Osmanlıca Sözlük Lügat T Harfi

T Harfi

TATABUK Muvafık ve müttefik olmak Uygun olmak
TATAHHUR Temizlenmek Pâklanmak * Günah işlemekten teberri ve imtina eylemek
TATAL Görmek için yüksek bir yere çıkmak
TATALLU´ Nazar etmek, bakmak * Beklemek, gözlemek, muntazır olmak
TATALLUK Açılmak
TATALLÜB Bir defa daha istemek
TATALU´ Birbirine bakmak Gözlemek
TATAMÜN Aşağı düşmek * Meyelân etmek, eğilmek
TATAR (Tetar) (Arapçada: Teter) Bu isim, asıl itibariyle Moğol milletlerinden bir kavmin adıdır Bu kavmin efrâdı, Cengiz Han askerlerinin pişdarları hükmünde olduğundan eski zamanlarda Moğollar mânasında kullanılmıştırArap ve Fars tarihlerinde de yukardaki mânada kullanılmıştır Sonra bu isim bütün Turanî milletlerine verilerek "Akvam-ı Tatariye" diye adlandırılmıştır Ve bütün bu milletlerin meskenine Tataristan ismi verilmişse de, bu tabirin yersiz olduğu sonra anlaşılmış ve bu mânada kullanılışı terkedilmiştir Tatar milleti dil, ahlâk ve âdetler bakımından Moğollardan fazla Türklere yakındırlar * Eskiden, mektup taşıyan postacı
TATARRUB şevke gelme, coşma, neşelenme, keyiflenme
TATARRUF (Taraf dan) Bir yana veya bir tarafa çekilme
TATARRUK Yol bulma Yol bulup girme
TATA´TU´ Başını aşağı eğmek
TATAVÜL Uzun olmak * Büyüklenmek, kibirlenmek * Birbirine muhalefet etmek, karşı gelmek
TATAVVU´ Müstehab ve mendub olan namazlar * İbadeti sırf kendi isteğiyle yapmak * Nafile namaz kılmak * Üzerine lâzım olmayan işler yapmak
TATAVVÜF Ziyaret etmek * Dönmek
TATAVVÜL Büyüklenmek, kibirlenmek
TATAYYUB Güzel koku sürünme
TATAYYUR Teşe´üm addetmek Uğursuzluk * Uçmak
TATBİ´ Doldurmak
TATBİB Kırbayı ev direğine asmak * Tabiblenmek, doktor olmak
TATBİK Yakıştırmak Yerine getirmek * Karşılaştırmak * Bir kaide, kanun veya emri yerine getirmek Kıyas ve tahmin etmek * Benzetme, uydurma
TATBİKAN Tatbik ederek, uygun yaparak Fiilen işleyerek
TATBİKÎ Tatbike ait Pratik ile alâkalı Fiilen işlemek suretiyle
TATBİL Davul çalma
TATBİN Bir şeye çamur sürme
TA´TE Cinli olmak Delirmek
TATFİF Alırken dolgun, verirken eksik ölçmek
TATFİF SURESİ Kur´an-ı Kerim´in 83 suresidir Mekkîdir
TATFİH Doldurmak
TATFİL Uyuntuluk etmek * Güneşin batı tarafa doğru hareket etmesi
TATHİM Gökçek etmek, güzelleştirmek, tahsin
TATHİN (C: Tathinât) (Tahn dan) Öğütme Un haline getirme
TATHİR Temizlemek Yıkayıp pâk etmek Tâhir kılmak
TATHİRÂT (Tathir C) Temizlikler
TA´TİF Şefkat uyandırmak Acındırmak
TA´TİK Eskitmek
TA´TİL Çalışmağa ara vermek Çalışmayı durdurmak İzine başlamak * Kesmek * Muattal bırakmak * Ziynetsiz etmek, süssüz yapmak * Allah´ın sıfatlarını inkâr eden felsefecilerin mesleği(İ´lem eyyühel aziz! Enaniyetten neş´et eden şirk-i hafi katılaştığı zaman esbab şirkine inkılâb eder Bu da devam ederse küfre tahavvül eder Bu dahi devam ederse, ta´tile, yâni Hâliksızlığa incirar eder El-iyâzü billah MN)
TA´TİR Dizmek
TAT´İR Sütü yoğurt yapmak
TA´TİR (Itr dan) Güzel koku ile kokulandırma
TA´TİS (Atse den) Aksırtma, aksırtılma
TA´TİŞ Susatma, susatılma
TATLİK Boşamak Karısını terk edip nikâhını feshetmek
TATLİM Yüzüne eliyle vurmak
TATMİ´ Tamâ vermek
TATMİN İkna etmek Kandırmak * İnsanın kalbini emin etmek Rahatlandırmak
TATRİB Zevklendirme, neşelendirme, keyiflendirme
TATRİD Reddetmek
TATRİH Bırakmak
TATRİK Kuşun yumurtalamaya, kadının doğum yapmağa yakın olması
TATRİM Tamamlamak * Ata tâlim ettirip hünerli ve iyi huylu yapmak
TATRİR Keskin etmek, keskinleştirmek
TATRİZ Elbiseye veya kumaşa süs için kenar işleme, oya yapmak
TATURE f Hayvanların ayağına vurulan köstek, bukağı
TATVİ´ Muti etmek, itaat ettirmek, boyun eğdirmek
TATVİF Tavaf ettirmek
TATVİK Boynuna gerdanlık takınmak
TATVİL Uzatma Uzatılma
TATVİL-İ KELÂM Uzun konuşma Sözü uzatma
TATVİLÂT (Tatvil C) Boş, beyhude ve fazla sözler
TATVİŞ Burma, iğdiş etme
TATYİB İyi davranma İyi muâmele etme Hoş etme Gönlünü hoş etme
TATYİB-İ HÂTIR Gönlünü hoş etme, gönlünü alma
TATYİBAT (Tatyib C) İyi muâmeleler, gönlü hoş etmeler
TATYİR Kötü görme " Bu, filanın şerrinden oluyor" deme
TAUN Vebâ denen dehşetli bir bulaşıcı hastalık Bu hastalıkta lenf bezlerinde hâsıl olan yumruların herbiri
TAUS-U YEMENÎ Yemen´li Tâus Ebî Abdurrahman (Kırk defa hacceden ve kırk sene yatsı abdesti ile sabah namazını kılan ve Sahabelerle görüşen ve Tâbiînin azîm imamlarından olan zât (RA)
TAV´ İsteyerek uymak Bir şeyi istekle yapmak Muti´ olmak * Mer´anın genişliğinden dolayı davarın her tarafta otlamasının mümkün olması
TAVA Darı
TAVADDU´ Abdest almak
TAVAF Ziyaret etmek Ziyaret maksadiyle etrafında dolaşmak * Hacıların Kâbe etrafında yedi defa dolaşmaları
TAVAGGUL Çok meşgul olmak, uğraşmak, kendini birşeye tamamen vermek
TAVAGİ (Tâgut C) Putlar Tâgutlar
TAVAHİ Lâşe etrafında dolaşıp uçuşan akbaba kuşları
TAVAHİN (Tâhine C) Azı dişleri, öğütücü dişler
TAVAHİN (Tâhun ve Tâhune C) Öğütülmüş şeyler * Su değirmenleri
TAVAİF (Taife C) Gruplar Milletler, kavimler Bölükler
TAVAİF-İ MÜLÛK Abbasi Devletinin parçalanması ile meydana gelen küçük devletler
TAVALİ´ (Tâli´ C) Kısmetler, bahtlar, tâlihler
TAVAMİR Tomarlar
TAV´AN İsteyerek Zorlanmadan Kendi isteğiyle
TAV´AN EV KERHEN İster istemez İsteyerek olsun yahut istemiyerek olsun
TAVARIK (Târika C) Gece gelen belâlar
TAVASİM (Tavâsin) : Kur´an-ı Kerim´den tâ-sin, tâ-sin-mim sureleri
TAVASSUB Hastalanıp perişan olma
TAVASSUL (Bak: Tevessül)
TAVASSUL (Bak: Tevassul)
TAVASSUT Ara bulma için araya girmek Aracılık Vasıtalık * İyi ile kötü arasında mu´tedil olanını almak
TAVAŞİ (C: Tavâşiye) Tar: Hadım ağası Harem ağası
TAVAŞİR Tebeşir
TAVATTUN Bir yeri vatan edinmek Bir yerde yerleşmek
TAVATU´ Muvafık olmak, uygun olmak
TAVAUD Sözleşmek
TAVA´UR Güçlük, zorluk
TAVAVİS (Tavus C) Tavus kuşları
TAVA´VU´ Tilki, çakal, kurt ve köpeğin ürümeleri
TAVAZZU´ Abdest alma
TAVAZZUH Açıklanmak Aydınlanmak Kesb-i vuzuh etmek * Ruşenlik ve ayânlık peyda etmek
TAVB Kırmızı kiremit
TAVD Büyük dağ Tepe * Sebât
TAVDİ´ Atılmış pamuğu kaftana koyup cübbe dikmek
TAVF (TAVÂF) Dönmek * Fırat Nehri gibi sularda üstüne binilen vasıta
TAVH Helâk olmak * İftira etmek
TAVIR (Tavr) Suret Hareket, hal, vaziyet * Bir kerre, bir defa * İki şey arasındaki had ve fasıla * Kader * Miktar
TAVR-I BÂTIL Bâtıl, kötü hal ve vaziyetler
TAV´Î Kendiliğinden İçinden
TA´VİC Eğme, eğip bükme Eğriltme
TA´VİD (Deve) çok yaşamak * Âdet edinmek Alıştırmak, âdet ettirmek
TAV´İD Korkutmak
TA´VİK İlerlemesine mâni olmak Geciktirmek * İşinden alıkoymak
TAVİL Uzun * Çok süren
TAVİL-ÜL B´ Uzun kulaçlı Gücü yeter * Eli açık, vergili, verimli
TAVİL-ÜN NİCAD Kılıç bağı uzun * Mc: Uzun boylu
TA´VİL İtimat etmek * Sesle ağlamak
TAVİLE Birbiri ardına bağlanmış bir sıra hayvan Hayvan katarı * Tavla, ahır * Çayıra salınan hayvanın ayağına bağladıkları tavla ipi
TA´VİM Arpayı ve buğdayı tutam tutam biçip yığmak
TA´VİN Evde kâhyâ kadın
TAV´İR İri ve kaba yapmak
TA´VİR Gözsüz etmek Kör etmek
TA´VİS Güç etmek, zorlaştırmak
TAVİYYET İnsanın gönlünde gizli olan istek veya niyet
TAV´İZ Korkutmak * Söz vermek, va´detmek
TA´VİZ Nazar veya kötü şeylerden muhafaza için takılan dualı kâğıt, nüsha Muska
TA´VİZ Bedel, bir şey vermek Karşılık, bedel göstermek * Değiştirmek
TA´VİZÂT (Ta´viz C) Karşılık olarak verilen şeyler Ödünç verilen para
TA´VİZEN Karşılık olarak, karşılık alınmak suretiyle Gelecekte gelirinden kesilmek şartıyla
TAVK Tâkat Güç * Boyuna takılan zinet Gerdanlık * Tasma
TAVK-I BEŞER Beşer takatinin, güç ve kudretinin son haddi
TAVK Arzu etmek, istemek
TAVL (Bak: Tul)
TAVLA Hayvan bağlanan ahır (San´at Ansiklopedisinde "Tavla" maddesi: "Hayvanların tavlanması yani istirahat edip çalışacak kıvama gelmesi, kuvvet ve tâkat kazanması için beslendiği yer" şeklinde tarif edilmiştir)
TAVME Tosbağanın dişisi
TAVR (Bak: Tavır)
TAVRÎ Vahşi adam veya kuş * Ehad, vâhid, bir
TAVS Örtmek
TAVSİB Tenbellik ve süstlük
TAVSİF Vasıflarını söylemek Bir şeyin iç yüzünü, ne ve nasıl bir şey olduğunu anlatmak Vasıflandırmak * Bilgi, ilim
TAVSİF-İ Bİ-L-FEZAİL Faziletlerini zikrederek tavsif etmek
TAVSİFÂT (Tavsif C) Tavsifler Vasıflandırmalar
TAVSİL (Vasl dan) Ulaştırma, vardırma
TAVSİM Azalardan bir uzva zahmet vermek * Kırmak * Tenbellik
TAVSİT (C: Tavsitât) (Vasat dan) Aracı bulma Aracılık yaptırma
TAVSİYE Vasiyet bırakma * Ismarlama, sipâriş etme * Birini iyi tanıtma Öğütleme
TAVŞ Akıl hafifliği, akıl azlığı
TAVTİE Anlatılacak maksadı destekleyecek tarzda önceden bazı sözler söyleme
TAVTİD Bir nesneyi yerinde tutmak * Muhkem etmek, sağlamlaştırmak
TAVTİN (Vatan dan) Bir yerde yerleştirme Yurtlandırma * Birşeye bağlanıp onu neticelendirme Makam tutunmak * Gönlünü bağlamak
TAVTİŞ Karşılıklı olarak reddetmek
TAVUS Meşhur bir süslü kuşun adı
TAVVAF Kâbe´yi ziyaret ve tavaf eden * Resmî dairelerde gece bekçisi * Çok tavaf eden
TAVVAFİYYE Resmî dairelerdeki gece bekçilerine verilen ücret
TAVVAFE Kedi
TAVVAS Tas yapan
TAVY Açlık
TAVZİF Vazifelendirmek, iş vermek
TAVZİH Açıklamak Açık olarak beyanda bulunmak