İş Kazası Bildiriminde Bilmeniz Gerekenler ve İdari Para Cezaları
 

İş Kazası Bildiriminde Bilmeniz Gerekenler ve İdari Para Cezaları


İş kazaları ile özellikle tehlikeli ve çok tehlikeli sınıflarda yer alan işyerlerinde sıkça karşılaşılmakta. İşverenlerin iş kazası durumunda özellikle bildirim yükümlülüğüne dikkat etmeleri gerekiyor. Ancak bu bildirimi yaparken bazı ince hususları da gözden kaçırmamalılar. İşte iş kazası bildirimi ile ilgili bilinmesi gereken 10 soru ve cevabı:






1- İş kazası SGK’ya kaç gün içinde bildirilmelidir?

İşveren, sigortalısının uğradığı iş kazasını SGK’ya kazadan sonraki 3 iş günü içinde bildirilmesi gerekiyor.
Sigortalının, işverenin kontrolü dışındaki yerlerde iş kazası geçirmesi halinde ise, iş kazası ile ilgili bilgi almasına engel olacak durumlarda, iş kazasının öğrenildiği tarihten itibaren bildirim süresi 3 iş günüdür.

2- Uluslararası taşımacılık yapan işyerlerinde iş kazası bildirimi ne zaman yapılmalıdır?

Uluslararası sefer yapan kara, deniz, hava ulaştırma araçlarında çalışan veya işleriyle ilgili olarak bu araçlarda bulunan sigortalıların bu sırada meydana gelen iş kazası ile ilgili bildirim süreleri, aracın Türkiye’ye döndüğü günü takip eden ilk iş gününden itibaren işlemeye başlar. Dönüş tarihinin tespitinde deniz ulaştırma araçlarının ilk Türk limanına girdiği, hava ulaştırma araçlarının ilk Türk havaalanına indiği, kara ulaştırma araçlarının ise sınır kapılarından Türkiye’ye girdiği tarihin esas alınması gerekir. Ancak, herhangi bir nedenle aracın Türkiye’ye gelememesi halinde sigortalının sınır kapısından geçiş tarihi esas alınır.

3- İşveren kendisi iş kazası geçirmesi halinde bildirimi ne zaman yapmalıdır?

4/b kapsamındaki sigortalılar bakımından, meydana gelen iş kazasının, kazanın meydana geldiği tarihten itibaren bir aylık süreyi geçmemek şartıyla, bildirim yapmaya engel halin ortadan kalktığı günü takip eden günden başlanarak kendisi tarafından 3 iş günü içerisinde SGK’ya bildirilmesi gerekir.

4- İş kazası bildiriminde tatil günleri hesaba katılır mı?

Bildirim süreleri iş günü olarak belirlendiğinden cumartesi, pazar ile resmi tatil günleri hesaba katılmaz. Bu günlere rastlayan kazaların anılan günleri takip eden günden itibaren 3 iş günü içinde bildirilmesi gerekir.

5- İş kazası işverence nasıl bildirilmelidir?

Meydana gelen iş kazasının işveren tarafından SGK’ya e-Bildirim programı üzerinden bildirilmesi gerekiyor. Elektronik İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirim Formuna www.sgk.gov.tr adresinden, E-SGK başlığı altında yer alan Diğer Uygulamalar menüsü içinde bulunan Çalışılmadığına Dair Bildirim Girişi alt menüsünden, Hizmet Akdi ile Çalışanlar başlığı altındaki İşveren Bildirim İşlemleri ekranından ulaşılabiliyor.


Ancak, bilgi işlem altyapısında meydana gelen arızalar ya da elektronik erişimin sağlanamaması, e-Bildirge şifresi alınamaması gibi nedenlerle, bildirimin elektronik ortamda yapılamaması durumunda, işverenlerce veya sigortalılarca kâğıt ortamında yapılması halinde bildirim geçerli sayılır.

6- İş kazası süresinde bildirilmezse ne olur?

4/a kapsamındaki sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde süresinde işverence bildirim yapılmaması durumunda, bildirimin SGK’ya yapıldığı tarihe kadar sigortalıya ödenen/ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği SGK tarafından işverenden tahsil edilir.


4/b kapsamında sigortalı olanların iş kazası geçirmeleri ve süresinde bildirilmemesi hâlinde ise bildirim tarihine kadar geçen süre için geçici iş göremezlik ödeneği kendilerine ödenmez. Bu durumda sadece bildirim tarihinden sonraki sürelere ait geçici iş göremezlik ödeneği ödenir.

7- İş kazası süresinde bildirilmezse idari para cezası uygulanır mı?

6331 sayılı Kanunun 26’ncı maddesine istinaden iş kazasının işverence SGK’ya süresinde bildirimi yapılmazsa 2017 yılı için aşağıdaki idari para cezaları uygulanır:


10 dan az çalışanı olan işyerleri 10-49 çalışanı olan işyerleri 50 - + çalışanı olan işyerleri Az Tehlikeli Tehlikeli Çok Tehlikeli Az Tehlikeli Tehlikeli Çok Tehlikeli Az Tehlikeli Tehlikeli Çok Tehlikeli 2.702 TL 3.377 TL 4.053 TL 2.702 TL 4.053 TL. 5.404 TL. 4.053 TL 5.404 TL 8.106 TL
8- Bir iş kazası vakasında birden fazla sigortalı kazaya uğramışsa ceza nasıl uygulanır?


İş kazası bildirimlerine ilişkin idari para cezası uygulanması aşamasında aynı vakadan dolayı iş kazasına uğrayan birden fazla sigortalı olması durumunda, her bir sigortalı için yapılması gereken bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyen işverene, sigortalı başına idari para cezası uygulanmaz. Bu durumda iş kazası vakası bazında değerlendirilerek tek ceza uygulanır.

9- İş kazası geçiren işçinin kaza günü SGK’ya bildirimi yapılmalı mı?


İşçi iş kazasına maruz kaldığı gün çalışıyor durumdadır. Dolayısıyla işçi, iş kazası geçirdiği gün birkaç saat bile olsa sigorta bildirimi yapılan işyerinde çalışmış veya çalışmaya giderken kaza geçirmiştir. Bu nedenle, işçinin iş kazası geçirdiği gün sigortalı bildirilmesi gerekir.
İş kazası geçiren işçi, kaza günü kazadan sonra işe gelmeyip hastanede tedavi görse veya rapor alsa bile, kaza günü itibariyle mutlaka sigortalı gösterilmelidir.

10- İş kazası günü işçi sigortalı gösterilmezse ne olur?
Bu durumda işveren açısından birden fazla yaptırım söz konusudur:


SGK tarafından işçi kaza günü çalışmış gibi kabul edilip işverenden 1 günlük ek aylık prim hizmet belgesi düzenlenmesi istenilir, işveren tarafından verilmediği takdirde SGK tarafından resen düzenlenir.
Belge muhteviyatı prim tutarı 5510 sayılı Kanun’un 88 ve 89. maddelerine göre işverenden tahsil edilir.
Kaza günü ek aylık prim hizmet belgesinin yasal süresinde SGK’ya verilmemesi nedeniyle işveren hakkında, brüt asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanır.
İşverenin kaza gününün ait olduğu aya ilişkin ücret ödeme bordrosu ile aynı aya ait yasal defter ve belgeleri, iş kazasına maruz kalınan güne ilişkin bir günlük çalışmayı içermemesi nedeniyle geçersiz kabul edilir ve işveren hakkında iki tane yarım asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanır.

Dr. Mehmet BULUT
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı