Akhisarda Tarihi Eserler

akhisarda tarihi eserler



Akhisar'daki Tarihi Yapı, Eser ve Kalıntılar

forum

Antik Akhisar hemen hemen tümüyle modern Akhisar'ın bina, cadde ve sokaklarının altında kalmıştır Bununla beraber, antik ve orta çağlardan kalma bazı eserler görülebilir Modern Akhisar'da bir müze bulunmayışından dolayı, birçok küçük ama değerli buluntu Manisa Müzesinde sergilenmektedir Özellikle 15 ve 16 yüzyıllardan kalma Türk eserleri şehrin her tarafına yayılmış durumdadır Eski mahallelerde gezerken sokaklarda antik taş ve sütun başlıklarına rastlamak son derece doğaldır

ANTİK ÇAĞ

Hastane Höyüğü

forum

Şehir merkezinde yapay olduğu düşünülen bir höyüktür Bu höyükte bazı Helenistik kalıntılar görülmekle birlikte, daha eski bazı bulgular burada MÖ 3,000 yıllarına kadar giden çok eski yerleşimlerin varlığını ortaya koymaktadır Arkeologlara göre bu tepe bir zamanlar Thyateira'nın akropolüne ev sahipliği yapıyordu Günümüzde bu kaleden hiçbir şey kalmamıştır Şehrin Bizans ve Türk adları bu kalede bulunan beyaz bir kuleden türediği düşünülmektedir, (Yunanca Aspro= ak + kastro=hisar) Bu küçük tepede günümüzde devlet hastanesi ve bahçesi bulunmaktadır Devlet hastanesi bu tepeye II Dünya Savaşı sırasında taşınmıştır 20 yüzyılın başında bu tepede köşk adı verilen bir malikane bulunmaktaydı Bugün bir Helenistik tablet ile bir lahit hastane bahçesinde görülebilir

Tepemezarı

forum

Modern kentin merkezinde bulunan ve Tepemezarı olarak isimlendirilen alanda, 1968-1971 yılları arasında gerçekleştirilen arkeolojik kazılarda; 2-4 yüzyıl arasına tarihlenen bir portiko (sütunlu cadde) ile 5-6 yüzyıla tarihlenen absidal planlı bir yapının kalıntıları ortaya çıkarılmıştır Kuzey-Güney doğrultusunda uzanan yaklaşık 40 m x 10 m genişliğinde bir binadır Bina özelliklerinden ne amaçla yapıldığı ya da kullanıldığı anlaşılamamakla birlikte, dinsel işlevi olmayan bir bazilika olduğu düşünülmektedir Sütunlu yol 100 m uzunluğunda olup, antik kent merkezindeki çok büyük bir binalar kompleksinin girişine ait olduğu düşünülmektedir

Bu binadan Hastane Höyüğüne doğru uzanan sütunlu yolun zemini şimdiki modern cadde zemininden 15 m alçaktadır Bu sütunlu yol şimdiki resmi binaların (Kaymakamlık Konutu, TEKEL binası ve Hükümet Konağı) altına doğru uzadığı tahmin edilmektedir

forum

1980'li yıllarda ve daha sonraları civardaki bazı resmi binaların restorasyon ya da yeniden inşaatı için yapılan temel kazılarında başka antik bina, duvar, galeri ve yol kalıntılarına rastlanmıştır Bunların çoğunun hala inşa edildiği şekliyle korunduğu ve Tepemezarındaki binalarla ilişkisi bulunan şehir merkezinin diğer binaları olduğu sanılmaktadır Yandaki resimde görülen 1991 yılında Ali Şefik Ortaokulu temel kazısında ortaya çıkan Roma devri yapısıdır Yeni inşaat durdurulmuş ancak antik kalıntılar sonraki yıllarda yapılması muhtemel bilimsel kazılar için tekrar toprak altına gömülmüştür

Tepemezarı'nın ve Akhisar'ın güncel resimleri için Resimlerle Akhisar sayfasına bakınız

