10-15-2012
|
#3
|
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Alkolizm Ve Aile Alkol Aile Ve Etkileri
Bazı aile tipleri, diğer bozuk işlevsellik gösteren aile tipleri arasın-da alkolizme özgüdür Böyle dört aile etkileşimi tipi tanımlanmıştır
Birincisi işlevsel aile sistemidir Aile, alkolizm sorunuyla karşılaş-tığında, sorunla uğraşmayı göze alır Bu tip bir aile, alkolizm soru-nuyla karşılaşmadan önce iyi işlevsellik gösteren, dışarıdan sistemi tehdit eden sorunlar karşısında esnek davranıp çözümler üretebilen bir sistem niteliğindedir Ailenin diğer çatışmalarına da alkol sorunu kadar önem verilir Bu sayede sistemin bütünlüğü korunmaktadır Alkol kullanan birey için buna yol açan faktörler muhtemelen aile dı-şında sosyal veya bireysel özelliklerden kökünü almaktadır Yoğun alkol kullanımları genellikle ev dışında olur Aile bu yapısını alko-lizm sorununun geliştiği erken dönemlerde koruyabilir, ancak sorun uzadığında sistem işlevsel yapısını yavaş yavaş kaybetmeye başlaya-caktır
ikinci aile tipi nörotik-sarmalayıcı aile tipidir Bu tip ailelerde al-kolizm sorunu ailenin diğer tüm konulanna öncelik kazanır Aile ara-sındaki iletişim, değişen roller, yaşanan çatışmalar tümüyle alkol et-rafında şekillenir Ailedeki tüm sorunların kaynağı alkolik bireyde görülmeye başlanarak kişisel ve kişiler arası sorunların faturası ba-ğımlıya çıkmaya başlar
Üçüncü tip ailede artık bireyler çözümlerini aile sistemi dışında aramaya başlar Aile birarada bulunmakla birlikte ilişkiler yüzeysel-dir Aile işlevini yitirerek dağılmaya doğru ilerlemektedir Bireyleri bir arada tutan şeyler gittikçe azalır Bu tip aile genellikle nörotik-sarmalayıcı aile tipinin devamı niteliğindedir Hatta çok önceleri aile fonkisyonel bir aile olmuş da olabilir Ancak artık sistem felç olmuş-tur Geri dönüşümü için öncelikle alkol sorunu halledilmelidir Alkol sorunu halledildikten sonra bile ailenin toparlanması çok uzun süre-ler alabilir
Son aşamada aile sisteminin yokluğu sözkonusudur Alkolik bi-rey aileden tamamen izole edilmiş durumdadır Ailenin ve bireyin adeta yollan ayrılmıştır Birey kendine yeni bir yaşam stili geliştir-miş, onu sürdürmektedir Bu aşamada alkolizm sonlansa bile bireyin aileye yeniden kabulü olanaksız olabilir Belki de artık yapılacak şey, sosyal destek sistemlerini kullanmaktır
Ailenin prognozunu alkol kullanan bireyin durumu da etkileye-cektir Alkolizmle birlikte aile içinde şiddetin, ekonomik ve iş sorun-larının varlığı prognozun kötü olacağını gösteren örneklerdir Kimin alkolik olduğu da aileyi farklı etkiler Babanın ya da annenin alkolik olması çocuklardan birinin alkolik olmasına göre başedilmesi daha zor bir sorundur
Tabi ki bunların tümü yalnızca öngörülerdir Belli aile tiplerinin al-kolizmin ortaya çıkışını kolaylaştıracağı söylenebilir ancak bunlar ke-sin belirleyiciler olamayacaklardır Genelleme yaparsak; sorunlar kar şısında değişime ve uyuma karşı katı tutumu olan, iletişim yollan kapalı, duyguları uygunsuz veya standart olmayan değişken yollarla ifade eden, rol karmaşası yaşanan ailelerin bireylerinde alkolizmin da-ha sık olacağı söylenebilir Ama böyle bir ailede alkolizm gelişmese de sorun yaşanmadığını söylemek mümkün değildir Sistem teorisi, alko-lizmin nasıl bir ailede gelişebileceğini tespit etmeden çok alkolizmin ortaya çıkışıyla birlikte ailede yaşananları incelemek açısından elveriş-lidir Bu tutum kuram oluşturmak için uygun olmayabilir ancak tedavi aşamasında aileyi de tedavinin içine katarak bireyin tedavi çabalarının aile tarafından bilinçsizce bloke edilmesini önlemek, ailenin işlevsel yapısını yeniden oluşturmak ve tedavi olan bireyi kendisi için daha sağlıklı bir ortama iade etmek, hatta bireyin yaşadığı alkolizm sorunu nedeniyle hastalanmış olan sistemi toparlayarak tüm ailenin alkolizm-den kurtulmasını sağlamak açısından çok kullanışlı bir yöntemdir
Giriş bölümünde değinilen, alkolizmin toplumsal bir sorun olup olmadığı konusuna sistem teorisini kullanarak tekrar gözatmak yarar-lı olacaktır Aile toplumun en ufak birimidir Toplumu modellemek için de kullanılabilir sanırım Alkolizmin toplum için bir sorun oldu-ğunu, gençlerin arasında alkol kullanımının gittikçe yayıldığını (ve son birkaç yıldır da uyuşturucunun) yana yakıla söyler dururuz Al-kolle ilgili yazılan yazıların, uzmanlık tezlerinin çoğu "toplum için git-tikçe daha büyük bir tehlike olan alkolizm" cümlesiyle başlar Alkol soru-nu yıllardır gittikçe büyür de büyür
Sistem teorisiyle ortaya konduğu haliyle, sistem içindeki bireyleri etkileyen sorunlar tüm sistemi etkileyecektir, dolayısıyla alkolizm toplumsal bir sorundur Buraya kadar kimsenin bir itirazı yok ama; yine sistem teorisinin bakış açısıyla sistem içindeki bireyler tek başla-rına bağımlı olmamaktadırlar Bu nasıl ki tüm sistemin rahatsızlığıysa bunu ortadan kaldıracak olan girişim de tüm sistemin sorumluluğun-dadır Sorunun alkol kullanımında değil, sistemin karşısına çıkan sorunlarla başetme yeteneğinde olduğunu farkedip bu yeteneği arttır-mak için sistemin sorumluluğu paylaşması ve birlikte hareket etmesi gerçekçi çözümdür
Ortaya atılabilecek somut bir sorun bulup sistem içindeki diğer tüm sorunları da bu sorunun üzerine yüklemek nörotik-sarmalayıcı ailenin tavrıydı Uzun süredir alkolizm için yapılan ve son yıllarda uyuşturucu için yapılan, bana şiddetle bu davranışı hatırlatıyor Oysa sistem için sağlıklı olan, varolan diğer sorunları da ortaya koymaktır
Sanırım toplum da bir sistem oluşturuyor Bu sistem tabiki sorun-larla karşılaşacaktır Ancak sistemin sorunlarla başedebilme yeteneği-ni sistem içindeki iletişim yollarının açık olması belirlemektedir Diğer türlü, önce sistemin kendi ürettiği günah keçilerine kendi sorunlarını yüklemesi, sonraki aşamada sistemdeki bireylerin sistemi gözardı ederek kendilerini kurtarma çabalan ardından da sistemin dağılması, aile sistemi modelinde saptanmıştır
Biz toplumsal bir sistem olarak neredeyiz?
|
|
|
|