Şırnak Hakkında Bilgi

Şırnak Sivil Mimari Örnekleri


Kentten günümüze gelen eski mahallelerde dar sokakların çevresinde evler sıralanmıştır Çoğunlukla bu evlerin dışa kapalı bir görünümleri vardır Duvarları yazın sıcağından kışın da soğuğunu önleyecek biçimde taştan oyulmuşlardır Pencereler dar ve genellikle de kemerli olarak yapılmıştır Bu tür pencerelerin yapılmasında yaşam biçiminin büyük rolü olmuştur Evlerin duvarları moloz taştan yığma tekniğinde yapılmış, üzerleri cas denilen bir nevi sıva ile sıvanmıştır Cas yöreden sağlanan alçı taşının fırınlarda yakılıp, öğütülmesiyle elde edilmiştir Çabuk sertleşmesinden ötürü de evlerin bazılarında görülen kalıpsız kubbe yapımında kullanılmıştır

Evler çoğunlukla bir veya iki katlı olup, üç katlı olanlara ender rastlanmaktadır Bazı evlerde harem ve selamlık plan tipleri ile karşılaşılmıştır Evlerin alt katlarında kiler ve depolara yer verilmiştir Zemin ve birinci katlarda ise sofaların çevresine odalar sıralanmıştır

Yörede taşın çok yaygın oluşundan ötürü de kesme taş, moloz ve hımış tekniği yer yer kullanılmıştır Bunun yanı sıra beyaz ve siyah bazalt taşların alternatifli olarak kullanıldığı da görülmektedir Özellikle kapı girişlerinde ve pencere çevrelerinde bu tür siyah beyaz taşlara geniş yer verilmiştir Evlerin üst örtüsünü düz toprak damlar oluşturmuştur Çevrede ağacın az oluşundan ötürü ahşaba çok az yer verilmiştir

Günümüzde Şırnak evleri yeni yapılanmadan ötürü sayıca çok azalmıştır Bununla beraber il merkezinin arka sokaklarında XIXyüzyılın sonu ve XXyüzyılın ilk yarısından kalma taş yapılarla karşılaşılmaktadır

XIXyüzyıl sonlarından kalan bu kasrı Şırnaklı duvar ustalar ve işçiler tarafından beş yılda yapılmıştır Bu kasrın içerisinde Abdurrahman Ağa ve ailesinin yaşadığı köşk bölümü ile birlikte 360 odası bulunuyordu Aynı zamanda altında bir de zindanı bulunmakta idi Günümüzde bu yapı çok harap durumdadır

Şırnak’ın Cizre ilçesi Dağkapı Mahallesi, Bayır Sokak’taki Mehmet Ağa Kasrı da XIXyüzyıl sonlarına doğru yapılmıştır Hamidiye alaylarından Binbaşı Fettah Ağa’nın yaptırmış olduğu bu konak da siyah bazalt taş ve beyaz kalker taştan yapılmış yörenin ilginç yapılarından birisidir

Yörede, özellikle Beytüşşebap ilçesinde, Fargoşin Yaylası’nda Dev Evleri (Dirheler) bulunmaktadır Bu evler kesme taştan yapılmış büyük ölçüdeki yapılardır Bunların yapılmasındaki amaç çevreyi gözetlemektir Ayrıca yaylalara çıkan gruplar da bu evlerde kısa süreli barınmışlardır