ForumSinsi - 2006 Yılından Beri
Toplam 6 sayfada 3 12 3 45 Son »
Bu konuda sayfa başına 40 mesaj göster.

ForumSinsi - 2006 Yılından Beri (http://forumsinsi.com/index.php)
-   ForumSinsi Ansiklopedisi (http://forumsinsi.com/forumdisplay.php?f=476)
-   -   T.C Kronoloji (http://forumsinsi.com/showthread.php?t=71180)

Verus_TR 04-21-2009 11:05 PM
Cevap : T.C Kronoloji
 
Çok güzel ve yararlı bir paylaşım. Teşekkürler...

KRDNZ 04-21-2009 11:06 PM
1953
 
1953

5 OCAK - Bayar, bir Hollanda şirketi ile İş Bankasi'nın beraberce İstanbul-Bakırköy'de kurdukları yemeklik yağ fabrikasını hizmete açtı.
20 OCAK - General Eisenhowver, Amerika Birleşik Devletleri Başkanlığı'na seçildi.
21 OCAK - Petrollerimizin işletilmesiyle ilgili olarak ilk anlaşma bir Amerikan firmasıyla yapıldı.
22 OCAK - Türkiye Milliyetçiler Derneği kapatıldı.
29 OCAK - Tanınmış ney üstadı, hiciv şairlerinden Neyzen Tevfik Kolaylı (Doğ: 1879) öldü.
31 OCAK - Türk Tabibleri Birliği Kanunu yürürlüğe girdi.
5 şubat - Kurtuluş Savaşı komutanlarından Albay Halit Akmansu (Doğ: 1884) öldü.
14 ŞUBAT - Yeni Balkan Antlaşması Ankara'da imzalandı.
16 şubat - İnönü; bütçe tenkidim bizzat yaptı. Başbakan Menderes tarafından da alkışlandı
28 şubat - Türkiye, Yunanistan ve Yugoslavya arasında üçlü dostluk antlaşması Ankara'da imzalandı.
1 MART - Çumra Sulu Ziraat Deneme İstasyonu açıldı.
18 MART - Balıkesir, Gönen, Çan ve Yenice bölgelerinde deprem.
21 MART - Eski Alman Elçiliği binası sahiplerine teslim edildi.
24 MART - Türkiye ve Ortadoğu Amme îdaresi Enstitüsü kuruldu.
4 NİSAN - Türk Deniz Kuvvetleri'ne bağlı 'Dumlupınar Denizaltısı', NATO manevralanndan dönerken Çanakkale Boğazı'nda 'Nabo-land' adü İsveç gemisiyle çarpışarak battı. Bütün çabalara rağmen geminin battığı yerin derin ve boğaz sulannın da sert ve akıntılı olmasından dolayı kurtarma çanı takılamadı ve 88 denizcimiz şehit oldu.
6 NİSAN - Menderes Kabinesinde değişmeler.
24 NİSAN - Nato Konseyi, Balkan Paktı'nı onayladı.
2 MAYIS - İzmir ve dolaylannda şiddetli deprem.
5 MAYIS - Millî Korunma Kanunu yürürlükten kaldınîdı.
11 MAYIS - Karayolları Trafik Kanunu kabul edildi.
12 MAYIS - Celal Bayar, Sarıyer Baraji'nın çevirme tünelim açtı.
13 MAYIS - Turizm Endüstrisin! Teşvik Kanunu kabul edildi.
18 MAYIS - Meclisi, 'Balkan Paktı'nı oy birliğiyle onayladı.
26 MAYIS - Ankara'da Türk-Amerikan görüşmelerine. Dışişleri Bakam Poster Dulles de katıldı.
28 MAYIS - Kore'de 28/29 Mayıs savaşlarmda Türk tugayından 155 şehit verildi.
29 MAYIS - Türk Ekspres Bank hizmete girdi.
30 MAYIS - Başbakan A. Menderes; Kraliçe Elizabeth'in Taç Giyme töreninde bulunmak üzere Londra'ya gitti.
4 HAZİRAN - Türkiye-Hindistan Ticaret Antlaşması imzalandı.
9 HAZİRAN - CHP malları için DP Grubunda tartışmalar.
10 HAZİRAN - Sovyet Rusya nota vererek;'... İki memleket ilişkilerindeki gerginliği hafifletmek teklifinde' bulundu.
