Rizede Ki Adetler Nelermiş Bi Bakın

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-14-2012

Rizede Ki Adetler Nelermiş Bi bakın

EVLİLİK VE SONRASI İLE İLGİLİ ADETLER

Evlilikler yakın çevreden yapılır, yakın çevrede kız yoksa dışarı çıkılırdı

Beşik kertme vardı

Ancak bu zorlayıcı olmayıp, çocuklar büyüyünce evleme zorunluğu taşımazlardı

Kız arama da elçi denilen insanlar devreye girerdi

Erkeklerin az da olsa eş seçiminde rolü olmasına karşın kızlar için bu söz konusu değildi

Kız seçimine çok önem verilirdi

Kızın soyu sopu araştırılırdı

Kız tarafıda erkeğin soyu sopunu araştırır, uygunsa verirdi

Kızın erkeğe gönüllü olması ve kaçma işini beraber planladıkları durumlarda olay fazla büyütülmez, zamanla örtbas edilirdi

Sevenlerin kavuşamama durumunda maraz denen ruh hastalıkları olurdu

Kız istenmeden önce evde ondan büyük kız olup olmadığı araştırılırdı

Böyle bir durum varsa kız istenmez, istense de büyük kız varken ufak kız verilmezdi

Kız onsekizini geçmişse "küle kalmış" yani evde kalmış kabul edilir, istenmezdi

Kızın bir başkasına sevdalı olup olmadığına bakılırdı

Kız daha istenmeden, yani iş resmiyete dökülmeden elçiler sayesinde iş halledilmiş olurdu

Kız istenmeye gidilirken karşı taraf haberdar edilir, hazırlıklı olmaları sağlanırdı

Erkek tarafı karşılanır ağırlanır

Bir müddet ordan buradan konuşulduktan sonra asıl konuya girilirdi

"Allah'un izniyle, Peyganberun kavliyle kizinuzi oğlumuz Temel'e istiyiruk" denirdi

Kız tarafı kendini naza çeker, cevap vermek istemez, çay kahve, yemek ikram edip konuyu dağıtmaya çalışırdı

Erke tarafı da israr eder "Kızı vermezseniz ne yemeğinizi yeriz nede kahvenizi içeriz" derdi

Hayli mücadele sonunda istekler sıralanır, kabul edilince de kız verilirdi

Kız istendiğinde verilirdi

Çünkü söz önceden alınır ve kararlaştırılmış olurdu

Söz alınmadan kız istendiğinde, istenmedik olaylar olabilirdi

Erkek tarafı soğuk karşılanır

Mazeretler uydurulur

Bazen de kız görücüye çıkmazdı

Kız tarafı erkek tarfının karşılayabileceği kadar başlık parası isterdi

Bu kıza harcanırdı

Ayrıca kıza alınacak eşya ve altın tesbit edilirdi

Ara kesildikten sonra (kızın sözünün alınması) olay hemen duyurulurdu

Bu da erkek tarfının dılaru da hava ya kurşun sıkmasıyla olurdu

Peşinden yemek yenir

Düğün günü belirlenir, ayrıntılar konuşulurdu

Ara kesilirken kız tarfına verilen sözler düğnden önce yerine getirilirdi

Bir alış veriş günü tesbit edilirdi

Genellikle Çarşamba günü olurdu

Her iki tarfta birinci derece yakınlar olurdu

Takılardan genellikle çok eskiden dilme fes, beşli, daha sonraları zincir, bilezik, küpe, yüzük, saat, alyans, iğne gibi altın eşyalar alınırdı

Daha sonra söz verilen giyim kuşam ve yerleşimle ilgili diğer eşyalar alınırdı

Alınan eşyalar önce kız evine gönderilir, kızın kendi hazırladığı eşyalarla birlikte sergilenirdi

Bu olaya "Bohça Açıldı" denirdi

Perşembe'den Cumartesiye kadar açık kalır isteyen gelir bakardı

Eşyalar evden çıkarken, kızın erkek kardeşi yoksa bir yakını kapıyı keser ya da sanduğa otururdu

