Cevap : Biyoloji Terimleri Sözlüğü

**Şengül Şirin** · 06-01-2011

F

Fagositoz: Hücre zarından geçemeyen büyük katı moleküllerin yalancı ayaklarla hücre içine alınmasıdır

Farinks: Ağız ve burun boşluklarıyla, gırtlak ve yemek borusu arasındaki boşluk, yutak

Fauna: Belirli bir coğrafi alanda bulunan hayvan türlerinin tümü

Fermantasyon: Bazı mikroorganizmaların ürettiği enzimlerin etkisiyle organik maddelerin uğradığı değişiklik

Fetüs: Embriyonun üçüncü aydan doğuma kadar tüm organ taslakları oluşmuş hali

Fibril: Telcik

(miyofibril=kas telciği; nörofibril=sinir telciği)

Fibrin: Kanın pıhtılaşmasıyla oluşan ipliksi, ağsı yapı

Filogenetik sınıflandırma: Canlıların akrabalık derecelerine göre sınıflandırılması

Doğal sınıflandırma

Filtre: Akışkan olan sıvı yada gazı süzmeye yarayan gözenekli madde

Akışkandaki asıltı, çamursu ya da katı maddeleri ayırmaya yarar

Fitoplankton: Çoğunlukla bir hücreli su yosunlarından oluşan, sularda yaşayan bitki topluluğu

Fiziksel Harita: DNA’daki kalıtıma bağlı olmayan, yani her DNA’da bulunan tanımlanabilir nirengi noktalarını gösteren tablo

İnsan genleri için en ayrıntısız fiziksel harita 23 kromozomun eklemlenmelerini gösterir

En ayrıntılısıysa kromozomlardaki nükleotid dizilerini gösterir

Fizyoloji: Canlılardaki yaşamsal olayları (işleyişi) inceleyen bilim dalı

Flora: Belirli bir coğrafi alanda bulunan bitki türlerinin tümü

Folikül: Memelilerde yumurtalıkta bulunan ve olgunlaşmış yumurtayı taşıyan kesecik

Fosfodiester bağı: DNA’daki fosfat ile şeker arasındaki bağ

Fosforilasyon: ATP üretimi

Fosil: Milyonlarca yıl önce yaşamış canlıların korunarak bu güne kadar gelmiş kalıntıları

Fotoreseptör: Işığı algılayabilen duyu hücresi, almaç

Fotosentez: Yeşil bitkilerin, güneş enerjisi ve klorofil pigmenti yardımıyla CO2 ve H2O’dan besin maddelerini üretmesidir

Fundus: Midenin genişlemiş kısmı

G

Gamet: Erkek ve dişi üreme hücresine verilen ad

Gangliyon: Merkezi sinir sistemi dışında bulunan, sinir hücrelerinin gövdelerinden oluşan sinir düğümü

Gen: DNA molekülünün ortalama 1500 nukleotitten oluşmuş canlının kalıtsal özelliklerinden herhangi birini taşıyan parçası

Kalıtımın temel fiziksel ve işlevsel birimi

Her gen, protein veya RNA molekülü gibi özel bir işlev taşıyan kromozomların belli bir noktasındaki nükleotid dizilerinden oluşur

Gen Ailesi: Benzer ürünler veren ve birbiriyle yakından ilintili genlerin meydana getirdiği grup

Gen Haritalaması: Bir DNA molekülündeki genlerin göreceli konumlarının belirlenmesi

Bu haritalamada hangi genin bir diğerine göre molekülün neresinde yar aldığı ve aralarında neler bulunduğu belirlenir

Gen Tedavisi: Kalıtsal bozukluğun düzeltilmesi için sağlıklı DNA’nın, hastalıklı hücrelere doğrudan zerk edilmesi

Genetik Kod: RNA boyunca üçlü gruplar halinde bulunan ve protein sentezleme sırasında üretilen aminoasit dizilerinin düzenini belirleyen nükleotid dizileri

Genetik: Belirli kalıtsal özelliklerin örüntüsünü inceleyen bilim dalı

Genom: Her bir canlının kromozomlarında yer alan kalıtsal malzeme

Genom Projesi: İnsanın ya da başka canlıların genomlarının tamamının ya da bir kısmının haritasını ve diziliş biçimlerini saptamayı hedeflemeye yönelik araştırmalar

Glikojen:Hayvanlarda besinlerle alınan karbonhidratların karaciğer ve kaslardaki depo şekli