16 HAZİRAN - Yunan Başbakanı Mareşal Papagos ile Dışişleri Bakanı Stefanopulos Ankara'ya geldiler.
18 HAZİRAN - Edirne ve dolaylannda büyük deprem.
19 HAZİRAN - Eskişehir yeni gar binası temeli atıldı.
22 HAZİRAN - X. CHP Kurultayı toplandı. Kasım Gülek yemden genel sekreter seçildi.
24 HAZİRAN - Bakanlıklar arası Prodükdivite Merkezi kuruldu.
29 HAZİRAN - Türkiye-Pakistan Kültür Antlaşması imzalandı.
2 TEMMUZ - Sovyetler, Türkiye'ye şifahî nota verdi.
3 TEMMUZ - Amortisman ve Kredi Sandığı Kanunu (6115) kabul edildi.
8 TEMMUZ - Adlî Tıp Müessesesi kurulması hakkındaki kanun kabul edildi.
9 TEMMUZ - İçişlerinde (4) ilçenin kurulması (Banaz, Ulubey, Karahanlı, Sivaslı) kanunlaştı.
9 TEMMUZ - Uşak ilinin kuruluş kanunu kabul edildi.
13 TEMMUZ - PTT İşletmesi Genel Müdürlüğü Kanunu kabul edüdi.
15 TEMMUZ - Kargı ilçesi, Kastamonu ilinden ahnarak Çorum iline
bağlandı. 17 TEMMUZ - Seyhan Barajı ihale edildi.
21 TEMMUZ - Profesörlerin politika üe uğraşmalarım yasaklayan ka-nun kabul edildi.
22 TEMMUZ - Sovyetler, Türkiye'ye sözlü ikinci nota verdi.
22 TEMMUZ - T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Kanunu kabul edüdi.
24 TEMMUZ - Vicdan ve Toplanma Hürriyetinin Korunması hakkında-ki (6187 sayılı) kanun kabul edildi.
25 TEMMUZ - Bayar; Avrupa'yı Asya'ya bağlayacak asma köprünün yapılmasının zaruri olduğunu, bunun için teşebbüslere girişildiği söyledi...
31 TEMMUZ - Samsun Limanı 70 milyona ihale edildi.
1 AĞUSTOS - Yeşilköy Terminali hizmete açıldı.
1 AĞUSTOS - Sovyetler, dost filoların İstanbul'a yaptıkları ziyaretlerle ilgili olarak yeni bir nota verdi.
9 AĞUSTOS - İsparta Hava Limanı hizmete açıldı.
15 AĞUSTOS - Türkiye-Mısır Ticaret Antlaşması imzalandı.
16 AĞUSTOS - İzmir'de Panayakapu'da Meryem'in son olarak yaşadı-ğı 'Hacı evi' onarılarak törenle hizmete açıldı.
24 ağustos - Amerika Cumhurbaşkanı Eisenhower'in Türkiye'ye dair sözleri: 'Kore'deki diğer Birleşmiş Milletler askerinin yarımda Türk Tugayı'nm elde ettiği başarılar, Türkiye'nin fevkalade savaş kabiliye-tim ve hür dünyanın yarımda daima yer almak azminde olduğunu ispat etmiştir.'
30 AĞUSTOS - Hava Harp Okulu'na Sancak verildi.
5 EYLÜL - Kayseri otomatik telefon santralı hizmete açıldı.
6 EYLÜL - Balıkesir İplik Dokuma Fabrikasının temeli atıldı.
6 EYLÜL - Balıkesir Gaziosmanpaşa Göçmen Mahallesi hizmete açıldı.
9 EYLÜL - Dışişleri Bakanı; İstanbul'da yayınlanan Hürriyet Gazetesi'nde kendisinin ve Bakanlığının manevî şahsiyetine hakarette bulunulduğunu ileri sürerek dava açta.
12 EYLÜL - Ağn Hava Limanı hizmete açıldı.
13 EYLÜL - Bayar; Amasya ve Konya şeker Fabrikalanrun temelim attı.
16 EYLÜL - Pendik içme suyu tesisleri açıldı.
19 EYLÜL - Çanakkale Hava Limanı hizmete girdi.
22 EYLÜL - Gazeteci ve eski Dışişleri Bakanlanndan Necmettin Sadak (Doğ: 1890) öldü.
22 EYLÜL - Beypazan'nda büyük yangın oldu.
