“Alkali Su” Ve &Quot;Su&Quot;Yun Sirlari Üzerine Derleme...

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-07-2012

Serbest klor
Suda okside veya klorüre olmak üzere klor absorbe eden, organik ve inorganik maddelerin absorbsiyonundan sonra serbest kalabilen ve suların dezenfeksiyonunda esas rol oynayan klordur

Serbest klorun miktarı suyun koku, lezzet ve kemiricilik niteliğinde etkili olur

Standarda göre izin verilebilecek en yüksek miktar suyun litresinde 0

5 mg, tavsiye edilebilecek miktar olarak da 0

1 mg/lt belirlenmiştir

Sülfatlar
Sularda en çok bulunan kimyasal maddelerden birisidir

Özellikle kalsiyum sülfat halinde bulunurlar

Suların süzüldüğü ve toplandığı topraklardan kolayca sulara geçebilirler

Demir
Sularda iki değerlikli çözünmüş olarak özellikle hidrojen karbonat ve bazen de sülfat şeklinde bulunur

Fazla miktarda demirli sular hava ile temas edince kollidal demir hidroksit oluşumundan dolayı suyun görünüş ve tadını bozar

Suların temizlenmesi
Alimentasyon suyu; kimyasal, fiziksel ve mikrobiyolojik özellikleri bakımından tamamen temiz olmalı, yani berrak, kokusuz, renksiz, sağlığa zararlı hiçbir madde içermemeli ve içinde patojen hiç bir madde bulunmamalıdır

İşte su içerisinde bulunan yabancı maddelerin çıkartılarak içiminin hoş bir duruma getirilmesi ve dezenfekte edilerek sağlığa zararsız bir hale getirilmesi için uygulanan bir seri işleme suyun temizlenmesi denir

Bu işlemlerin çoğu tabiatta bulunan suyun temizlenme faktörleri uygulanarak yapılmaktadır

Suların temizlenmesi:
1

Fiziksel temizlik
2

Mikrobiyolojik temizlik (suların dezenfeksiyonu)
3

Kimyasal bozuklukların düzeltilmesi
olmak üzere 3'e ayrılır

I Fiziksel temizlik

1Kokunun giderilmesi
En pratik olarak havalandırma ile temin edilir

Suların fıskiye veya çağlayan tarzında veya az miktardaki sularda kaptan kaba aktarılarak havalandırılmaları ile suya fena koku ve lezzet veren ve suda yaşayan planktonların çürümesinden ileri gelen bazı kokulu gazlarla kükürtlü hidrojen ve karbonik asit giderilebilir

Fakat bu usul ile endüstri sularından ileri gelen kokuların ortadan kaldırmak olası değildir

Havalandırma işleminde sudaki organik maddelerde oksitlenirler

Yani suda erimiş bulunan Fe ve Mg tuzları da kolaylıkla okside olarak süzgeçlerle tutulabilecek suda erimeyen bileşikler haline gelirler

4Fe(HCO3 )2 + O 2+ H2 O------> 4Fe(OH )2 +CO2
4Mn(HCO3 )2 + O 2+ H2 O------> 4Mn(OH )2 +CO2
Böylece süzülme sırasında sudan ayrılmaları mümkün olur

2Bulanıklığın giderilmesi
Suların ilk temizlik şartı, tamamen berrak olmalarıdır

Bunun içinde temizlenecek sularda ilk yapılacak işlem bu suların Bulanıklılığını gidererek, berrak bir hale getirilmesidir

Suda suspansiyon halinde bulunan maddelerin sudan uzaklaştırılması için su ya kum taneleri 3-4 mm büyüklüğünde olan 50 cm kalınlıktaki bir kum süzgecinden bir ön süzmeye tabi tutulur veya büyük havuzlarda uzun süre dinlenmeye sevk edilerek çökme ile durulmaya terk edilir

Çok kirli sular, bir süre dinlendirilir yada akma hızları azaltılırsa, içinde bulundurdukları asılı maddeler yavaş yavaş çökeltilerek iyileştirilir

Bu çöken maddeler aynı zamanda önlerine gelen mikroorganizmaları da sürükler

Bulanıklığın giderilmesi için çeşitli usuller kullanılır

Bu usullerden herhangi birisinin seçimi, suların özelliklerine ve miktarının az veya çok olduğuna göre değişir

A

Az miktardaki sularda bulanıklığın giderilmesi
1

Kumaştan süzme: Bazı bulanık sularda birkaç kat kumaştan süzüldüğünde bulanıklığı tamamen giderilebilir

2

Dibe çöktürüp aktarma:
a

Basit usul: Bazı sular bir kap içerisinde bir süre bekletilmeye bırakılırsa kolloidal maddeler dibe çöker ve üste kalan kısım aktarılarak berrak su elde edilir

b

Flokulasyon ile çöktürüp aktarma ve süzme: Flokülasyon bir solüsyonda bulunan kolloidal maddelerin bir araya toplanıp kitle yapması olayıdır

