Birey Toplum Ve Eğitim
 

Eğitim bireyin yaşamına özgü bir anlama sahip olduğu gibi toplumsal bir hizmet olarak bireyin dışında topluma. kurumsal yapılara özgü anlamlara da sahiptir. Bireye özgü anlamıyla eğitim bireyin kendini geliştirmesini. bireysel çabayı. kişisel sorumluluğu gerektirmektedir. Eğitimin bireye dönük yönü birçok kişi tarafından ihmal edilse de aslında özellikle içinde bulunduğumuz çağda çok daha fazla öneme sahiptir. İçinde bulunduğumuz çağı hemen herkes bilgi çağı olarak nitelemektedir. Ortaya çıkan bilgi yığını. gelişen bilim ve teknoloji. bilgiye özgü alanları takip edilmez bir şekilde karmaşıklaştırmış. çeşitlendirmiştir. Bu çeşitlilik eğitim faaliyetinin niteliğini. yöntemini. şeklini de büyük oranda değiştirmiştir. Bilginin çeşitliliği eğitimde değişimi getirmiş. eğitimdeki bu değişim bireyin daha fazla sorumluluk almasını. ön plana çıkmasını gerektirmiştir. Bu durum eğitimin bireye dönük yönünün daha fazla önem kazanmasını getirmiştir.

Toplumsal bir hizmet olarak topluma ve kurumsal yapılara özgü anlamıyla eğitim bireyi özne olmaktan nesne olmayı gerektiren bir konuma yerleştirir. Bu durumda sorumluluk bireyden çok bireyin dışındaki kişi. kuruluş. yapı ve sistemler üzerinde odaklanmaktadır.

Eğitimin sahip olduğu bu iki yönlü anlamın ağırlık durumuna bakarak toplumların. ülkelerin gelişmişlik düzeylerine yönelik değerlendirmeler yapılabilir. Bireyin ön plana çıktığı anlamıyla eğitimin geliştiği. güçlendiği toplumlarda insan gücü önemli bir unsur olarak toplumsal gelişmede yer alırken toplumsal hizmet olarak bireyin dışında oluşturulmuş bir sistem anlamında eğitimin geliştirilmeye. anlamlandırılmaya çalışıldığı toplumlarda insan gücü kendisinden beklenen işlevi yeterince yerine getirememektedir.

Toplumsal hayatta en önemli unsur insan olduğu için insanı önceleyen. insanı ön plana çıkaran. insan unsurunu geliştirmeyi hedefleyen yapı ve sistemler dünyada lider konuma yükselmektedir. Geçmişte iletişimin. ulaşımın. insanlar arası etkileşimin sınırlı olduğu dönemlerde ülkeler arası ekonomik. sosyal. siyasal. kültürel. bilimsel. teknolojik farklılıklar kolay kolay kapanamıyordu. Böylesi zamanlarda ortaya çıkan bir yenilik başka toplumlardan farklılık yaratmada oldukça önemli bir paya sahip olabiliyordu. Bu nedenle yer altı. yer üstü zenginlik kaynaklarının varlığı veya yokluğu. azlığı veya çokluğu büyük önem arz edebiliyordu. Ancak bu gün dünya küçük bir köye dönüşmüş durumdadır. Sermaye. insan gücü. bilgi birikimi ülkeler ve insanlar arasında kolaylıkla dolaşabiliyor. Ulaşım imkânları en ücra köşedeki bir ham maddeyi işletme merkezlerine kısa sürede ve fazla bir masraf olmaksızın getirmeyi sağlayabiliyor. Bu durumda ülkenizde olmayan her hangi bir hammaddeye iyi yetişmiş bir insan unsuru sayesinde kolaylıkla ulaşabiliyorsunuz. Bu şartlarda ham madde yerine insan unsuru çok daha büyük öneme sahip oluyor. Artık yer altı ve yer üstü zenginlik kaynakları geçmişteki önemini ikinci plana atmıştır denirse yanlış olmayacaktır. Bu nedenle dünyanın zenginlik kaynakları itibariyle verimli bölgelerinde yer alıyor muyuz. almıyor muyuz düşüncesi yerine insanımızı nasıl yetiştirelim ki dünyanın neresinde ne var arasın. bulsun. işlesin ve ülkemize getirsin düşüncesi üzerinde odaklanmak gerekiyor. Bu ise bireysel çabaya dayalı eğitim anlayışının bireylerde güçlendirilmesini gerektiriyor.

Toplumsal hizmet anlamındaki eğitim sınırlı bir zamanda. sınırlı bir sürede. sınırlı bir alanda ve yaşamın sınırlı bir dönemini kapsadığı için sadece bu anlamdaki eğitimle yetinildiği takdirde dünyadaki mevcut gelişmelere ayak uydurmak imkansız hale gelmektedir.

Bir toplumda. eğitimin hangi anlamının ön planda tutulduğunu belirleyen değişik göstergelerden söz edilebilir. Toplumu oluşturan bireylerin eğitime yüklediği anlam bu yönüyle önemli bir göstergedir. Eğitimi okul. sınıf gibi kurumsal ortamlarda yapılan bir faaliyet olarak görmek. eğitim seviyesinin göstergesi olarak sahip olunan diplomanın derecesine bakılması. okunan kitap sayısı. kütüphane sayısı. kişi başı eğitim harcamalarının miktarı. eğitime dair kararların alınmasına ilgililerin katılımını sağlayan katılım imkanları. aile ortamında okul saatleri dışında. okuldaki dersler dışında eğitime. kişisel gelişime ayrılan zaman. eğitime dair uygulamaların çeşitliliği. tek tipliği. ülkede satılan gazete. dergi sayısı. medyada yapılan yayınların niteliği gibi bir çok unsur bu göstergelerden bazıları olarak sıralanabilir.

Eğitimin bireye bakan yönü güçlendikçe toplumsal hizmet yönü. kurumsal yönü de güçlenecektir. Bireye bakan yön gelişip güçlenmedikçe eğitim bütünsel olarak güçlenmeyecektir.

Eğitimin bireye bakan yönünün güçlenmesi bireylerin eğitimi. kendini geliştirmeyi bir gereklilik olarak algılamaları ile söz konusu olabilir. Birey bu gerekliliğe içten gelen bir motivasyonla ulaşabilir. Eğitim bireyde böylesi bir iç motivasyonu kazandırabilmelidir. Böylesi bir iç motivasyon ise toplumsal. kültürel. tarihi. sosyolojik arka plana sahip bir anlayışa dayanmalıdır.