|
Prof. Dr. Sinsi
|
Osmanlıca Sözlük (İ Harfi)-Osmanlıca Sözlük (İ Harfi) İle İlgili Kelimeler...
RE: Osmanlıca Sözlük (İ Harfi) İSTİDRACÎ İstidraca ait, istidrac cinsinden
İSTİDRAK Nâil olmak, ulaşmak, varmak * Anlamak * Gr: Bir kelimeyi, evvelki sözden neş'et eden bir tevehhümü kaldırmak için kullanmak
İSTİF İtl Muntazam yığın Sıralanmış eşya Yığma Nizam Sıra Dizi
İSTİ'FA Affını, azlini, bağışlanmasını istemek * Kendisinin memuriyetten affını taleb etmek
İSTİ'FA-YI KUSUR Özür dileme
İSTİFA Alacağını borçludan tamam olarak almak * Kabz-ı ruh etmek
İSTİFA-YI KISAS Kısas hakkının bilfiil yerine getirilmesi Câni hakkında kısas cezasının tatbik edilmiş olması
İSTİFADE Faydalanmak Faydalanmağa çalışmak * Anlayıp öğrenmek * Tahsil etmek
İSTİ'FAF Kötü şeylerden çekilmek * İffetlilik iddia etmek
İSTİFAKA Hastalıktan kurtulup iyileşme * Sarhoşluktan ayılma
İSTİFALE Tecvidde: Bir harfin, okunduğu zaman aşağı çene tarafına düşüp üst damağa yükselmesi Bu hâlde ağızdan çıkan harfler: "Müsta'liye" harflerinin zıddıdır Bu harfler: "Elif, Be, Te, Se, Cim, Ha, Dal, Zel, Rı, Ze, Sin, Şın, Ayın, Fe, Kaf, Kef, Lâm, Mim, Nun, Vav, He, Yâ" dır
İSTİFANAME f Bir yerden ayrılıp çekilmeyi bildiren yazı
İSTİFAZA Feyz alma, feyz bulma, feyizlenme İlim, irfan ve mânevi zenginlik kazanma
İSTİFHAM Sual sorup anlamak Anlamak için sormak * Edb: Cevap istemek için değil, daha çok dikkati çekmek, hisleri kuvvetlerdirmek maksadıyla soru şeklinde söylemek san'atıdır Şefkat, sevgi, hayret, kin ve nefret gibi duyguların te'siri altında vuku bulur Meselâ:(Nerde Ertuğrul'u koynunda büyütmüş obalar?Hani Osman gibi Orhan gibi gürbüz babalar?Hani bir şanlı Süleyman Paşa, bir kanlı Selim?Ah bir Yıldırım olsun göremezsin ne elim!Hani cündileri şahin gibi ceylan kovalarKöpürür, dalgalanır, yemyeşil, engin ovalar?Hani tarihi soruldukça, mefahir söyler,Kahramanlar yetişen toprağı zengin köyler?Hani orman gibi âfâkı deşen mızraklar?Hani atlar gibi sahrayı deşen kısraklar?Mehmed Akif Ersoy)
İSTİFHAM-I ANİNNEFY Nefyi olmayan sual sormak Meselâ: Cenab-ı Hakk'ın ruhlara: Ben Rabbiniz değil miyim? diye sorması gibi Buna istifham-ı takrirî de denir (Bak: Bezm)
İSTİFHAM-I İNKÂRÎ Gr: Menfî cihetle sual sormak (İnkâr ettiğini bildirir şekilde "Olmaz" diyen birisine karşı, "Olur mu? diye sormak gibi)
İSTİFHAMAT (İstifham C) İstifhamlar, sualler, sormalar
İSTİFHAM EDATLARI Gr: Arabçada: E, men, keyfe, ma
İSTİFHAMÎ İstifhama ait, sormağa dair
İSTİFKAD (Fakd den) Kaybolmuş olan bir şeyi araştırıp soruşturma
İSTİFLAH Felah bulma, kurtulma Maksada ulaşma
İSTİFNA Fenaya gitmek Yokluğa karışmak
İSTİFNAN Cins cins ayırma Mâhirane bölme
İSTİFRA' Başlama
İSTİFRAD Ayırma, tek tek yapma * Yalnız tek başına
İSTİFRAG (Ferag dan) Kusma Kay * Mümkün olanı sarfetmek
İSTİFRAK Farkettirmek, ayırdetmeği istemek
İSTİFRAR Firar etme, gizlice kaçma, savuşma
İSTİFRAŞ Yataklık yapma Odalık alma Yatağa alıp beraber yatma * Haremi ile beraber yatma
İSTİFRAZ Ayırıp tefrik etme
İSTİFSAD (Fesâd dan) Bir şeyin bozulmasını arzulama, fesâdını isteme
İSTİFSAR İfade isteme Sorma Sorup anlama
İSTİFSAR-I HÂTIR Hal hatır sorma
İSTİFTA Fetva istemek Şeriata ait bir mes'ele hakkında salâhiyetli zatlardan hakikati öğrenmek (Bak: Fetva)
İSTİFTAH Siftah etmek Başlamak Açmak
İSTİFZAL Artırma, çoğaltma, ziyadeleştirme
İSTİGASE Medet isteyiş Yardım istemek
İSTİGBAR (Gubar dan) Tozlaşma
İSTİĞFAR (Gufran dan) Afv dilemek Cenab-ı Hak'tan kusurlarının affedilmesini, günahlarının bağışlanmasını dilemek Tevbe etmek Yalvarmak " Estağfirullâh" demek(Cehennem azabını intaç eden büyük bir günahı işleyen bir adam, Cehennem'in tehdidatını işittikçe istiğfar ile ona karşı siper almazsa bütün ruhiyle Cehennem'in ademini arzu ettiğinden küçük bir emare ve bir şüphe Cehennem'in inkârına cesaret veriyor L)(Şeytanın mühim bir desisesi: İnsana kusurunu itiraf ettirmemektir Tâ ki, istiğfar ve istiaze yolunu kapasın Hem nefs-i insaniyenin enaniyetini tahrik edip, tâ ki, nefis kendini avukat gibi müdafaa etsin; âdeta taksiratdan takdis etsin Evet şeytanı dinleyen bir nefis, kusurunu görmek istemez; görse de, yüz te'vil ile te'vil ettirir $ sırriyle: Nefsine nazar-ı rıza ile baktığı için ayıbını görmez Ayıbını görmediği için itiraf etmez, istiğfar etmez, istiaze etmez; şeytana maskara olur Hazret-i Yusuf Aleyhisselâm gibi bir Peygamber-i Alişan, $ dediği halde, nasıl nefse itimad edilebilir Nefsini ittiham eden, kusurunu görür Kusurunu itiraf eden, istiğfar eder İstiğfar eden, istiaze eder İstiaze eden, şeytanın şerrinden kurtulur Kusurunu görmemek, o kusurdan daha büyük bir kusurdur Ve kusurunu itiraf etmemek, büyük bir noksanlıktır Ve kusurunu görse, o kusur kusurluktan çıkar; itiraf etse, afva müstahak olur L)
|