Bu usul diğer vasıtalarla ortadan kaldırılamayan ve suda kolloidal halde bulunan çok küçük cisimleri birbirine birleştirip, dibe çöktürerek suyun berraklaştırılmasıdır

Bunun için en fazla alüminyum sülfat veya demir III klorür kullanılır

Bu maddeler sudaki toprak alkalileri ile karşı karşıya geldiği zaman Alüminyum hidroksit veya demir III hidroksit meydana gelir

Al2(SO4)3 + 3CaCO3 + 3H2O 2Al(OH)3 + CaSO4 + 3CO2
Bu hidroksitler sudaki kollidlerin elektriklerinin aksi elektrik yükünü taşıyan birer elektrolittir

Sudaki maddelerin flokülasyonlarını ve sonra dibe çökmelerini temin ederek suya renk, koku ve bulanıklık veren kolloidal maddeleri ortadan kaldırmış olurlar

Suların litresine az bulanık ise 15-20 mg

, orta derecede bulanıksa 20-30 mg

, çok bulanıksa 30-50 mg

alüminyum sülfat konularak çöktürülmeye bırakılır

Çöküntü tamamlandıktan sonra üsteki su aktarılarak berrak su elde edilir

İhtiyaca göre 100-500 litre hacminde biri tabanın en çukur yeri hizasında, diğeri tabandan 25-30 cm yukarıda olmak üzere çifte musluklu madeni kaplardan yararlanılır

Alüminyum sülfat konulan su kapları içinde tortunun çökmesi için en az birkaç saat bekletilmelidir

3

Gözenekli süzgeçler: Bunlar içinden geçirildikleri suyun pislik ve mikroplarını gözenekleri arasında tutarak suyu süzen vasıtalardır

Birçok çeşitleri vardır

24 saate 30 litre kadar suyu süzebilirler

Bu süzgeçler bir müddet çalıştıktan sonra boşlukları tıkanır, gözeneklerde tutulmuş olan mikroorganizmalar, buralarda birikmiş olan organik maddeler içinde üreyip çoğalırlar

Bir zaman gelir ki sular süzgece girdiklerinden daha kirli ve mikroplu olarak çıkmaya başlar

Bu yüzden süzgeçlerin sık sık temizlenmesi gereklidir

BBüyük miktardaki suların bulanıklığının giderilmesi
Bu suların bulanıklığının giderilmesi iki safhada yapılır

