Elmalı, Kadışehri Lisan
 

LÄ°SAN
türkçe anadil olup başka lisan bilen görülmemiştir şivesi ahıska ağzı dır yörede kullanılmayan bazı kelimeleri vardır "dığa" -"yekdi" gibi tanımlara baktım internetten gürcüce falan "çocuk" demek bizdede yaramazlık eden çocuğa deniyor behcet dayı sık kullanırdı..."cırbağa"küçük lakin yaman kimse-" mazannı"ortalığı karıştıran yerinde duramaya-"gamo" kendini beğenmiş...gibi leri erzurum kafkasya tarafı cümlelelri"tırakoş"muhtemelen pontustan rumca olup üçüçcü demek olup(triakos)batı dillerinde ingilizcede de zaten tri üç demek bu uzun ismail ve ahı yusuftan sonra ailenin üçüncü çocuğu olan küçükağa(mustafa)dayının lakabı idi...
Özgün cümle ler
En komik cumle TISTIMBIL cumlesi olup karnı iyice doymus demektir.Tavatir = aşırı iyi..(arapça Tevatür..abartılı söylenti)Gavrik=Kavisli,c harfi biçiminde olan...Ä°lıhdım kimi= balık istifi gibi ,aynı cins ÅŸeylerin bol miktarda birarada olması...kavlanma = Büyüklenme (hükümdar sülalesi olan kayı lardan görünmeye çabalama)...Devamsuz=saygısız...Aba=Anne...Abal iii =Anneciiim...Aban gurban olsuuun=Seni çok seviyorum yavrucuÄŸum...Tavsur=FotoÄŸraf(arapca Tasvir)...Nenculağız=nekadar az....onculağız=okadar az.....Oncağız=azıcık......Ecük=Az.....Naalem et=ne kadar....Tille=Baston....Cala=mısır kapcuÄŸu..Hıncı hamur=sertbirÅŸeyi kalmamış...Harmutlama=soÄŸuk suylan ılıştırma....Koçokollo=Yaltaklanma...Musdurla nma=t enezül etmememe,büyüklenme....Sitil=Küçük helki...Çalkama=Ayran..Çimecah=Banyo..Kağıtbez i=Pa tiska..Seklem=8Tenekeye kadar hububat alan çuval(Orta boy)...Durik=Birkaç avuç tane alabilen torba..Döş=Göğüs....Dal=sırt..Gıç=Ayak..Ta ÄŸar=Büyü k su küpü..Ambardami=Kiler...Tekir=Teker..Tuluh=deri sıvı kabı..Küsgü=Manivela...Pinnik=Kümes...Pingel=F ollu k...Tar=Tünek..Kenkül=Alına sarkan saç...Cerek= kol kalınlığında uzun aÄŸaç...Haflenme=şüpheye düşme(Havf-Arapca Ä°ncitme korkusu)....Åžitendirme=Aklına solma...Cazı =ortalığı karıştıran huysuz kocakarı...neceddin=neyaptın...nedecen=neyapacan .. .Terpenmek= harekete geçmek...Tap=Kuvvet...Fer=Enerji...Mecal=Ä°ÅŸ yapabilme gücü...Kunkul= omuz...Kafdar=günahkar ...UÄŸuz=UyuÅŸuk....Cendek=Ä°skelet...Öjbe=Ä°nat. ...Åže rÄŸada=Yaramaz çocuk...Hudiklenme=Huylanma...Gıkırcım soÄŸuktan azaların duyarsızlaÅŸması...Katalama= kovalama...Dolukma=AÄŸlayacak gibi olma..Tumulma=İçinde kaybolma...Eyce=Ä°yi..Medük=çayır patatesi...Pekleme=Temizleme(Pak lama)Ciliko soÄŸan=yenmesi iyi bir cins soÄŸan.....Gıci=Sevimli kız çocuÄŸu..Hacil olmak= mahcup olmak...Gıllanma=Yuvarlanma....Cısgal= Parmaklıklı kapı......Gıjgırmış=Haddinden fazla ekÅŸimiÅŸ...Heleoti=Bıldırcın...gavut=Un kavurması....Cil=Sulak alanlarda yetiÅŸen lifli bitki...Çılgısuz=utanmaz..Arap davÅŸani=Sincap...Kenç=süt deÄŸiÅŸimi(ingilizce çenc,fransızca ÅŸanj*ÅŸanjman=hız deÄŸiÅŸtirici)....cepci=Postacı (celp*yerine ulaÅŸtırma,arapça)...Elöpen=Kertenkele...Gonur= Sarı msı(n.harfi.sağır.n)..Çapar=Bozumsu...Ä°pdi=Ä° lk...F ırfılik=Pervane...Adamakıllı=Fevkalade...Pahı l=Çek ememezlik(Arapça-Buhl)...GoÅŸik=Lokma...Ä°girmi=Yirmi...