28 Haziran 1945'de İstanbul’da doğdu
Babası Halit Şoray devlet demir yollarında memur, annesi ev hanımıydı
Maddi imkanların kısıtlı olduğu bir ailede dünyaya geldi
Öğrenimine Rami Taş mektebinde başladı fakat sürekli mahalle değiştirdiklerinden, eğitimini 1956’da Feriköy ilkokulunda tamamladı
1954’te Meliha ve Halit Şoray çifti boşanır
Çocuklar annede kalır
Karagümrük Sarmaşık Sokak’a taşınırlar
Burada ev sahiplerinin kızı Emel Yıldız'la tanışır, onun sayesinde de Yeşilçam’a adım atar
Bir gün onunla beraber film setine gider ve böylece ünlü “Yeşilçam Sokağı”na adımını atmış olur
Şoray o dönemde on beş yaşındadır
Emel Yıldız, o sıra “Köyde Bir Kız Sevdim” adlı filmin başrolünde oynayacaktır
Bir gün filmin setine Şoray'ı da götürür
Kenarda bir yerde otururken Türker İnanoğlunun dikkatini çeker
Şoray’la tanıştırılır
İnanoğlu başrol için Türkan Şoray’ın daha uygun olacağına karar verir
Şoray’ın Yeşilçam’a girişi de böylece gerçekleşir
Türkan Şoray bu filmin ardından yeni yeni teklifler almaya başlar
Çevirdiği filmlerle, özelikle magazin basının dikkatini çeker ve ilk kez, dönemin ün yapmış haftalık popüler dergilerinden “Sinema” ya kapak olur (15 Mart 1961, s
18)
Ardından Artist, Büyük Gazete ve Ses Dergilerine
1960 yıllarla birlikte Şoray’ın başarı grafiği de yükseliyordu
Artık yaşamında herşey değişmekteydi ve bu değişiklik sosyal durumdan fiziğine kadar her şeyine yansıyordu
Erkeklerden gördüğü ilgi ve artan seyirci ilgisi ona güven kazandırıyordu
Artık kararsızlıktan kurtulup kadınlığa adım atıyordu
Artık daha şuh biri halini alacaktır
Bu değişimiyle gerek Yeşilçam çevrelerinde gerek seyircisi arasında büyük bir etki gücüne sahip olur
"Acı Hayat” Türkan Şoray’ın sinema hayatındaki ilk dönüm noktasıdır
“Otobüs Yolcuları” ile bu dönüm noktasının ilk kıpırtılarına veren Şoray “Acı Hayat”la ilk önemli aşamasını da geçer
Bu filmindeki rolü diğerlerine göre daha tutarlı, tip olarak da gerçeğe daha yakındır
Film o güne kadar yapılmış en başarılı, en şiirsel görüntülü bir aşk filmidir
1963’te çevirdiği bu filmle 1964’te I
Antalya Film Festivalinde en iyi kadın oyuncu ödülünü alır
Ayrıca “Acı Hayat” sinema yazarlar tarafından “yılın filmi” seçilir
Artık izleyicide Şoray imgesi oluşmaya başlamıştır
Senaryo yazarları onun için öyküler oluşturabilir, yönetmenler filmlerini onun üzerine kurabilirler
Rüçhan Adlı’nın Şoray’ın hayatında önemli bir rolü vardır
Onu korumuş, hep zirvede kalmasında büyük rol oynamıştır
Eylül 1962’de bir film setinde tanışırlar
Rüçhan Adlı Şoray’dan tam 23 yaş büyüktür
Görmüş–geçirmiş bir insandı
Şoray hep bir babanın şefkatinden ve sevgisinden mahrum büyümüş, bunlara ihtiyaç duymaktadır
Şoray’da bu sevgi ve şefkati Adlı’da bulur ve 20 yılını onunla birlikte geçirir
Sultan
Şoray’ın Sultan olmasında ve kanunlarının oluşmasında Adlı’nın büyük payı vardır
Adlı, Şoray’a gönderdiği çiçek buketlerine iliştirdiği kartlarda ya da bıraktığı notlarda ona hep “Sultanım” diye hitap eder
(Canım sultanım, hanım sultan
gibi) Bunlar daha sonra basında yer alır ve dönemin ünlü gazete ve dergilerinde yayınlanır