30 EYLÜL - Fransız Başbakanı Bidaut Ankara'ya geldi.
11 EKİM - Bayar, Adapazarı Seker Fabrikasi'nı hizmete açtı. 'Memleke-tin her tarannda milletin eli ve emeği ile kurulacak sınaî tesisler halkı mesut ve müreffeh kılacaktır.'
19 EKİM -167 komünistin yargılanmasına başlandı.
25 EKİM - Seyhan Baraji'nın temeli atıldı.
26 EKİM - Gaziantep-Narb Demiryolu hattı hizmete açıldı.
26 EKİM - Adana santralı hizmete açıldı.
2 KASIM- Bursa Göçmen Evleri sahiplerine dağıtıldı.
2 KASIM - Bayar; Ankara Çimento Fabrikasi'nm temelini attı.
4 KASIM - Atatürk'ün geçici kabri, Anıtkabir'e taşınmak üzere açıldı.
6 KASIM - Aydın Verem Hastanesi hizmete açıldı.
6 KASIM - Bafra içme suyu hizmete açıldı.
10 KASIM - ATATÜRK'ün 15. Ölüm Yıldönümü. Ata'nın Aziz naşı Etnografya Müzesindeki muvakkat kabrinden ahnarak Amtkabir'deki ebedî istirahatgahına defnedildi.
(Anıtkabir; Ankara'da Rasat Tepe'de yapılmıştı. 29 yabancı 20 yerli projenin katıldığı proje yanşmasını, bir kısım değişiklikler yapılması şartiyle 'Prof. Emin Onat ve Doçent Orhan Arda' projesi kazanmıştır. Temel 9 Ekim 1944'te atılmıştır. Anıt'a dikilecek 35 m. tek parça çelik bayrak direğini Amerika'ya yerleşmiş Nazmi Cemal adlı bir Türk göndermiştir. AnıtKabir'in her türlü hizmeti, 9 Temmuz 1956 tarihinden sonra Müzeler Genel Müdürlüğüne verilmiştir.) 12 KASIM - İtalya Başbakanı Giuseppe Pella, Ankara'ya geldi.
17 KASIM - Uşak il genel seçimlerim CHP kazandı.
27 KASIM - İçişlerinde 2 ilçe, (Çamlıdere, Horasan) kanunlaştı.
27 KASIM - Fındıklı İlçesi Çoruh'tan alınarak Rize'ye (No. 6190) bağlan-dı.
1 ARALIK - Amme İdaresi Enstitüsü öğrenme başladı.
8 ARALIK - Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü kuruldu.
9 ARALIK - CHP'nin mallamun hazineye devredilmesiyle ilgili kanun Meclise geldi.
10 ARALIK - CHP'nin bildirişi: '...CHP kendisin! bir mal ve mülk da smda karşısında değil, bir rejim davası karşısmda görmektedir, î» ruz kaldığımız bu muameleyi seçim mücadelesinin meşru olma} bir tertibi saydığımız yüksek sesle bildiririz.'
11 ARALIK - Karikatürist, romancı, piyes yazan, gazeteci ve en s Hürriyet Gazeteşi kurucusu Sedat Simavi (Doğ: 1896), İstanbul' Kanlıca'daki evinde öldü.
14 ARALIK - CHP'nin haksız iktisaplannın hazineye devri hakkadi tasansı kanunlaştı. İnönü'nün konuşmasından sonra:'... Suçlular bi telaşınız nedir?... Işıktan mı korkuyor sunuz?... Arkadaşlar, Ti geleneklerinde fikir sahibi bir kişi 400 kişiye karşı fikrini söyler. Ti adetinde 400 babayiğit bir kişiye hücum etmez...' Halk Partililer M lis salonunu terk ettiler. Taşan; 346 oyun 341'i ile kanunlaştı.
19 ARALIK - CHP'nin yeni genel merkezi Ankara'da törenle açıldı.
29 ARALIK - Bursa çarşısmda yapımı biten 900 dükkan törenle sahip rine dağıtıldı.
21 ARALIK - Abana ilçesi kaldınîdı. Bozkurt ilçesi kuruldu.
27 ARALIK - Eski Başbakanlardan şükrü Saraçoğlu (Doğ: 1887) öldı

KRDNZ 04-21-2009 11:06 PM
1954
 
1954

4 OCAK - Kahire Hükümeti, Türkiye Büyük Elçisi Fuat Hulusi Tugay memleketi terk etmesi için 24 saat izin verdi. Cumhurbaşkanı Celal Bayar Kayseri'de Türkiye'nin ilk İşçi Bankasını açtı.
6 OCAK - Mısır Hükümeti'ne protesto notası verildi.
15 OCAK - Türkiye Vakıflar Bankası kuruldu.
17 OCAK - Yazar ve öğretmen İsmail Habib Sevik (Doğ: 1892) öldü.
17 OCAK - Bayar, ABD Başkanı Eisenhower'in davetlisi olarak Amerika'ya gitti. ,
18 OCAK - Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu kabul edildi.
25 OCAK - 3. Olağanüstü CHP Kurultayı toplandı.
27 OCAK - Köy Enstitüleri kaldınîdı. (No. 6234)
27 OCAK - Millet Partisi kapandı.
28 OCAK - Başkan Eisenhowver'in konuşması: '... Dünyanın en çetin müdafilerinden biri olan Türk Milleti'ni selamlıyoruz... Türkiye'l tek bir kuşakta meydana gelen gelişmesi, zamanımızın harikalaı dan biridir.' (Bu konuşma, Türkiye Devlet Başkanı Bayatın Ameli gezişi dolayısıyla yapılmıştır.)
29 OCAK - Celal Bayar Amerikan Kongresinde konuştu.
4 şubat - Türk Mühendis ve Mimarlar Odaları Kanunu yürürlüğe gir-di.
4 şubat - Köy Enstitüleriyle, ilköğretmen okullarmın birleştirilmesi hakkındaki (6234 sayılı) kanun yürürlüğe girdi. Bu suretle enstitüler öğretmen okulu haline geldi.
14 şubat - Bayar; Amerika'da Dallas şehrinde basın toplannsı yapa.
17 şubat - Seçim kanunu değişikliği Meclis'te kabul edildi.
28 şubat - Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü kuruldu.
8 ŞUBAT -1954 yılı bütçesi; 55 aleyhte ve 339 lehte oyla kabul edildi.
7 MART - Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Kanunu kabul edildi.
9 MART - Türk Veteriner Hekimler Birliği kanunu kabul edildi.
10 MART - Bayar, Amerika'dan döndü.
12 MART - IX. TBMM son defa iki celselik toplanh yaptı. Seçimlerin ye-nilenmesi oy birliğiyle kabul edilerek dağıldı.
16 MART - Petrol Dairesi Kanunu kabul edildi.
17 MART - Başvekalet Teşkilat Kanunu kabul edildi.
18 MART - Federal Almanya Devlet Başkanı Dr. Adenauer Ankara'ya geldi.
31 MART - Türkiye Demir ve Çelik Fabrikalarmın haddehane, çelikha-ne ek binalannm temeli atıldı.
2 NİSAN - Türkiye-Pakistan Dostluk Pakti Karaşi'de imzalandı.
4 NİSAN - Mersin Limanı ihale edildi.
4 NİSAN - Samsun liman inşaatı, Bayar'm bir konuşmasıyla başladı.
7 NİSAN - Remzi Oğuz Ank (Doğ: 1899) öldü.
13 NİSAN - İnönü, İstanbul'da konuştu:'... Çok iyi idare edilen bir em-niyet içinde muhalefet görevimize devam ediyoruz. Bizi bir uğradı-ğımız yere bir daha uğratmıyorlar...'
15 NİSAN - Yugoslav Devlet Başkanı Mareşal Tito, Türkiye'ye geldi
17 NİSAN - Çanakkale Abidesi'nin temeli atıldı.
18 NİSAN - Haydarpaşa ve Salıpazan limanları temeli atıldı.
18 NİSAN - Muhalefet Lideri İnönü; Mersin'de müfrit DP'liler yüzün-den konuşamadı.
19 NİSAN - Bayar; Susurluk Seker Fabrikasının temelim attı.
20 NİSAN - Bayar; Bursa'da Merinos Fabrikası ek inşaatı açılış törenm-de bulundu.
21 NİSAN - Bayar; İzmit'te 3. kağıt Fabrikasını işletmeye açtı.
21 NİSAN - Bayar, Adapazarı'nda konuştu:'... Bundan sonra Adapaza-n'na değil, Sakarya Vilayeti'nin merkezine geleceğim.'
22 NÎSAN - Bayar, Bolu'da:'... Biz Kore'ye asker gönderdik. Bunun an-lamım anlamak istemeyenlerin sizlere neler söylediklerim biliyoruz. Siz de bunu hatırlarsınız, artık hakikat belli olmuştur. Bu isabetli ka-rar memleketimize büyük iyilikler temin etmiş/ aynı zamanda, Türk kahramanları, emsalsiz evlatlanmız silahlarıyla ne şekilde dövüştük-lerim bütün dünyaya göstermiş bulunmaktadır.'
24 NİSAN - İskenderun Sun'i Gübre Fabrikası temeli atıldı.
25 NİSAN - Bayar; Mersin Limanmın temelim attı.
26 NİSAN - Burdur Seker Fabrikasını temeli atıldı.
2 MAYIS - Genel Seçim:
(DP: 404, CHP: 30, CMP: 5, Bağımsız: 7)