Kapı erkek tarafının bir miktar para vermesiyle açılırdı

Cumartesi erkek evine getirilen eşyalar kız tarafınca yerleştirilirdi

Kına gecesi Cumartesi olup her iki taraftada yapılırdı

Misafirler horon eder, oynar, toplu halde kurşun sıkılırdı

O gecede geline kına yakılır

Başka isteyenlerde var ise onlarda kına yakardı

Bazen geline yakma işlemi Pazar sabahına bıraklıdığı da olurdu

Erkek tarafı kına gecesinde şeker, fındık türü yiyecekler gönderirdi

Pazar sabahı erkek tarafı kalabalık bir halde kızı almaya giderdi

"Duğunci" denen grup yol boyunca sık sık silah sıkardı

Bunu duyan kız tarafı da karşılık verirdi

Gelini evden genellikte damadın babası veya ağabeyi çıkarırdı

Bu arada kapı kesilir bahşiş istenirdi

Yol boyunca yer yer yol kesildiği olurdu

Gelin evden çıkarken kurşun sesleri ortalığı yıkardı

Bazı evlerdede ilahiler okunurdu

Yol yakınsa gelin yaya, uzaksa at ile getirilirdi

Gelinin evinden gelenlere ikram edilen lokumu damada ulaştıran ödüllendirilirdi

Bu kimseye "müjdeci" denirdi

Müjdeciye ya para ya da bir tepsi baklava verilirdi

Kız ve erkek tarafı birlikte kurşun ata ata gelinle birlikte erkek evine gelirdi

Bu gruba "alay" denirdi

Kız ağlarsa, "Hem ağlıyalum, hem gidelum" denirdi

Kız eve girmeden önce tatlı dilli olsun diye, elini bala tutturup sağ parmaklarıyla kapının başına sürerlerdi

Zengin olsun diye başına bez koyup para dökerlerdi

Kız tarafından birileri gelini içeri sokmaz

Bir şeyler isterdi

Buna "kapılık istemek" derlerdi

Gelin odasına götürülür, oturtulur, yanında genellikle ablası veya yengesi bulunurdu

Bazen de o mahalede yeni gelin olmuş birisi de olabilirdi

Düğün akşama kadar devam ederdi

Bu arada sıksaray, sallama, atlama, titreme gibi horonlar yapılırdı

Horonlar genellikle erkek erkeğe, kadın kadına oynanırdı

Erkekler daha çok evin dışında veya avluda, kadınlar ise evin içinde bir yerde oynarlardı

Erkekler kızlar bir arada oynadığında kadın veya kızların kollarına ancak yakınları girebilirdi

Horonlar kaval, tulum, akordiyon, mozika (mızıka) nadir olarak zurna ve daha çok kemençe eşliğinde oynanırdı

Çoğu zeminde şairle atma türkülerle horona ayrı bir renk katarlardı

Bu arada erkek anaları da boş durmaz

Sağa sola göz gezdirir

Bir kız ararlardı

Yakın komşuların yardımıyla misafirlere yemek verilirdi

Bu arada bazıları bahşiş almak için yemeği engellerdi

Buna "sofra bağlama" denirdi

Hava kararamadan düğün alayı dağılır fakat kız tarafından bir kaç kişi bir müddet daha beklerdi

Gerdeğe girilmeden eğer önceden kıyılmadıysa " hoca nikahı" yapılırdı

Ev gerdeğe gireceklere bırakılır

Bir günlüğüne ev sakinleri komşulara kalırdı

Pazartesi günü gelin erken kalkar ve ev işlerine konulurdu

Sözde uğursuzluk getirmesin diye geline bir hafta süpürge tutturulmazdı

Bugün aynı zamanda kız ve erkek tarafının birbirine bohça içersinde hediye verdiği gündür

Bu olaya "bohça çıktı" denirdi

Düğünden bir hafta sonra "yedi" olurdu

Yedi, kızın damatla babasının evine gitmesiydi

Damat'a bu arada bazen ağra kaçan şakalar yapılırdı

Bu şakalardan korunmak için damadın yanında korumaları olurdu

10-14-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Rizede Ki Adetler Nelermiş Bi Bakın Rizede Ki Adetler Nelermiş Bi bakın Rizede Ki Adetler Nelermiş Bi bakın EVLİLİK VE SONRASI İLE İLGİLİ ADETLER Evlilikler yakın çevreden yapılır, yakın çevrede kız yoksa dışarı çıkılırdı Beşik kertme vardı Ancak bu zorlayıcı olmayıp, çocuklar büyüyünce evleme zorunluğu taşımazlardı Kız arama da elçi denilen insanlar devreye girerdi Erkeklerin az da olsa eş seçiminde rolü olmasına karşın kızlar için bu söz konusu değildi Kız seçimine çok önem verilirdi Kızın soyu sopu araştırılırdı Kız tarafıda erkeğin soyu sopunu araştırır, uygunsa verirdi Kızın erkeğe gönüllü olması ve kaçma işini beraber planladıkları durumlarda olay fazla büyütülmez, zamanla örtbas edilirdi Sevenlerin kavuşamama durumunda maraz denen ruh hastalıkları olurdu Kız istenmeden önce evde ondan büyük kız olup olmadığı araştırılırdı Böyle bir durum varsa kız istenmez, istense de büyük kız varken ufak kız verilmezdi Kız onsekizini geçmişse "küle kalmış" yani evde kalmış kabul edilir, istenmezdi Kızın bir başkasına sevdalı olup olmadığına bakılırdı Kız daha istenmeden, yani iş resmiyete dökülmeden elçiler sayesinde iş halledilmiş olurdu Kız istenmeye gidilirken karşı taraf haberdar edilir, hazırlıklı olmaları sağlanırdı Erkek tarafı karşılanır ağırlanır Bir müddet ordan buradan konuşulduktan sonra asıl konuya girilirdi "Allah'un izniyle, Peyganberun kavliyle kizinuzi oğlumuz Temel'e istiyiruk" denirdi Kız tarafı kendini naza çeker, cevap vermek istemez, çay kahve, yemek ikram edip konuyu dağıtmaya çalışırdı Erke tarafı da israr eder "Kızı vermezseniz ne yemeğinizi yeriz nede kahvenizi içeriz" derdi Hayli mücadele sonunda istekler sıralanır, kabul edilince de kız verilirdi Kız istendiğinde verilirdi Çünkü söz önceden alınır ve kararlaştırılmış olurdu Söz alınmadan kız istendiğinde, istenmedik olaylar olabilirdi Erkek tarafı soğuk karşılanır Mazeretler uydurulur Bazen de kız görücüye çıkmazdı Kız tarafı erkek tarfının karşılayabileceği kadar başlık parası isterdi Bu kıza harcanırdı Ayrıca kıza alınacak eşya ve altın tesbit edilirdi Ara kesildikten sonra (kızın sözünün alınması) olay hemen duyurulurdu Bu da erkek tarfının dılaru da hava ya kurşun sıkmasıyla olurdu Peşinden yemek yenir Düğün günü belirlenir, ayrıntılar konuşulurdu Ara kesilirken kız tarfına verilen sözler düğnden önce yerine getirilirdi Bir alış veriş günü tesbit edilirdi Genellikle Çarşamba günü olurdu Her iki tarfta birinci derece yakınlar olurdu Takılardan genellikle çok eskiden dilme fes, beşli, daha sonraları zincir, bilezik, küpe, yüzük, saat, alyans, iğne gibi altın eşyalar alınırdı Daha sonra söz verilen giyim kuşam ve yerleşimle ilgili diğer eşyalar alınırdı Alınan eşyalar önce kız evine gönderilir, kızın kendi hazırladığı eşyalarla birlikte sergilenirdi Bu olaya "Bohça Açıldı" denirdi Perşembe'den Cumartesiye kadar açık kalır isteyen