Tablet, Yazıt ve Yoltaşları

Bölgede en çok rastlanan yazılı taşlar yol taşlarıdır Bu taşların üzerinde devrin yöneticilerinin adları yazılmaktaydı Böylece bu taşların hangi döneme ait olduğunu anlamak çok kolaylaşmaktadır Yol taşları daha çok Roma dönemine ait olup, kimisinde hem Latince hem de Grekçe yazılar bulunmaktadır

Bulunan MÖ 120-140 yıllarına ait bir tablette, Akhisar'da Roma İmparatoru Hadrianus anısına yapılmış "Hadrianeion" adı verilen kutsal bir alan bulunduğu ve burada her yıl "Hadriana Olympia" denilen spor karşılaşmalarının yapıldığı yazılıdır Bu alanın neresi olduğu bilinmemektedir

Sikkeler

forum

Paranın MÖ 7 yüzyılda Lidyalılarca icat edildiği düşünülürse, önemli Lidya kentlerinden Thyateira'nın dünyada paranın ilk kullanıldığı şehirlerden biri olduğu ortaya çıkmaktadır MÖ 200 yıllarında önemli ticaret merkezleri kendi paralarını kendileri basmaya başlamıştır

Thyateira'da basılan en eski sikkeler bronzdan yapılmış ve Bergama Krallığı dönemine aittir Thyateira sikkelerinde genellikle bir yanda tanrı Apollo ve tanrıça Artemis'in büstleriyle, diğer yanda çift yüzlü baltaya rastlanmaktadır MS 50 yıllarında Thyateira'da Roma İmparatorlarının ve şehir yöneticilerinin büstlerinin bulunduğu sikkeler basılmıştır Bu dönemdeki sikkelerde bulunan bazı tasvirlerden Thyateira'da bazı spor müsabakalarının yapıldığı anlaşılmaktadır

Bazı sikke buluntuları bir zamanlar Thyateira, Pergamum (Bergama) ve Smyrna (İzmir) kentleri arasında bir ekonomik birliğin bulunduğu bilgisini vermektedir

Khliara Köyü (Gürdükkale)

Akhisar'ın 11 km Kuzeyindeki Sudeliği bölgesinde bulunan yaklaşık 50 m yüksekliğindeki bir tepede antik Khliara köyü yer almaktaydı Köy antik Lycos nehrinin kenarında başlayıp, şimdiki Gökçeahmet köyüne doğru uzanmaktaydı MS 13 yüzyılda köyün Meteorion (Medar) veya Hermokapeleia'ya (Zeytinliova) taşınarak terkedildiği sanılmaktadır

Attaleia Köyü (Selçikli)

Attaleia köyü muhtemelen MÖ 260 yılında Bergama Kralı I Eumenes tarafından Seleucidlere karşı bir ileri karakol olarak, şimdiki Selçikli köyünün bulunduğu yerde kurulmuştur Bununla birlikte, yörenin daha eski adları olan Aroeira veya Aloeira burada daha eski yerleşimler de olabileceğini düşündürmektedir

Meteorion Köyü (Medar)

Akhisar'ın 4 km Kuzeyindeki Meteorion köyü kutsal bir alandı

Apollonis Köyü (Mecidiye)

Apollonis, şimdiki Mecidiye beldesinin bulunduğu yer yakınlarında kurulmuştur Mecidiye'nin 2 km Kuzeyindeki tepede antik bina kalıntıları bulunmaktadır Şehrin MÖ 200 yıllarında kurulduğu ve Bergama Kraliçesi Apollonis'in adının verildiği sanılmaktadır Yörenin daha eski adı olan Doidia daha eski yerleşimler de olabileceğini düşündürmektedir

Hermokapeleia Köyü (Zeytinliova)

Akhisar'ın 20 km Kuzey-Doğusunda şimdiki Zeytinliova bucağının bulunduğu yerde kurulan antik Hermokapeleia kenti idari olarak Pergamum'a bağlıyken, Roma İmparatoru Caracalla tarafından Thyateira'ya bağlanmıştır

Hierakome veya Hierokaisareia Kenti (Beyoba)

