A Dan Z Ye Türk Atasözleri Arşivi

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-09-2012

Ağır yongayı yel kaldırmaz

* Ağırlık altın kale, hafiflik başa bela

* Ağız büzülür, göz süzülür, ille burun, ille burun

* Ağız yer yüz utanır

* Ağızdan burun yakın, kardeşten karın

* Aş taşarsa çömçenin değeri kalmaz

* Aş taşınca kepçeye paha olmaz

* Aş tuz ile, tuz oran ile

* Aşk ağlatır, dert söyletir

* Aşk başa gelirse akıl baştan çıkar

* Aşk olmayınca meşk olmaz

* Aşure yemeye giden kaşığını taşır

* Aşı pişiren yağ olur, gelinin yüzü ağ olur

* Aşık alemi kör, dört yanını duvar sanır

* Aşık daima bey oturmaz

* Aşını, eşini, işini bil

* Aşığın gözü kördür

* Aba vakti aba, yaba vakti yaba alan yanılmaz

* Abanın kadri, yağmurda bilinir

* Abdal abdalın ne umduğunu, ne bulduğunu ister

* Abdal ata binmiş bey oldum sanmış

* Abdal düğünden, çocuk oyundan usanmaz

* Abdala “kar yağıyor” demişler, “titremeye hazırım” demiş

* Abdalın arkadaşlığı yol görününceye kadardır

* Abdalın karnı doyunca gözü pabucundadır

* Abdestsiz sofuya namaz dayanmaz

* Acele giden ecele gider

* Acele işe şeytan karışır

* Acele yürüyen yolda kalır

* Acemi katır kapı önünde yük indirir

* Acemi marangozun talaşı tahtasından çok olur

* Acemi nalbant gavur eşeğinde öğrenir

(Dodurgalar-Çarşı Mah

, Tanıskalardan Hacı Mehmet Baz)

Aynı atasözü Orman Müh

Hüseyin Hacıoğlu (Eskicuma, Bulgaristan) tarafından da ifade edilmiştir

7

8

2002

* Acemi nalbant gibi kâh nalına vurur, kâh mıhına

* Acı acıyı bastırır, su sancıyı

* Acı patlıcanı kırağı çalmaz

* Acı söz insanı dininden çıkarır, tatlı söz yılanı deliğinden çıkarır

* Acıkan doymam, susayan kanmam sanır

* Acıkan yanağından, susayan dudağından belli olur

* Acındırırsan arsız, acıktırırsan hırsız olur

* Acıyan çok, ama ekmek veren yok

* Aç ayı oynamaz

* Aç aman bilmez, çocuk zaman bilmez

* Aç bırakma hırsız edersin, çok söyleme arsız edersin

* Aç ayı oynamaz

(Fatmana Dağdaş)!

* Aç gözünü, açarlar gözünü

* Aç doymam, tok acıkmam sanır

* Aç koyma hırsız olur, çok söyleme yüzsüz olur, çok değme arsız olur

* Aç koynunda azık durmaz

* Aç köpek fırın deler

* Aç kurt arslana saldırır

* Aç tavuk rüyasında kendini buğday ambarında görür

* Aç tokun halinden anlamaz

* Aça dokuz yorgan örtmüşler, yine uyuyamamış

* Açık yaraya kurt düşmez

* Açık ağız aç kalmaz

* Açık yerde tepecik kendini dağ sanır

* Açılan solar, ağlayan güler

* Açın imanı olmaz

* Açın karnı doyar gözü doymaz

* Açlık ile tokluğun arası bir dilim ekmek

* Açtırma kutuyu, söyletme kötüyü

* Adam adamdır olmasa da pulu, eşek eşektir olsa da çulu

* Adam eşeğinden, kadın döşeğinden belli olur

* Adam kıtlığında keçiye Abdurrahman Çelebi derler

* Adam olana bir söz yeter

* Adam sandık eşeği, altına serdik döşeği

* Adam sandım eşeği, alnıma çarptı daşşağı

(Burunsuz Aynımahın İbrahim dayı, Dodurgalar, Temmuz 1980)! Beklemediği anda, çiğlik gösteren, olgun davranmayan insan için kullanılır

* Adam yenilmekle marifetli olur, yanılmakla âlim

* Adamak kolay, ödemek güçtür

* Adamakla mal mı tükenir?

(Fatma Özdemir, Dodurgalar, 67 yaşında, 2003)

* Adamakla mal tükenmez

* Adamın iyisi iş başında belli olur

* Adı çıkacağına canı çıksın

* Adı çıktı dokuza, inmez sekize

* Adın ne? Mülâyim… Sert olsan ne yazar?

(Hacı Mehmet Baz): Elinden ne gelir?

* Ağaç kökünden yıkılır

* Ağaç ne kadar meyve verirse, dalı o kadar yere eğilir

* Ağaç ne kadar uzarsa uzasın göğe değmez

* Ağaç ne kadar yüksek olsa da yaprakları yere düşer

* Ağaç ucuna yel değer, güzel kişiye söz değer

* Ağaç yaşken eğilir

* Ağaca balta vurmuşlar “sapı bendendir” demiş

* Ağacın kurdu içinde olur

* Ağaca beşikten mezara kadar muhtacız

* Ağaca çıkan keçinin dama çıkan oğlağı olur

* Ağaca çıkan keçinin dala bakan oğlağı olur

* Ağaca dayanma çürür, insana güvenme ölür

* Ağacı kurt, insanı dert bitirir

* Ağaçlı köyü su basmaz

* Ağaçsız memleket duvaksız geline benzer

* Ağaçtan maşa, aptaldan paşa olmaz

* Ağalık vermekle, yiğitlik vurmakla! Veren el ve attığını vuran yiğit övülmektedir

(M

Baz, 1929’lu, 9

1

2006)…

* Ağzına sahip olamayan, başka yerine de sahip olamaz !

(Ömer Açıksöz, 1963’lü, Kalfat-Orta, Çankırı)!

* Ağaran baş, ağlayan göz gizlenmez

* Ağır baş iyidir, yenlik olsa uçar

* Ağır git ki yol alasın

* Ağır kazan geç kaynar

* Ağır otur, batman götür

* Ağır taş batman döver

* Ağır taş yerinden oynamaz

* Ağız yemeyince yüz utanmaz

* Ağlama ölü için, ağla deli için

* Ağlamayan çocuğa meme vermezler

* Ağlarsa anam ağlar, gerisi yalan ağlar

* Ağlayak da gözden mi olak?

* Ağlayanın malından gülene hayır gelmez

* Ağrısız baş mezarda olur

* Ağustos ayında beyni kaynayanın, zemheride (Zahmarıda) kazanı kaynar

* Ağustosta beynin kaynasın, kışın da tencere kaynasın

* Ağzı açık ayran delisi

* Ağzına bir zeytin verir, ardına tulum tutar

* Ağzından bal akıyor

* Ah alan unmaz, ah yerde kalmaz

* Ahmak misafir, ev sahibini ağırlar

* Ak akçe kara gün içindir

* Ak gün ağartır‚ kara gün karartır

* Ak ile kara dere kenarında belli olur

* Ak koyunun kara kuzusu da olur

* Ak köpeğe koyun diye sarılma

* Akan su yosun tutmaz

* Akan su, pis tutmaz

* Akçe bulsam, çıkı yok

* Akıl, akıldan üstündür

* Akıl para ile satılmaz

* Akıl yaşta değil baştadır

* Akıl yiğide sermayedir

* Akılı olmayana neylesin sakal, kayışı tarladan götürür çakal

* Akıllı düşünene kadar, deli oğlunu evermiş, torunu olmuş

* Akıllı olan katar katar yer, akılsız olan satar satar yer

* Akılsız başın cezasını ayaklar çeker

* Akılsız köpeği yol kocatır

* Akılsızın şaşkını beyaz giyer kış günü

* Akıl mı üstün, para mı üstün

* Akıllı deliye söyletirmiş

* Akılsız dosttan akıllı düşman iyidir (yeğdir)

