12-03-2010
|
#13
|
Şengül Şirin
|
Cevap : Sanat Ansiklopedisi - Sanat Sözlüğü
Lâk: Bk Lika
Lake cilt: Mukavva, deri veya tahta üzerine uygulanan çeşitli boyamaların üzerine vernik sürülmek suretiyle hazırlanan ciltlere verilen ad Lake ilk defa 5000 yıl önce eski Mısırda tahta lâhitler üzerinde görülmüştür Sulu boya ile yapılan nakışların bozulmaması için, bir sıvıda eritilen bir nevî reçine, boyalar üzerine kaplanmıştır Bu, suda erimeyen ve bozulabilecek altınlı ve sulu boyalı kap nakışları üzerine, korumak amacıyla sürülen bir verniktir
Ciltlerin üzerine boya ve altınla çiçek vs resimler yapılır; üzerine rugan (bk rugan, rugani) da denilen vernik çekilirdi Önce mukavva murakka hazırlanır, murakkanın üzerine vernik çekilir; üzerine altın veya boya ile nakış yapılır, üst üste birkaç kat vernik çekilirdi Deri üstüne yapılacaksa, sirkeli yumuşak bir bezle derinin yüzü temizlenerek yağı alınır, bu işlemle boya veya altının deri üzerine düzgün olarak sürülmesi ve dökülmemesi sağlanır; boya ve altından sonra da birkaç kat vernik çekilirdi
Türkiye'de özellikle Diyarbakır Bursa, İstanbul ve Edirne şehirlerinde lake cilt yapılmıştır Önceleri rugani diye isimlendirilen bu ciltlere, en güzel örnekleri Edirne'de yapıldığı için, Edirnekârî de denilmiştir
XVIII yüzyıl sonlarında lake cildlerde bir gerileme başlayarak, sonraları Avrupa etkisi altına girmiştir
Lakit: Kırmızı boya Hattatlarla Müzehhiplerin yazı ve tezhipte kullandıkları bu boya kırmız böceğinden çıkartılır Şapla işlenerek kırmızı renkli boya hâlinde bir tortu teşkil eder
Lâl: Kırmızı mürekkep
Lâl efşân: Celî divanî yazılarda harekelerden sonra gayet ince olmak üzere toz hâlinde serpilen kırmızı boyanın adıdır
Lâl-i Bedahşî (Bedahşânî): Bedahşân kırmızısı
Lası: Bk Lika
Levha: Kitap başlıklarına verilen ad Başlık veya serlevha da denir Hüsn-i hatla yazılan ve çerçevelenerek duvara asılan yazılara da levha denilir Bu yazıların küçüklerine ise kıt'a denilir
Lif: Bk; Lika
Lika : 1- Mürekkep hokkalarının dibine konulan ham ipeğin adıdır Arapçası milka'dır İran'da ise kilke denir Kamış kalemin, hokkanın dibine çarpıp bozulmasını, kalemin ucunda çok mürekkep kalmasını ve hokka devrildiğinde mürekkebin dökülmesini önlemek amacıyla kullanılmıştır Lif de denilmiştir Tuhfe-i hattatın'e göre lika'ya; «peşm», «peşençe», «lası», «gersef», «zevane»,«penag” da denilmiştir Mürekkep tortusundan katılaşan lika çıkarılıp yıkanır, çürüyünce yenisi konurdu
2- Lika, aynı zamanda yaldız altına sürülen maddenin adıdır Lâk da denilir Zamk türünden bu madde önceleri yerli olarak yapılmış, sonra Avrupa'dan gelmeye başlamıştır
Lu-i Tebrizî: Eskiden kullanılan şeker rengi yazı kâğıtlarından birinin adıdır Bk Kâğıt Gûnî-i Tebrizî de denmiştir
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|
|
|
|