Karacaoğlan Şiirlerinin Açıklaması
 

Karacaoğlan şiirlerinin açıklaması

KARACAOĞLAN/KOŞMA

Koşma

Evvel sen de yücelerden uçardın

Şimdi enginlere indin mi gönül?

Derya deniz dağ taş demez geçerdin

Karadan menzilin aldın mı gönül?

Yiğitliğim elden gitti yel gibi

Damağımda tadı kaldı bal gibi

Hoyrat eli değmiş gonca gül gibi

Bozulmuş bağlara döndün mü gönül?

Hasta oldun yastığını istersin

Kadir Mevlâm sağlığını göstersin

Cennet-i âlâdan bir köşk dilersin

Boynunun farzını kıldın mı gönül?

Karac’oğlan der ki söyle sözünü

Hakk’a teslim eyle kendi özünü

Nâs işine karalama yüzünü

Yolun doğrusunu buldun mu gönül?

http://frmsinsi.net/images/forumsins...sinsi.net_.jpg

Şiirin kafiye düzeni aşağıdaki gibidir:

1.Dörtlük: Birinci ve üçüncü mısraların sonlarındaki, “-ardın ve -erdin” ekleri redif oluşturmuşlardır. Bu eklerden önce gelen “ç” harfleri yarım kafiye oluşturmuşlardır. İkinci ve dördüncü mısraların sonlarındaki “gönül” kelimeleri, bu kelimelerden önce gelen “mı, mi” soru ekleri ve bu eklerden önce gelen “-dın, -din” ekleri redif oluşturmuşlardır. Dörtlüğün kafiye şeması “abab” şeklindedir.

2.Dörtlük: İlk üç mısra sonlarındaki, “gibi” kelimeleri redif oluşturmuşlardır. Bu kelimelerden önce gelen “l” harfleri yarım kafiye oluşturmuşlardır.Dörtlüğün kafiye şeması “cccb” şeklindedir.

3.Dörtlük: Birinci ve üçüncü mısraların sonlarındaki, “-r” ve “-sin” ekleri redif oluşturmuşlardır. Bu eklerden önce gelen “e” harfleri tam kafiye oluşturmuşlardır.Dörtlüğün kafiye şeması “dddb” şeklindedir.

4.Dörtlük: İlk üç mısra sonlarındaki “-ünü” ekleri redif oluşturmuşlardır. Bu eklerden önce gelen “z” harfleri yarım kafiye oluşturmuşlardır.Dörtlüğün kafiye şeması “eeeb” şeklindedir.

NOT: 2, 3, ve 4. dörtlüklerin son mısralarının sonlarındaki, “gönül” kelimeleri ve “-dün mü” “-dın mı” “-dun mu” ekleri redif oluşturmuşlardır. Son iki dörtlüğün son mısralarında, bu eklerden önce gelen “l” harfleri yarım kafiye oluşturmuşlardır.

KONU: Şiirin konusu, hayatın son dönemlerindeki duygulardır.

TEMA: Ömür gelip geçicidir.

ŞİİRE GENEL BAKIŞ: Karacaoğlan bu şiirinde, aşk şiirlerindeki çapkın ve uçarı söyleyişten uzaklaşmış, hikmetli sözler söyleyen bilge bir kişiliğe bürünmüştür.

Karacaoğlan, yaşlılık döneminde yazdığı şiirlerinde, kendisiyle hesaplaşır, hayatının bir öz eleştirisini yapar.Şâir burada gönlü ile dertleşmekte, gençliğinin gittiğini, artık özünü Allah’a vermesi gerektiğini söylemektedir.Bu sözler, şâirin içinde bulunduğu toplumun inanç sistemi ile de alakalıdır.

Şâir, gönlüne seslenmek sureti ile gençlik dönemlerini anlatır.O dönemlerde dağ,taş,deniz demeden geçtiğini, ilk dörtlükten anlıyoruz.Ancak yavaş yavaş gençlik elden gider ve şâir, ölüme yaklaştığını mısralarda âdeta hissettirir.Yaşlılık belirtilerinden olan hastalıktan bahseder.Son dörtlükte, özünü Allah’ teslim etmesi gerektiğini, doğru olanın bu olduğunu belirtir. Zaten bu düşünce, şiirin özünü oluşturur.

