Anadolu'nun Kilidi Afyon

Afyon Türbeleri

Boyalıköy Hanikâhı ve Türbeleri (Sincanlı)

Afyonkarahisara 25 km uzaklıktaki Sincanlı ile Afyon arasında bulunan Boyalıköyde iki türbeden oluşan küçük bir yapı topluluğu vardır Sanat tarihi kaynaklarında uzun süre medrese olarak tanımlanan bu eserin, yapılan araştırmalardan sonra bir zaviye ve iki türbeden meydana geldiği anlaşılmıştır

Yapıldığı tarih kesin olarak bilinmemekle beraber, bazı kaynaklarda 1210 tarihine rastlanmıştır Bu durumda XIIIyüzyıl eseri olan bu iki türbe ile zaviyenin Mimar Kureyş Bin Oğuz tarafından yapıldığı ileri sürülmüşse de bu iddia da kesinlik kazanamamıştır Evliya Çelebi bu yapı topluluğunun XVIIyüzyılda Bektaşi tekkesi olarak kullanıldığını ileri sürmüştür Yapının bütünü 22 m uzunluğunda ve 15 m genişliğindedir Duvarlarında düzgün olmayan yontma taşlar kullanılmış, kemerlerde tuğlalara yer verilmiştir Bu arada yer yer eski bir Bizans yapısından toplanan malzeme de burada kullanılmıştır

Dergâh olarak nitelenen bu yapının girişinde iki büyük oda, ortada yarım kubbelerle desteklenen küçük bir kubbenin örttüğü avlu, bunun da çevresinde üçer oda bulunmaktadır

Bu binanın doğusunda ve onunla aynı yükseklikte düzgün kesme taşlardan yapılmış olan türbeye, Eyvan Türbe ismi verilmiştir Yer yer tuğla hatılların kullanıldığı bu türbenin cephe kaplamaları yerlerinden sökülmüştür Selçuklu dönemi türbeleri ile benzerlik gösteren dikdörtgen planlı türbenin altında mumyalık (mahzen) bunun üzerinde de lahdin bulunduğu bölüm vardır Bunun üzeri de çapraz tonozla örtülmüştür

Zaviye ve Eyvan Türbenin kuzeyinde hanikâhın karşısında kümbet biçiminde bir türbe bulunmaktadır Pramidal sivri bir külahla örtülen bu türbenin dört köşe kaidesi üzerine sekizgen planda türbe oturtulmuştur Değişik renklerde kesme taşlardan yapılmış olan bu kümbet düzgün bir işçilik göstermektedir Bu kümbet de ölünün gömüldüğü mahzen kısmı (mumyalık) ile sandukanın bulunduğu üst kattan meydana gelmiştir Güney cepheden iki taraflı merdivenlerle sandukanın bulunduğu giriş kapısına çıkılmaktadır Giriş kapısı iki sıra halinde düzgün geometrik şeritlerden oluşan bir bezeme ile süslenmiştir Kapı üzerindeki dikdörtgen boşluğun kitabeye ait olduğu sanılmaktadır Ancak, bugün bu kitabeden herhangi bir iz bulunmamaktadır Kümbetin dış duvarlarında pramidal kubbeye yakın alanda çepeçevre bezemeli bir kuşak dolaşmakta olup, buradaki motifler de giriş kapısı çevresindeki bezemelerle aynıdır

Türbe içten kubbeli, dıştan da pramidal şekildedir Mahzendeki mumyalık bölümünün üzeri de çapraz tonozla örtülmüştür Kümbet içerisindeki kalıntılardan buradaki sandukanın çini kaplı olduğu anlaşılmaktadır Hacı Mehmet Bin İlyas Bin Oğuz isimlerinin yazılı olmasına rağmen kümbetin kime ait olduğu kesinlik kazanamamıştır

Saya Baba Türbesi (İhsaniye)

İhsaniye ilçesi Gazlıviran Köyünde bulunan Saya Baba Türbesinin XIIIyüzyılın ikinci yarısında yapıldığı sanılmaktadır Bu konudaki kitabesi günümüze ulaşamamıştır

Sanat tarihinde eyvan türbeler grubuna giren bu türbe iki katlı olup, ölünün gömülü bulunduğu mumyalık kısmı toprak içerisindedir İki yandan üçgen payandalarla desteklenen türbe, kesme taştan yapılmış, dikdörtgen planlıdır Üzeri beşik tonozla örtülüdür Yer yer yıkılmış olan türbenin cephe süslemesi fazla bir bilgi vermemekle beraber, geometrik bezemelerle girişinin süslü olduğu anlaşılmaktadır

Herdane Bahar Baba Türbesi (İhsaniye)

İhsaniye ilçesinin Osman Köyünde bulunan bu türbenin kitabesi günümüze ulaşamadığından kime ait olduğu bilinmemektedir Mimari üslubundan XIIIyüzyılın ikinci yarısına ait olduğu sanılmaktadır Büyük bir bölümü yıkılmış olan bu türbe de sanat tarihindeki eyvan türbeler bölümünde yer almaktadır

Ölünün gömülü bulunduğu mumyalık kısmı ile bunun üzerindeki sandukanın bulunduğu dikdörtgen mekandan meydana gelmektedir Moloz taş ve kesme taş duvarlardan yapılmış olan türbe dikdörtgen planlı olup, beden duvarlarının iki yanında üçgen payandalarla desteklenmiştir Giriş kapısı yekpare mermer silmeli olup, dışarıya büyük bir kemerle açılmaktadır

Çelebi Sultan ve Abdurrahman Karahisari Türbesi (Merkez)

Mısrı Camisinin güneybatı kenarında bulunmaktadır Caminin L planın ucunu oluşturan bir bölüm türbeye dönüştürülmüştür Üzeri kubbe ile örtülü olan türbede Akşemseddinin soyundan Abdurrahman Karahisari ile Kasım Paşanın oğlu Çelebi Sultan gömülüdür Türbeye hem cami içerisinden hem de yan harimden geçilmektedir