James Üslubu
 

JAMES ÜSLUBU


http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1426081315

James Üslubu,sanat tarihinde,İngiltere'de I.James döneminde (1603-25) üretilen edebiyat ve güzel sanat yapıtlarını tanımlayan terim.Aslında I.James döneminin başlarındaki sanat yapıtlarıyla,daha önceki Elizabeth dönemi yapıtları arasında üslup bakımından büyük bir farklılık yoktur.Hanedan değişikliği ani bir üslup farklılığına yol açmamış,James dönemine özgü nitelikler,zamanla bazı alanlarda ve bazı yapıtlarda ortaya çıkmıştır.

I.James döneminin sivil mimarlık ürünlerinde "U" ve "H" biçiminde dik açılı planlar kullanıldı.ön cephelerde katı bir simetri uygulandı.Yapılarda maniyerist İtalyan mimarlığından alınmış öğelere yer verildiğ gibi,I.Francois'nın sarayındaki çoğu İtalyan bir grup sanatçının oluşturduğu Fransız Fontainebleau okuluna özgü alçı şerit bezemelerden de yararlanıldı.

Mimarlıktaasıl değişim 1615'te ,kralın ,mask adı verilen abartılı saray gösterileri içinsahne tasarımları yapan Inigo Jones'u yapıların denetimiyle görevlendirmesinden sonra gerçekleşti.Bu nedenle Jones hem I.James ,hem de sonraki I.Charles (1625-49) dönemlerinde Londra'da pek çok kraliyet konutunun ve başka yapıların yapılması ya da yeniden ele alınması ile uğraştı.Jones'un ,İtalyan mimar Andrea Palladio'unun (bak.Palladio üslubu) kuram ve yapıtlarını temel alarak geliştirdiği üslup İngiltere için büyük bir yenilikti.onun yapılarıyla James döneminin ilk yıllarında gerçekleştirilmiş olan mimarlık ürünleri arasında büyük fark vardır.Bu nedenle James dönemi için kullanılması doğru olmaz.

James döneminde resim ve heykel sanatı,başarılı uygulayıcıların çıkmaması nedeniyle,mimarlığın gerisinde kaldı.Dolayısıyla büyük farklılıkların görülmediği bu alanda bir James üslubundan söz edilebilir.James döneminin ilk ressamlarının başında minyatürcü Isaac Oliver geliyordu.Dönemin heykelcileri gibi portre ressamlarını çoğu da yabancıydı.Marcus Gheerhaerts (Genç),Paul van Somer,Cornelius Johnson ve Daniel Mytens bunların bazısıdır.Daha sonra ,I.Charles döneminde İngiltere'de çalışan Peter Paul Rubens ve ANthony Van Dyck gibi Flaman ressamlar ise yapıtlarıyla onları aştılar.

Edebiyatta kullanılan tema ve biçimlerin çoğu da,Elizabeth dönemindekilerin devamıydı.Bütün zenginliğine karşın,James dönemi edebiyatı çoğunlukla kötümser ve kasvetli bir sorgulayışı içeriyordu.Shakespeare en büyük trajedilerini 1601'den ( Hamlet'in ilk sahnelendiği tarih) sonra,James döneminde yazdı.Öbür James dönemi oyun yazarları da kötülük sorunu ile yoğun olarak ilgilendiler.John Webster,Cyril Tourneur,Thomas Middleton ve William Rowley trajedinin uyandırdığı acıma duygusundan çok,dehşet duygusuna ağırlık verdiler.Komedinin en iyi örnekleri Ben John'ın keskin yergileriydi.Bu dönem tiyatrosunun önemli türlerinden biri de,edebi doruğuna Johnson 'ın yapıtlarında ulaşan masklar oldu.Jonson'ın zarif ve görece kolay anlaşılır şiirleriyle onu izleyen Cavalier şairlerinin yapıtları ,James dönemi şiirinin iki ana eğiliminden birini oluşturuyordu.Öbür eğilimi John Donne ve metafizik şairlerin entelektüel ve karmaşık şiirleri temsil ediyordu.Düzyazıda ise Francis Bacon,Robert Burton ve Lancelot Andrewes güçlü ve esnek bir üslup geliştirdiler.Dönemin en önemli düzyazı yapıtı,Kitabı Mukaddes'in Kral James Baskısıydı.1611'de yayımlanmakla birlikte,bu yapıt,daha çok Elizabeth döneminde yapılan çalışmaların bir ürünüydü.


Kaynak;AnaBritannica cilt 17 sayfa 195,196 frmsinsi.net için yazılmıştır.