Böylece Şoray artık Türk sinemasının da, halkın da “Sultan”ı olmaya başlar
Adlı’nın onun hayatındaki yeri ve üzerindeki etkisi, özelikle birlikte yaşamaya başladıkları 1963 yılından başlayarak önemini ve ağırlığını artırır
1966’nın sonlarına doğru ise birbiri ardına Şoray filmleri çevrilir ve aynı haftalarda Beyoğlu sinemalarında vizyona girince durum bir süre için aleyhine gelişir
Aynı haftalarda oynayan Şoray’lı filmler adeta birbirini vurur
Şoray’ın böyle bir hataya kurban gitmesinin nedeni aynı yıl içinde çok sayıda film çevirmesi ve oynadığı filmlerin aynı konuları kapsamasıdır
Bir süre sonra aleyhine gelişen bu tehlikeli sarsıntıyı güçlükle atlatır ve durumu lehine geliştirip fiyatına zam yapar
Böylece bütün yapımcılar Şoray’ı kara listeye alırlar
Bu karara göre ona film çevirttirmeyecek, mukavele süresi uzatılmayacak, sinema salonlarında da filmleri gösterilmeyecektir
O artık Akün, Acar, Arzu, Duru film
gibi büyük şirketlerin de kara listesindedir
Aleyhine gelişen tüm olaylardan sonra Şoray kendine bir savunma politikası bulur ve yapımcıların karşısına aldığı bazı kararlarla çıkıp, bu kararlardan da taviz vermeyecektir
Böylece Şoray kanunları oluşur
Şoray Kanunları
1) Türkan Şoray film senaryolarını film çekim tarihinden en az bir ay önce beğenir
2) Türkan Şoray, Senaryoyu beğenmediği takdirde yeni senaryo verilecektir
3) Her senaryoda beğendi mutabakatı şarttır
4) Filmde öpüşme ve açık sahneden olmayacaktır
5) Filmdeki modern giysiler Türkan Şoray’a tarihsel olanlar ise şirkete aittir
6) Film çekimi İstanbul dahili olup Türkan Şoray İstanbul dışına çıkamaz
7) Çalışma saatleri sabah 8 ile akşam 19 arasıdır
8) Pazar günleri Türkan Şoray çalışmaz
9) Türkan Şoray adı jenerik, afiş ilan ve sinema fenerlerinde başta ve tek olarak yazılacaktır
10) Filmin her oynadığı yerde 9
madde uygulanacaktır
11) Filmlerin seslendirilmesinde Türkan Şoray’ın sesi için kendi mutabakatı şarttır
12) Şirket filmi kendi hesabına çeker
Eğer başka şirketle ortak yapıma gidilirse Türkan Şoray’ın mutabakatı şarttır
13) Film renkli ise Türkan Şoray’ın mutabakatı ile çekim günleri uzayabilir
14) Çekilecek filmin rejisörü ve baş erkek oyuncusu için Türkan Şoray’ın mutabakatı şarttır
15) Bu şartlara riayet etmeyen film şirketi 100 bin lira ödemeyi taahhüt eder
16) İhtilaf vukuunda merci mahkemeleri İstanbul mahkemeleridir
17) Türkan Şoray şirketlerden film başına 60 bin lira alır
18) Türkan Şoray mecburi gecikmeleri 10 günden fazla beklemez
Dönemine göre bu oldukça ağır koşullar, 1967’de son halini alıp yazılı bir metne dönüştürülür
Türkan’ın ünlü ve gişe geliri öylesine yüksektir ki, hiçbir firma, yönetmen veya oyuncu ona karşı çıkamaz
Türkan Şoray’la mukavele yapmak için birbirleriyle yeniden yarışa girerler
Bu kanunlarla Rüçhan Adlı, Şoray’ın, Yeşilçam’daki imajını koruma altına alır
Filmografisi
1960:
Köyde Bir Kız Sevdim,
Aşk Rüzgarı,
Güzeller Resmi Geçidi,
Utanmaz Adam
1961:
Afacan,
Aşk ve Yumruk,
Dikenli Gül,
Gönülden Gönüle,
Hatırla Sevgilim,
