Cevap : Önemli Günler...

Birinci Dünya Savaşı

Birinci Dünya Savaşı 28 Temmuz 1914′te Avrupa devletlerinin sömürge kavgası yüzünden başlamış, kısa sürede tüm dünyaya yayılmış olan ve 4 yıl sürüp yaklaşık 25 milyon insanın ölümüyle sonuçlanan dünyanın en kanlı savaşlarından birisidir 1918 yılında sonuçlanan ve Osmanlı Devleti’nin de katıldığı bir savaştır
Savaşın Nedenleri

I Dünya Savaşı’nın asıl nedenleri, Fransız İhtilali’nin meydana getirdiği düşünce akımları ve Sanayi İnkılabı’nın ortaya çıkardığı sömürgecilik yarışıdır
XIX yüzyıl içinde sanayileşmenin hızla gelişmesi ve Sanayi İnkılabının gerçekleştirilmiş olması, sömürgecilik faaliyetlerinin artmasına yol açmıştı Avrupa ülkeleri, Afrika ve Uzak Doğu’da birbirleriyle rekabet etmeye başlamışlardı Birçok ülkenin ekonomik çıkar çatışmaları karşılıklı siyasi rekabetlere, uyuşmazlık ve çatışmalara yol açmıştı Almanya dünyadaki sanyi üretiminde 4 sıraya çıkmıştı Almanların dünya pazarlarına sürdüğü mallar, kaliteli, ucuz ve bol olması nedeniyle dış pazarlarda tutuldu Hatta önde gelen bir sanayi ülkesi olan İngiltere’nin sömürgelerindeki pazarlarında bile Alman sanayi malları aranmaya başlamıştı Bu durum, başta İngiltere olmak üzere Fransa ve Rusya’yı da kaygılandırıyordu Özellikle ekonomik alandaki Alman-İngiliz rekabeti, siyasi alanda da etkisini gösterdi Ayrıca Almanya, Güneydoğu Avrupa’yı etkisi altına alarak Panslavizm politikalarının önüne set çekti Bu olay I Dünya savaşı’nın çıkışında önemli bir etken oldu Çünkü Rusya, Avusturya’yı parçalayarak bölgedeki bütün slavları kendi yönetiminde birleştirmek istiyordu Rusların panslavist politikası ve Asya’da yayılması ve Almanların İngilizlere karşı izlediği politika, Almanlara karşı Rus-İngiliz iş birliğini zorunlu hale getirdi Fransa ise Almanlara karşı oluşan bu düşmanlıktan yararlanarak 1871′de Almanlara kaptırdığı Alsas-Loren’i geri almak istedi İtalya ise Avusturya ve Fransa’nın elinde bulunan ve İtalyanların yaşadıkları yerleri de bu birliğe katma siyaseti gütmüş ve sömürgecilik hareketlerine başlamıştı Avusturya-Macaristan İmparatorluğu da Rusya’nın panslavizm politikasını hem kendi birliği hem de Balkanlardaki nüfuz mücadelesi için önemli bir tehdit olarak görmekteydi
Bütün bu oluşum ve kaygılar Avrupa’da iki karşıt grubun ortaya çıkmasına neden oldu; Bunlardan birincisi, 1882 yılında Almanya, Avusturya-Macaristan ve İtalya’nın oluşturduğu İttifak (Bağlaşma) Grubu, diğeri ise İngiltere, Fransa ve Rusya’nın oluşturduğu İtilaf (Anlaşma) Grubu’dur Ancak İtalya 1915 yılında İtilaf Devletleri’nin tarafına geçmiştir
Savaşın Başlaması ve Gelişmesi

Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Arşidük’ü Fransua Ferdinand ve eşi, 28 Haziran 1914′te Bosna-Hersek’in başkenti Saraybosna’yı ziyaretleri sırasında, Sırplı bir genç tarafından düzenlenen suikast sonucu öldürüldü Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, bu suikastçiyi Sırbistan’dan istedi Sırbistan ise bu isteği reddetti Bunun üzerine Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, 28 Temmuz 1914′te Sırbistan’a; kendini Slav ırkının koruyucusu olarak gören Rusya, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’na; Fransa ile Rusya’nın anlaştığını gören Almanya da Fransa ve Rusya’ya; aynı şekilde İngiltere de Almanya’ya savaş ilan etti Böylece savaş, kısa zamanda tüm Avrupa’yı sardı
Avrupa’da başlayan savaş kısa sürede yayılarak sömürgelere ve kıtalara sıçradı Japonya bu durumdan yararlanma yoluna gitti 21 Ağustos 1914′te Almanya’ya savaş ilan ederek, Asya’daki Alman sömürgelerini ele geçirdi Belçika ve Fransa’ya saldıran Almanya, Fransızlarla yapılan Marn Irmağı Savaşı’nı kaybetti Bundan sonra, Almanya bütün gücüyle Rusya’ya saldırdı İlk başlarda Ruslara karşı büyük başarılar kazandıysa da kesin bir sonuç alamadı
Osmanlı Devleti’nin 29 Ekim 1914′te Karadeniz’deki Rus limanlarını bombalamakla İttifak Devletleri’nin yanında savaşa girmesi, savaşın genişlemesine ve cephelerin çoğalmasına neden oldu İttifak Devletleri Balkanlar’da başarılar kazanmaya başladı İtilaf Devletleri’nin yanında savaşa katılan Romanya ve Sırbistan işgal edildi Savaşın başında tarafsız olan İtalya, kendisine İtilaf Devletleri tarafından Batı ve Güney Anadolu vadedilince İttifak Devletleri’ne karşı savaşa girdi
Kara savaşlarında başarılı olamayan almanya, ekonomisini çökertmek ve yapılan yardımları önlemek amacıyla, İngiltere’nin sahillerini ablukaya alarak denizaltı savaşlarını başlattı Askeri gemilerin yanında yolcu gemilerinin de yardım taşıdığı gerekçesiyle batırılması, başta Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere pek çok ülkenin tepkisini çekti ABD, iki ticaret gemisinin batırılması üzerine Almanya’ya savaş ilan etti
Osmanlı Devleti’nin Savaşa Girmesi

Birinci Dünya Savaşı’nın başladığı sırada Osmanlı Devleti İttihat ve Terakki Cemiyeti tarafından yönetiliyordu Osmanlı devlet adamlarının başlıca amacı kaybedilmiş toprakları geri almaktı
Osmanlı Devleti, Balkan Savaşları sonunda bir taraftan ordu ve donanmasında ıslahat yapmaya çalışıyordu Diğer yandan iki bloğa ayrılmış olan Avrupa da siyasi yalnızlıktan kurtulmak için İngiltere, Fransa ve Bulgaristan ile de ittifak girişimlerinde bulundu fakat başarılı olamadı Ayrıca İngilizlerin savaşa girmesi Osmanlı Devleti’ni endişelendirmiş ve Rusya ile uzlaşma yolları aramaya sevketmişti Ancak Ruslya boğazlar üzerindeki emellerinden dolayı uzlaşmaya yanaşmamış, hatta Osmanlı Hükümeti’nin, İngiltere ve Fransa ile yakınlaşmasına da engel olmuştu Gerek bu teşebbüsler, gerekse Balkan Savaşları sırasında Rusya, İngiltere ve Fransa’nın tutumları nedeniyle Osmanlı Hükümeti, İtilaf Devletleri’ne güvenemiyordu Bundan dolayı Osmanlı Hükümeti Almanya’nın yanında savaşa girmek zorunda kalmıştı Almanya’nın amacı, padişahın halifelik gücünden yararlanarak İngiltere’nin sömürgelerinde yaşayan Müslümanları ayaklandırmak, bu bölgelerle İngiltere’nin irtibatını kesmek ve yardım almasını engellemekti Osmanlı Devleti’nin savaşa girmesiyle açılan cepheler Almanya ve Avusturya’nın gücünü hafifletecekti Ayrıca Osmanlı Devleti aracılığı ile Doğu’da Rusya’ya cephe açtırarak İtilaf Devletleri’nin gücünü zayıflatmaktı
Sonuçta, İstanbul’da Türk-Alman ittifakı görüşmeleri başladı 2 Ağustos 1914′te gizli ittifak anlaşması imzalandı Osmanlı Devleti, İttifak anlaşmasının imzalandığı gün seferberlik ilan etti ve Mebusan Meclisini dağıttı İki gün sonra da tarafsızlığını ilan etti Tarafsızlık kararı, Almanya’nın işine gelmedi Bu kararı bozmak ve Osmanlı Devleti’ni savaşa dahil etmek için zorlamaya başladı Bu sırada, Akdeniz’de İngiliz donanması tarafından takip edilen Göben ve Breslav adlı iki alman gemisi, Çanakkale Boğazı’nı geçerek Osmanlı Devleti’ne sığındı Osmanlı Devleti, bu gemilere Türk bayrağı çekerek Almanya’dan satın aldığını bildirdi Bu gemiler Yavuz ve Midilli adı verilerek Osmanlı donanmasına katıldı Yavuz ve Midilli gemileri, Alman Amiral Souchon (Suşon) komutasında OSmanlı savaş gemileri eşliğinde 27 Ekim 1914 günü, tatbikat amacıyla Karadeniz’e açıldı Rusya’nın Karadeniz’deki Sivastopol ve Odesa limanlarını topa tuttu Bu olay karşısında Rusya, Osmanlı Devleti’ne 2 Kasım 1914′te; İngiltere ve Fransa da 5 Kasım 1914′te savaş ilan etti Osmanlı Devleti ise bu duruma 14 Kasım 1914′te savaş ilan ederek karşılık verdi Böylece Padişaha bile haber verilmeden savaşa girildi Bir söre sonra da Bulgaristan Almanya’nın yanında savaşa katıldı ve Almanya ile Osmanlı Devleti’nin toprakları karadan bağlanmış oldu Alanya ve Osmanlı Devleti, savaşa katılırken Rus ve İngiliz sömürgelerindeki Müslümanlardan yardım göreceklerini düşünmüşlerdi Fkat bu düşünce gerçekleşmedi İtilaf Devletleri’nin kuvvetleri arasında, Müslüman askerler de bulunmaktaydı
Osmanlı Devleti’nin Savaştığı Cepheler

Osmanlı Devvleti bu savaşta Kafkasya, Çanakkale, Irak, Kanal, Suriye, Filistin, Hicaz, Yemen, Romanya, Galiçya ve Makedonya cephelerinde savaşmıştır
Kafkasya Cephesi
Kafkas Cephesinde askeri harekat, Rusların 1 Kasım 1914′te Osmanlı sınırını geçmesiyle başladı Osmanlı ordusu, Enver Paşa’nın yönettiği karşı taaruzda, şiddetli soğuk, açlık ve bulaşıcı hastalık nedeniyle başarısız oldu Onbinlerce Türk askeri donarak şehit oldu
1915 Nisan ayı sonlarında rus ordusu tekrar taaruza geçti Bunun üzerine Doğu Anadolu’da yaşayan Ermeniler de Ruslarla birlikte hareket edip Türk köylerine ve kentlerine saldırarak kadın, çocuk, yaşlı demeden binlerce Türk insanını öldürdüler Rusya; Doğu Anadolu’da Erzurum, Erzincan, Bitlis ve Muş’u ele geçirdi
Çanakkale Savaşları’nın sonuçlanmasından sonra Doğu’da bulunan 16 Kolordu Komutanlığına atanan Mustafa Kemal, yaptığı savaşlar sonucunda Muş ve Bitlis’i Ruslardan geri aldı (1916)
1917′de Rusya’da çıkan ihtilal, Kafkas Cephesi’ndeki savaşın durmasına neden oldu Rusya’daki Bolşevik yönetimi, İttifak Devletleri’nden barış istedi ve bunun sonucunda Polonya’da Brest-Litovsk Antlaşması ile Osmanlı Devleti’nden aldığı Kars, Ardahan ve Batum’u geri vererek Doğu Anadolu’yu tamamen boşalttı