Akhisar'ın 19 km Güney-Batısında bulunan şimdiki Beyoba beldesine çok yakın Hierakome kenti antik devirlerde büyük bir Artemis Tapınağına sahip dini bir merkezdi Kentin adı "kutsal köy" anlamına gelmektedir Sonraları Roma döneminde kentin adı Hierokaisareia olarak değişmiştir Ne yazık ki, ünlü Artemis Tapınağının nerede olduğu bilinmemektedir MS 1 yüzyılda çok önemli bir kent olan Beyoba'da bazı tabletler, höyükler ve sikkeler bulunmuştur

Plateia Petra (Şahinkaya)

forum

Şahinkaya (ya da Şahankaya) Akhisar'la Gördes arasında bulunan büyük bir kaya kitlesidir Kayanın üzerinde antik ve orta çağlara ait bazı kalıntılar bululnur Bu kaya kitlesi stratejik konumu sayesinde Akhisar ve Bergama ovalarının büyük bölümünü, dolayısıyla Lidya topraklarının önemli bir kısmını kontrolü altında tutmaktadır Yerleşim ve sur kalıntıları buranın askeri bir karakol olabileceğini düşündürmektedir Şahinkaya'ya şimdiki Yayakırıldık ve Gökçeler köyleri üzerinden ulaşılabilir

Zirveye kayaya kazılmış 3,050 basamaklık zorlu bir merdivenle ulaşılır Zirvede Helenistik ve Bizans dönemi kalıntıları, kuleleri bulunan surlar, sütunlar ve şahin yuvaları bulunmaktadır

Höyük ve Kaya Mezarları

Şimdiki Akhisar - Gölmarmara devlet yolu boyunca insan yapısı antik höyük mezarlar görülebilir Lidya ve Frigya'lıların inşa ettikleri bu höyüklerde genellikle bir tek mezar odası bulunur

Benzer höyüklere şimdiki Beyoba, Mecidiye, Süleymanlı ve Eroğlu köyleri civarında da rastlanır Ayrıca kayalara kazılmış kaya mezarları da görülebilir

forum

Bakırçay (Kaikus) yakınında (Kuzey-Batı) Frig kaya mezarı

forum

Bostancı yakınındaki höyük mezar

TÜRK ESERLERİ

Ulucami

Kentin en eski dinsel yapısı sayılabilecek Ulucami'nin yapılış tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte, Pagan tapınağı olarak yapılıp Hıristiyanlık (Bizans) döneminde kiliseye çevrilmiş olduğunu gösteren mimari bulgular taşımaktadır 15yüzyılda Saruhanoğulları tarafından camiye çevrilmiştir Akhisar'da bulunan Hıristiyanlığın ilk yedi kilisesinden birinin bu bina olması olasılığı da vardır

Köfünlü Cami

Hastane Höyüğü eteğindedir Saruhanoğulları tarafından 1316 yılında inşa edilmiştir

Sasa (Sese) Bey Hamamı

forum

Hastane Höyüğünün 200 m Doğusundaki hamamda kadın ve erkekler için iki ayrı bölüm bulunur Günümüzde erkekler kısmı hala işletilmektedir Yapım yılı bilinmemekle birlikte, 15 yüzyılın başlarından kalma olduğu tahmin edilmektedir

Paşa Camii ve Hamamı

Paşa Mahallesinin Tahtakale semtinde bulunan bir Osmanlı eseridir Mahalleye ve bu camiye adını veren Sarı Ahmet Paşa, 15 yüzyılda yaşamış cömert ve hayırsever biriydi Cami binaları 1469'da inşa edilmiştir Caminin yakınındaki büyük çınar ağacları bulunan geniş meydan ve işlek çarşı, 17 yüzyılda ünlü Türk gezgini Evliya Çelebi'yi etkilemiştir Bu bölge günümüzde de işlek bir çarşı olma özelliğini sürdürmektedir Paşa Hamamı ise halen kullanılmaktadır

Yeni Gülruh Camii ve Hamamı

Gülruh Sultan tarafından yaptırılmıştır Şimdiki belediye meydanına yakındır Hamam kısmı halen kullanılmakta olup, imaret ve medrese kısmı yıkılmıştır