Tefsir Dersleri...

69 DERS İDDETIN HÜKÜMLERİ



4 — Kodınlannız İçinden artık adetten kesilmiş olanlarla henüz ade*tini görmemiş buluncn!ar(ın Mdetlerin)de şüphe ederseniz, onfann Iddetl üç aydır Yüklü kadınların Iddetleri ise yüklerini vaz' etmeleri (He bfter) Kim Allahtan korkarsa O, kendisine(her)lşlnde bir kolaylık verir


5 — İşte bu(nlar) Allahın size İndirdiği emridir Kkn Allah’tan korkar*sa (Allah) onun kusurlarını Örter, onun mükafatını büyütür


6 — (Boşanan) o kadınları, gücünüzün yettiği kadar, İkamet ettiğiniz -yerin bir kısmında oturtun (Evleri) başlarına dar etmek (onları çıkmaya


meobur kılmak) için kendilerine zarar yapmayın Eğer onlar yüklü İseler yüklerini koyuncaya kadar nafakalarım verin Eğer (kendilerinden olan ev*latlarınızı) sizin faidenize emzirlrlerse onlara ücretlerini verin Arantzda (bu hususta) güzelce müşavere edin Eğer güçlüğe uğrarsanız o halde- (çocu*ğu) onun (hesabına) bir başka kadın) emzirecektlr


7 — (Hali vakti) genfş olan nafakayı genişliğine göre versin Rızkı kendisine daraltılmış bulunan (fakir) de nafakayı Allahın ona verdiğinden versin Allah hiçbir nefse, ona verdiğinden başkasını yüklemez Allah güç*lüğün arkasından kolaylık İhsan eder




Âyetlerin Lafzî Tahlili



(Yetene): Ye's kökünden gelen bir fiildir Ye's ümldsizlfk demektir!


(El mahizl): Hayz, adet görmek demektir Yonl kadının rahminde biriken kanın akmasına hayız denir


(İrtebtüm): Şüphe ederseniz demektir


(Yükefflr): Setretmek, hatayı yok etmektir Küfür kelimesinin asıl manası birşeyi örtmektir


(Vücdiküm): Vücd, zenginlik demektir


(Ve'temlrû): Karşılıklı konuşmak, müşavere etmek demektir


(Teasertüm): Sıkıntıya, dara düşmek


(Zu saatin): Genişlik, gücü yetmek




Ayetlerin İcmâlî Manaları



Allahu taala boşanan bir kadının iddetlnl, «Boşanmış kadınlar kendi kendilerine üç hayız ve temizlenme müddeti beklerler» (Bakara: 228) âye-tiyle beyan etmiştir


Yaşlılıktan veya küçüklükten ötürü hayız görmeyen kadının Iddetl İse mevzumuz âyetlerle beyan edilmiştir Allahu taala bu âyetlerde icmalen şöyle buyurmaktadır:


Haytzdan kesilmiş yaşlı kadınlarla henüz hayız görmeyen çocukların iddetlerl hususunda şüpheye düşerseniz onların İddetleri üç aydır


Boşanan hamile kadına gelince, onun iddetl de doğumuna kadardır Doğumu ile sona erer Her kim yaptıklarında Allah (cc)'tan korkarsa Allahu taala onu hayırlı İşe muvaffak kılar ve İşlerini kolaylaştırır


Bunlar talak ve iddet mevzularında Allah (cc)'ın kullarına farz kıldığı hükümlerdir Her kim Allah (ccjı'ın emrettiğini takva ile yapar ve yasak*larından kaçarsa Allahu taala onun kötülüklerini yok eder ve ahirette ona büyük ecir ve sevap verir


Eğer boşanan kadın hamile ise, hamilelik müddeti uzun sürse bile talaktan doğumuna kadar nafakasının verilmesi farzdır Kadın doğum yap*tıktan sonra çocuğu emzirmeye razı olursa çocuğun babası ona emzirme ücretini vermelidir