Kaderin Önüne Geçilmez,
Kardeş Uğruna,
Melekler Şahidimdir,
Otobüs Yolcuları,
Sevimli Haydut,
Siyah Melek
1962:
Acı Hayat,
Allah Seviniz Dedi,
Aşk Yarışı,
Bardaktaki Adam,
Billur Köşk,
Bizde Arkadaş mıyız,
DikmenYıldızı,
Kırmızı Karanfiller,
Lekeli Kadın,
Ne Şeker Şey,
Ümitler Kırılınca,
Zorlu Damat
1963:
Acı Aşk,
Ayşecik Canımın İçi,
Badem Şekeri,
Beni Osman Öldürdü,
Bütün Suçumuz Sevmek,
Çalınan Aşk,
Çapkın Kız,
Dağlar Kralı,
Genç Kızlar,
İki Kocalı Kadın,
Küçük Beyin Kısmeti,
Sayın Bayan
1964:
Adanalı Tayfur Kardeşler,
Anasının Kuzusu,
Bomba Gibi Kız,
Bücür,
Fıstık Gibi Maşallah,
Gençlik Rüzgarı,
Gözleri Ömre Bedel,
Kader Kapıyı Çaldı,
Kızgın delikanlı,
Macera Kadını,
Mualla,
Öksüz Kız,
Yılların Ardından
1965:
Ekmekçi Kadın,
Elveda Sevgilim,
Garip Bir İzdivaç,
Hayatımın Kadını,
Komşunun Tavuğu,
Sana Layık değilim,
Seven Kadın Unutmaz,
Siyah Gözler,
Sürtük,
Vahşi Gelin,
Veda Busesi
1966:
Akşam Güneşi,
Altın Küpeler,
Anaların Günahı,
Çalıkuşu,
Çamaşırcı Güzeli,
Düğün Gecesi,
El Kızı,
Eli Maşalı,
Günahkar Kadın,
Karanfilli Kadın,
Kenarın Dilberi,
Meleklerin İntikamı,
Meyhanenin Gülü,
Siyah Gül
1967:
Ağlayan Kadın,
ana,
Ayrılsak da Beraberiz,
Bir Dağ Masalı,
Her Zaman Kalbimdesin,
Kara Duvaklı Gelin,
Kelepçeli Melek,
Ölümsüz Kadın,
Sinekli Bakkal,
Tapılacak Kadın
1968:
Abbase Sultan,
Ağla Gözlerim,
Artık Sevmeyeceğim,
aşk Eski Bir Yalan,
Ayşem, Dünyanın En Güzel Kadını,
Kadın Değil Baş Belası,
Kadın intikamı,
Kadın Severse,
Kahveci Güzeli,
Vesikalı Yarim
1969:
Aşk Mabudesi,
Ateşli Çingene,
Bana Derler Fosforlu,
Buruk Acı,
Fosforlu Cevriye,
Günah Bende mi,
Köle Olayım,
Sana Dönmeyeceğim,
Seninle Ölmek İstiyorum,
Son Bahar Rüzgarları
1970:
Ağlayan Melek,
Arım Balım Peteğim,
Birleşen Yollar,
Buğulu Gözler,
Bülbül Yuvası,
Hayatım Sana Feda,
Herkesin Sevgilisi,
Kara Gözlüm,
Mağrur Kadın,
Mazi Kalbimde Yaradır,
Merhamet,
Tatlı Meleğim
1971:
Ateş Parçası,
Bir Genç Kızın Romanı,
Bir Kadın Kayboldu,
Gelin Çiçeği,
Gülüm Dalım Çiçeğim,
Güllü,
Mavi Eşarp,
Melek mi, Şeytan mı,
Sevmek ve Ölmek Zamanı,
Unutulan Kadın,
Yedi Kocalı Hürmüz
1972:
Cemo,
Çile,
Dönüş,
Sisli Hatıralar,
Vukat Var,
Zulüm
1973:
Asiye Nasıl Kurtulur,
Azap,
Dert Bende,
Gazi Kadın,
Güllü Geliyor Güllü,
Mahpus,
Namus Borcu,
Sultan Gelin,
Yalancı
1974:
Açlık,
Bal Kız-Şenlik Var,
Çılgınlar,
Yüreğimde Yare Var
1975:
Acele Koca Aranıyor
1976:
Bodrum Hakimi,
Deprem,
Devlerin Aşkı
1977:
Baraj,
Dila Hanım,
Selvi Boylum Al Yazmalım
1978:
Bir Aşk Masalı,
Cevriyem,
Sultan,
Tatlı Nigar
1979:
Hazal,
Küskün çiçek
1981:
Yılanı Öldürseler
1982:
Mine, Seni Kalbime Gömdüm
1983:
Metres, Seni Seviyorum
1984:
Bir Sevgi İstiyorum
1985:
Bir Kadın Bir Hayat,
Körebe
1987:
Gramafon Avrat,
Hayallerim Aşkım ve Sen,
On Kadın,
Rumuz Gonca Gül
1988:
Ada
1989:
ölü Bir Deniz
1990:
Berdel,
Menekşe Koyu,
Soğuktu ve Yağmur Ciseliyordu
1993:
Şahmaran
1995:
Yerçekimli Aşklar
1997:
Nihavent Mucize
2003:
Gönderilmemiş Mektuplar
2004:
Mürüvvetsiz Mürüvvet
Diziler
1993 Tatlı Betüş
1996 Bir Aşk Uğruna
2000 Gözlerinde Son Gece
2000 İkinci Bahar
2002 Tatlı Hayat
2006 Cemile