Matematikçiler /David Hilbert

**Şengül Şirin** · 05-10-2009

'David Hilbert'

Alman matematikçi
Doğum 23 Ocak 1862
Königsberg Almanya Ölüm 14 Şubat 1943
Göttingen Almanya

David Hilbert, (23 Ocak 1862, Königsberg - 14 Şubat 1943, Göttingen) ünlü Alman matematikçidir

Geometriyi bir dizi aksiyoma indirgeyen ve matematiğin biçimsel temellerinin oluşturulmasına önemli katkıda bulunan Alman matematikçi David Hilbert integralli denklemlere ilişkin çalışmalarıyla fonksiyonel analizin 20

yüzyıldaki gelişmesine öncülük etmiştir

1895 ile 1929 yılları arasında Göttingen Üniversitesi'nde profesörlük yaptı

Yirminci yüzyılın başlarında, Alman matematik okulunun önderi sayılır

18971890cebirsel geometri ve modern cebirdeinvaryantlar kuramının temel kanunlarını ortaya koymayı başardı

1899aksiyomlaştırma amacına yönelen birçok verimli çalışmaya yol açtı

yılında cisim kavramını ve cebirsel sayılar cisminin kuramını kurdu

yıllarındaki ilk çalışmaları sırasında, önemli bir rol oynayan çokterimli idealleri kuramının temellerini atarak, yılında, geometrinin temelleri üstüne araştırmalarının bit sentezi olan "Geometrinin Temelleri" adlı eserini yayınladı

Bu, matematiğin çeşitli bölümlerinde
Somut görüntülere başvurmaktan kaçınan Hilbert, noktalar, doğrular ve düzlemler diye adlandırdığı "Üç nesne sistemini" matematiğe soktu

Ne oldukları kesin olarak gösterilmeyen bu nesneler, 5 grupta toplanmış 21 aksiyomla açıklanan bazı ilişkiler ortaya koyar

Ait olma, sıra, eşitlik veya denklik, paralellik ve süreklilik aksiyomu bunlardandır

Bundan sonra, aksiyomlardan birinin veya öbürünün doğrulanmadığı geometriler kurdu

Temel terimleri kendilerine aksiyomlarla yüklenen özelliklerden başka özelikleri bulunmayan mantıksal varlıklar olarak ele aldı

Klasik matematiği savunmak ve ondaki apaçıklığı göstermek için Brouwer ile giriştiği tartışmalar, matematikte geniş biçimli incelemelere yol açtı

1930'da Göttingen Üniversitesi'nden emekli olan Hilbert, aynı yıl Königsberg'in fahri hemşeriliğine seçildi

Hilbert'in bu seçim nedeniyle yaptığı Naturerkennen und Logik (Doğanın Anlaşılması ve Mantık) başlıklı konuşmasının son tümcesi şöyledir:

Wir müssen wissen, wir werden wissen (Bilmeliyiz, bileceğiz)

05-10-2009	#1
Şengül Şirin	Matematikçiler /David Hilbert 'David Hilbert' Alman matematikçi Doğum 23 Ocak 1862 Königsberg Almanya Ölüm 14 Şubat 1943 Göttingen Almanya David Hilbert, (23 Ocak 1862, Königsberg - 14 Şubat 1943, Göttingen) ünlü Alman matematikçidir Geometriyi bir dizi aksiyoma indirgeyen ve matematiğin biçimsel temellerinin oluşturulmasına önemli katkıda bulunan Alman matematikçi David Hilbert integralli denklemlere ilişkin çalışmalarıyla fonksiyonel analizin 20 yüzyıldaki gelişmesine öncülük etmiştir 1895 ile 1929 yılları arasında Göttingen Üniversitesi'nde profesörlük yaptı Yirminci yüzyılın başlarında, Alman matematik okulunun önderi sayılır 18971890cebirsel geometri ve modern cebirdeinvaryantlar kuramının temel kanunlarını ortaya koymayı başardı 1899aksiyomlaştırma amacına yönelen birçok verimli çalışmaya yol açtı yılında cisim kavramını ve cebirsel sayılar cisminin kuramını kurdu yıllarındaki ilk çalışmaları sırasında, önemli bir rol oynayan çokterimli idealleri kuramının temellerini atarak, yılında, geometrinin temelleri üstüne araştırmalarının bit sentezi olan "Geometrinin Temelleri" adlı eserini yayınladı Bu, matematiğin çeşitli bölümlerinde Somut görüntülere başvurmaktan kaçınan Hilbert, noktalar, doğrular ve düzlemler diye adlandırdığı "Üç nesne sistemini" matematiğe soktu Ne oldukları kesin olarak gösterilmeyen bu nesneler, 5 grupta toplanmış 21 aksiyomla açıklanan bazı ilişkiler ortaya koyar Ait olma, sıra, eşitlik veya denklik, paralellik ve süreklilik aksiyomu bunlardandır Bundan sonra, aksiyomlardan birinin veya öbürünün doğrulanmadığı geometriler kurdu Temel terimleri kendilerine aksiyomlarla yüklenen özelliklerden başka özelikleri bulunmayan mantıksal varlıklar olarak ele aldı Klasik matematiği savunmak ve ondaki apaçıklığı göstermek için Brouwer ile giriştiği tartışmalar, matematikte geniş biçimli incelemelere yol açtı 1930'da Göttingen Üniversitesi'nden emekli olan Hilbert, aynı yıl Königsberg'in fahri hemşeriliğine seçildi Hilbert'in bu seçim nedeniyle yaptığı Naturerkennen und Logik (Doğanın Anlaşılması ve Mantık) başlıklı konuşmasının son tümcesi şöyledir: Wir müssen wissen, wir werden wissen (Bilmeliyiz, bileceğiz)