Meridyen,Paralel Ve Ekvator Özellikleri Coğrafya Dersi Konu Anlatımı Detay İçerik
Paralellerin Özellikleri :
· Ekvator'a paralel uzanırlar · Çapları ve uzunlukları Ekvator'dan kutuplara doğru kısalır. · Ekvator'dan kutuplara doğru sayısız paralel çizilebilir. Ancak değerlendirme kolaylığı bakımından birer derece aralıklarla çizildikleri varsayılır. · Paralellerin 90 tanesi Kuzey Yarım Küre'de, 90 tanesi Güney Yarım Küre'de bulunur. · 60. paraleller Dünya'nın küreselliğinden dolayı Ekvator'un yarısı uzunluğundadır. · Birbirini izleyen 2 paralel arasındaki uzaklık her yerde yaklaşık 111 km'dir. UYARI : Dünya'nın geoid şekli nedeniyle 2 paralel arasındaki uzaklık Ekvator'dan kutuplara doğru artar. Örneğin, Ekvator ile 10 (kuzey-güney) enlemleri arasındaki uzaklık 110.596 m iken, 890-900 (kuzey-güney) enlemleri arasındaki uzaklık 110.700 m'dir. Ancak birbirini izleyen 2 paralel arasındaki uzaklık pratikte 111 km olarak kabul edilmiştir. Özel Paraleller Bazı paralellerin yerleri, güneş ışınlarının yere değme açısına bağlı olarak doğa tarafından belirlenmiştir. Bunlar : Ekvator Dönenceler Kutup Daireleri Kutup Noktaları Ekvatorun Özellikleri · En uzun paraleldir. · Güneşin önünden en hızlı geçen noktaların oluşturduğu paraleldir. · Dünya'nın eksen çevresindeki dönüş hızı Ekvator'da yaklaşık 1670 km/saat'tir. · Güneş ışınlarını 21 Mart ve 23 Eylül'de dik açıyla alır. · Yıl boyunca sıcak olduğundan termik alçak basınç kuşağıdır. · Yükseltici hava hareketleri görüldüğü için bol yağış alır. · Gece ve gündüz süreleri yıl boyunca birbirine eşit ve 12'şer saattir. Dönencelerin Özellikleri · Yerleri, yer ekseninin eğikliğine bağlı olarak belirlenen Dönenceler, 23027' Kuzey ve Güney paralelleridir. · Kuzey Yarım Küre'dekine Yengeç Dönencesi, Güney Yarım Küre'dekine Oğlak dönencesi denir. · Orta kuşak ile Tropikal kuşağı birbirinden ayırırlar. · Güneş ışınlarının düz zeminlere dik geldiği en son noktalardır. · 5. Yengeç Dönencesi 21 Haziran'da, Oğlak Dönencesi 21 Aralık'ta Güneş ışınlarını dik açı ile alır. Kutup Noktalarının Özellikleri · 90. Kuzey ve Güney paralelleridir. · Güneş ışınlarının düz zeminlere en dar açıyla geldiği yerlerdir. · Sürekli soğuk olduğundan kutuplar ve çevresinde yıl boyunca termik yüksek basınç kuşakları oluşur. · Aydınlanma çemberinin 21 mart ve 23 Eylül'de teğet geçtiği yerlerdir. · Bir yıl içinde 6 ay sürekli gündüz, 6 ay sürekli gece yaşanır. · Çizgisel hızın sıfır, yerçekiminin en fazla olduğu yerlerdir. Kutup Dairelerinin Özellikleri · Yerleri, yer ekseninin eğikliğine bağlı olarak belirlenen Kutup Daireleri, 66033' Kuzey ve Güney paralelleridir. · Kutup kuşağı ile Orta kuşağı birbirinden ayırırlar. · Aydınlanma çemberinin yıl içinde yer değiştirdiği ve 21 Haziran ile 21 Aralık'ta teğet geçtiği paralellerdir. · 21 Haziran'da Kuzey Kutup Dairesi'nde, 21 Aralık'ta Güney Kutup Dairesi'nde 24 saat gündüz yaşanır. Meridyenlerin Özellikleri · Bir kutuptan diğerine uzanan meridyenler de paraleller gibi sayısızdır. Ancak pratikte her 1 dereceden bir yay geçtiği varsayılarak, 360 tane oldukları kabul edilmiştir. · Birbirini izleyen 2 meridyen arasındaki uzaklık Ekvator üzerinde 111 km olarak kabul edilmiştir. · Başlangıç meridyeni olarak Londra yakınlarındaki Greenwich kabul edilmiştir. · Bir meridyenin, karşıt (anti) meridyeniyle arasında 180 meridyen fark vardır. UYARI : Meridyen yayları eşit uzunluktadır. Aralarındaki uzaklık Ekvator'dan kutuplara doğru azalır ve tüm meridyenle kutuplarda birleşir. Birbirini izleyen 2 meridyen arasındaki uzaklık; Ekvator üzerinde 111.322 m. (pratikte 111 km olarak kabul edilmiştir, 45. (Kuzey - Güney) paralellerinde 78.850 m, 90. (Kuzey - Güney) paralellerinde ise 0 m'dir. |
Powered by vBulletin®
Copyright ©2000 - 2024, Jelsoft Enterprises Ltd.