Şiir, 11’li hece vezni ile yazılmıştır.

KARACAOĞLAN/SEMÂİ

Elif

İncecikten bir kar yağar,

Tozar Elif, Elif deyi…

**** gönül abdal olmuş,

Gezer Elif, Elif deyi…

Elif’in uğru nakışlı,

Yavrı balaban bakışlı,

Yayla çiçeği kokuşlu,

Kokar Elif, Elif deyi…

Elif kaşlarını çatar,

Gamzesi sîneme batar,

Ak elleri kalem tutar,

Yazar Elif, Elif deyi…

Evlerinin önü çardak,

Elif’in elinde bardak,

Sanki yeşil başlı ördek,

Yüzer Elif, Elif deyi…

Karac’oğlan eğmelerin,

Gönül sevmez değmelerin,

İliklemiş düğmelerin,

Çözer Elif, Elif deyi…

Şiirin kafiye düzeni aşağıdaki gibidir:

1.Dörtlük: 2. ve 4. mısraların sonlarındaki, “Elif, Elif deyi” tekrarları ve bu tekrarlardan önce gelen “-ar” ve “-er” ekleri redif oluşturmuşlardır.Bu eklerden önce gelen “z” harfleri, yarım kafiye oluşturmuşlardır. Dörtlüğün kafiye şeması “abcb” şeklindedir.

2.Dörtlük: İlk üç mısra sonlarındaki, “-lı” ekleri redif oluşturmuşlardır. Bu eklerden önce gelen “ş” harfleri, yarım kafiye oluşturmuşlardır.Dörtlüğün kafiye şeması “dddb” şeklindedir.

NOT: 2,3,4 ve 5. dörtlüklerin son mısraları beraber ele alınacaktır.

3.Dörtlük: İlk üç mısra sonlarındaki, “-ar” ekleri redif oluşturmuşlardır. Bu eklerden önce gelen “t” harfleri, yarım kafiye oluşturmuşlardır. Dörtlüğün kafiye şeması “aaab” şeklindedir.

4.Dörtlük: İlk üç mısra sonlarındaki, “k” harfleri yarım kafiye oluşturmuşlardır. Dörtlüğün kafiye şeması “eeeb” şeklindedir.

5.Dörtlük: İlk üç mısra sonlarındaki, “-ler” ve “-in” ekleri ile, “-me” ler redif oluşturmuşlardır. Bu eklerden önce gelen “ğ” harfleri, yarım kafiye oluşturmuşlardır. Dörtlüğün kafiye şeması “fffb” şeklindedir.

Son 4 Dörtlüğün Son Mısraları: Mısraların sonlarındaki, “Elif, Elif deyi” tekrarları ve bu tekrarlardan önce gelen

“-ar” ve “-er” ekleri redif oluşturmuşlardır.Ayrıca son üç dörtlüğün son mısralarında, eklerden önce gelen “z” harfleri yarım kafiye oluşturmuşlardır.

KONU: Şiirin konusu, aşk duygusudur.

TEMA: Âşık, nereye baksa sevdiğini görür.

ŞİİRE GENEL BAKIŞ: Şâirin bu şiiri, gençlik döneminde yazdığı muhtemeldir.Çünkü Karacaoğlan yaşlılık döneminde, yazdığı şiirlerinde kendisi ile hesaplaşır, hayatının muhakemesini yapar.

Bu şiirinde, yaşlılık dönemindeki şiirlerinde görülmeyen, çapkın ve uçarı bir söyleyiş vardır.

Şâir sevgiliye çok güçlü bir aşk duygusu ile bağlıdır.Kendisini ondan ayrı göremez ve düşünemez.Sevgili yanında olmadığında âşık onu, karın yağışında, ördeğin yüzüşünde ve yayla çiçeğinin kokusunda bulur. Burada görünen aşk, neredeyse beşerî duyguları aşmış, ilâhî aşka yaklaşmıştır.Âşık her yerde onu görür, onu duyar ve hâyâl eder.

Şiir, nazım birimi ve ölçü bakımından âşık edebiyatı geleneğine uygun olarak yazılmıştır.Şiirin nazım birimi dörtlük, ölçüsü ise 8’li hece ölçüsüdür.