Çise=ÇiÄŸ ...Ci nni=Deli...Hınik=Ses teli problemli...TeÅŸi=Ä°p büküme aracı...Zibil=Çöp...Bayah=Demin...Soku=Bulgur dövme dibeÄŸi...Seten=Bulgur dövme tekerleÄŸi...Vala=Gelin yüz örtüsü...Kofik=Gelin başı halkası...Cılga=Patike...AlÄŸun=Su tüneli..AÅŸuh=Davar eklem kemiÄŸi...Åžal=Pantolon...Borani=Åžeker pancarı yemeÄŸi..Taslama=Kabak temeÄŸi...Haşıl=Çanak sos lu yemekler...Hapek=sürgülü kapak...ZaÄŸar=Küçük köpek... Pangulot=Kağıt para(Bank not..fransızca)...Yalloz=Haber taşıyan...Yalak=Tavukların su kabı...Yalak(mecazi)=Yaltaklanan...Yaver=Haksızl ığ ı destekleyen...Ä°rgalanma=Sallanma..Mengüç=Sevims iz. ..Zabun=Zayıf...Gamga=Küçük Kazık..Mıh=Çivi...Ecene=El keskisi...DaÅŸlama=GüreÅŸ te bir oyun......Dalap=Sığır çifleÅŸme belirtisi...Coruh=Kuru diri insan...Cenik=Kavgadan yılmayan...Tavli=Etli...Gıtmir=Cimri...Nıhız=C imri (BaÅŸka tanımı)...Badal=Merdiven ayaklığı,basamak(Pedal)...Cici=HoÅŸagiden oyuncak...Davarcuh=Deri çıkın...Garagura basdi=AteÅŸli hastalık hayal görmesi...Al basdi=Lohusa hayal görmesi8Vücudun zayıf düşmesinden dolayı)...Cadi=Mısır ekmeÄŸi..Ecinni=Psikolojik sorunlu...Kıtirik ekmek=çıtır ekmek.....Hış=Köpek tasması...Tor=Balık ağı..Çipil=Çalı çırpı...Cılıp=Ä°nce esnek çubuk...Sabunkırtigi=kullanılıp küçülmüş sabun...Parpazlanma=Sendeleme...OcakkaÅŸi=Ocak üstü raf...Şüşelambası=camdan gaz lambası...GoÅŸat=Tavan...Eymece=Vücudun eklam yari...Cavramak=Gayret etmek...Gavut=Un kavurması...Bangir=Zengin...Bögür=Göğüsün yan tarafı...Göggeçemen=YeÅŸil kertenkele...Cice=akraba hanımı....Gelinbacı=Yenge...EgiÅŸ=hamur kazıyıcısı...Gırggal=Pratik inek baÄŸlama aracı...Petni=Yemlik...Evlek=öküzlerin bir kere eylenip dinlenene kadar sürülen ortalama tarla alanı...gavar=Tarla içi kanal...Südük=ÇiÅŸ...Kirpikli sahan=kenarı desenli tabak...Lengeri=derin tepsi...Gaftan=Entari...Lal=KonuÅŸma özürlü(Ahraz)...Külek=AÄŸaç Kap...Kerti=Bayat...Kesgenme=Kesici aletle vurmaya kalkışma...Kılıçlama=Çaprazına konumlu...Gön=BüyükbaÅŸ derisi...Sazah=Ayaz rüzgarı...Kezbi=Yaprak biti...Kösni=Köstebek...Şüjük=Süt ürünleri atık suyu..Gomba=Takla...Haze=Tamıtamına(arapça"Haza a") ...Bilor=Mercek(Arapça.Billur,ÅŸeffaf)...Dacuh=HÄ ±lk at garibesi...Dasdar=Ela dokuması sofra bezi(Yün)...Cecim=El dokuması başörtüsü(Yün)...Kumpe=Boynu kısa,kafası omuzlarna bitiÅŸik gibi olan.... Teknolojik cümleler Bükme =Direksiyon...Tütünnuh=Eksoz...ÅžiÅŸirik=Balon.. .Cin arabasi=Bisiklet...70 li yıllarda radyoda ajanstan duyduÄŸu zaman bir kadın kocasına "direksiyon deduÄŸu nedüüür diye sornca kocasıda "bükme" diye cevaplayınca anam bükme deseye ey diye sitem ediyordu. sonra kitle iletiÅŸim araçları yaygınlaşınca resmi türkçe yerel cümleleri unutturdu Yarel teknolojiKüci=Hasır dokuma tezgahı çubuÄŸu...Kirkit=Dokuma yı sıklama aracı... Sabunnuh=boynuzdan yapılmış mazı yaÄŸlama kabı...Mazı=KaÄŸnı tekerlek dingili...Karaçöy=kaÄŸnı okuna kurulan yükleme aracı...Nat=Tırpan sapı..CaÄŸ=kaÄŸnı yan destek aÄŸacı....Gop=kaÄŸnı on ve arka tahtası..Ok=KaÄŸnı ÅŸasi si....Boyunduruk=KoÅŸum hayvanlarını kaÄŸnıya ya da saba a baÄŸlaran aÄŸaç...