gelir bakardı Eşyalar evden çıkarken, kızın erkek kardeşi yoksa bir yakını kapıyı keser ya da sanduğa otururdu Kapı erkek tarafının bir miktar para vermesiyle açılırdı Cumartesi erkek evine getirilen eşyalar kız tarafınca yerleştirilirdi Kına gecesi Cumartesi olup her iki taraftada yapılırdı Misafirler horon eder, oynar, toplu halde kurşun sıkılırdı O gecede geline kına yakılır Başka isteyenlerde var ise onlarda kına yakardı Bazen geline yakma işlemi Pazar sabahına bıraklıdığı da olurdu Erkek tarafı kına gecesinde şeker, fındık türü yiyecekler gönderirdi Pazar sabahı erkek tarafı kalabalık bir halde kızı almaya giderdi "Duğunci" denen grup yol boyunca sık sık silah sıkardı Bunu duyan kız tarafı da karşılık verirdi Gelini evden genellikte damadın babası veya ağabeyi çıkarırdı Bu arada kapı kesilir bahşiş istenirdi Yol boyunca yer yer yol kesildiği olurdu Gelin evden çıkarken kurşun sesleri ortalığı yıkardı Bazı evlerdede ilahiler okunurdu Yol yakınsa gelin yaya, uzaksa at ile getirilirdi Gelinin evinden gelenlere ikram edilen lokumu damada ulaştıran ödüllendirilirdi Bu kimseye "müjdeci" denirdi Müjdeciye ya para ya da bir tepsi baklava verilirdi Kız ve erkek tarafı birlikte kurşun ata ata gelinle birlikte erkek evine gelirdi Bu gruba "alay" denirdi Kız ağlarsa, "Hem ağlıyalum, hem gidelum" denirdi Kız eve girmeden önce tatlı dilli olsun diye, elini bala tutturup sağ parmaklarıyla kapının başına sürerlerdi Zengin olsun diye başına bez koyup para dökerlerdi Kız tarafından birileri gelini içeri sokmazBir şeyler isterdi Buna "kapılık istemek" derlerdi Gelin odasına götürülür, oturtulur, yanında genellikle ablası veya yengesi bulunurdu Bazen de o mahalede yeni gelin olmuş birisi de olabilirdi Düğün akşama kadar devam ederdi Bu arada sıksaray, sallama, atlama, titreme gibi horonlar yapılırdı Horonlar genellikle erkek erkeğe, kadın kadına oynanırdı Erkekler daha çok evin dışında veya avluda, kadınlar ise evin içinde bir yerde oynarlardı Erkekler kızlar bir arada oynadığında kadın veya kızların kollarına ancak yakınları girebilirdi Horonlar kaval, tulum, akordiyon, mozika (mızıka) nadir olarak zurna ve daha çok kemençe eşliğinde oynanırdı Çoğu zeminde şairle atma türkülerle horona ayrı bir renk katarlardı Bu arada erkek anaları da boş durmaz Sağa sola göz gezdirir Bir kız ararlardı Yakın komşuların yardımıyla misafirlere yemek verilirdi Bu arada bazıları bahşiş almak için yemeği engellerdi Buna "sofra bağlama" denirdi Hava kararamadan düğün alayı dağılır fakat kız tarafından bir kaç kişi bir müddet daha beklerdi Gerdeğe girilmeden eğer önceden kıyılmadıysa " hoca nikahı" yapılırdı Ev gerdeğe gireceklere bırakılır Bir günlüğüne ev sakinleri komşulara kalırdı Pazartesi günü gelin erken kalkar ve ev işlerine konulurdu Sözde uğursuzluk getirmesin diye geline bir hafta süpürge tutturulmazdı Bugün aynı zamanda kız ve erkek tarafının birbirine bohça içersinde hediye verdiği gündür Bu olaya "bohça çıktı" denirdi Düğünden bir hafta sonra "yedi" olurdu Yedi, kızın damatla babasının evine gitmesiydi Damat'a bu arada bazen ağra kaçan şakalar yapılırdı Bu şakalardan korunmak için damadın yanında korumaları olurdu