Evvelce karı koca olan fakat sonra ayrılan ve ayrıldıktan hemen sonra İki yabancı gibi olan anne ve baba çocuğun emzirilmesi ve beslenmesi hususunda aüzellikle müşavere ederek anlaşmalıdır Böyle bir anne İle ba*ba aralarını bulacak bir vasat bulamaz ve anlaşamazlarsa babanın çocuk için bir süt dadısı tutması lazımdır


iddet bekleyen kadına verilecek nafaka kocanın gücüne göre ayar*lanır Koca-eğer zengin ise zenginliğine uygun bir nafaka, fakir İse gücü*nün yetebileceği bir nafaka vermelidir Zira hikmet sahibi yüce Allah (cc) hiçbir İnsana gücünün yetmediğini emretmemiştir, etmez de Şüphesiz bi*linmelidir ki, insanların dünyadaki halleri hiçbir zaman bir olmaz Şüphe*siz Allahu taala güçlüğün arkasından kolaylık İhsan eder




Ayetlerin Nüzul Sebebleri



1- Hakim, Taberî ve Beyhakî şöyle rivayet etmişlerdir: «Boşanan kadınla Kocası ölen kadının Iddet hükmünü beyan eden Bakara Süresin*deki âyet nazil olduktan sonra Übey bin Kaab Resulullah (sav)'a, «Ya Resuluilah, Medine kadınları, kadınlarla ilgili bazı hükümler vardır ki henüz zikredilmedi, diyorlar» dedi Resulullah (sav) onların neler olduğunu sorun*ca, «Ya Resulullah, henüz buluğ çağına ermemiş kadınlar, hayızdan kesil*miş kadınlar ve gebe kadınlar?» dedi Bunun üzerine, «Kadınlarınız içinden artık adetten kesilmiş olanlarla» âyeti nazil oldu


2- Vakidi, Begavî ve Hazin şöyle rivayet ederler: «Boşanmış kadın*lar kendi kendilerine üç hayız ve temizlenme müddeti beklerler» (Bakara: 228) âyeti nazil olunca Halat bin Numan el-Ensarî Resulullah (sav)'a, aHe-nüz hayız görmeyen kadınlarla hayızdan kesilmiş yaşlı kadınların ve birde gebe kadınların iddetlerl nedir?» diye sordu Bunun üzerine, «Kadınlarınız İçinden artık adetten kesilmiş olanlarla» âyeti nazil oldu




Ayetlerin Tefsırindeki İncelikler



Birinci incelik: «Âyetin akışı boşanan kadınların iddet vb hükümle*rini beyan etmektedir Bir erkek karısını ya sevmediği için veya geçine-mediği İçin boşar Bazı kocalar, boşadığı kadınla evlenmek isteyecek er*kekleri nefret ettirmek için ona bazı çirkin şeyler İsnad eder Kadında na*hoş ve çirkin şeyler gördüğünü İhsas ettirir İşte bundan ötürü Allahu taa-la iddet hükmünden hemen sonra muttaki olmalarını emretmiştir Bunun sebebi, evlilik hukukunun korunması, İddet bekleyen kadına zarar veril*memesi ve onun mesken ve nafakasının verilmesidir Kadına verilen nafa*ka ve mesken kadının iffetli olduğunu, namus bakımından kocasına İhanet etmediğini ortaya koyar Bu hususta her kim Allah (cc)'tan korkar boşa*dığı zevcesine gelecekte zarar verecek şeyler yapmazsa Aliahu taala da onun günahlarını setreder ve büyük ecir verir» [22]


İkinci incelik; «O kadınları İkamet ettiğiniz yerin bir kısmında otur*tun» âyeti akla gelebilecek olan bir sorunun cevabıdır Şöyle ki, «Kim Al*la ht an korkarsa» âyeti, İddet bekleyen kadınlar hususunda takvanın ne olduğu şeklinde bir soru getirir akla İşte Allahu taala bu takvanın ne ol*duğunu öğretmek İçin, «O kadınları İkamet ettiğiniz yerin bir kısmında oturtun» âyetini İnzal buyurmuştur


