Osmanlıca Sözlük (İ Harfi)-Osmanlıca Sözlük (İ Harfi) İle İlgili Kelimeler...

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-10-2012

RE: Osmanlıca Sözlük (İ Harfi) İBN-İ DEHALİZ
Hırsız

İBN-İ HACER-İ ASKALANÎ
(Hi: 773-852) Büyük hadis âlimidir

Şafiî mezhebinin meşhur fukahasından olup hadis üzerine çok eserleri vardır

İBN-ÜL HABBE
Ekmek

İBN-İ HURRE
Dürüst, doğru ve namuslu insan

İBN-İ HÜMAM
(Hi: 788-861) Hanefî fukahasından meşhur bir zattır

Şer'î ilimlerde, edebiyatta mütehassıs idi

İBN-İ IRS
(C: Benât-ı ırs) Gelincik dedikleri küçük hayvan

İBN-İ İSHAK
(Ebu Abdullah Muhammed) Medine'de büyümüştür

Hz

Muhammed'in (A

S

M

) hayatına dair vak'aları derin bir alâka ile toplamağa başladı

Daha sonra Mısır'a, oradan da Irak'a gitti

Hi: 151 veya 152 tarihinde Bağdat'ta vefat etti

Siyere dair iki eser vücuda getirmiştir

1

Kitab-ül Mübtedâ ve Kısâs-ul Enbiya

2

Kitab-ül Magazi

İBN-ÜL MÂ'
Su kuşu

İBN-İ MES'UD
Ebu Abdurrahman Abdullah Bin Mes'ud da denir

(R

A

)şeref-i İslâm ile müşerref olanların altıncısıdır

Bütün gazvelere iştirak etmiştir

Dâimî surette huzur-u Risalette bulunduğundan Kur'an-ı Kerim'i herkesten iyi öğrendiği gibi, pekçok hadis de işitmiş ve ezberlemişti

Kur'an-ı Kerim'i en evvel Mekke'de Kureyş'e duyuran, Makam-ı İbrahim'de "Rahman" Suresini açıktan okuyan, bu zâttır

Ashab-ı Kiramın büyük fakih ve müçtehidlerindendir

Bünyesi çok zayıftı

Resul-i Ekrem (A

S

M

) bir gün Ashab-ı Kirama hitaben: "Siz İbn-i Mes'ud'un vücudca zayıf olduğuna bakmayınız

Mizanda hepinizden ağırdır

" buyurmuşlardır

Bir gün kendisine: Hangi ilim mu'teberdir diye sormuşlar

"Kur'an-ı Kerim ve Hadis-i Şerif ilmini çok severim" cevabını vermiştir

Resul-i Ekrem'den (A

S

M

) 840 hadis rivayet etmiştir

Hicri 32 tarihinde 60 yaşını mütecaviz olduğu halde ebedî hayata kavuşmuştur

İBN-İ MİKRAZ
Sansar

İBN-İ ÖMER
(Bak: Abdullah İbn-i Ömer)

İBN-İ RÜŞD
(Kadı Muhammed Bin Ahmed) (Hi: 514-595) Endülüs Devleti zamanında yetişen bir filozoftur

Kurtuba'da doğmuştur

(Kur'an vahiy olmakla beraber delâil-i akliye ile te'yid ve tahkim edilmiş

Evet kâmil ukalânın ittifakı buna şâhiddir

Başta ulema-i ilm-i Kelâmın allâmeleri ve İbn-i Sina, İbn-i Rüşd gibi felsefenin dâhileri müttefikan esasat-ı Kur'aniyeyi usulleriyle, delilleriyle isbat etmişler

M

)

İBN-İ SEBİL
Yolcu

Seyyah

İBN-İ SİNA
(Hi: 370-428) Buhara'lı olup zamanının en büyük âlimi, doktor ve filozofudur

Avrupa'da, Avicenna diye tanınmıştır

İBN-İ TEYMİYE
(Hi: 661-728) Diğer adı Ahmed bin Abdülhalim Harranî'dir

Hanbelî fıkıh ve hadis âlimi olarak bilinir

Bazı mes'elelerde ifrata kaydığından cumhur-u ulemaca hüsn-ü kabul görmemiştir

İBN-İ UYEYNE
(Hi: 107-198) Ebu Muhammed Süfyan bin Uyeyne, ikinci derecede tâbiinden olup aslen Kufeli olduğu hâlde Mekke-i Mükerreme'de kalmıştır

