çöktürme
 

ÇÖKTÜRME

Çöktürme,kimyada,bir çözelti içindeki herhangi bir maddeyi ,çözücüsünden ayrılarak dipte çökelecek biçimde katı hale dönüştürme.Bunun için,ya çöktürülerek ayrılacak olan madde çözünmez hale getirilir ya da çüzöcünün bileşimi değiştirilerek ,içindeki maddenin çözünürlülüğü azaltılır.Çöktürme ile kristalleştirme arasındaki ayrım,çözünürlüğün azaltılmasına ya katı maddenin yapısının düzenli hale getirilmesine yönelik yöntem farkından kaynaklanır.

Genellikle metal iyonlarını sulu çözeltilerden ayırmak için çöktürme işlemine başvurulur.Gümüş nitrat gibi çözünebilir bir tuzun çözeltisi içinde bulunan gümüş iyonları ,sodyum klorür çözeltisinden sağlanan klorür iyonlarıyla çöktürülür.klorür ve gümüş iyonları suda çözünmez bir bileşik olan gümüş klorürü oluşturmak üzere birleşirler.Benzer biçimde ,baryum iyonları sülfat iyonlarıyla,kalsiyum iyonları da oksalat iyonlarıyla çöktürülür.Belirli iyonları ya da birbirleriyle ilgili iyon gruplarını da oksalat iyonlarıyla çöktürülür.Belirli iyonları ya da birbirleriyle ilgili iyon gruplarını çöktüren ayıraçları sırayla uygulayarak metal iyonları karışımlarının çözümlenmesinde kullanılan şemalar geliştirilmiştir.

Birçok durumda,herhangi bir maddenin ,oldukça katışıksız ve kolayca ayrılabilir yapıda çöktüğü koşulları seçme olanağı vardır.Bu gibi çökeltilerin ayrılması ve ağırlıklarının doğru olarak belirlenmesini sağlayan bir yöntemdir.

Çeşitli bileşenleri içeren bir çözeltiden tek bir maddeyi çöktürmek için yapılan denemelerde,çoğu kez çökelen kristalin içinde,maddenin saflığını ve kimyasal çözümlemenin doğruluğunu azaltan katışkılar da yer alır.Bu istenmeyen katışkılar da yer alır.Bu istenmeyen katışkılar,seyreltik çözeltilerin kullanılmasıyla ve çöktürme ayıraçlarının kullanılmasıyla ve çöktürme ayıraçlarının yavaş yavaş eklenmesiyle önlenebilir.Etkili bir teknik olan homojen çöktürmede,çöktürücü ayıraç,çözelti içinde bireşim yoluyla oluşturulur.Bunun zor olduğu durumlarda,saf olmayan çökeltiyi ayırmak için yeniden çözündürme gerekir.Katışkılar çözeltiden ayrılır ve yeniden çöktürme işlemi uygulanır.

Kaynak; AnaBritannica cilt 9 sayfa 205 frmsinsi.net için yazılmıştır.