Glikoz: (Heksoz) C6H12O6 molekül yapısındaki karbonhidrat

Gliserin: Lipidlerin (yağların) yapısına katılan temel bir madde

Glomerulus: Böbrekteki nefronların bowman kapsülü içinde bulunan kılcal kan damarları ağı

Glukagon: Pankreas tarafından üretilerek kana verilen, kan şekerini artırıcı etki yapan hormon

Gonad: Üreme hücrelerini meydana getiren üreme organları

Granül: Stoplazmada bulunan küçük tanecikler

Guatr: Tiroid bezinin büyümesi sonucu oluşan hastalık

Gutasyon: Bitkilerin yapraklarından damlalar halinde su atılması

H

Habitat: Bir organizmanın doğal olarak yaşadığı ve üreyebildiği yer

Haploid: Olgun bir üreme hücresinde bulunan kromozom sayısı, vücut hücrelerinin sahip olduğu kromozom sayısının yarısına sahiptir

Kromozom sayısının yarıya inmesi sonucu oluşan “n” sayıda kromozom taşıyan hücrelere haploid hücre denir

Havers kanalı: Kemik dokudaki, sinir ve kan damarlarının geçtiği kanal

Hemoglobin: Alyuvarlarda O2 ve CO2 taşıyan, demir içeren protein

Hermafroditizm: Her iki eşeyede sahip canlı

Heterosis: (melez gücü) Melezlerin atalarına göre kazandıkları üstünlük

Hibrit: Melez

Hibridizasyon (Melezleme): Birbirini bütünleyen iki DNA zincirinin biraraya gelerek ikili sarmal biçimindeki molekülü oluşturması

Hipotalamus: Ön beynin alt bölgesi olup bazı organ ve bezlerin çalışmasını düzenleyen kısmı

Histoloji: Dokuları inceleyen bilim dalı

Homeostasi: Bir organizmanın içinde yaşadığı ortamla madde alış verişi yaparak, kendi iç ortamını belli sınırlar arasında dengede tutması

Homojen: Bütün birimleri aynı yapıdai, aynı nitelikte olan

Homolog kromozom: Biri anneden, diğeri babadan gelen aynı gen çiftine sahip kromozomlar

Hormon: Vücudun bir kısmında oluşturulan sonrada difüzyonla yada kan dolaşımıyla diğer kısımlarındaki hücrelere taşınarak onların çalışmalarını düzenleyen özel maddeler

