Arapçada Dua Üslûbu

11 Muzâri‘ Fiili Gizli Bir “en”le Nasb Eden “fe” ile Yapılan Dualar

Talebin cevabının başında bulunan “fe”, başına geldiği muzâri‘ fiili gizli bir “en” ile nasb etmektedir Talebin kapsamına da emir, nehiy, istifham, arz, tah*sis, temenni ve dua girmektedir Duaya şu ifade örnek verilebilir: (رب انصرني فلا أخذلَ ) “Rabbim! Bana yardım et ki, yalnız başıma kalmayayım”

12 “Taaccüb Lâm”ı ile Yapılan Dualar

Dil bilginleri, (لله دره) ifadesindeki “lâm”ın, her ne kadar kastedilen muhataba dua da olsa, “taaccüb lâm”ı olduğunu söylemişlerdir İfadenin an*lamı (كثر الله خيره) “Allah hayrını çoğaltsın” demektir (در), (اللبن) yani “süt” anlamın*dadır Arapların en çok içtikleri süt olduğundan kişinin hayırlarının art*ması kastedilerek sütün artması şeklinde dua etmek adet olmuştur

13 “len” ile Yapılan Dualar

Arapçada te’kîd-i nefy-i istikbâl anlamı ifade eden “len”in dua formlarında kullanılıp kullanılmayacağı tartışmalı bir husustur İbnu’s-Serrâc, ese*rinde bir grup dilcinin “len” ile dua sigası yapılabileceğini söylediklerini ve örnek olarak da (فلن أكون ظهيرا للمجرمين) “Artık bir daha suçlulara arka olmayaca*ğım” ayetini ve (لن تزالوا كذلكم ثم لا زلت لهم خالدا خلود الجبال) beytini verdikle*rini naklettikten sonra bunun bilinen bir husus olmadığını ilave etmekte*dir
İbnu’s-Serrâc bunu kendi görüşü olarak nakletmediği halde, İbn Hişâm, sanki o kendi görüşü olarak nakletmiş gibi, “İbnu’s-Serrâc’ın görüşünün ak*sine, “len” ile dua olmaz demekte” ve ayetin duaya delil olamayacağını zira nefye hamledilip Allah’a karşı söz verme anlamına alınabileceğini söylemekte*dir Oysa kendisi de Muğni’l-lebîb adlı eserinde, aralarında İbn Usfûr’un da bulunduğu bir grup dilciye göre “lâ” gibi “len”in de dua için vâki olacağını söylemektedir Örnek olarak da yukarıda geçen beyti vermekte*dir

14 Bazı Nâkıs Fiillerle Yapılan Dualar

(زال، برح، فتئ، انفك) nâkıs fiilleri, mübtedayı ref’, haberi nasb şeklindeki amellerini ancak kendilerinden önce nefiy ya da şibh-i nefiy (nehy ya da dua) geçmesi halinde yapabilirler Duaya örnek olarak şu ifade verilebilir: (لا زال جنابك محروسا) “Zatınız hep emin/güvenlikte kalsın”

15 Bunların Hiç Birisine Benzemeyen Durumun Gerektirdiği Bir İfade ile Yapılan Dualar

Arapçada, bu yer verdiğimiz dua formalarının hiç birine uymayan, o anki durumun gerektirdiği bir ifade ile yapılan dua şekilleri de vardır Örneğin, (للمَنْخِرَين) sözü, Hz Ömer tarafından ramazanda sarhoş dolaşan bir kişi için söylen*miştir (منخر) burun deliğine denmektedir İfadenin anlamı (كبه الله لمنخريه) yani “Allah onu burun delikleri/burnu üzerine süründürsün” dür Buna ben*zer şekilde (للفم) ya da (لليدين) de denilmektedir Bir diğer örnek de genellikle yeni evlilere söylenen (بالرفاه والبنين) ifadesidir

16 Yüksek Makamlardakilere Söylenen İltifat İfadeleri

İbrahim es-Sâmarrâî, modern Arapçada, kral, alim, bakan, başkan gibi kimselere iltifat sadedinde söylenen (جلالة الملك، معالي الوزير، سيادة الرئيس، سماحة العالم) vb ifa*deleri de bu kişilere yapılan dualar olarak değerlendirmektedir