* Akıntıya kürek çekme, kurak yere ekin ekme

* Akşamın hayrından sabahın şerri

* Akşamın işine gündüz gülermiş

10-09-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	A Dan Z Ye Türk Atasözleri Arşivi Ağır yongayı yel kaldırmaz * Ağırlık altın kale, hafiflik başa bela * Ağız büzülür, göz süzülür, ille burun, ille burun * Ağız yer yüz utanır * Ağızdan burun yakın, kardeşten karın * Aş taşarsa çömçenin değeri kalmaz * Aş taşınca kepçeye paha olmaz * Aş tuz ile, tuz oran ile * Aşk ağlatır, dert söyletir * Aşk başa gelirse akıl baştan çıkar * Aşk olmayınca meşk olmaz * Aşure yemeye giden kaşığını taşır * Aşı pişiren yağ olur, gelinin yüzü ağ olur * Aşık alemi kör, dört yanını duvar sanır * Aşık daima bey oturmaz * Aşını, eşini, işini bil * Aşığın gözü kördür * Aba vakti aba, yaba vakti yaba alan yanılmaz * Abanın kadri, yağmurda bilinir * Abdal abdalın ne umduğunu, ne bulduğunu ister * Abdal ata binmiş bey oldum sanmış * Abdal düğünden, çocuk oyundan usanmaz * Abdala “kar yağıyor” demişler, “titremeye hazırım” demiş * Abdalın arkadaşlığı yol görününceye kadardır * Abdalın karnı doyunca gözü pabucundadır * Abdestsiz sofuya namaz dayanmaz * Acele giden ecele gider * Acele işe şeytan karışır * Acele yürüyen yolda kalır * Acemi katır kapı önünde yük indirir * Acemi marangozun talaşı tahtasından çok olur * Acemi nalbant gavur eşeğinde öğrenir (Dodurgalar-Çarşı Mah, Tanıskalardan Hacı Mehmet Baz)Aynı atasözü Orman Müh Hüseyin Hacıoğlu (Eskicuma, Bulgaristan) tarafından da ifade edilmiştir 782002 * Acemi nalbant gibi kâh nalına vurur, kâh mıhına * Acı acıyı bastırır, su sancıyı * Acı patlıcanı kırağı çalmaz * Acı söz insanı dininden çıkarır, tatlı söz yılanı deliğinden çıkarır * Acıkan doymam, susayan kanmam sanır * Acıkan yanağından, susayan dudağından belli olur * Acındırırsan arsız, acıktırırsan hırsız olur * Acıyan çok, ama ekmek veren yok * Aç ayı oynamaz * Aç aman bilmez, çocuk zaman bilmez * Aç bırakma hırsız edersin, çok söyleme arsız edersin * Aç ayı oynamaz (Fatmana Dağdaş)! * Aç gözünü, açarlar gözünü * Aç doymam, tok acıkmam sanır * Aç koyma hırsız olur, çok söyleme yüzsüz olur, çok değme arsız olur * Aç koynunda azık durmaz * Aç köpek fırın deler * Aç kurt arslana saldırır * Aç tavuk rüyasında kendini buğday ambarında görür * Aç tokun halinden anlamaz * Aça dokuz yorgan örtmüşler, yine uyuyamamış * Açık yaraya kurt düşmez * Açık ağız aç kalmaz * Açık yerde tepecik kendini dağ sanır * Açılan solar, ağlayan güler * Açın imanı olmaz * Açın karnı doyar gözü doymaz * Açlık ile tokluğun arası bir dilim ekmek * Açtırma kutuyu, söyletme kötüyü * Adam adamdır olmasa da pulu, eşek eşektir olsa da çulu * Adam eşeğinden, kadın döşeğinden belli olur * Adam kıtlığında keçiye Abdurrahman Çelebi derler * Adam olana bir söz yeter * Adam sandık eşeği, altına serdik döşeği * Adam sandım eşeği, alnıma çarptı daşşağı (Burunsuz Aynımahın