Hadisde, tefsirde ve bilhassa Hadis-i Şerifleri tefsir etmede derin âlim olup yedi bin Hadis-i Şerif nakletmişti

Zâhid, müttaki ve sâlih bir zât olup kuru arpa ekmeği ile beslendiği meşhurdur

(Rahmetullahi aleyh)

İBN-ÜL ÜNS
Dost

İBN-İ ÜSBUAYN
Çok güzel genç

* Ayın ondördü

İBN-ÜS-SEBİL
Misâfir

İBN-İ VAKT
Zamanın uyarına giden, vaktin icaplarına göre hareket eden kişi

Zamane adamı

* Mizaç ve tabiata göre söz söyleyen kimse

İBN-İ VERDÂN
Hamam içinde olan kara çekirge

İBN-İ ZÜKÂ
Sabah

İBN-ÜZ ZAMAN
Zamanın çocuğu

Devrin adamı

İBN-ÜZ ZİNÂ
Zinâ sonucu meydana gelen çocuk

Piç

İBNE
Kız çocuğu

Veya teennüs eden oğlan

İBRÂ
(Ber'

den) Temize çıkarmak

Borçtan kurtarmak

Sağlamlaştırmak

İBRÂ-İ ÂMM
Huk: Bir kimsenin zimmetini bütün haklardan, dâvâlardan temize çıkarmak

İBRÂ-İ HÂS
Huk: Bir kimsenin zimmetini belirli bir haktan, hususi bir dâvâdan veya bir kısım haklardan beri kılmaktır

İBRÂ-İ ISKAT
Huk: Bir kimsenin diğer bir kimsedeki hakkını, tamamen veya kısmen terketmesi

İBRÂ-İ İSTİFA
Bir kimsenin, başka birisindeki hakkını aldığına dair ikrar etmesi

İBRAD
Güçsüzleştirme, âciz bırakma

* Soğutma

İBRAHİM
İbrahim kelimesi, İbranicede baba anlamına gelen "eb"; ve cumhur demek olan "reham" kelimelerinden meydana gelmiştir

"Ebu-l cumhur" ise; cumhurun babası demektir

Bu ismi meydana getiren kelimelerin ikisinin de hareke veya telaffuzlarını az bir değişiklik yapmakla yine bu mânalar Arapçada vardır

Bu da İbranilerle Arapların yakınlıklarına delildir

İBRAHİM (A

S

)
Halilullah ve Halil-ür Rahman da denir

Peygamberlerden İshak ve İsmâil'in (A

S

) babasıdır

Yirmi sahifelik kitap kendisine nâzil olmuştur

Süryanice konuşurdu

Peygamberimizin de (A

S

V

) ceddi idi

Urfa'da doğduğu da rivayet edilir

Zamanın kralı Nemrud tarafından ateşe atılmak istendi, mu'cize olarak ateş onu yakmadı

En şiddetli zamanda dahi Allah'tan başka kimsenin dostluğunu kabul etmediğinden, sadece ondan meded beklediğinden kendisine Halilullah denilmiştir

Sonra Mısır'a ve Kenan iline gitti

Oğlu İsmail (A

S

) ile birlikte Kâbe-i Muazzama'yı yeniden inşa' ettiler

Kudüs'te medfun'dur

( $ Ayet-i Kerimesinin delâletine göre, Hazret-i İbrahim ateşe atıldığı zaman, ateşin harareti burudete inkılâb etmesi, beşerin keşfettiği yakıcı olmayan mertebe-i nâriyeye örnek ve me'hazdır

İ

)(Hazret-i İbrahim Aleyhisselâm'ın Nemrud'a karşı imate ve ihyâda Güneş'in tulu' ve gurubuna intikali, cüz'î imate ve ihyadan küllî imate ve ihyâya intikaldir ve bir terakkidir

O delilin en parlak ve en geniş dairesini göstermektir

Yoksa bir kısım ehl-i tefsirin dedikleri gibi, hafî delili bırakıp, zâhir delile çıkmak değildir

M

)

İBRAHİM BİN EDHEM
Babası Belh Şehrinin Pâdişahı idi

Hicri 2

asırda yetişmiş büyük bir veliyullahtır

Bir çok kerametleri görülmüş, Allah rızası yolunda dünya saltanatını terk ederek fakirliği kabul etmiş ve bütün ömrünü ibadet ve taat ile geçirmiştir

