Siyaset Felsefesi

Siyasal oluşumları ve kurumları ele alan felsefe disiplinidir Siyasal kavramların ve siyaset teorilerinin eleştirel değerlendirmesini yapar Ve siyasal açıdan olması gerekeni belirler

Siyaset Felsefesinin Temel Kavramları: Devlet, halk, sivil toplum, hukuk, insan hakları, eşitlik, egemenlik, meşruiyet, iktidar, bürokrasi yasa vb

Siyaset Felsefesinin Temel Problemleri:

a-) İktidar kaynağını nereden alır?
b-) Meşruiyet ölçütü nedir?
c-) Egemenliğin kullanılış biçimleri nelerdir?
d-) Bürokrasiden vazgeçilebilir mi?
e-) Birey toplum ve birey devlet ilişkisi nasıl olmalıdır?


a- İktidar Kaynağını Nerden Alır?:

Siyasi iktidar toplumu yönetme gücüdür Siyasi iktidardan yoksun bir devlet düşünülemez İktidar ne kadar toplumdaki insanlarla uyum içerisinde olursa o kadar sağlam bir devlet yapısı oluşur Üç tür iktidardan bahsedilebilir
1- Korunma Gereksinimi ve İktidar İlişkisi:İktidar kaynağını toplumun ve bireylerin korunma düşüncesinden alır Platon, Aristoteles ve İbn-i Haldun başlıca temsilcileridir
2- Dinsel İşlev Ve İktidar İlişkisi: İktidar kaynağını toplumda ki egemen dinden alır Orta çağ Avrupa’sındaki iktidar anlayışı buna örnek gösterilebilir
3- Ortak İstenç Ve İktidar İlişkisi: İktidar kaynağını toplumun beraber yaşama düşüncesinden alır JLocke, JJ Rousseau, T Hobbes önemli temsilcileridir


b- Meşruiyetin Ölçütü Nedir?:

İktidar uygulamalarını doğal olarak yasal (meşru) saymak durumundadır Bu meşruiyetini ise belirli temellere dayandırmak durumundadır
Devlet ya yurttaşlarını ahlaki bakımdan geliştirerek ve olgunlaştırarak ya tanrısal bir kökene dayanarak, yada toplumun ortak iradesinin bir oluşumu olduğunu kabul ederek iktidarını meşrulaştırmak durumundadır


c- Egemenliğin Kullanılış Biçimleri Nelerdir?:

Egemenlik devletin iktidar gücünü kullanmasıdır Egemenliğin üç farklı biçimde kullanıldığını söyleyen Max Weber olmuştur
1- Geleneksel Egemenlik: Egemenliğin geleneklere dayandığı siyasi otorite biçimidir
2- Karizmatik Egemenlik: Bu egemenlik anlayışında önderin olağan üstü nitelikler taşıdığına toplumu esenliğe götüreceğine inanılır Örnek Atatürk
3- Demokratik Hukuksal Egemenlik: Burada egemenliğin kaynağı kişiler ve zümreler değil halktır


d- Bürokrasiden Vazgeçilebilir mi?:

Her hukuk devletinde devlet işlerinin yürütülmesi için kurulmuş kurumlar bireyleriyle uyumlu çalışması gereken bir örgütlenme oluştururlar Bu oluşumu bürokratik bir örgütlenme olarak adlandırıyoruz
JS Mill bürokrasinin yönetim kademelerinde kuralcılığın, katılığın, beceriksizliğin, yavaşlığın, gereksiz formalitenin simgesidir
MWeber ise bürokrasiyi modern toplumlar için son derece önemli görür Ona göre örgütlenmenin en akıllıca yöntemi ve örneği bürokrasidir

Siyaset Felsefesinin İki Ana Problemi:

Siyaset felsefesinin karmaşa, düzen, ütopya ilişkisiyle birey ve devlet ilişkisi olmak üzere iki önemli problemi vardır

Karmaşa: İçinde bir düzenin olmadığı toplumsal bir durumu ifade etmek için kullanılan bir kavramdır

Düzen: Bir toplumda bireyler ve gruplar arası ilişkilerin bir takım kurallara ve ilkelere göre düzenlenmesinden ortaya çıkan bir durumdur

Ütopya: Filozoflar adalet, eşitlik ve özgürlük gibi bir takım ilkeleri temel alarak olması gereken bir ideal devlet tasarlarlar Böyle bir devlet düzenine ütopya adı verilir

Devlet siyaset felsefesi tarihinde hem doğal bir kurum, hem de yapma bir varlık olarak iki şekilde değerlendirilmiştir Devleti doğal bir kurum olarak gören filozof Platon’dur Ona göre devlet insana benzer Bireyin bir devamıdır Bu görüşte devlet insanın doğada var olması gibi doğal bir kurum olarak oluşmuştur

Devleti yapma bir kurum olarak gören filozoflar ise JJ Rousseau, T Hobbes, v J Locke tur Bu filozoflara göre devlet insanın doğada var olmasından sonra insanlar arasında yapılan bir sözleşmeyle oluşturulmuş bir örgütlenmedir Bu nedenle yapay bir kurumdur



Birey Devlet İlişkisi:
Siyaset felsefesinin bu probleminde birey devlet için mi vardır yoksa devlet birey için var olan bir kurum mudur? Sorusuna yanıt aranmaktadır


*