|
Prof. Dr. Sinsi
|
A Dan Z Ye Türk Atasözleri Arşivi
* Alacağını alamayan, vereceğini veremez
(Fatmana Dağdaş):Hesabını bilemeyen çözüm üretemez
* Alet işler el övünür, talih işler kul övünür!
Dilimizde “alet işler el övünür, talih işler kul övünür“ diye bir söz var Bu sözün alet bahsinde tuttuğu yer günümüzde alabildiğine genişliyor (Mustafa Kutlu, 352006, Yeni Şafak, s 15)
* Alışkanlık, gavurluktan zordur
(Mehmed Baz, 3 11 2005)! Alışkanlıktan kurtulmak, gavurluktan kurtulup İslam’a dönmekten zordur anlamında…
* Alışkın olmayan götte don durmaz!
Yöremizde kullanılan “Alışmadık götte don durmaz!” atasözü ile aynı anlamdadır
* Alışmadık götte don durmaz
(Pilavcılardan F Dağdaş, Dodurgalar)! Atasözü ile aynı anlamdaki diğer alıntı atasözü aşağıda verilmiştir “Alışkın olmayan göt’de don durmaz!” (7122006, 1974’lü Fahri ÖZDEMİR’den naklen Celil Yaman, 1979’lu, Bartın-Ulus’lu)!
* Alışmış, kudurmuştan beterdir
(Mehmed Baz, 3 11 2005)!
* Allahümme ferden, sen sakla Allah’ım topalla körden
(F Dağdaş, Aralık-1980)!Bazı aza noksanlıklarında Allah’ın takdirinin yerindeliği vurgulanmıştır Bu atasözünde de benzer bir yaklaşım görülmektedir
* Allah yolu yolsuza düşürmesin
* Alma mazlumun ahını, çıkar aheste aheste
* Altın, yere düşmekle pul olmaz
(F Dağdaş, Aralık 1984)!
* Altına küçük demişler imiş, fiatı büyük demiş
(F Dağdaş, Eylül 1983)!
* Altından yel geçen mala, malım var dememeliymiş
(Fatmana Dağdaş): Hayvan ve araba gibi mal varlığından ziyade toprak sahibi olmayı öğütleyen bir atasözüdür
* Amirin eşekse binme! Tut, çilbirinden çek!
Akıllı bir yol izle İdare etmeyi öğren! anlamında (M Baz, 1929’lu, 912006)…
* Anam babam kesem! Elimi soksam soksam yesem!
* Anamı yoldan çıkaran kadı, davaya kimden gideyim?
(F Dağdaş)
* Anasına bak kızını al, kıyısına bak bezini al
(Fatmana Dağdaş):
* Anası ölen hanım olur, babası ölen bey olur
* Aptal ata binince bey oldum sanır
(Resul Tosun ):Kendini beğenmişleri tanımlamada kullanılır …Yeter ki kimse demokrasiyi halk iradesinin dışında aramasın Kendini beğenene “Aptal ata binince bey oldum sanır” derler
* Arap eli öpmekle Arap olunmaz
(F Dağdaş, Aralık 1979)!
* Arap eli öpmekle dudak kara olmaz
(F Dağdaş, Aralık 1979)!Bazen minnet edebilirsin
* Armudu farıdan aşıymış, insanı farıdan eşiymiş
(Said Ay’dan F Dağdaş):İnsanı eşi ihtiyarlatır anlamında…
* Akranıyla konuşmayanın sesi, semadan gelir
* Akşam gelen misafirin, yiyeceği bulgur sıkısı, yatacağı ahır sekisi
* Akşamın hayrından sabahın şerri iyidir
* Al elmaya taş atan çok olur
* Al malın iyisini çekme kaygısını
* Al yakışırken, el bakışırken
* Alacağın bir iğne, çeliğin okkasını orantıya vurursun
* Alçak tavuk kendini ferik gösterir
* Alışmış kudurmuştan beterdir
* Alim unutmuş, kalem unutmamış
* Allah aptala eşeğini kaybettirir, sonra buldurup sevindirir(miş)
* Allah dağına göre kar verir
* Allah şaşırttı mı, dayıya hala dedirtirmiş
* Allı yelek, pullu yelek, canfes neye gerek?
* Alma el kızının ahını, gökten indirir şahini
* Alma mazlumun ahını, çıkar aheste aheste
* Alma mazlumun ahını, gökden indirir şahını
* Almadan vermek Allah’a mahsustur
* Almak kolay ödemek zordur
* Altın anahtar, her kapıyı açar
* Altın eşik, ağaç eşiğe muhtaçtır
* Altın kılıç demir kapıyı açar
* Altın yere düşmekle pul olmaz
* Altının değerini sarraf bilir
* Ana gibi yâr, Bağdat gibi diyar olmaz
* Anan gibi saç büyüteceğine, baban gibi bıyık büyüt
* Anan turp, baban şalgam, sen içinde gülbe şeker
* Ananın bastığı yavru incinmez
* Ananın bastığı yerde yavru ölmez
* Anasına bak kızını al, astarına bak bezini al
* Anasına bak kızını al, kenarına bak bezini al
* Anlayana sivrisinek saz, anlamayana davul zurna az
* Aptalın karnı doyunca gözü yolda olur
* Ar gözden, kâr yüzden anlaşılır
* Ar namus hak getire
* Arap eli öpmek, dudak karartmaz
* Arayan belasını da devasını da bulur
* Arayan bulur, inleyen ölür
* Arefe günü yalan söyleyenin, bayram günü yüzü kara çıkar
* Arı bal yapacak çiçeği bilir
* Arı kahrını çekmeyen balın kadrini ne bilir
* Arı satmış namusu tell&arirc;la vermiş
* Arkadaş dediğinin gölgesinde suç işlenir
* Arkadaşını söyle ki, sana kim olduğunu söyleyeyim
* Arkalı it kurdu boğar
* Armudu sapıyla, üzümü çöpüyle, pekmezi küpüyle
* Armudun iyisini ayılar yermiş
* Arpa eken darı biçmez
* Arpa ekip buğday bekleme
* Asıl azmaz, bal kokmaz; kokarsa yağ kokar, onun da aslı ayrandır
* Aslan yatağından, şahan oturağından belli olur
(Fatmana Dağdaş):
* Aslandan korkulur bağlı bile olsa
(Resul Tosun, Mayıs 1999, M Gazete):
* Aslan yattığı yerden belli olur
* Aslı neyse nesli odur
* Aslına çekmeyen haramzadedir
* Aslında olan tırnağına getirir
* Aslını inkâr eden haramzâdedir
* Aslını inkar eden, haramzade olur
(F Dağdaş, Aralık 1979)!
* Aslını inkâr edenin nesli gevşek olur
* Aş kaşık ile, iş keşik ile
* Aş sabahın iş sabahın
* Aşağı tükürsen sakal, yukarı tükürsen bıyık
* Aşağıdan çıkarsa kışa, yukarıdan çıkarsa boşa
(F Dağdaş)…! Bulutlar gün batıdan, rakımı düşük olan aşağıdan, Köyceğiz istikametinden, Dalaman Çayı (Gireniz deresi) istikametinden gelirse yağışa, kışa işarettir Doğudan (yukarıdan), Burdur Gölü istikametinden bulutlar belirirse yoğun yağmur, kış olmaz anlamındadır
* Aşk olmayınca meşk olmaz
* At alırsan yazın, deve alırsan güzün, avrat alırsan gezin ha gezin
* At binenin kılıç kuşananındır
* At ile avrat yiğidin ikbalindendir
* At karnından yiğit burnundan bellidir
* Atlar tepişir olan eşeklere olur
* At olacak tay yürüyüşünden belli olur
* At ölür itlere bayram olur
* At ölür meydan kalır, yiğit ölür şan kalır
* At ver hasım ol, kız ver hısım ol
|