1933

1933

1 OCAK - Ölçüler Kanunu uygulanmaya başladı -
8 OCAK - Birinci beş yıllık plan kabul edildi
16 OCAK - Türkiye-Norveç uzlaşma, adlî tesviye ve hakem antlaşması imzalandı
1 ŞUBAT - Bursa'da Türkçe ezanı protesto eden gericilerin kısa süren gösterişi dağıldı
6 ŞUBAT - Gazi Mustafa Kemal Paşa Bursa'da, Bursalılara seslendi:
'Konunun kesin nedeni din değildir Kesin olarak bilinmelidir ki, Türk milletinin millî dili ve millî benliği bütün hayatmda hakim ve esas olacaktır' (Bu önemli konuşma 'Bursa Nutku' olarak adlandırılacaktır)
15 NİSAN - Samsun-Çarşamba demiryolu satın alındı
22 NİSAN - Türkiye ile Osmanlı Düyunu Umumiye Hamilleri arasında antlaşma imzalandı (No 2234) Bu surede Osmanlı borçlaruun tasfiyesi sağlandı
27 NİSAN - Adana-Fevzi Paşa demiryolu hizmete açıldı
5 MAYIS - Atina'da (Türk-Elen Ticaret Odası) kuruldu
8 MAYIS - Türkiye-Yunanistan Ticaret Antlaşması imzalandı
16 MAYIS - Cumhurbaşkanlığı Dairesi Kanunu kabul edildi
20 MAYIS - Başvekalet Teşkilat ve Vazife Kanunu kabul edildi 20 MAYIS - 'Hava Yolları Devlet İşletmesi İdaresi' kuruldu
23 MAYIS - PTT Genel Müdürlüğü kuruldu
31 MAYIS - İstanbul Darülfünun'un ilgasına ve Maarif vekaletince yeni
bir üniversite kurulmasına dair (2252 saydı) kanun kabul edildi
1 HAZİRAN - Türkiye-İsviçre İadei Mücrimin Antlaşması imzalandı
3 HAZİRAN - Sümerbank Kanunu kabul edildi
8 HAZİRAN - Halk Bankası ve Halk Sandıkları Kanunu kabul edildi
8 HAZİRAN - Ankara Halk Sandığı hizmete girdi
11 HAZİRAN - Cumhuriyet haninin Onuncu Yıldönümünü Kutlama
Kanunu (No 2305) kabul edildi
18 HAZİRAN - Gazi Mustafa Kemal Hazretleri'nm Medeni Kanun'un 452 maddesine göre olan tasarruflannın mahfuz hisseler hakkında ki hüknumden müstesna olduğuna dair (2307 saydı) kanun kabul edildi
18 HAZİRAN - İzmir Rıhtım şirketi satan alındı (No 2309)
24 HAZİRAN - iller Bankası Kanunu kabul edildi
29 HAZİRAN - Sivas-Erzurum demiryolu hizmete açıldı
1 TEMMUZ - Deniz Yolları İşletmesi kuruldu
1 AĞUSTOS - İstanbul Darülfünun'un yerini 'Üniversite' aldı
2 EYLÜL - Ulukışla-Kayseri demiryolu hizmete açıldı
9 EYLÜL - İzmir Fuarı'mn kuruluşuna bir başlangıç olan '9 Eylül Panayırı' o tarihte Genelkurmay Başkanı olan Mareşal Fevzi Çakmak tarafından açıldı
14 EYLÜL - Türkiye-Yunanistan Samimî Antlaşma Misakı imzalandı
4 EKİM - Yugoslav Kralı Aleksandr Türkiye'yi ziyaret etti
6 EKİM - Turhal'da Türkiye'nin 4 şeker fabrikasının temeli atıldı
17 EKİM - Türkiye - Romanya Dostluk, Saldırmazlık Hakem ve Uzlaşma Antlaşması imzalandı
26 EKİM - Genel Af kabul edildi
29 EKİM - Cumhuriyetimizin 10 Yıldönümü büyük törenlerle yurdun dört bir köşesinde içten gelen sevgi gösterileriyle kutlandı