06-01-2011	#2
Şengül Şirin	Cevap : Biyoloji Terimleri Sözlüğü F Fagositoz: Hücre zarından geçemeyen büyük katı moleküllerin yalancı ayaklarla hücre içine alınmasıdır Farinks: Ağız ve burun boşluklarıyla, gırtlak ve yemek borusu arasındaki boşluk, yutak Fauna: Belirli bir coğrafi alanda bulunan hayvan türlerinin tümü Fermantasyon: Bazı mikroorganizmaların ürettiği enzimlerin etkisiyle organik maddelerin uğradığı değişiklik Fetüs: Embriyonun üçüncü aydan doğuma kadar tüm organ taslakları oluşmuş hali Fibril: Telcik (miyofibril=kas telciği; nörofibril=sinir telciği) Fibrin: Kanın pıhtılaşmasıyla oluşan ipliksi, ağsı yapı Filogenetik sınıflandırma: Canlıların akrabalık derecelerine göre sınıflandırılması Doğal sınıflandırma Filtre: Akışkan olan sıvı yada gazı süzmeye yarayan gözenekli madde Akışkandaki asıltı, çamursu ya da katı maddeleri ayırmaya yarar Fitoplankton: Çoğunlukla bir hücreli su yosunlarından oluşan, sularda yaşayan bitki topluluğu Fiziksel Harita: DNA’daki kalıtıma bağlı olmayan, yani her DNA’da bulunan tanımlanabilir nirengi noktalarını gösteren tablo İnsan genleri için en ayrıntısız fiziksel harita 23 kromozomun eklemlenmelerini gösterir En ayrıntılısıysa kromozomlardaki nükleotid dizilerini gösterir Fizyoloji: Canlılardaki yaşamsal olayları (işleyişi) inceleyen bilim dalı Flora: Belirli bir coğrafi alanda bulunan bitki türlerinin tümü Folikül: Memelilerde yumurtalıkta bulunan ve olgunlaşmış yumurtayı taşıyan kesecik Fosfodiester bağı: DNA’daki fosfat ile şeker arasındaki bağ Fosforilasyon: ATP üretimi Fosil: Milyonlarca yıl önce yaşamış canlıların korunarak bu güne kadar gelmiş kalıntıları Fotoreseptör: Işığı algılayabilen duyu hücresi, almaç Fotosentez: Yeşil bitkilerin, güneş enerjisi ve klorofil pigmenti yardımıyla CO2 ve H2O’dan besin maddelerini üretmesidir Fundus: Midenin genişlemiş kısmı G Gamet: Erkek ve dişi üreme hücresine verilen ad Gangliyon: Merkezi sinir sistemi dışında bulunan, sinir hücrelerinin gövdelerinden oluşan sinir düğümü Gen: DNA molekülünün ortalama 1500 nukleotitten oluşmuş canlının kalıtsal özelliklerinden herhangi birini taşıyan parçası Kalıtımın temel fiziksel ve işlevsel birimi Her gen, protein veya RNA molekülü gibi özel bir işlev taşıyan kromozomların belli bir noktasındaki nükleotid dizilerinden oluşur Gen Ailesi: Benzer ürünler veren ve birbiriyle yakından ilintili genlerin meydana getirdiği grup Gen Haritalaması: Bir DNA molekülündeki genlerin göreceli konumlarının belirlenmesi Bu haritalamada hangi genin bir diğerine göre molekülün neresinde yar aldığı ve aralarında neler bulunduğu belirlenir Gen Tedavisi: Kalıtsal bozukluğun düzeltilmesi için sağlıklı DNA’nın, hastalıklı hücrelere doğrudan zerk edilmesi Genetik Kod: RNA boyunca üçlü gruplar halinde bulunan ve protein sentezleme sırasında üretilen aminoasit dizilerinin düzenini belirleyen nükleotid dizileri Genetik: Belirli kalıtsal özelliklerin örüntüsünü inceleyen bilim dalı Genom: Her bir canlının kromozomlarında yer alan kalıtsal malzeme Genom Projesi: İnsanın ya da başka canlıların genomlarının tamamının ya da bir kısmının haritasını ve diziliş biçimlerini saptamayı hedeflemeye yönelik araştırmalar Glikojen:Hayvanlarda besinlerle alınan karbonhidratların karaciğer ve kaslardaki depo şekli Glikoz: (Heksoz) C6H12O6 molekül yapısındaki karbonhidrat Gliserin: Lipidlerin (yağların) yapısına katılan temel bir madde Glomerulus: Böbrekteki nefronların bowman kapsülü içinde bulunan kılcal kan damarları ağı Glukagon: Pankreas tarafından üretilerek kana verilen, kan şekerini artırıcı etki yapan hormon Gonad: Üreme hücrelerini meydana getiren üreme organları Granül: Stoplazmada bulunan küçük tanecikler Guatr: Tiroid bezinin büyümesi sonucu oluşan hastalık Gutasyon: Bitkilerin yapraklarından damlalar halinde su atılması H Habitat: Bir organizmanın doğal olarak yaşadığı ve üreyebildiği yer Haploid: Olgun bir üreme hücresinde bulunan kromozom sayısı, vücut hücrelerinin sahip olduğu kromozom sayısının yarısına sahiptir Kromozom sayısının yarıya inmesi sonucu oluşan “n” sayıda kromozom taşıyan hücrelere haploid hücre denir Havers kanalı: Kemik dokudaki, sinir ve kan damarlarının geçtiği kanal Hemoglobin: Alyuvarlarda O2 ve CO2 taşıyan, demir içeren protein Hermafroditizm: Her iki eşeyede sahip canlı Heterosis: (melez gücü) Melezlerin atalarına göre kazandıkları üstünlük Hibrit: Melez Hibridizasyon (Melezleme): Birbirini bütünleyen iki DNA zincirinin biraraya gelerek ikili sarmal biçimindeki molekülü oluşturması Hipotalamus: Ön beynin alt bölgesi olup bazı organ ve bezlerin çalışmasını düzenleyen kısmı Histoloji: Dokuları inceleyen bilim dalı Homeostasi: Bir organizmanın içinde yaşadığı ortamla madde alış verişi yaparak, kendi iç ortamını belli sınırlar arasında dengede tutması Homojen: Bütün birimleri aynı yapıdai, aynı nitelikte olan Homolog kromozom: Biri anneden, diğeri babadan gelen aynı gen çiftine sahip kromozomlar Hormon: Vücudun bir kısmında oluşturulan sonrada difüzyonla yada kan dolaşımıyla diğer kısımlarındaki hücrelere taşınarak onların çalışmalarını düzenleyen özel maddeler __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır