Cevâmiu's-Sîre (Siyerin Özü)

Hayber Gazvesi

Hz Peygamber (sas), Hudeybiye dönüşünde, Zilhicce ve Muharrem ayının bir kısmında Medine'de ikamet ettikten sonra, Muharrem ayının geri kalan kısmında savaşmak üzere Hayber'e doğru yola çıktı Bu, hicrî altıncı yılın sonlarına doğruydu

Hz Peygamber, kendisinin yerine Nümeyle b Abdillah el-Leysî'yi vekil olarak bıraktı Sancağı ise Hz Ali'ye verdi Sancağın beyaz renkte olduğu söylenmiştir Hz Peygamber, önce Isr dağında konakladı ve burada kendisine bir mescid yapıldı; daha sonra Sahba'ya vardı Oradan da Raci' diye isimlendirilen bir vadiye indi Böylece Rasûlullah (sas), Gatafânlılar'ın Yahudilere yardım etmelerini engellemek için, her iki kesimin arasında bir yerde konaklamış oldu Zira Gatafânlılar, Hayber Yahudilerine yardım etmek istemişlerdi Çıktıklarında Allah, onları korkutan bir ses işittirdi de geri döndüler; onlara bir şeyler göründü, oldukları yerde donakaldılar Bundan sonra Hz Peygamber, kaleleri ve kuleleri fethetmeye ve ganimetleri almaya başladı Yahudilerin ilk fethedilen kaleleri Naim ismindeki kaledir Burada Mahmûd b Mesleme, üzerine atılan bir değirmen taşıyla öldürüldü Sonra Ebû Hukayk Oğulları'nın kalesi olan Kamus fethedildi

Hz Peygamber, onlardan birkaç kadın esir aldı Kinâne b er-Rebî' b Ebi'l-Hukayk'ın yanında olan Safiyye bint Huyey b Ahtab ve onun iki amcasının kızı da onların arasındaydı Hz Peygamber, Safiyye'yi Dihye'ye hibe etti; sonra ondan dokuz baş hayvan karşılığında satın aldı ve iddet süresi bitip Müslüman oluncaya kadar Ümmü Seleme'nin yanında bıraktı Bilahare onu âzâd edip, onunla evlendi Azâd edilişini mehri yerine sayarak, onun dışında başka herhangi bir mehir vermedi İşte Hz Peygamber'in bu uygulaması, böyle bir şey yapmak isteyen için kıyamet gününe kadar müstehâb bir sünnet oldu

Hz Peygamber, Hayber Savaşı'nda, ehlî eşeklerin etlerini haram kılarak onların pis olduğunu bildirdi ve eşek etlerinin kaynadığı tencerelerin dökülmesini, sonra da yıkanmasını emretti Bu arada atların etini helâl kıldı ve sahabîlerine yedirdi

Sonra Sa'b b Mu'âz'ın kalesi fethedildi Hayber'de ondan daha fazla yiyeceğin ve et yağının olduğu başka bir kale yoktu Hz Peygamber'in en son fethettiği kaleler, Vatîh ve Sülâlim kaleleriydi Onları, on geceden fazla muhasara altına aldı Müslümanların Hayber günündeki sloganları şuydu: "Öldür! Öldür!"

Bazı kalelerinin önlerinde Hz Ebû Bekir ve Hz Ömer durdu; ancak onlar fethedemeyince Hz Peygamber sancağı Hz Ali'ye verdi de o fethetti Hz Ali'nin gözlerinde ağrı vardı Hz Peygamber'in, onun gözlerine tükürüğünü sürmesi üzerine iyileşti

Hayber'in bütün arazisi ve kalelerin çoğu, savaş yolu ile; bazı kaleleri ise, onları kalelerinden sürgün etme üzerine onlarla yapılan anlaşma neticesinde sulh yolu ile fethedildi Hz Peygamber, beşte birini (humusu) ayırdıktan sonra bütün ganimetleri taksim etti Yahudileri de uygun gördüğü sürece, Hayber arazisinde çıkacak her türlü ekin ve meyvenin yarısı kendilerinin olmak üzere, mal ve canlarıyla toprağı işlemek şartıyla orada bıraktı Yahudiler, Hz Peygamber'in vefatına kadar Hayber'de bu şekilde kaldılar Bu durum, Hz Ebû Bekir'in hilâfeti ile Hz Ömer'in hilâfet süresinin büyük çoğunluğunda da devam etti Ancak Hz Ömer'in hilâfetinin sonlarına doğru, Hz Peygamber'in vefat ettiği hastalığı esnasında, Arap Yarımadası'nda iki dinin bir arada bulunmayacağı hadisini kesin bir şekilde söylediği haberi kendisine ulaşınca, Yahudilerin Hayber ve diğer Arap memleketlerinden sürgün edilmesini emretti Müslümanlar da, Hayber'den kendi paylarına düşen mallarını alıp idare ettiler Onun taksim işini üstlenenler de, onun ehlinden olan Benî Selime'ye mensup Cabbâr b Sahr ve Benî Neccâr'a mensub Zeyd b Sabit idi

Hayber'in fethinde, Sellâm b Mişkem'in karısı Zeyneb bint el-Hâris isminde Yahudi bir kadın, Hz Peygamber'e kızartılmış ve içine zehir bırakılmış bir koyun hediye etti Hz Peygamber, etin en çok kol kısmını seviyordu; ondan bir lokma ağzına aldı Bu arada onunla birlikte Benî Selime'ye mensub Bişr b el-Berrâ b Ma'rur vardı; o da etten bir lokma yedi Hz Peygamber, bu kemik bana zehirli olduğunu söylemektedir, dedi ve ağzındaki lokmayı attı Sonra Yahudi kadını çağırdı; o da suçunu itiraf etti Bişr ise, yediği etten dolayı vefat etti Allah ondan razı olsun Hz Peygamber, o Yahudi kadını öldürmedi

Müslümanlar, Hayber gününde bin dört yüz yaya ve iki yüz atlıydılar Zübeyr b el-Avvâm'ın hissesi, en-Natat bölgesinin el-Hav' adlı yere çıktı Aynı şekilde Benî Beyâda ve Benî Haris b el-Hazrec'in hisseleri de en-Natat bölgesine isabet etti Benî Avf b el-Hazrec ve Müzeyne'nin hisseleri de en-Natat bölgesinin Na'îm adlı kısmına çıktı Benî Aclân'dan Asım b Adiyy'in hissesi, Hz Peygamber'inki ile birlikte çıktı Abdurrahman b Avf, Benî Saide, Benî Neccâr, Ali b Ebî Tâlib, Talha b Ubeydillah, Gıfâr, Eşlem, Ömer b el-Hattab ve Araplardan Benî Selime, Benî Harise, Cüheyne ve Sakif'in hisseleri eş-Şıkk denilen yere isabet etti

Benî Harise b Avf'e mensub olan Ubeyd b Evs, o gün Hisseci Ubeyd diye nam saldı Çünkü o gün, bir çok kişinin payını satın almıştı Hz Ömer de, Hayber'de yüz kadar hisse satın almıştı Bu onun günümüze kadar kalan ve kıyamete kadar da kalacak olan sadakasıdır