Gazi Mustafa Kemal Paşa'mn Onuncu Yıl Nutku;
Türk Milleti!
Kurtuluş Savaşı'na başladığımızın 15'inci yılındayız Bugün Cumhuriyetimizin Onuncu yılım doldurduğu en büyük bayramdır
Kutlu olsun!
Bu anda Büyük Türk Milleti'nin bir ferdi olarak, bu kutlu güne ka¬vuşmanın en derin sevinci ve heyecanı içindeyim
Yurttaşlarım'
Az zamanda çok ve büyük işler yaptık Bu işlerin en büyüğü, temeli Türk kahramanlığı ve yüksek Türk kültürü olan TÜRKİYE CUMHURİYETİ'dir
Bundaki muvaffakiyeti Türk Milleti'nin ve onun değerli Ordusunun bir ve beraber olarak azimkarane yürümesine borçluyuz
Fakat yaptıklanmızı asla kafi göremeyiz Çünkü daha çok ve daha büyük işler yapmak mecburiyetindeyiz Yurdumuzu dünyanın en ma¬mur ve en medenî memleketleri seviyesine çıkaracağız Milletimizi en geniş refah, vasıta ve kaynaklanna sahip kılacağız Millî kültürümüzü muasır medeniyet seviyesinin üstüne çıkaracağız
Bunun için bizce zaman ölçüşü geçmiş asırların gevşeüci zihniyetine göre değil, asnimzin sur'at ve hareket mefhumuna göre düşünülmelidir Geçen zamana nisbetle, daha çok çalışacağız Daha az zamanda, daha büyük 41er başaracağız Bunda da muvaffak olacağımıza şüphem yoktur Çünkü, Türk Milleti'nin karakteri yüksektir Türk Milleti güçlükleri yenmesini bilmiştir Ve çünkü, Türk Milleti'nin yürümekte oldu¬ğu terakki ve medeniyet yolunda, elinde ve karaşında tuttuğu meşale, müspet ilimdir
Şunu da ehemmiyetle tebarüz ettirmeliyim ki, yüksek bir insan cemiyeti olan Türk Milleti'nin tarihî bir vasfı da, güzel sanatlan sevmek de onda yükselmektedir Bunun içindir ki, Milletimizin yüksek karakterini, yorulmaz ve çalışkanlığım, fıtrî zekasmı, ilme bağlılığım, güzel sanatlara sevgisini, miUî birlik duygusunu mütemadiyen ve her türlü vasıta ve tedbirlerle besleyerek inkişaf ettirmek millî ülkümüzdür
Türk Milleti'ne çok yaraşan bu ülkü, onun, bütün beşeriyete hakiki huzurun temini yolunda, kendisine düşen medenî vazifeyi yapmakta, muvaffak kılacaktır
Büyük Türk Milleti, on beş yıldan beri, giriştiğimiz işlerde muvaffakiyet vaat eden çok sözlerimi işittin
Bahtiyarım ki, bu sözlerimin, hiç birinde Milletinim, hakkımdaki itimadım sarsacak bir isabetsizliğe uğramadım
Bugün, ayni inan ve katiyetle söylüyorum ki, millî ülküye, tam bir bütünlükle yürümekte olan Türk Milletinin Büyük Millet olduğunu bütün medenî alem, az zamanda, bir kere daha tanıyacaktır
Asla şüphem yoktur ki, Türklüğün unutulmuş büyük medenî vasfı ve büyük medenî kabiliyeti bundan sonraki inkişafı ile atin'in yüksek medeniyet ufkundan yeni bir güneş gibi doğacaktır Türk Milleti!
Ebediyete akıp giden her on senede, bu büyük millet bayramım daha büyük şereflerle, saadetlerle huzur ve refah içinde kutlamanı gönülden dilerim
Ne mutlu Türküm diyene!'
Cumhuriyetimizin 10 yıldönümünü dile getiren bir de 'Onuncu Yıl Marşı' vardı Faruk Nafiz Çamübel ve Behçet Kemal Çağlar tarafından müştereken yazılan bu marş, üç gün bayram, ardmdan gelen günler, haftalar ve yıllar devamlı söylendi Bu marşı bilmeyen, öğrenmeyen, haykırmayan Bir tek Türk vatandaşı kalmadı, 'Onuncu Yıl Marşı' ölümsüz bir marşti Öldü zannedilen bir "Hasta Adam"dan nasıl dipdiri güçlü bir Türkiye Cumhuriyeti' nin doğduğunu haykırıyordu dünyaya

ONUNCU YIL MARŞI
Çıktık açık alınla on yılda her savaştan;
On yılda on beş milyon genç yarattık her yaştan,
Başta bütün dünyanın saydığı başkumandan!
Demir ağlarla ördük ana yurdu dört baştan
Türküz: Cumhuriyetin göğsümüz tunç siperi;
Türk'e durmak yaraşmaz, Türk önde, Türk ileri,
Bir hızda kötülüğü geriliği boğarız,
Karanlığın üstüne güneş gibi doğarız,
Türküz, bütün başlardan üstün olan başlarız;
Tarihten önce vardık, tarihten sonra varız
Türküz: Cumhuriyetin göğsümüz tunç siperi;
" Türk'e durmak yaraşmaz, Türk önde Türk ileri
Çizerek kanımızla öz yurdun haritasını,
Dindirdik memleketin yıllar süren yasım;
Bütünledik her yönden İstiklal kavgasını
Bütün dünya öğrendi Türklüğü saymasını!
Türküz: Cumhuriyetin göğsümüz tunç siperi;
Türk'e durmak yaraşmaz, Türk önde Türk ileri
Örnektir milletlere açtığımız yeni iz;
İmtiyazsız, sınıfsız, kaynaşmış bir kitleyiz:
Uyduk görüşte bilgi, gidişte ülküye biz
Tersine dönse dünya yolumuzdan dönmeyiz
Türküz: Cumhuriyetin göğsümüz tunç siperi;
Türk'e durmak yaraşmaz, Türk önde Türk ileri
1 KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa, TBMM'nin 4 Dönem, 3 Toplanma yılım açtı: :
'Büyük Millet Meclisi'nin Muhterem azası!;
Bu sene Cumhuriyetin Onuncu yılım kutlamakla bahtiyar olduk, Milletimizin gösterdiği taşkın sevinçler, gönüllerimizi iftiharla doldurdu Geçen on sene gelecek devirler için, bir başlangıçtan başka bir şey değildir'
5 KASIM - Eskişehir Seker Fabrikası hizmete girdi
7 KASIM - Turhal Şeker Fabrikasrnın temeli atıldı
3 ARALIK - Milli Eğitim Bakanlığı 'İnkılap Tarihi'nin liselerin her sını-fında okutulmasına karar verdi

__________________