin ortaya çıkışıydı

Kaynak;AnaBritannica cilt 20 sayfa 260 frmsinsi

net için derlenmiştir

06-20-2013	#4
Şengül Şirin	Cevap : Latin Edebiyatı, Erken Dönem, Altın çağ, Gümüş çağ, Ortaçağ, Rönesans Dönemleri İMPARATORLUĞU'N SON DÖNEMLERİ İmparatorluğun Hadrianus yönetiminde daha da merkezileşmesiyle birlikte sanatçılarda "Roma yurttaşlığı" bilinci gerilerken ,Yunan kültürünün etkisi bir kez daha güçlendiAma bu etki,bu kez bir kültürel canlanmaya yol açmadıDaha çok,Yunan kentlerinin son dönemindeki aşırı incelmiş sofist akımı anımsatıyorduBu dönemin başlıca yazarları tarihçi Publius Annius Florus'la ( ü1yy sonları ve 2yy başları) Latin edebiyatında romanın doğuşunu haber veren ikinci yapıt kabul edilen,büyü sonucu bir eşeğe dönüşen bir gencin öyküsü olan Metamorphoses'in (Altın Eşek,1950) yazarı Lucius Apuleius'tu(y124-170'ten sonra) İmparator Marcus Aurelius'un (121-180) Ta eis Eauton'u da ( Kendime Düşünceler /1974) stoacı felsefeyi en uyumlu biçimiyle dile getiren yapıtlardan biriydiDilbilgisi uzmanı ve eleştirmen Aulus Gellius ( ü2yy) ise,eski retorikçiler geleneğini sürdürdüRoma'nın son önemli klasik yazarları,şair Decimus Magnus Ausonius'la (y310-y395) Claudianus'tu(y370- y,404) ORTAÇAĞ 4yüzyılda Hristiyancılığın Roma toplumuna yayılması ve 5yüzyıl sonlarında kuzeyden gelen barbar kavimlerin Roma İmparatorluğunu parçalaması,Latin edebiyatının kurumsal temellerini köklü bir dönüşüme uğrattıGeçmişte Latincenin sürekliliğini sağlayan Romalı yönetici sınfın yerini kilise aldıBundan sonra Latince,16yüzyılın başlarına değin Batı Avrupa'da Latince,16yüzyılın başlarına değin Batı Avrupa'da kiliselerde ve kilise okullarında bir ayin,bilim felsefe ve edebiyat dili olarak varlığını sürdürdüKlasik Latince metinlerin daha sonraki kuşaklara geçirilmesini sağlayan da gene kiliseler ve bunların çevresinde yeni yeni kurulmaya başlayan üniversitelerdi Hıristiyan Latin edebiyatının ilk örnekleri 2yüzyılın sonlarında ortaya çıkmaya başlayan azizlerin yaşamları üzerine yazılmış metinlerdiBu ilk dinsel yaşamöykülerinin Latin geleneğiyle ilişkisi yoktuAma 3yüzyıldan sonra,imparatorluğa bağlı eyaletlerde,özellikle de Roma'nın Afrika'daki topraklarında ,klasik gelenekle yeni inancı bütünleştirme çabaları başladı3ve 4yüzyıllar bir çeviri dönemiydiilkin Çöl Babalarının yaşamöyküleri daha sonra da Eski Ahit'in kendisi Latinceye çevrildi( Vulgata)Bu dönemin önemli yazarları,Hıristiyan Latin edebiyatının kurucuları sayılan Tertullianus,Minicius Felix,Aziz Cyprianus,Arnobius ve Lactantius gibi Afrikalı yazarlardıYeni Ahit'in ilk yetkin çevirisini 4yüzyılın sonunda Aziz Hieronymus yaptı ve bu metin bütün ortaçağ boyunca etkisini sürdürdü Bu dönemde Hıristiyan ilahiyatçıların önünde duran önemli sorunlardan biri ,Roma'nın pagan geçmişini yeni dinsel bakış açısından açıklamak ve anlamlandırmaktıAziz Augustinus De Civitate Dei'de (413-426;Tanrı Devleti) tarihi ve geleceği Tanrı'nın yönettiği bir süreç olarak açıkladıConfessiones (y400; İtiraflar) adlı yapıtında da Hıristiyanlığı kabul eden bireyin iç hesaplaşmasını anlatırken,Tanrı'nın en günahkar ruhları bile bağışlayabildiğini göstermeye çalıştıDaha önce retorik dersleri vermiş olan Augustinus ,De doctrina Christiana (397-428; Hıristiyan Öğretisi) adlı yapıtında da Hıristiyanların eski pagan Latin okullarının tekniklerinden yararlanabileceğini savunduEski kültürle yeni dini uzlaştırma çabaları 5yüzyılad ,özellikle Galya bölgesinde,dinsel şiirin gelişmesini hızlandırdıJuvencus,Sedulius Viyanalı Avitus ,Dracontius,Prudentius ve Nolalı Aziz Paulinus gibi şairler dinsel konuları,eğitim görmüş bir çevre için epik bir anlatımla şiirleştirdilerHıristiyanlık tarihi alanında ,Rufinus,Orosius ve Sulpicius Severus'un ortaçağ boyunca kaynak metin olarak kullanılan vakayinameleri de gene bu dönemin ürünüydü4yüzyılın bir başka önemli gelişmesi de Latince Hıristiyan ilahisinin ortaya çıkışıydı Kaynak;AnaBritannica cilt 20 sayfa 260 frmsinsinet için derlenmiştir __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır