Yol Aydınlatması İle İlgili Bilgiler

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-15-2012

Yol Yüzeyi Parıltısının Düzgünlüğü

Cisimlerin iyi görülebilmeleri ve sürücünün görme konforu bakımından yol yüzeyinde mümkün olduğu kadar düzgün bir parıltı dağılımı istenir

Parıltı dağılımı iki faktörle verilir

Bunlardan birincisi bileşke veya toplam parıltı faktörü, yolun gözlemciden itibaren 60 m ile 160 m arasında 100 m'lik hesap alanında en küçük parıltı değerinin ortalama parıltı değerine oranı ile boyuna düzgünlük faktörü de her şeritin orta çizgisi üzerinde bulunan bir gözlemci için o şeritin orta çizgisi boyunca iki lamba arasındaki en küçük ve en büyük parıltı değerlerinin oranı ile tanımlanır ve U1 = Lmin / Lmax Ile gösterilir

2

3 Yolun Yakın Çevresinin Aydınlık Düzeyi

Yol yüzeyi parıltı düzeyi ve düzgünlüğünün ölçülmesi kolay olduğu halde, çevre parıltısının ölçülmesi oldukça zordur

Bu nedenle CIE yolun yakın çevresini aydınlık ve karanlık çevreler diye ikiye ayırmaktadır

Çevre, karanlık olduğunda aydınlık ve düzgün bir yol üzerinde giden sürücü bu aydınlık düzeyine adapte olduğundan, karanlık alanlardaki seçiciliği çok azalır

Bu nedenle karanlık çevrelerdeki yolların parıltı düzeyi biraz daha düşük tutulmalıdır

(Tablo, sütun 2,3)

Yapılan çalışmalar 5 m genişliğindeki bir yol parçasının buna komşu 5 m'lik çevrede parıltısının %50'den az olmayan bir seviyede düşmesi halinde, kalitesinin iyi olduğunu göstermektedir

Buna göre makul değerde yol dışına ışık yayan armatürler, yakın çevrelerin aydınlanmasına ve çevre fonunda cisimlerin görülmelerine katkıda bulunabilirler

2

4 Kamaşma Durumu

Bilindiği üzere kamaşma, sağlam bir gözün dış etkilerle geçici olarak etrafındaki cisimleri göremez hale gelmesine denir

Kamaşmanın çok nedenleri vardır

Yol aydınlatmasında iki türlü kamaşma söz konusudur

- Psikolojik kamaşma,

- Fizyolojik kamaşma

2

4

1 Psikolojik Kamaşma

Görme yeteneğinde herhangi bir azalma olmaksızın sürücüde rahatsız edici bir duygu uyandırır ve seyahat konforunu önler

Psikolojik kamaşma G kamaşma sınırlama sayısı ile tanımlanır

Eğer

G=1 ise kamaşma tahammül edilemeyecek kadar fazladır

G=3 ise rahatsız edicidir

G=5 ise müsaade edilebilir

G=7 ise kamaşma yeterince kısıtlanmıştır

G=9 ise kamaşma farkedilmeyecek kadar azdır

G<1 ve G>9 değerlerinin pratik bir anlamı yoktur

2

4

2 Fizyolojik Kamaşma

Fizyolojik kamaşma, gözün görme yeteneğini azaltır

Bununla ilgili çalışmalar Holladay tarafından yapılmıştır

Holladay'e göre kamaşma gözde dağılmış ışık etkilerine eşdeğer örtü parıltısından ileri gelir

2

5 Görsel ve Optik Kılavuzlama

Yol güvenliği bakımından sürücünün önünde uzanan yol parçası, yol sınırları, karşılaşılabilecek engeller, kavşaklar, köprüler vb

Bütün özellikleriyle açıkça görülebilmelidir

Aydınlatma, trafik işaretleriyle birlikte yolun çevreye göre görülebilirliğini arttırarak görsel kılavuzlamaya katkıda bulunur

Ayrıca armatür düzeni ile yol gidişi ve özel noktalar daha belirgin hale getirilerek optik kılavuzlamada yapılmalıdır

2

5

1 Görsel Kılavuzlama

- Tesisat, aydınlatmanın esas bölümü sürücü doğrultusuna gelecek şekilde düzenlenmelidir,

- I80 ve I88 ışık şiddeti değerleri düşük olan armatürler kullanılmalıdır,

- Yağışlı havalarda da etkili olmaları için yol işaretlerinin yapımında kullanılan malzemeler pürüzlü ve kaba yapıda olmalıdır

10-15-2012	#3
Prof. Dr. Sinsi	Yol Aydınlatması İle İlgili Bilgiler Yol Yüzeyi Parıltısının Düzgünlüğü Cisimlerin iyi görülebilmeleri ve sürücünün görme konforu bakımından yol yüzeyinde mümkün olduğu kadar düzgün bir parıltı dağılımı istenir Parıltı dağılımı iki faktörle verilir Bunlardan birincisi bileşke veya toplam parıltı faktörü, yolun gözlemciden itibaren 60 m ile 160 m arasında 100 m'lik hesap alanında en küçük parıltı değerinin ortalama parıltı değerine oranı ile boyuna düzgünlük faktörü de her şeritin orta çizgisi üzerinde bulunan bir gözlemci için o şeritin orta çizgisi boyunca iki lamba arasındaki en küçük ve en büyük parıltı değerlerinin oranı ile tanımlanır ve U1 = Lmin / Lmax Ile gösterilir 23 Yolun Yakın Çevresinin Aydınlık Düzeyi Yol yüzeyi parıltı düzeyi ve düzgünlüğünün ölçülmesi kolay olduğu halde, çevre parıltısının ölçülmesi oldukça zordur Bu nedenle CIE yolun yakın çevresini aydınlık ve karanlık çevreler diye ikiye ayırmaktadır Çevre, karanlık olduğunda aydınlık ve düzgün bir yol üzerinde giden sürücü bu aydınlık düzeyine adapte olduğundan, karanlık alanlardaki seçiciliği çok azalır Bu nedenle karanlık çevrelerdeki yolların parıltı düzeyi biraz daha düşük tutulmalıdır (Tablo, sütun 2,3) Yapılan çalışmalar 5 m genişliğindeki bir yol parçasının buna komşu 5 m'lik çevrede parıltısının %50'den az olmayan bir seviyede düşmesi halinde, kalitesinin iyi olduğunu göstermektedir Buna göre makul değerde yol dışına ışık yayan armatürler, yakın çevrelerin aydınlanmasına ve çevre fonunda cisimlerin görülmelerine katkıda bulunabilirler 24 Kamaşma Durumu Bilindiği üzere kamaşma, sağlam bir gözün dış etkilerle geçici olarak etrafındaki cisimleri göremez hale gelmesine denir Kamaşmanın çok nedenleri vardır Yol aydınlatmasında iki türlü kamaşma söz konusudur - Psikolojik kamaşma, - Fizyolojik kamaşma 241 Psikolojik Kamaşma Görme yeteneğinde herhangi bir azalma olmaksızın sürücüde rahatsız edici bir duygu uyandırır ve seyahat konforunu önler Psikolojik kamaşma G kamaşma sınırlama sayısı ile tanımlanır Eğer G=1 ise kamaşma tahammül edilemeyecek kadar fazladır G=3 ise rahatsız edicidir G=5 ise müsaade edilebilir G=7 ise kamaşma yeterince kısıtlanmıştır G=9 ise kamaşma farkedilmeyecek kadar azdır G<1 ve G>9 değerlerinin pratik bir anlamı yoktur 242 Fizyolojik Kamaşma Fizyolojik kamaşma, gözün görme yeteneğini azaltır Bununla ilgili çalışmalar Holladay tarafından yapılmıştır Holladay'e göre kamaşma gözde dağılmış ışık etkilerine eşdeğer örtü parıltısından ileri gelir 25 Görsel ve Optik Kılavuzlama Yol güvenliği bakımından sürücünün önünde uzanan yol parçası, yol sınırları, karşılaşılabilecek engeller, kavşaklar, köprüler vb Bütün özellikleriyle açıkça görülebilmelidir Aydınlatma, trafik işaretleriyle birlikte yolun çevreye göre görülebilirliğini arttırarak görsel kılavuzlamaya katkıda bulunur Ayrıca armatür düzeni ile yol gidişi ve özel noktalar daha belirgin hale getirilerek optik kılavuzlamada yapılmalıdır 251 Görsel Kılavuzlama - Tesisat, aydınlatmanın esas bölümü sürücü doğrultusuna gelecek şekilde düzenlenmelidir, - I80 ve I88 ışık şiddeti değerleri düşük olan armatürler kullanılmalıdır, - Yağışlı havalarda da etkili olmaları için yol işaretlerinin yapımında kullanılan malzemeler pürüzlü ve kaba yapıda olmalıdır