7 MAYIS - Türkiye-Pakistan Antlaşmasıyla ilgili Sovyet notasına ( verildi.
11 MAYIS - Sait Faik Abasıyanık (Doğ: 1906) öldü.
12 MAYIS - CHP'nin eski il binası Talebe Federasyonu'na teslim edildi
14 MAYIS - TBMM, en yaşlı üye Gen. Ali Fuat Cebesoy (İstanbul) baş-i kanlığında X. Dönem çahşmalanna başladı. İstanbul Milletvekili Celal Bayar, 486 oyla yeniden Cumhurbaşkanlığına seçildi. Menderes, Kabineyi kurmakla görevlendirildi.
17 MAYIS - Menderes Kabinesi:
Başbakan: Adnan Menderes (İstanbul)
Fatin Rüştü Zorlu (Çanakkale) Dr. Mükerrem Sarol (İstanbul) Osman Şevki Çiçekdağ (Ankara)
Devlet Bakam Devlet Bakam Adliye Bakam M.Savunma Bakam İçişleri Bakam Dışişleri Bakam Maliye Bakam M.Eğitim Bakam Bayındırlık Bakam Ek. ve Tic. Bakam Sağlık Bakanı Gümrük ve in. Be Tanm Bakanı Ulaştırma Bakan Çalışma Bakanı İşletmeler Bakam
: Etem Menderes (Aydın) Namık Gedik (Aydm) Prof. Fuat Köprülü (İstanbul) Hasan Polatkan (Eskişehir) Celal Yardımcı Kemal Zeytinoğlu Sıtkı Yırcalı (Balıkesir) Dr. Behçet Uz (İstanbul) Bakanı : Emin Kalafat (Çanakkale) Nedim Ökmen (Maraş) Muammer Çavuşoğlu (İzmit) Hayrettin Erkmen (Giresun) Fethi Çelikbaş (Burdur)
Menderes Kabinesi, 27 red oyuna karşılık, 491 oyla güven aldı.
30 MAYIS - Kırşehir ilini ilçe yapan (6429 sayıh) kanun kabul edildi.
31 MAYIS - Başbakan A. Menderes, Amerika'ya davet edildi.
l HAZİRAN - İçişlerinde 31 ilçenin kurulması (Taşlıçay, Göynücek, Yığ-hca, Arhavi, Havsa, Ağm, Çayırlı, Narman, Gelendost, Çatal Zeytin, Yahyah, Kozaklı, Gerger, Selendi, Akkuş, Pozantı, Durağın, Tonya, Halfeti, Şefaatli, Şişli, Savaştepe, Hazro, Çat, Erdemli, Karşıyaka, Çe-likhan. Erguvan, Ula, Kulu, Almus) kanunlaştı.
11 HAZİRAN - Meclis, Türk-Pakistan Antlaşmasi'nı onayladı.
14 HAZİRAN - Sakarya ve Adıyaman illeri kuruldu.
23 HAZİRAN - Kurtuluş Savaşı komutanlarından Orgeneral Salih Omurtak (Doğ: 1889) öldü.
23 HAZİRAN - Türkiye-Amerika Vergi Muafiyetleri Antlaşması imza-landı.
20 TEMMUZ - Nevşehir ili kuruldu.
21 AĞUSTOS - Liseler tekrar 11 smifa indirildi.
22 AĞUSTOS - Çorum Çimento Fabrikasi'nın temeli atıldı.
23 AĞUSTOS - Ürdün Meliki Hüseyin bin Tallal Türkiye'ye geldi.
28 AĞUSTOS - Bayar; Savarona Yatı ile Yugoslavya'ya gitti.
6 EYLÜL - Meriç Nehri üzerinde yeni köprünün yapılmasına başlandı.
16 EYLÜL - Afyon Çimento Fabrikasi'nın temeli atıldı.
17 EYLÜL - Tunçbilek Termik Santralı'nın temeli atıldı.
18 EYLÜL - Eskişehir Çimento Fabrikasi'nın temeli atıldı.
19 EYLÜL - Konya Seker Fabrikasi'nın temeli atıldı.
20 EYLÜL - Ayrancı Baraji'nın temeli atıldı.
21 EYLÜL - Amasya Şeker Fabrikası hizmete açıldı.
23 EYLÜL - Hüseyin Cahit Yalçın 26 ay hapse mahkum oldu.
26 EYLÜL - Gökpınar Santralı hizmete açıldı.
26 EYLÜL - Denizli Elektrik Santralı hizmete açıldı.
l EKİM - Başbakan A. Menderes resmî ziyarette bulunmak üzere Batı Almanya'ya gitti.
3 EKİM - Darende Hidroelektrik Santralı hizmete açıldı.
8 EKİM - Giresun Limam'nın temeli atıldı.
9 EKİM - Irak Başbakanı Nuri Sait Paşa İstanbul'a geldi.
7 KASIM - Muhtar ve İhtiyar Heyeti seçünleriiü DP kazandı.
13 KASIM - CHP Meclisi, basın hürriyeti, hakim teminatı, muhtar seçimleri, hayat pahalılığı ve ekonomik zorluklarla ilgili bir bildiri yayınladı.
14 KASIM - Bursa'da (304) göçmen evi sahiplerine dağıtıldı.
16 KASIM - Başbakan A. Menderes, resmî ziyarette bulunmak üzeri İran'a gitti.
24 KASIM - Kütahya Şeker Fabrikası hizmete açıldı.
26 KASIM - İstanbul'da tarihî Kapalıçarşı'da 30 dükkan yandı.
3 ARALIK - İnönü; Hüseyin Cahit Yalçın'ı Üsküdar Cezaevi'nde ziyaret etti.
15 ARALIK - Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı kuruldu.
19 ARALIK - Türkiye-Avrupa Kültür Antlaşması imzalandı.
21 ARALIK - Türkiye-Almanya Ekonomik Antlaşması imzalandı.
25 ARALIK - Kütahya Seker Fabrikası hizmete açıldı.