Kerametleri dillere destandır

09-10-2012	#4
Prof. Dr. Sinsi	Osmanlıca Sözlük (İ Harfi)-Osmanlıca Sözlük (İ Harfi) İle İlgili Kelimeler... RE: Osmanlıca Sözlük (İ Harfi) İBN-İ DEHALİZ Hırsız İBN-İ HACER-İ ASKALANÎ (Hi: 773-852) Büyük hadis âlimidir Şafiî mezhebinin meşhur fukahasından olup hadis üzerine çok eserleri vardır İBN-ÜL HABBE Ekmek İBN-İ HURRE Dürüst, doğru ve namuslu insan İBN-İ HÜMAM (Hi: 788-861) Hanefî fukahasından meşhur bir zattır Şer'î ilimlerde, edebiyatta mütehassıs idi İBN-İ IRS (C: Benât-ı ırs) Gelincik dedikleri küçük hayvan İBN-İ İSHAK (Ebu Abdullah Muhammed) Medine'de büyümüştür Hz Muhammed'in (ASM) hayatına dair vak'aları derin bir alâka ile toplamağa başladı Daha sonra Mısır'a, oradan da Irak'a gitti Hi: 151 veya 152 tarihinde Bağdat'ta vefat etti Siyere dair iki eser vücuda getirmiştir1 Kitab-ül Mübtedâ ve Kısâs-ul Enbiya 2 Kitab-ül Magazi İBN-ÜL MÂ' Su kuşu İBN-İ MES'UD Ebu Abdurrahman Abdullah Bin Mes'ud da denir (RA)şeref-i İslâm ile müşerref olanların altıncısıdır Bütün gazvelere iştirak etmiştir Dâimî surette huzur-u Risalette bulunduğundan Kur'an-ı Kerim'i herkesten iyi öğrendiği gibi, pekçok hadis de işitmiş ve ezberlemişti Kur'an-ı Kerim'i en evvel Mekke'de Kureyş'e duyuran, Makam-ı İbrahim'de "Rahman" Suresini açıktan okuyan, bu zâttır Ashab-ı Kiramın büyük fakih ve müçtehidlerindendir Bünyesi çok zayıftı Resul-i Ekrem (ASM) bir gün Ashab-ı Kirama hitaben: "Siz İbn-i Mes'ud'un vücudca zayıf olduğuna bakmayınız Mizanda hepinizden ağırdır" buyurmuşlardırBir gün kendisine: Hangi ilim mu'teberdir diye sormuşlar "Kur'an-ı Kerim ve Hadis-i Şerif ilmini çok severim" cevabını vermiştir Resul-i Ekrem'den (ASM) 840 hadis rivayet etmiştir Hicri 32 tarihinde 60 yaşını mütecaviz olduğu halde ebedî hayata kavuşmuştur İBN-İ MİKRAZ Sansar İBN-İ ÖMER (Bak: Abdullah İbn-i Ömer) İBN-İ RÜŞD (Kadı Muhammed Bin Ahmed) (Hi: 514-595) Endülüs Devleti zamanında yetişen bir filozoftur Kurtuba'da doğmuştur(Kur'an vahiy olmakla beraber delâil-i akliye ile te'yid ve tahkim edilmiş Evet kâmil ukalânın ittifakı buna şâhiddir Başta ulema-i ilm-i Kelâmın allâmeleri ve İbn-i Sina, İbn-i Rüşd gibi felsefenin dâhileri müttefikan esasat-ı Kur'aniyeyi usulleriyle, delilleriyle isbat etmişler M) İBN-İ SEBİL Yolcu Seyyah İBN-İ SİNA (Hi: 370-428) Buhara'lı olup zamanının en büyük âlimi, doktor ve filozofudur Avrupa'da, Avicenna diye tanınmıştır İBN-İ TEYMİYE (Hi: 661-728) Diğer adı Ahmed bin Abdülhalim Harranî'dir Hanbelî fıkıh ve hadis âlimi olarak bilinir Bazı mes'elelerde ifrata kaydığından cumhur-u ulemaca hüsn-ü kabul görmemiştir İBN-İ UYEYNE (Hi: 107-198) Ebu Muhammed Süfyan bin Uyeyne, ikinci derecede tâbiinden olup aslen Kufeli olduğu hâlde Mekke-i Mükerreme'de kalmıştır Hadisde, tefsirde ve bilhassa Hadis-i Şerifleri tefsir etmede derin