KARACAOĞLAN/VARSAĞI

Varsağı

Bre ağalar bre beğler

**meden bir dem sürelim

Gözümüze kara toprak

Dolmadan bir dem sürelim

Aman hey Allah’ım aman

Ne aman bilir ne zaman

Üstümüzde çayır çemen

Bitmeden bir dem sürelim

Buna felek derler felek

Ne aman bilir ne dilek

Âhir ömrümüzü helâk

Etmeden bir dem sürelim

Karacaoğlan der cânân

Güzelim sözüme inan

Bu ayrılık bize heman

Ermeden bir dem sürelim

Şiirin kafiye düzeni aşağıdaki gibidir:

1.Dörtlük: 2. ve 4. mısralarda, “bir dem sürelim” tekrarları ve bu tekrarlardan önce gelen “-madan, -meden” ekleri redif oluşturmuşlardır. Bu eklerden önce gelen, “l” harfleri yarım kafiye oluşturmuşlardır.Dörtlüğün kafiye şeması “abcb” şeklindedir.

2.Dörtlük: İlk üç mısra sonlarındaki “n” harfleri yarım kafiye oluşturmuşlardır. Dörtlüğün kafiye şeması “dddb” şeklindedir.

3.Dörtlük: İlk üç mısra sonlarındaki “k” harfleri yarım kafiye oluşturmuşlardır. Dörtlüğün kafiye şeması “eeeb” şeklindedir.

4.Dörtlük: İlk üç mısra sonlarındaki “-an” lar tam kafiye oluşturmuşlardır. Dörtlüğün kafiye şeması “dddb” şeklindedir.

Son 3 Dörtlüğün Son Mısraları: Mısra sonlarındaki “bir dem sürelim” tekrarları ve bu tekrarlardan önce gelen “-meden” ekleri redif oluşturmuşlardır. 2. ve 3. dörtlüğün son mısralarında, eklerden önce gelen “t” harfleri yarım kafiye oluşturmuşlardır.

KONU: Şiirin konusu, dünya hayatının fânîliğidir.

TEMA: Dünya hayatı gelip geçici olduğundan, ölüm gelmeden insan ahiretine zarar vermeden hayatının yaşamalıdır.

ŞİİRE GENEL BAKIŞ: Varsağı, Güney Anadolu bölgesinde yaşayan Varsak Türklerinin, özel bir ezgiyle söyledikleri türkülerden gelişmiş bir biçimdir.Varsağılar, yiğitçe, mertçe bir üslûpla söylenir. Bu da varsağı içinde, “”behey, bre, hey, hey gidi” gibi ünlemlerle sağlanır.İçinde bu ünlemler bulunmayan varsağılar, ezgilerinden anlaşılır.

Halk edebiyatında en çok varsağı söylemiş şâir, Karacaoğlan’dır.

Şâir burada, dünya hayatı sona ermeden iyi bir hayat yaşamak gerektiğine işaret eder.İlk iki dörtlükte, sözü edilen yaşamak, dünya haline bağlı kalmak onun nimetlerinden faydalanmaktır.Üçüncü dörtlükte bu görüş tekrarlanır.Ama önemli bir unsur da eklenir.Bu unsur, dünya hayatında sürülen zamanların, ahiret hayatına zarar vermemesi gerektiğidir.Şâir, son dörtlükte sevgilisine seslenir. Ona “Dünya hayatı gelip geçicidir.Aramıza ayrılık girmeden, iyi zaman geçirelim” der.Şâir burada, sürekli iyi zaman geçirmekten, dem sürmekten bahseder.Ancak dünya hayatının sona ereceğinin de farkındadır.Bu yüzden, yaşayacağı hayatın ahiretine zarar vermesini istememektedir.

Şiir, nazım birimi ve ölçü bakımından âşık edebiyatı geleneğine uygun olarak yazılmıştır.Şiirin nazım birimi dörtlük, ölçüsü ise 8’li hece ölçüsüdür.

Cevap : Karacaoğlan Şiirlerinin Açıklaması
 

yaw şu spam koruma sorusunu değiştirin basit olsun 2 saat bulamadım
koşmanın söz sanatı acil:(