Üçüncü incelik: Boşanan her kadına iddet müddetincc nafaka ver*mek farzdır, öyleyse, «Eğer onlar yüklü İseler yüklerini koyuncuya kadar nafakalarını verin» âyetine niçin gerek görülmüştür? Hamilelikten doloyı İddet müddeti uzayabilir Bu sebeble, üç ay geçtikten sonra nafakanın dü*şeceği zannedilebillrdi Böyle bir zannı ortadan kaldırmak için hamile ka*dınlara nafakalarının doğumlarına kadar verilmesi emredilmiştir [23]


Dördüncü incelik: «Eğer güçlüğe uğrarsanız o halde (çocuğu) onun (hesabına) bir başka (kadın} emzirecektir» âyeti anneye hitap etmektedir Bir ihtiyacı karşılaması istenilen kimse buna yanaşmazsa ona kınayıcı bir tavırla, «Sen yapmazsan başkası yapar» denilir Âyet de bir bakıma böyle bir mana taşımaktadır


İbnl Münir şöyle der: «Bu âyette neden bilhassa kadına hitabedilmlş-tir? Çünkü burada verilecek olan şey kadının sütüdür Süt örfen İnsanın saklayacağı, ileride para edecek birşey değildir Bilhassa annenin çocuğu*na vereceği süt Çocuğun emzirilmesi için verilecek para ise maldır Ba*banın da kazanmaya ihtiyacı vardır Öyleyse annenin emzlrmediği için kı*nanması daha uygundur Bu yüzden âyette anneyi kınayacak bir İfade kul*lanılmıştır» [24]




Âyetlerdeki Şer'ı Hükümler



Birinci Hüküm: Ayhali Görmeyen Kadının İddeti Nedir?



Kadınlar iki sebebten dolayı ayhali görmezler: Birisi yaşlılık, ikincisi de yaşın küçüklüğüdür Böyle adet görmeyen bir kadının Iddeti ise üç ay*dır


Ulema kadının hangi yaşlarda adetten kesileceği hususunda ihtilcf et*mişlerdir


1- Fukahadan bazıları hayızdan kesilme yaşının altmış olduğunu kabut etmiştir


2- Bazı fakihler ise ou yaşın ellibeş olduğu görüşündedirler


3- Bazı alimlere göre kadının soyunun hangi yaşta hayızdan kesil*diğine bakılarak o yaş kabul edilir


4- Bazılarına göre adetten kesilme yaşı hususunda kadının yaşa*dığı bölgeye İtibar edilir O bölgenin kadınfan umumiyetle hangi yaşta adetten kesiliyorsa, o yaş esas kabul edilir Çünkü bu hususta ülkeler arasın*da farklar vardır [25]


Adet gören bir kadın iddeti içerisinde adet görmez ve bunun sebebi bilinemezse Hanefi ve Şafillere göre onun akraba ve yakınlarının hangi yaşta adetten kesildiğine bakılır Eğer kadının yaşı soyunun kadınlarının adetten kesilme yaşına ulaşma mı şsa, İddeti yine adetledir Eğer İddeti baş*ladıktan sonra adetten kesilen kadının yaşı akrabalarının adetten kesilme yaşma ulaşmışsa üç ay iddet bekler Çünkü adet görmeyen kadının iddeti üç aydır Hz Ali, Osman (ra), Zeyd bin Sabit (ra) ve ibnl Mes'ud (ra)'dan da böyle nakledilmiştir


İmam Malik (ra) ve İmam Hanbel (ra)'e göre ise, böyle bir kadın do*kuz ay bekler Çünkü hamileliğin müddeti dokuz aydır Eğer bu müddet zarfında gebeliği meydana çıkmazsa adetten kesilmiş olduğu anlaşılır ve adetten kesilenlerin iddeti olan üc ay bekler Hz Ömer'in de böyle hük*mettiği nakledilmiştir[26]




İkinci Hüküm: «Kadınlarınız İçkiden Artık Adetten Kesilmiş Olanlarla Henüz Adetini Görmemfs Bulunanfar(İn (Ddetterfn)De Şüphe Ederseniz, On*ların İddeti Üç Aydır» Âyetinden Maksat Nedir?



Cessas: «Bu âyetteki «şüphemden maksadın iddetten kesilme yaşı denilmesi caiz değildir Çünkü kadının fddetten kesilme yaşma ulaşıp ulaş*madığında şüpheye düşersek onun üç ay iddet beklemesine hükmedeme*yiz»


ilim erbabı âyette zikredilen «şüphe» hususunda ihtilaf ederek birkaç


görüşe ayrılmıştır


Ta beri, bu âyetin manası hakkında, «Adetten kesilen kadınm fddeti hususunda şüpheye düşerseniz, onların İddeti üç aydır» demiştir Ces-sas'ın görüşü de böyledir Mücahid'den de böyle nakledilmiştir


İkrime ve Katade'ye göre âyetteki «şüphenden maksat, aybaşı halleri muntazam olmayan kadınların durumudur Çünkü böyle bir kadın bazan bir ayda birkaç kere adet görür, bazan da birkaç ayda bir defa adet görür




Üçüncü Hüküm: Hamile Kadının İddeti Ne Kadardır?



«Yüklü kadınların Iddetlerl ise yüklerini vaz' etmeleri (ile biter)» âye*ti, hamile kadınların Iddetlerinin doğum yapmalarıyla biteceğine nassen delalet eder


«İçinizden ölenlerin (geride) bıraktıktan zevceler kendf kendilerine dört ay on gün iddet beklerler» (Bakara: 234) âyeti de kocası ölen kadının dört ay on gün İddet beklemesine delalet eder


Şayet kocası Ölen kadın hamile ise iddeti ne olacaktır? Dört ay on gün mü, yoksa doğum yapana kadar mı iddet bekleyecektir?


Selef ve halef alimleri, âyet sarih olduğundan boşanan gebe kadın» İddetinln doğumla biteceği görüşündedirler Ancak kocası ölen hamile ka*dının iddeti hususunda ihtilaf edilmiştir:


Cumhur, kocası ölen gebe kadının Iddetlnin de doğum yapınca sona ereceği görüşündedir


Hz Ali ile İbnl Abbas (ra) göre ise, «Yüklü kadınların tddetlerl ise yük*lerini vaz1 etmeleri (ile bher)» âyeti, boşanan kadınların İddeti hakkındadır Kocası ölen hamile kadın ise en uzak İddeti bekler Kocası Ölen hamile ka*dın, kocası ölen kadının kddetl olan dört ay on günden önce doğum yapar*sa, İddetini dört ay on güne tamamlar Eğer doğmu dört ay on günden son*ra ise o zaman da İddeti doğumla tamamlanır


Cumhurun delilleri:


Cumhur, Bedir Savaşına katılan, Veda Haccında vefat eden Saad bin Havlete'nin, vefatında hamile olan karısı Sübey'a el-Eslemî hakkında va-rld olan hadise dayanmaktadır Rivayete göre Sübey'a, kocası öldükten az bir zaman sonra doğum yapar Lohusalıktan temizlendikten sonra ev*lenme arzusunda olduğu İçin süslenir Onu bu süslü haliyle gören Beni Abdtdar kabilesinden bir erkek, «Ne oluyor, seni çok süslenmiş görüyo*rum Yoksa evlenmek mi İstiyorsun? Allah (cc)'ın İsmi ile andederlm ki, kocanın vefatından dört oy on gün geçmedikçe evlenmezsin» dedi Sü*bey'a şöyle der: «O adam böyle deyince elbiselerimi çıkardım Resulullah (sav)'a gidip durumu sordum Bana, «Doğum yaptığın İçin artık evlenebilir*sin» diye fetva verdi» [27] Bu hadis, kocası Ölen hamile kadınların İddetinln doğumları ile tamamlandığını göstermektedir


İbni Mes'ud [raydan şöyle rivayet edilir: «Bana gelen haberlere göre Hz Ali iddet müddeti ile ilgili son hükümle hükmederdi Hz Ali'ye göre «Yüklü kadınların Iddetl » âyeti, «Boşanmış kadınlar kendi kendilerine üç hayız ve temizlenme müddeti beklerler» (Bakara: 228} âyetinden sonra na*zil olmuştur» [28]


Cessas bu hususta şöyle der: «İbni Mes'ud (ra)'un sözü, âyetin hüküm bakımından umumîlik ifade ettiğini ve kendi başına kafi olduğunu ifade etmektedir Diğer boşanan kadınların iddetleriyle ilgisi yoktur Öyleyse, İster kocasından boşanan kadınlar, ister kocaları ölen kadınlar olsun, id-detleri hamilelikten kurtulmaları ile sona erer» [29]




Dördüncü Hüküm: Boşanan Her Kadına Ev Ve Nafaka Verilecek Midir?



Alimler arasında bir veya iki talakla boşanan kadına ev verilmesi hu*susunda ihtilaf yoktur Ancak üç talakla boşanan bir kadına iddet müd-detince ev ve nafaka verilip verilmeyeceği hususunda ihtilaf edilmiştir


İmam Malik (ra) ve Şafii (ra)'ye, İmam Hanbel (ra)'den de bir rivayete göre, üç talakla boşanan kadına ev verilecek fakat nafaka verilmeyecek*tir


Hanefilere göre ise iddet boyunca hem ev, hem de nafaka verilecektir


İmam Hanbel (ra)'İn diğer bir kavline göre ise, üç talakla boşanan kadına ne ev, ne de nafaka vermek icabeder Çünkü o kadın tamamen ayrılmıştır


Birine) görüşün delilleri:


»Eğer antar yüklü iseler, yüklerini koyuncaya kadar nafaklarını verin» âyetidir «O kadınları gücünüzün yettiği kadar ikamet ettiğiniz yerin bir kısmında oturtun» âyetf de boşanan kadına mutlaka ev verilmesine dela*let eder Nafaka hususunda İse gebelik şartı konulmuştur Âyet, nafaka*nın verilmesini hamilelik şartına bağladığına göre, üç talakla boşanan kadına nafaka yoktur


İkinci görüşün delilleri;


1- «(Evleri) başlarına dar etmek (onları çıkmaya mecbur kılmak) İçin kendilerine zarar yapmayın» âyeti Nafaka vermemek onlara en bü*yük zararı vermektir


2- Boşanan kadın" İddet beklemek mecburiyetindedir, iddet bekle*mek için de bir yer lazımdır Verilen evden çıkamayacağı ve çıkarılama*yacağı için talak-ı ricî ile boşanan kadın gibi ona da nafaka vermek lazım*dır


3- Kadın İddet müddetlnce evinde hapis gibidir Evdeki nikahlı zev*ceye nasıl nafaka vermek lazımsa, ona da nafaka vermek lazimdır


4- Mesken maldan verilir Çünkü Allahu taaia mesken vermeyi farz kılmıştır ve âyette üç talakfa boşanan kadınla taiak-ı ricî ile boşanan ka-djn birbirinden ayrılmamıştır Buna göre ona nafaka vermek de vacibtir Çünkü mesken de nafakadandır Mesken verildiğine göre nafakanın veril*mesi de lazımdır


Üçüncü görüşün delilleri:


1- Fatıma binti Kays hakkındaki hadistir Kocası onu Resuiullah (sav)'ın zamanında boşamış ve az bir nafaka veriyordu Kadın bu nafaka*yı az görerek, «Allah {cc)'ın ismi ile yemin ederim ki, gidip Resululiah (sav)'a bildireceğim Eğer bana nafaka yoksa hiçbir şey almam» der Şöyle anlatır; «Resuiullah (sav)'a gittim ve durumu anlattım Resuiullah (sav), «Üç talakla boşandığın İçin ne ev ne <Je nafaka hakkın varo bu*yurdu»


Diğer bir rivayette de «Nafaka İle ev ancak talak-ı rici ile boşanan kadına verilir» buyurulmuştur [30]


2- Nafaka ancak faydalanma ihtimaline karşılık verilir Çünkü halen faydalanmasa bile tekrar birleşme imkanı mevcud olduğundan ona nafaka verilmektedir Fakat böyle bir ihtimal yoksa, yani kadın üç talakla boşan-mışsa nafaka verilmez Serkeşlik yapan kadına da serkeşliği boyunca nafaka verilmez Çünkü ondan faydalanamamaktadır [31]


Bu husustaki tafsilat için fıkıh kitaplarına bakılmalıdır




Beşinci Hüküm: Boşanan Kadının Doğurduğu Çocuğu Emzirmesi Farz Mıdır?