âlim olup yedi bin Hadis-i Şerif nakletmişti Zâhid, müttaki ve sâlih bir zât olup kuru arpa ekmeği ile beslendiği meşhurdur (Rahmetullahi aleyh) İBN-ÜL ÜNS Dost İBN-İ ÜSBUAYN Çok güzel genç * Ayın ondördü İBN-ÜS-SEBİL Misâfir İBN-İ VAKT Zamanın uyarına giden, vaktin icaplarına göre hareket eden kişi Zamane adamı * Mizaç ve tabiata göre söz söyleyen kimse İBN-İ VERDÂN Hamam içinde olan kara çekirge İBN-İ ZÜKÂ Sabah İBN-ÜZ ZAMAN Zamanın çocuğu Devrin adamı İBN-ÜZ ZİNÂ Zinâ sonucu meydana gelen çocuk Piç İBNE Kız çocuğu Veya teennüs eden oğlan İBRÂ (Ber' den) Temize çıkarmak Borçtan kurtarmak Sağlamlaştırmak İBRÂ-İ ÂMM Huk: Bir kimsenin zimmetini bütün haklardan, dâvâlardan temize çıkarmak İBRÂ-İ HÂS Huk: Bir kimsenin zimmetini belirli bir haktan, hususi bir dâvâdan veya bir kısım haklardan beri kılmaktır İBRÂ-İ ISKAT Huk: Bir kimsenin diğer bir kimsedeki hakkını, tamamen veya kısmen terketmesi İBRÂ-İ İSTİFA Bir kimsenin, başka birisindeki hakkını aldığına dair ikrar etmesi İBRAD Güçsüzleştirme, âciz bırakma * Soğutma İBRAHİM İbrahim kelimesi, İbranicede baba anlamına gelen "eb"; ve cumhur demek olan "reham" kelimelerinden meydana gelmiştir "Ebu-l cumhur" ise; cumhurun babası demektir Bu ismi meydana getiren kelimelerin ikisinin de hareke veya telaffuzlarını az bir değişiklik yapmakla yine bu mânalar Arapçada vardır Bu da İbranilerle Arapların yakınlıklarına delildir İBRAHİM (AS) Halilullah ve Halil-ür Rahman da denir Peygamberlerden İshak ve İsmâil'in (AS) babasıdır Yirmi sahifelik kitap kendisine nâzil olmuştur Süryanice konuşurdu Peygamberimizin de (ASV) ceddi idi Urfa'da doğduğu da rivayet edilir Zamanın kralı Nemrud tarafından ateşe atılmak istendi, mu'cize olarak ateş onu yakmadı En şiddetli zamanda dahi Allah'tan başka kimsenin dostluğunu kabul etmediğinden, sadece ondan meded beklediğinden kendisine Halilullah denilmiştir Sonra Mısır'a ve Kenan iline gitti Oğlu İsmail (AS) ile birlikte Kâbe-i Muazzama'yı yeniden inşa' ettiler Kudüs'te medfun'dur( $ Ayet-i Kerimesinin delâletine göre, Hazret-i İbrahim ateşe atıldığı zaman, ateşin harareti burudete inkılâb etmesi, beşerin keşfettiği yakıcı olmayan mertebe-i nâriyeye örnek ve me'hazdır İİ)(Hazret-i İbrahim Aleyhisselâm'ın Nemrud'a karşı imate ve ihyâda Güneş'in tulu' ve gurubuna intikali, cüz'î imate ve ihyadan küllî imate ve ihyâya intikaldir ve bir terakkidir O delilin en parlak ve en geniş dairesini göstermektir Yoksa bir kısım ehl-i tefsirin dedikleri gibi, hafî delili bırakıp, zâhir delile çıkmak değildir M) İBRAHİM BİN EDHEM Babası Belh Şehrinin Pâdişahı idi Hicri 2 asırda yetişmiş büyük bir veliyullahtır Bir çok kerametleri görülmüş, Allah rızası yolunda dünya saltanatını terk ederek fakirliği kabul etmiş ve bütün ömrünü ibadet ve taat ile geçirmiştir Kerametleri dillere destandır