KRDNZ 04-21-2009 11:08 PM
1955
 
1955

6 OCAK- On iki Ada karasuları sınırının saptanması için Yunanistan ile görüşmelere başlandı.
10 OCAK - Seyhan Verem Dispanseri hizmete açıldı.
12 OCAK - İnegöl'de yapılan göçmen evleri sahiplerine dağıtıldı.
12 OCAK - Türkiye-Irak Antlaşması imzalandı.
14 OCAK - Başbakan A. Menderes, Suriye'yi ziyaret etti.
14 OCAK - Başbakan A. Menderes, Lübnan'ı ziyaret etti.
17 OCAK - Yakın ve Orta-Doğu Çalışma Enstitüsü açıldı.
24 OCAK - Zonguldak'ta büyük bir grizu patlaması.
29 OCAK - Türkiye-İtalya İktisadî ve Teknik İşbirliği Antlaşması imza-landı.
30 OCAK - Başbakan, Adnan Menderes, İtalya'yı resmen ziyaret etti.
6 şubat - Süreyya İlmen (Doğ: 1875) öldü.
12 ŞUBAT - Bayar, Pakistan'a gitti.
12 ŞUBAT - Karma Komisyon, arazi vergisi tasansını reddetti.
14 ŞUBAT - İzmir Alsancak Limanı temeli atıldı.
19 şubat - Türkiye-Yunanistan, Meriç ve Tuna nehirlerinin ıslahı ko-
nusunda anlaştılar. 23 şubat - Başbakan Adnan Menderes, İrak'ı ziyaret etti. :
23 şubat - Türkiye-Bulgaristan arasında Ticaret Antlaşması imzalandı
24 şubat - Bağdat'ta Türkiye ile Irak arasında karşılıklı işbirliği anü4, maşı (CENTO) imzalandı. Pakta sonra İngiltere, Pakistan ve İran uy olarak katıldı. Amerika Birleşik Devletleri de müşahit gönderdi.
24 ŞUBAT - Bayar, Bağdat'a gitti.
3 MART - Türkiye, Yunanistan ve Yugoslavya arasında parlamentola arası konsey kuruldu.
4 MART - Türk Traktör ve Ziraat Makine A.ş. Fabrikası açıldı
14 MART - Kütahya Verem Dispanseri hizmete açıldı.
18 MART - Bayar; Hüseyin Cahit Yalçm'm cezasını, anayasanın kendi-sine tanıdığı yetkiye dayanarak kaldırdı.
23 MART - Demirköprü Baraj ve Hidroelektrik Santrah'run temeli atıldı.
24 MART - Ulus İş Hanı yapım sözleşmesi imzalandı.
30 MART - Lübnan Başbakanı Sami El-Sulh Ankara'ya geldi.
30 MART - İngiltere; Türkiye-Irak Paktı'na katıldı.
l NİSAN - Kıbrıs'ta EOKA terör örgütü faaliyete başladı.
l NİSAN - Lübnan' Cumhurbaşkanı Camille Chamoun, Ankara'yı res-men ziyaret etti.
3 NİSAN - Antalya Dokuma Sanayii T.A.ş. kuruldu.
5 NİSAN - İlk parti yerli traktör Ziraî Donatım Kurumu'na teslim edildi.
14 NİSAN -1. İmar Kongresi Ankara'da çalışmalanna başladı.
15 NİSAN - Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı petrol arama izni aldı.
15 NİSAN - DP kuruculanndan Prof. Fuat Köprülü, Dışişleri Bakanlığından çekildi.
17 NİSAN - Başkan Bayar'a Prof. Milin ameliyat yaptı.
17 NİSAN - Sakarya Telefon Santralı hizmete girdi.
24 NİSAN - Hirfanlı Baraj ve Hidro-elektrik Santralı'nın temeli atıldı.
28 NİSAN - Ankara'da ilk kan merkezinin temeli atıldı.
30 NİSAN - Nusaybin Sağlık Merkezi açıldı.
30 NİSAN - Karaköse Askeri Hastanesi açıldı.
3 MAYIS - Türk-Amerikan Atom Antlaşması imzalandı.
5 MAYIS - Türk Kadınlar Birliği'nin tespiti ile her yıl Mayıs ayırım ikin-ci pazar gününün 'Anneler Günü' olarak kutlanmasma karar verildi.
8 MAYIS - Celal Bayar, Lübnan'ı ziyaret etti.
13 MAYIS - Türkiye Selüloz ve Kağıt Fabrikaları îşletmesi Kanunu ka-bul edildi.
13 MAYIS - Türkiye Demir ve Çelik İşletmeleri Kanunu kabul edildi.
13 MAYIS - Türkiye, La Haye'de kurulan Milletlerarası Beratlar Enstitüsü'ne katıldı.
15 MAYIS - Millî Kütüphane Bibliyografya Enstitüsü Kuruluş Kanunu (No. 6568) kabul edildi.
20 MAYIS - Ege Üniversitesi Kanunu kabul edildi.
20 MAYIS - Karadeniz Teknik Üniversitesi kanunu kabul edildi.
21 MAYIS - Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı kanunu kabul edildi.
22 MAYIS - Tarihimizin kadın kahramanlanndan 1877-1878 Erzurum
Savaşı'nda çatışmalara katılan Nene Hatun (Doğ: 1857) öldü.
22 MAYIS.- Meclis'te muhalefet lideri ile Başbakan Menderes arasmda sert tartışmalar oldu. Olay, İnönü'nün '... Başbakanı durduracak hiçbir kuvvet kalmamıştır...' demesi üzerine çıktı.
10 HAZİRAN - İstanbul'da Hilton Oteli açıldı.
15 HAZİRAN - Bayar, Libya'yı resmen ziyaret etti.
19 HAZİRAN - Bayar'a Trablus Şehri hemşehriliği verildi.
20 HAZİRAN - Adana Verem Hastanesi açıldı.
22 HAZİRAN - NATO üyesi devletler arasmda atom üe ilgili bilgi antlaşması Paris'te imzalandı. 26 HAZİRAN - Irak Kralı İkinci Faysal, resmî ziyarette bulunmak üzere Türkiye'ye geldi.
l TEMMUZ - Devlet ve ilim adamlanndan Dr. Adnan Adivar (Doğ: 1882) öldü.
l TEMMUZ - Pakistan, Türkiye-Irak Pakhna (CENTO) katılacağım ilan
etti.
5 TEMMUZ - Gazeteci Ali Naci Karacan (Doğ: 1896) öldü.
11 TEMMUZ - Yunanistan'a Kıbrıs olayları için ilk nota verildi. '
14 TEMMUZ - Thomburg, raporunu hükümete verdi. ;
14 TEMMUZ - Irak Kralı Faysal ve Veliahd Abdülillah Türkiye'yi resmen ziyaret etti.
16 TEMMUZ - Ege dolaylarında büyük deprem.
25 TEMMUZ - İzmit Dikişli Boru Fabrikasi'nın temeli atıldı,
5 AĞUSTOS - Avrupa Para Antlaşması imzalandı.
18 AĞUSTOS - CHP Genel Sekreteri Kasım Gülek tahliye edildi.
21 AĞUSTOS - 4000 hatlık İzmir Otomatik Santralı hizmete girdi.
23 AĞUSTOS - İngiltere'ye Kibns için ilk nota verildi. :
29 AĞUSTOS - Kibns Konferansı Londra'da toplandı.
4 EYLÜL - Londra'da bulunan Türk vatandaşları Kıbrıs için miting yaptılar.
4 EYLÜL - Ege Üniversitesi temeli atıldı.
6/7 EYLÜL - Selanik'te Atatürk'ün evine bomba atıldığı haberi üzerine İstanbul, İzmir ve Ankara'da masumane bir şekilde başlayan protesto gösteri ve yürüyüşü tahrip ve yağmacılığa döndü. Bu üç şehirde ;
sıkıyönetim ilan edildi.
7 EYLÜL - TBMM olağanüstü toplantıya çağrıldı,
9 EYLÜL - İstanbul'da üç, Ankara ve İzmir'de birer askerî mahkeme kuruldu.
10 EYLÜL - İçişleri Bakanı Namık Gedik istifa etti.
12 EYLÜL - TBMM, sıkıyönetimi 6 ay uzattı.
18 EYLÜL - Cumhurbaşkanı Celal Bayar, resmî ziyarette bulunmak üze¬re İran'a gitti.
23 EYLÜL - Burdur Şeker Fabrikası hizmete girdi.
23 EYLÜL - Pakistan, Türk-Irak paktına resmen katıldı.
26 EYLÜL -10. Yıl Kongresi İstanbul'da Dolmabahçe Sarayı'nda açıldı.
30 EYLÜL - İstanbul'da Migros-Türk Gıda Servisi çalışmaya başladı.
5 EKİM - Soma Termik Santralı'nın temeli atıldı.
6 EKİM - Söke Çimento Fabrikasi'nın temeli atıldı.
6 EKİM - Aydın Dokuma Fabrikasi'nın temeli atıldı.
7 EKİM - Kemer Barajı hidro-elektrik tesislerinin temeli atıldı.
11 EKİM - İran, Bağdat Paktı'na girdi.
12 EKİM -19 Milletvekili, DP Yüksek Haysiyet Divani'na verildi.
15 EKİM - DP 4. Büyük Kongresi Ankara'da toplandı.
15 EKİM - Basina ispat hakkı verilmesüü isteyen 9 milletvekili DP'den ihraç edildi. (10'u da istifa etti.)
23 EKİM - Genel Nüfus Sayımı:
1927:13.648.270,1935:16.158.018,1940:17.820.950, 1945:18.790.174,1950: 20.947.188,1955: 24.064.763, 1960: 27.754.820,1965: 31.391.421,1970: 35.666.549...
24 EKİM - Bayındırlık Bakanı Muammer Çavuşoğlu 6/7 Eylül olaylarında uğradıkları kayıplar dolayısıyla İzmir'deki Yunan Konsolosluğuna; resmi tarziye yerine geçmek üzere Hükümet adına Yunan bayrağı çekti.
25 EKİM - Elazığ Çimento Fabrikası hizmete girdi.
26 EKİM - Genç-Muş Demiryolu hizmete girdi.
1 KASIM - Bayar, TBMM'nin 10. Dönem 2. Toplantı yılım açh. Hüküme¬tin yaptığı işler dışında, 6/7 Eylül olaylanndan, Kıbrıs konusundan söz etti.
2 KASIM - Türkiye-Pakistan Hava Servisleri Antlaşması imzalandı.
2 KASIM - Bayar, resmî ziyarette bulunmak üzere Ürdün'e gitti.
6 KASIM - Kayseri Şeker Fabrikası hizmete açıldı.
13 KASIM - Belediye seçimleri yapıldı.
29 KASIM - Menderes Kabinesi çekildi. Yeni Kabineyi kurmakla Men¬deres görevlendirildi.
8 ARALIK - IV. Menderes Kabinesi kuruldu. Hükümet, 58 muhalife karşı 398 oyla güven aldı.
17 ARALIK - 6/7 eylül 1955 olaylanndan sonra Ankara-İstanbul ve İz¬mir'de sürdürülen sıkıyönetim Ankara ve izmir'de kalktı.
20 ARALIK - Hürriyet Partisi kuruldu. 2
0 ARALIK - Eskişehir ve dolaylarında şiddetli deprem.

