İslâm'ın Arap Müziği'ne Etkileri

**Şengül Şirin** · 07-09-2010

İslâm'ın Arap Müziği'ne Etkileri İslâm'ın Arap Müziği'ne Etkileri

İslâm'ın başlangıcından itibâren tegannîye karşı gösterilen direnç sonucu müzik tartışılır bir konu olmaya başlamıştır

Bu devrede müziğin Araplar arasında uygulanışı genelde Kur'an tilâveti ile kendini göstermeye başlar

İslâm'ın ilk çağında Kur'an, şarkıya benzemeyen, hüzünlü bir tazda, sāde bir elhan (melodi) ile okunmakta idi [M

Tayyib Okiç, Kurân-ı Kerîm'in Üslûb ve Kırāatı, s

19)

Tarihte Kur'an'ı melodi ile ilk defa okuyan kimse, Abdullah İbn-i Ebî Bakra olarak kabul edilmiştir

[İbn-i Kuteybe, Kitābu'l Maārif, s

180) İslâm'ın ilk yıllarında ve dört halîfe döneminde yalnız Kur'an Kırāati ile sınırlı kalan müzik, Emevî ve Abbāsiler döneminde gittikçe yaygınlaşarak, özellikle eğlence müziği tarzında gelişir

Daha sonra müziğin kuramsal olarak incelenmeye başlandığı görülür

Arap filozof ve bilim adamlarına ait müziği teorik olarak inceleyen ve anlatan eserler ortaya çıkmaya başlar

XIX

ve X

yüzyıllardan başlayarak kaleme alınmış, bu kuramsal çalışmalarda ses sistemini anlatmak amacıyla harf notasına dayalı bir nota sistemi kullandıkları görülür

Bu nota sisteminde, Arap alfabesi kökenli Ebced harfleri kullanılmıştır

Söz konusu müzik teorisi çalışmalarının elde mevcut en eski örneği, IX

yüzyıldan kalma "Risāle-i fî Hubri Telif'il Elhan" adlı Kindî'ye (790-874) teorik ait bir eserdir

Kindî, ses sisteminde yer alan perdeleri gösterebilmek için; Arap alfabesindeki harflerden yararlanmıştır

Bunlar daha çok kromatik diziyi göstermek için seçtiği ve Arap Ebced Alfabesinin ilk 12 harfi olan: A, B, C, D, H, V, Z, H, T, Y, K, L'dir

Kindî'nin nota sistemi Tabulatur'un harf notasına uyarlanmış bir şeklidir yani her bir harf, parmakların çalgıda üzerindeki poziyonunu (hangi perdeye basılması gerektiğini) gösterir

Günümüzde, Araplar'ın IX

yüzyılın ortalarından önceleri de enstrümantal müzik için, fonetik bir nota sistemi kullandıkları, akademik çevrelerce kabul edilmektedir

Ancak, fonetik nota sistemini yazılı bir müzik parçasını icrā etmek için değil, müzik teorisi uygulamalarında kullanmışlardır

07-09-2010	#13
Şengül Şirin	İslâm'ın Arap Müziği'ne Etkileri İslâm'ın Arap Müziği'ne Etkileri İslâm'ın Arap Müziği'ne Etkileri İslâm'ın başlangıcından itibâren tegannîye karşı gösterilen direnç sonucu müzik tartışılır bir konu olmaya başlamıştır Bu devrede müziğin Araplar arasında uygulanışı genelde Kur'an tilâveti ile kendini göstermeye başlar İslâm'ın ilk çağında Kur'an, şarkıya benzemeyen, hüzünlü bir tazda, sāde bir elhan (melodi) ile okunmakta idi [M Tayyib Okiç, Kurân-ı Kerîm'in Üslûb ve Kırāatı, s19) Tarihte Kur'an'ı melodi ile ilk defa okuyan kimse, Abdullah İbn-i Ebî Bakra olarak kabul edilmiştir [İbn-i Kuteybe, Kitābu'l Maārif, s180) İslâm'ın ilk yıllarında ve dört halîfe döneminde yalnız Kur'an Kırāati ile sınırlı kalan müzik, Emevî ve Abbāsiler döneminde gittikçe yaygınlaşarak, özellikle eğlence müziği tarzında gelişir Daha sonra müziğin kuramsal olarak incelenmeye başlandığı görülür Arap filozof ve bilim adamlarına ait müziği teorik olarak inceleyen ve anlatan eserler ortaya çıkmaya başlar XIX ve X yüzyıllardan başlayarak kaleme alınmış, bu kuramsal çalışmalarda ses sistemini anlatmak amacıyla harf notasına dayalı bir nota sistemi kullandıkları görülür Bu nota sisteminde, Arap alfabesi kökenli Ebced harfleri kullanılmıştır Söz konusu müzik teorisi çalışmalarının elde mevcut en eski örneği, IX yüzyıldan kalma "Risāle-i fî Hubri Telif'il Elhan" adlı Kindî'ye (790-874) teorik ait bir eserdir Kindî, ses sisteminde yer alan perdeleri gösterebilmek için; Arap alfabesindeki harflerden yararlanmıştır Bunlar daha çok kromatik diziyi göstermek için seçtiği ve Arap Ebced Alfabesinin ilk 12 harfi olan: A, B, C, D, H, V, Z, H, T, Y, K, L'dir Kindî'nin nota sistemi Tabulatur'un harf notasına uyarlanmış bir şeklidir yani her bir harf, parmakların çalgıda üzerindeki poziyonunu (hangi perdeye basılması gerektiğini) gösterir Günümüzde, Araplar'ın IX yüzyılın ortalarından önceleri de enstrümantal müzik için, fonetik bir nota sistemi kullandıkları, akademik çevrelerce kabul edilmektedir Ancak, fonetik nota sistemini yazılı bir müzik parçasını icrā etmek için değil, müzik teorisi uygulamalarında kullanmışlardır __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır