Cevap : Türkçe Konuş

Borcumuz Var

Bergama…İlkler şehri…Bergama…İlkler şehri…Sayın dediler…Saydım: İlk Parşömen (deriden kağıt yapımı)İlk Asya Kütüphanesi (200000 ciltlik) İlk Büyük Hastane (Asklepion) İlk Telkinle Tedavi (psikoterapi ) İlk Doğal Tedavi (müzik, tiyatro, spor, güreş, su ve çamur ile) İlk Farmakoloji (bitkisel ilaçla) İlk afyon maddeli ilaç İlk kent hijeni (sağlık aktyapısı) İlk tıp eczacılık simgesi (yılan) …İlk mühendislik , “U” borusu yöntemiyle trigonometri …İlk kent imar yasası …İlk kent çarşı-pazar yasası İlk komün devleti …İlk dört tiyatrolu kent …İlk grev ve toplusözleşme (MÖ 248’ DE ücretli askerlere, 1Eumenes haklarını verdi) …İlk ve en dik tiyatrolu kent …İlk meslek sendikaları ve konferederasyonu …İlk üç dereceli öğretim (ilk, orta, lise) …İlk ve en büyük sunak …İlk kazı müzesi (arkeoloji deposu ve sonra müze) …İlk ahşap sahneli tiyatro …İlk Hiristiyan kilisesi (yedi kiliseden biri )…İlk Batı Türkçe grameri (Bergamalı Kadri Efendi’nin Müyesseretü’l Ulum adlı yapıtı) …İlk işgali kıran kent (15 Haziran 1919) …İlk festival yapılan şehir (Kermes 1937)

Uzun gecemin huzurlu uykusu ilginç bir düşle bitti İlk Batı Türkçe grameri (Bergamalı Kadri Efendi’nin Müyesseretü’l Ulum adlı yapıtı)… Bergama’ da birçok kişi bu “ilk”in farkında değildir belkiBen de bilmiyordum Nereden aklıma düştü de düşüm oldu onu kestiremiyorumKermes zamanlarında şehrin önemli yerlerine Bergama’yı dosta düşmana tanıtan övünç dolu listelerden biriydi bu listeOnu okuduğumda gururlandım, onurlandımListenin asılı olduğu yerde Türkçe yazılı tek bölüm buydu belki deOktay Sinanoğlu’nun “Bye Bye Türkçe” adındaki hafif veya ağır yergiler içeren kitabı beni böyle düşündürmüş olabilirDüşümde listedeki “Bergamalı Kadri” vitrinlere sözcükler fırlatıyordu:Bizim olan, bizden olan sözcükler Sözcükler; camekanlarda, duvarlarda ne kadar yabancı sözcük varsa hepsini ait oldukları yerlere gönderiyor, yerlerine kendileri oturuyorduSözcükler, tamlamalar en anlamlı güçleriyle zafer kazandılarBu ilginç düşle biten gecem düşünceli bir sabahla başladı

“Çağları çınlatan ayak seslerimiz: Şiirlerimiz, öykülerimiz, masallarımız, destanlarımız, geleneğimiz ve biz Yazılarda, sözlerde gizlidir nice hatıramız…Kitaplarımız, hafızamız; sözlerimiz, ellerimizdir Ellerimiz temiz değilse, beni ‘’ben’’, bizi ‘’biz’’ yapan değerleri hafızamız tek başına kaldıramazHafızamıza sözlerimizle can verebilirizSözlerimizdeki anlamı çalarlarsa kendimizi nasıl ifade edebiliriz? Evet, sözlerimizi çalmaya başladılar Sözümüze özümüzü katmıştık, yoksa onu da mı aldılar?” Bu düş çiğnenip giden emeğin haykırışı mıydı, kim bilir?

Bergamalı Kadri’nin düşüme girmesi beni bir hayli düşündürmüştü Ben nasıl dilimden ayrı olurum? Biz nasıl Türkçe’mizden uzak kalabiliriz? Çünkü sesimizle Türkçe’yiz, Türkçe de sesimiz… Siz fark etseniz de, etmeseniz de köklü diliniz sarsılmaya, kültürünüz yavaş yavaş yozlaşmaya başladı Yılların meydana getirdiği Türk kültürünün soluklanmasını sağlayan dili koruyabildiniz mi? Şimdi size sormak istediğim de bu aslında Size seslenebileceğim bir dil bırakabildiniz mi bana? Yanıtınız ‘’evet!’’ ise bu sizin en büyük başarınız olur Dilinizi ne derece koruyabildiniz? Bilimde, teknolojide ileride olanların dilini kendi diliniz bellemek mi kolay olandı sizin için? Dilinize sinsice sokuluveren o yabancı kelimeleri neden görmezden geldiniz? Türk Dil Kurumu başkanı Prof Dr Şükrü Haluk Akalın bir makalesinde “Herhangi bir dilde yazılmış bir romanın Türkçe’ye çevirisi yapılabiliyorsa, felsefe eserleri Türkçe’ye çevrilebiliyorsa, Türk yazarlarının eserleri yabancı dillere çevrilebiliyorsa; Türkçe bir kültür, sanat ve edebiyat dilidir Bilim eserlerinin yazılabildiği, çevrilebildiği, yeni terimlerin türetilebildiği ve her aşamada öğretimin yapılabildiği Türkçe, bir bilim dilidir Türkçe’nin bilim dili olmadığı, olamayacağı konusundaki sözler bir iddiadan öte gidemez”diyor

Türkiye’min Türkiye, Türkçe’min de Türkçe olduğu dönemlere, tarihin nice medeniyetine ev sahipliği yapmış olan Anadolu’nun atalarına bir danışmaya karar verdim Öyle deryalara daldım ki kendimi zavallı bir balık gibi hissettimBir balıkmışım da ne büyük denizlerde yüzdüğümü bilmezmişimHepimizin olan dili bozanlara gücendimArtık suçlayıcı gözlerle bakıyordum, dilime hoyrat davrananlaraBatı demek, teknoloji ve gelişimdi size göre Haklıydınız, ülkeniz gelişmekte olan bir ülkeydi Ülkeyi “muasır medeniyetler seviyesine” çıkarmak için çalışıyordunuz Ama bilir misiniz ki o gelişmiş ülkelerin gelişmişlik düzeyleri, kendi kültürlerine sahip çıkmalarıyla orantılıydı Fransa’nın kendi diline nasıl da sahip çıktığını bilir misiniz? Evet, bilimde gelişmiş, yani Atatürk’ün kastettiği muasır medeniyetlerden biri olan Fransa’nın, İngilizce kelimeleri kendi diline katmaya karşı olduğunu bilir misiniz? Bir dil, bir insan; iki dil, iki insandır, öyle değil mi? Konuşacaktınız elbette, kendi dilinizi öğrendikten sonra başka dilleri de öğrenecek, konuşacaktınız Gelişime, gün geçtikçe küçülen dünyaya ayak uyduracaktınız Ama bir yere kadar olacaktı bu Yabancı dilleri öğrenirken, kendi dilinize zarar vermeyecek, yabancı kelimelerin Türkçe’nizi istilâ etmesine izin vermeyecektiniz Dünyaya hükmetse de “tek dişi kalmış canavar”, siz onun getirdiklerinden faydalanayım derken kendi medeniyetinizi hiçe saymayacaktınız …

Atatürk, “Bir ulus, dili ve kültürü ile var olur’’ demedi mi size, anne babalarınıza? Sonra onlar da çocuklarına, torunlarına iletmedi mi bu sözü? Ata’nın “Ülkesini, yüksek bağımsızlığını korumasını bilen Türk ulusu, dilini de yabancı dillerin boyunduruğundan kurtarmalıdır” öğüdünü duymadınız mı hiç? Peki sonra? Tutabildiniz mi bu öğüdü? Türkçe’nize, ses bayrağınıza ne oldu böyle? Ne yaptınız ona? Bir ağacın kökleri gibi toprağı dört bir yandan saran dilimizi neden sulamadınız? Neden başka ağaçlardan kopan parçalarla yamamaya çalıştınız onu? Belki biraz sevseydiniz, biraz ilgi gösterseydiniz, yeniden yeşertebilirdiniz onu Ama yapmadınız Neler mi yaptınız? Hızlı iletişim derken sesli harfleri atmayı çabukluk mu sandınız? Dilimize yüzyıllar içinde kazandırdığımız sözcükleri hiçe saymak niye? Köpük köpük nehirleriniz varken, niye bir bardak suyla yetindiniz?

Divan-ı Lugat’it-Türk’ü duyanınız oldu mu? Hani ilk Türkçe sözlüğümüzü…11 yüzyılda dil aşkıyla yazılan kitap Hangi biriniz sözlüğe ihtiyaç duyuyor şimdi? Kendi kendinize bir dil inşa etmişsiniz, ne sözlüğe ihtiyacınız var ne Türkçe’ye belki de Ali Şir Nevai’yi duyanınız var mı? Kaşgarlı Mahmut’un yaptığı Türkçe-Arapça karşılaştırmasını onun da 15yüzyılda Muhakemetü’l Lugateyn eseri ile Türkçe- Farsça için yaptığını biliyoruz Türk dilinin hazine değerinde olduğunu onlardan duyduk “Bugünden geru, divanda,dergahta, bergahta, mecliste ve meydanda Türkçe’den başka dil kullanılmayacaktır" diyen Karamanoğlu Mehmet Bey’i duyduk mu? Türkçe’yi yüceltenleri ne çabuk unutabildiniz? Sizi “siz” yapan değerlerin Türkçe’ de gizli olduğunu unutalı ne kadar oldu? Öz benliğinizi, dilinizi korumak ve geliştirmek için yıllar önce çalışmış bu kişileri tanımaz mı oldunuz? Yoksa “Türk kültürü” denen kavramdan hiç haberiniz yok mu?

Şaşırdığında “kal gelen’’ bir milletin evladıymış benim büyükannem Rahmetli anlatırdı: “Ailemizin büyükleri az uğraşmadı bizimle Türkçe’yi doğru kullanmamız için Ama dinlemedik biz Eğlenirken ’’koptuk, araya yabancı kelimeler ekleyiverdik bir anda… Teknolojiye sahip olmaya çalışırken, teknolojinin dilimize sahip olmasına nasıl da izin verebildik? Dükkanına Türkçe isim koyanı nasıl da hor görüverdik!

Piyasaya sürüldüğü ilk günden itibaren televizyona kilitlendik Evimizin baş köşesine kurulmasına izin verdik Evimizin direği, köyümüzün ağası ettik sanki onu Reklâmlarda duyduğumuz her yabancı kelimeyi büyük bir misafirperverlikle içeri buyur ettik Ama düzgün konuşanı hiçbir zaman ödüllendirmedik… Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar hesabı, dilimizi korumazsak sonumuzun hiç de iyi olmayacağını bize söylemeye çalışan büyüklerimizi dinlememeye ve onları hor görmeye devam ettik Kitap nedir bilmedik Kitap okuyabilirdik, ama inanın, okumaktan başka her şeye vaktimiz vardı Okumadık, öğrenmedik, tartışmadık Bizi “biz” yapan değerlere sahip çıkmadık Onun yerine başka başka şeylerle ilgilendik Evet bunları yapan bizdik… Zamanında tarihin nefes alıp verdiği bu coğrafyada, o eşsiz Türk kültürünü yaşayarak büyütenlere borcumuz var

IŞIL TOP

__________________