Malikilere göre evlilik devam ettiği müddetçe çocuğu annesinin em*zirmesi farzdır Fakat baba, karısını boşarsa o zaman kadının çocuğunu emzirmesi farz değildir Ancak çocuk annesinden başkasının memesini tutmazsa annesinin emzirmesi vacib olur


İmam-ı Azam (ra)'a göre boşanan bir kadının çocuğunu emzirmesi hiç*bir halde farz değildir Çocuk başkasının memesini İster emsin, ister em*mesin


Bazı alimlere göre İse annenin çocuğunu mutlaka emzirmesi lazım*dır [32]




Ayetlerden Alınacak Dersler



1- Hayızdan kesilmiş yaşlı kadınlarla henüz adet görmeyen küçük yaştaki kadınların iddetleri üç aydır


2- Boşanan kadın gebe ise iddeti doğumu İle sona erer


3- Allah (cc)'a karşı muttaki olmak müminlerin dünyadaki işlerini kolaylaştırır ve günahlarına kefaret olur Ahirette de ecri büyüktür


4- İddet bekleyen kadın iddeti bitene kadar kocasının evinde otu*rur


5- İddet bekleyen kadına boşayan kocası sıkmtı vererek evden çık*maya zorlayamaz


6- Boşanan hamile kadının doğumu ne kadar uzarsa uzasın, doğu*ma kadar nafakası devam eder


7- Boşandıktan sonra çocuğunu emziren kadın çocuğun babasın*dan emzirme ücretini tam olarak alır


8- Nafaka, kişinin zenginlik, fakirlik durumuna göre değişir


9- Allah (cc)'ın emirleri kulların gücünü aşmaz




Âyetlerdeki Teşri' Hikmetler



Evlilik, İslâm toplum yapısının temelidir Talak (boşamak) ise evlilik bağının kopanl: ^asıdır Şu var ki boşandıktan sonra ileride birçok mese*leler zuhur edebilir İşte bundan ötürü Allahu taala kadının iddet bekle*mesini ve iddeti boyunca nafakasının verilmesini emretmiştir İddet süre*since kadın erkeğin nezaretinde olduğu için kadın gebe çıkarsa erkek o-nun kendi çocuğu olduğunu bilir İddet müddetinde gebelik ortaya çık*mazsa velev ki talak-ı ricî ite boşamış olsun araiarında yeni bir evlilik bağı kurulamazsa birbirlerine iki yabancı haline gelirler


İddeti dolan kadın eski kocasından hiçbir şekilde nafaka taleb ede*mez İşte bu itibarla İsfâm, kadına zulmetmemiştir Çünkü boşayan ko*caya iddeti boyunca kadına ev ve nafaka vermesini emretmiştir İslâm, kadına zulmetmediği gibi erkeğe de boşadığı zevcesi açısından bir em*niyet sağlamıştır Çünkü kadın boşandıktan sonra gebe olup olmadığı or*taya çıkacak kadar bir müddet kendi evinde kalmıştır


Boşanan gebe kadınlara gelince, Allahu taala onların İddetİnin ister uzun İster kısa sürsün, doğumlarıyla sona ereceğini beyan etmiştir Do*ğumdan sonra kadının rahmi tekidli olarak bilinmektedir Bu yüzden artık beklemeye İhtiyaç yoktur


Allahu taala erkeklere, boşadıklan kadınlara kendi evlerinin bir kısmı*nı ve nafakalarını vermelerini emretmiştir Verilen ev veya oda kendi kal*dığı ev veya oda gibi olmalıdır


Allahu taala kadınlarını boşayan erkeklere, İddet bekleyen kadınlara oturdukları evden veya nafaklanndan veya başka şeylerden dolayı baskı yaparak evden çıkarmalarını veya başka bir zarar vermelerini yasaklamış*tır


tddet bekleyen her kadına nafaka verilmesi vacib olduğu halde, ha*mile kadınlara nafaka verilmesi hususunda hassaten emir verilmesinin ' hikmeti nedir? Bu hikmet şudur; Gebelik müddetinin uzaması iie akla, ge*belik müddetinin bir bölümünde nafaka verileceği, bir müddetinde İse ve*rilmeyeceği gelebilirdi Veya gebelik çok kısa sürdüğünde, nafakanın bir müddet daha devam edeceği düşünülebilirdi İşte bundan Ötürü Allahu ta*ala gebe kadınların nafakalarının doğuma kadar verilmesini vacib kılmış- tır Çünkü doğumla iddeti sona ermektedir


Boşanan bir kadının çocuğunu emzirmesini Allahu taala vacib kılma*mışım Bu sebeble ortak çocuklarını emzirdiği müddet İçinde eski koca*sından ücret almak hakkına sahiptir, işte bu do İslâm hukukunda kadın*lara verilen ehemmiyeti göstermektedir


Allahu taala, ayrılan karı kocanın çocuklarının emzirilmesi hususun*da iyilikle müşavere etmelerini emretmiştir Çünkü o çocuk İkisinin ara*sında emanettir Bunların ayrılışları herşeyden habersiz ve uzak olan ço- cuğa zarar vermemelidir Allah (ccj'tn sıkıntıdan sonra darlık, fakirlikten s sonra zenginlik vereceğini bilmeli ve her işlerinde olduğu gibi bu müşa*vere işlerinde de Allah (cc)'ın emirlerine dönmeli ve Allah {cc)'ın kendi- , lerini murakabe ettiğini bilmelidirler


İşte karı koca Kur'an-ı kerimin göstermiş olduğu bu yolla ayrılmalıdır Böyle ayrılmalıdırlar ki, kalblerlnde sevgi tohumları ölmesin








--------------------------------------------------------------------------------


[1] Kurtubl, age, C İB, S 148 Razi, age, C e S 222 Alusl, age C 28 S 132


[2] Kurtubİ age C 18, S 148 476


[3] Razl age, C 8 S 224


[4] Kurtubi age, C 18, S 162


[5] Razi age, C 8, S 225


[6] Razi age, C a, S 227


[7] Cessas, age, C 3, S 453 Ebu Hayyan, age C 8 S


[8] Kurtubi, age C, 18 S 160


[9] Ebu Davud ve İbni Mace


[10] Alusi age C 28, S 132


[11] Kütüb-i Sitte' Malik ve Şafii


[12] Tirmizî ve Ebu Davud


[13] Müslim, Nesai Ebu Davud ve İbni Mace


[14] Razi, age, C 8, S 223


[15] Cessas age C 3 S 53


[16] Alusi, age, C 28 S İ33


[17] Razi age C 8 S 225


[18] Alust, age, C 28, S 133


[19] Bu kadın kocasının evinden korkmuş veya ev halkına çirkin laflarda bulunmuştur Buharı, Müslim İmam Malik ve Ebu Davud


[20] Kurtubl, «e C 8, S 156


[21] Cessas age, C 3, S 455 - 56 F Razt age, C 8, S 226 Kurtubl, Ebu Hayyan Aİusi


[22] Ebu Hayyan Bahr-i Muhit C 8 S 2B4 490


[23] Cessas, age, C 3 S 460 Razi age, C 8, S 229


[24] Alusi, age C 28 S 140


[25] Kurtubi, age, C 18, S 163 Ebu Hayyan age, C 8 S 284 Alust, age C 26 S 136


[26] Cessas age C 3 S 457 İbnl Cevzî, age C 8, S 294 Kurtubl, age, C 18 S 164,


[27] Buharl Müslim Nesal, tbni Mace Cemü'l-Fevaid C 1, S 228


[28] Ebu Davud Nesai, İbni Mace


[29] Cessas, age, C 3 S «a Alusi, age, C 28 S 137


[30] Müslim, Ebu Davud, Tirmizİ, Nesai, Malik


[31] Kurtubî, age, C 18, S 166 - 1G7 İbni Cev2i, age C 8, S- 296 Cessas


[32] Kurtubi age, C 18, S 169 Dört Mezhebin Fıkıh Kitabı 498