Çitdemüri=Karasaban kazıcı ucu....Kılç=Karasaban dikey kazığı...Maluh= karasaban pimi...Muylu=KaÄŸnı tekeri pimi.....Gabdo= Saman sürükleme düzeneÄŸi..Tapan=Tarla düzeltme aracı...Kotan=Pulluk... Tarımsal cümlelerÇit=Karasaban.. Dıhız=Tava gelmemiÅŸ...Malama=kaba saman...Tığ=saman tane yığını...Tec=samandan arınmışhububat yığını...Havzal=hububattaki ot tohumları...Hagos=Kotan ya da sabanın son izi...Çit=Karasaban...Kolik öküz= boynuzları gösteriÅŸsiz öküz...Çıtak öküz=Boynuzları gösteriÅŸli öküz..CamuÅŸ=Manda...Balak=bebek manda...Godik=biraz büyümüş manda....Tosga=büyümüş manda...Comba=genç manda...Eramük=YaÅŸlı manda(diÅŸi)...Kartal=yaÅŸlı manda(erkek)..ÇoroÅŸ= birden fazla çift koÅŸum hayvanını tarım aracına koÅŸmak(süper güçlü kaÄŸnı)...ZoÄŸ=BiçilmiÅŸ ekin demeti...Düge=Büyük dana...yaÅŸar dana= büyük dana(erkek) Sesli deÄŸiÅŸimli cümleler Söbe=Soba...Söyteri=Soytarı....Teref=Taraf...De mür =Demir...EÅŸg=AÅŸk...Delmük=Demlik...Köynek=Göm lek.. .Keküç=Çekiç...Meymun=Maymun...Comart=Cömert. ..Tut =Dut...Kefaze=Kepaze...Köynek=Gömlek...Keküç=à ‡ekiç ...Degirman=DeÄŸirmen...Ä°liyoli=Uluyol...Böön=B ugün .... Büyük sesli uyumlu cümleler Terazi=Terezi.Åžakir=Åžekir...Taze=Teze....Muhamme t= Mehmet...Åžerafettin=Åžerefettin...Yaani=Yani...Mà ¼ca adele=Mucedele..Bu Tarz bizim genetik gıtlak yapımızı ve karekterimizi belli eden esas tır çünkü bize düzeltip kısaltın diyen yok niye böyle yapıyoruz demekki tabiatımız böyle
Deyimler
Yateruh aşşağı=.rahat geçiniyoruz demek... Tilkiler pahır sıçer=.hava çok soğuk ,kuru ayaz... Karali gögli yakacam=.öyle göveceğimki vücudunda morartılar ve çürükler oluşacak... Hanedar adam=.yemek ikram etme erdemine sahip insan... Mendilsüz oyner= Söz dinlemiyor,istediğini elde etmek için hücum ediyor.... Taaaooooo= iyi ama iş işten geçti anlamına .... Gelürsem deli ineen danasını çığnaduukimi cığnarım=Gelirsem fena döğerim Ergişilerin yanına beni bağırtma ula= Namehrem erkeklerin yanında bağırtma (suçumuzdan dolayı annemiz yakalamaya çalışırken ) Geçi dağda kıl çuvalda= Ortada verilşiş söz ya da ödenmiş para yok...(Proje aşamasında).......Boz daş beni BANGİR etdi=Değirmen beni okadar zengin etti ki holdink gibi oldum(beyazımsı taş un öğüte öğüte)....."Yongayla kaşınmak"parasızlık çekmek demektir....Yüregim böyüdi= uyku öncesi dalgınlaşmak....Desinner hışonun hançarı var=gösteriş için iş yapma.....Sizleri görünce kakat olerim=sizlerin başarılarını görrdükçe sevinç ve gururumdan uçuyorum.....Gort yaldurer=Zor işler yaptırıyor(Gort.Cil dediğmiz zor yalunan bitkinin diğer adı)...Gün verer işşıh vermer=Baskı uyguluyor..Zırzayı zorler=Kendisine kapalı olanı istemekte ısrar ediyor...Medder düşdüm=gücüm tükendi..Cigerli=Duygusal..Siçandan doğan davarcuh keser=Genetik kod una göre davranır...Harmana giren porsuh dirgene dayanur=Süreç içinde açığa çıkar...Ayahlari şal toher=Telaşlı,Ayakları dolaşıyor....Bene turap turap oleller=Bana alçakgönüllü davranıyorlar(Turab,Arapça ,toprak)...dabanıma gav yaktı=isteğini benden almak için acele ettirdi.

Kaynak : Wikipedia

Cevap : Elmalı, Kadışehri Lisan
 

Gıkırcım: Telli çalgı , keman