İbrahim dayı, Dodurgalar, Temmuz 1980)! Beklemediği anda, çiğlik gösteren, olgun davranmayan insan için kullanılır * Adam yenilmekle marifetli olur, yanılmakla âlim * Adamak kolay, ödemek güçtür * Adamakla mal mı tükenir? (Fatma Özdemir, Dodurgalar, 67 yaşında, 2003) * Adamakla mal tükenmez * Adamın iyisi iş başında belli olur * Adı çıkacağına canı çıksın * Adı çıktı dokuza, inmez sekize * Adın ne? Mülâyim… Sert olsan ne yazar? (Hacı Mehmet Baz): Elinden ne gelir? * Ağaç kökünden yıkılır * Ağaç ne kadar meyve verirse, dalı o kadar yere eğilir * Ağaç ne kadar uzarsa uzasın göğe değmez * Ağaç ne kadar yüksek olsa da yaprakları yere düşer * Ağaç ucuna yel değer, güzel kişiye söz değer * Ağaç yaşken eğilir * Ağaca balta vurmuşlar “sapı bendendir” demiş * Ağacın kurdu içinde olur * Ağaca beşikten mezara kadar muhtacız * Ağaca çıkan keçinin dama çıkan oğlağı olur * Ağaca çıkan keçinin dala bakan oğlağı olur * Ağaca dayanma çürür, insana güvenme ölür * Ağacı kurt, insanı dert bitirir * Ağaçlı köyü su basmaz * Ağaçsız memleket duvaksız geline benzer * Ağaçtan maşa, aptaldan paşa olmaz * Ağalık vermekle, yiğitlik vurmakla! Veren el ve attığını vuran yiğit övülmektedir (M Baz, 1929’lu, 912006)… * Ağzına sahip olamayan, başka yerine de sahip olamaz ! (Ömer Açıksöz, 1963’lü, Kalfat-Orta, Çankırı)! * Ağaran baş, ağlayan göz gizlenmez * Ağır baş iyidir, yenlik olsa uçar * Ağır git ki yol alasın * Ağır kazan geç kaynar * Ağır otur, batman götür * Ağır taş batman döver * Ağır taş yerinden oynamaz * Ağız yemeyince yüz utanmaz * Ağlama ölü için, ağla deli için * Ağlamayan çocuğa meme vermezler * Ağlarsa anam ağlar, gerisi yalan ağlar * Ağlayak da gözden mi olak? * Ağlayanın malından gülene hayır gelmez * Ağrısız baş mezarda olur * Ağustos ayında beyni kaynayanın, zemheride (Zahmarıda) kazanı kaynar * Ağustosta beynin kaynasın, kışın da tencere kaynasın * Ağzı açık ayran delisi * Ağzına bir zeytin verir, ardına tulum tutar * Ağzından bal akıyor * Ah alan unmaz, ah yerde kalmaz * Ahmak misafir, ev sahibini ağırlar * Ak akçe kara gün içindir * Ak gün ağartır‚ kara gün karartır * Ak ile kara dere kenarında belli olur * Ak koyunun kara kuzusu da olur * Ak köpeğe koyun diye sarılma * Akan su yosun tutmaz * Akan su, pis tutmaz * Akçe bulsam, çıkı yok * Akıl, akıldan üstündür * Akıl para ile satılmaz * Akıl yaşta değil baştadır * Akıl yiğide sermayedir * Akılı olmayana neylesin sakal, kayışı tarladan götürür çakal * Akıllı düşünene kadar, deli oğlunu evermiş, torunu olmuş * Akıllı olan katar katar yer, akılsız olan satar satar yer * Akılsız başın cezasını ayaklar çeker * Akılsız köpeği yol kocatır * Akılsızın şaşkını beyaz giyer kış günü * Akıl mı üstün, para mı üstün * Akıllı deliye söyletirmiş * Akılsız dosttan akıllı düşman iyidir (yeğdir) * Akıntıya kürek çekme, kurak yere ekin ekme * Akşamın hayrından sabahın şerri * Akşamın işine gündüz gülermiş