Birinci, safhada suyun kaba bulanıklığı alınır

İkinci safhada tamamen berraklaştırılır

10-07-2012	#17
Prof. Dr. Sinsi	“Alkali Su” Ve &Quot;Su&Quot;Yun Sirlari Üzerine Derleme... Serbest klor Suda okside veya klorüre olmak üzere klor absorbe eden, organik ve inorganik maddelerin absorbsiyonundan sonra serbest kalabilen ve suların dezenfeksiyonunda esas rol oynayan klordur Serbest klorun miktarı suyun koku, lezzet ve kemiricilik niteliğinde etkili olur Standarda göre izin verilebilecek en yüksek miktar suyun litresinde 05 mg, tavsiye edilebilecek miktar olarak da 01 mg/lt belirlenmiştir Sülfatlar Sularda en çok bulunan kimyasal maddelerden birisidir Özellikle kalsiyum sülfat halinde bulunurlar Suların süzüldüğü ve toplandığı topraklardan kolayca sulara geçebilirler Demir Sularda iki değerlikli çözünmüş olarak özellikle hidrojen karbonat ve bazen de sülfat şeklinde bulunur Fazla miktarda demirli sular hava ile temas edince kollidal demir hidroksit oluşumundan dolayı suyun görünüş ve tadını bozar Suların temizlenmesi Alimentasyon suyu; kimyasal, fiziksel ve mikrobiyolojik özellikleri bakımından tamamen temiz olmalı, yani berrak, kokusuz, renksiz, sağlığa zararlı hiçbir madde içermemeli ve içinde patojen hiç bir madde bulunmamalıdır İşte su içerisinde bulunan yabancı maddelerin çıkartılarak içiminin hoş bir duruma getirilmesi ve dezenfekte edilerek sağlığa zararsız bir hale getirilmesi için uygulanan bir seri işleme suyun temizlenmesi denir Bu işlemlerin çoğu tabiatta bulunan suyun temizlenme faktörleri uygulanarak yapılmaktadır Suların temizlenmesi: 1Fiziksel temizlik 2Mikrobiyolojik temizlik (suların dezenfeksiyonu) 3Kimyasal bozuklukların düzeltilmesi olmak üzere 3'e ayrılır I Fiziksel temizlik 1Kokunun giderilmesi En pratik olarak havalandırma ile temin edilir Suların fıskiye veya çağlayan tarzında veya az miktardaki sularda kaptan kaba aktarılarak havalandırılmaları ile suya fena koku ve lezzet veren ve suda yaşayan planktonların çürümesinden ileri gelen bazı kokulu gazlarla kükürtlü hidrojen ve karbonik asit giderilebilir Fakat bu usul ile endüstri sularından ileri gelen kokuların ortadan kaldırmak olası değildir Havalandırma işleminde sudaki organik maddelerde oksitlenirler Yani suda erimiş bulunan Fe ve Mg tuzları da kolaylıkla okside olarak süzgeçlerle tutulabilecek suda erimeyen bileşikler haline gelirler 4Fe(HCO3 )2 + O 2+ H2 O------> 4Fe(OH )2 +CO2 4Mn(HCO3 )2 + O 2+ H2 O------> 4Mn(OH )2 +CO2 Böylece süzülme sırasında sudan ayrılmaları mümkün olur 2Bulanıklığın giderilmesi Suların ilk temizlik şartı, tamamen berrak olmalarıdır Bunun içinde temizlenecek sularda ilk yapılacak işlem bu suların Bulanıklılığını gidererek, berrak bir hale getirilmesidir Suda suspansiyon halinde bulunan maddelerin sudan uzaklaştırılması için su ya kum taneleri 3-4 mm büyüklüğünde olan 50 cm kalınlıktaki bir kum süzgecinden bir ön süzmeye tabi tutulur veya büyük havuzlarda uzun süre dinlenmeye sevk edilerek çökme ile durulmaya terk edilir Çok kirli sular, bir süre dinlendirilir yada akma hızları azaltılırsa, içinde bulundurdukları asılı maddeler yavaş yavaş çökeltilerek iyileştirilir Bu çöken maddeler aynı zamanda önlerine gelen mikroorganizmaları da sürükler Bulanıklığın giderilmesi için çeşitli usuller kullanılır Bu usullerden herhangi birisinin seçimi, suların özelliklerine ve miktarının az veya çok olduğuna göre değişir A Az miktardaki sularda bulanıklığın giderilmesi 1Kumaştan süzme: Bazı bulanık sularda birkaç kat kumaştan süzüldüğünde bulanıklığı tamamen giderilebilir 2Dibe çöktürüp aktarma: aBasit usul: Bazı sular bir kap içerisinde bir süre bekletilmeye bırakılırsa kolloidal maddeler dibe çöker ve üste kalan kısım aktarılarak berrak su elde edilir bFlokulasyon ile çöktürüp aktarma ve süzme: Flokülasyon bir solüsyonda bulunan kolloidal maddelerin bir araya toplanıp kitle yapması olayıdır Bu usul diğer vasıtalarla ortadan kaldırılamayan ve suda kolloidal halde bulunan çok küçük cisimleri birbirine birleştirip, dibe çöktürerek suyun berraklaştırılmasıdır Bunun için en fazla alüminyum sülfat veya demir III klorür kullanılır Bu maddeler sudaki toprak alkalileri ile karşı karşıya geldiği zaman Alüminyum hidroksit veya demir III hidroksit meydana gelir Al2(SO4)3 + 3CaCO3 + 3H2O 2Al(OH)3 + CaSO4 + 3CO2 Bu hidroksitler sudaki kollidlerin elektriklerinin aksi elektrik yükünü taşıyan birer elektrolittir Sudaki maddelerin flokülasyonlarını ve sonra dibe çökmelerini temin ederek suya renk, koku ve bulanıklık veren kolloidal maddeleri ortadan kaldırmış olurlar Suların litresine az bulanık ise 15-20 mg, orta derecede bulanıksa 20-30 mg, çok bulanıksa 30-50 mg alüminyum sülfat konularak çöktürülmeye bırakılır Çöküntü tamamlandıktan sonra üsteki su aktarılarak berrak su elde edilir İhtiyaca göre 100-500 litre hacminde biri tabanın en çukur yeri hizasında, diğeri tabandan 25-30 cm yukarıda olmak üzere çifte musluklu madeni kaplardan yararlanılır Alüminyum sülfat konulan su kapları içinde tortunun çökmesi için en az birkaç saat bekletilmelidir 3Gözenekli süzgeçler: Bunlar içinden geçirildikleri suyun pislik ve mikroplarını gözenekleri arasında tutarak suyu süzen vasıtalardır Birçok çeşitleri vardır 24 saate 30 litre kadar suyu süzebilirler Bu süzgeçler bir müddet çalıştıktan sonra boşlukları tıkanır, gözeneklerde tutulmuş olan mikroorganizmalar, buralarda birikmiş olan organik maddeler içinde üreyip çoğalırlar Bir zaman gelir ki sular süzgece girdiklerinden daha kirli ve mikroplu olarak çıkmaya başlar Bu yüzden süzgeçlerin sık sık temizlenmesi gereklidir BBüyük miktardaki suların bulanıklığının giderilmesi Bu suların bulanıklığının giderilmesi iki safhada yapılır Birinci, safhada suyun kaba bulanıklığı alınır İkinci safhada tamamen berraklaştırılır