KRDNZ 04-21-2009 11:09 PM
1956
 
1956

2 OCAK - Akşehir îlköğretmen Okulu açıldı.
2 OCAK - Ankara îlköğretmen Okulu açıldı.
6 OCAK- Kanada'da 14 ülkenin katıldığı hava gösterisi yarışmalarında Türkiye birinci oldu.
7 OCAK - Konya Et Kombinası açıldı.
7 OCAK - Konya Kiremit ve Tuğla Fabrikası açıldı.
8 OCAK - Konya Hububat Silosu'nun temeli atıldı.
14 OCAK - İstanbul'da Divan Oteli açıldı.
18 OCAK - Atatürk'ün kız kardeşi Makbule Atadan (Doğ: 1885) öldü.
2 ŞUBAT - Türk Eczacılar Birliği kuruldu.
6 ŞUBAT - şekerbank kuruldu.
13 ŞUBAT - Gerze kasabası kuruldu.
20 ŞUBAT - Eskişehir ve dolaylarmda büyük deprem.
23 ŞUBAT - Meclis'te, Emin Kalafatın, İnönü'nün 6/7 Eylül olaylanndan söz etmesinin vatanperverlikle bağdaşmadığını söylemesinden olaylar çıktı. İnönü: 'Geçen defa sözümü geri almıştun. Bu defa almayacağım..' dedi. Muhalefet toplantı salonunu terk etti.
25 ŞUBAT - Çoruh Hinin adı Artvin olarak değiştirildi.
28 ŞUBAT - Devlet Hava Meydanları İş. Gn. Müdürlüğü Kanunu kabul edildi
1 MART - 6/7 Eylül'de zarar görenlerin zararları ödenmeye başlandı.
l MART - Türk Hava Yolları Kurumu, bu ad alanda son şeklini aldı.
l MART - İstanbul Belediyesi ve Valiliği birbirinden ayrıldı.
12 MART - Türkiye-İngiltere Kültür Antlaşması imzalandı.
18 MART - Başbakan Menderes Pakistan'ı resmen ziyaret etti.
31 MART - Çataloğlu Santralı ikinci kısım tesisleri hizmete açıldı.
6 NİSAN - Tunçbilek tesisleri hizmete açıldı.
8 NİSAN - Seyhan Barajı hizmete açıldı.
9 NİSAN - Adana Çırçır Prese ve Bez Fabrikası hizmete açıldı.
10 NİSAN - Birecik Köprüsü hizmete açıldı.
12 NİSAN - Danca Çimento Pabrikasının 120 bin ton kapasiteli ikinci kısmı hizmete açıldı.
12 NİSAN - VII. Türk Tarih Kongresi çalışmalanna başladı.
25 NİSAN - Tuzla Jeep Montaj Fabrikası açıldı.
15 MAYIS - İran Sahi Rıza Pehlevi ve Kraliçe Ferah Diba Türkiye'yi ziyaret etti.
21 MAYIS - CHP 12. Büyük Kurultayı toplandı. İnönü, iki yıllık olayların özetim yaptı. Hükümeti şiddetle eleştirdi. Kabine'nin çekilmesini tavsiye etti.
7 HAZİRAN - Yeni basın kanunu; 51 aleyhte, 297 lehte oyla kabul edildi.
17 HAZİRAN - TBMM'nin manevî şahsiyetine hakaret iddiasıyla l yıl hapis cezasıyla 4 ay Bursa'da otunnaya mahkum edilen CHP genel sekreteri Kasım Gülek, Ankara'ya döndü.
27 HAZİRAN - Toplantı ve gösteri yürüyüşleri (No. 67-1) kanunu kabul edildi. Muhalefet toplu olarak Meclisi terk etti. inönü 'Aramızdaki farkı bilelim. Biz mutlakıyetten bugüne geldik. Siz bugünden mutla-kiyete gidiyorsunuz' dedi.
8 TEMMUZ - Eskişehir işçi evleri sahiplerine dağıtıldı.
8 TEMMUZ - Muhalefet; (İnönü-Karaosmanoğlu-Bölükbaşı) müşterek tebliğ yayınladı.
8 TEMMUZ - Birleşik Amerika Cumhurbaşkanı Yardımcısı Nixon, resmî ziyarette bulunmak üzere Türkiye'ye geldi.
9 TEMMUZ - Anıt-Kabir'in her türlü hizmetlerinin Maarif Vekaletince ifasına dair (5776 sayılı) kanun kabul edildi.
15 TEMMUZ - Kurtuluş Savaşı komutanlarından Orgeneral Cemil Cahit Toydemir (Doğ: 1883) öldü.
l AĞUSTOS - Başbakan A. Menderes resmî ziyarette bulunmak üzere İran'a gitti.
7 AĞUSTOS - Libya Meliki Seyyid İdris El Sunnusi, resmî ziyarette bulunmak üzere Türkiye'ye geldi.
13 AĞUSTOS - Ortaokullarda din öğretimi yapılmasına (Bakanlar Kurulu karan: 4/7805) karar verildi.
27 AĞUSTOS - Adıyaman sel felaketine uğradı.
27 AĞUSTOS - Atom Enerjisi Komisyonu kurulması hakkında kanun kabul edildi.
27 EYLÜL - İstanbul İstinye'de Türkay Kibrit Fabrikası açıldı.
30 EYLÜL - Erzurum Telefon Santralı hizmete girdi.
30 EYLÜL - Erzincan Şeker Fabrikası hizmete girdi.
30 EYLÜL - Erzurum Şeker Fabrikası hizmete girdi.
21 EKİM - Gazeteci yazar Hakkı Tank Us (Doğ: 1889) öldü.
26 EKÎM - Türkiye Milletlerarası Atom Enerjisi Ajansı statüsüne katıldı.

KRDNZ 04-21-2009 11:10 PM
1957
 
1957


1 OCAK - Yeni Ticaret Kanunu yürürlüğe girdi.
6 OCAK- Milli Türk Talebe Birliği "rock and roll" ve "striptiz"in yasaklanmasını istedi.
20 Ocak -Şair Ziya Osman Saba, 47 yaşında İstanbul'da öldü
23 OCAK - Orta-Doğu Teknik Üniversitesi kuruluş ve hazırlık kanunu kabul edildi.
3 ŞUBAT - İzmir yolcu gemisi, izmir önlerinde bir Amerikan şüebiyle çarpışarak battı.
4 ŞUBAT - Maluliyet, ihtiyarlık ve ölüm sigortaları kanunu kabul edildi.
12 ŞUBAT - Türkiye-Çin Cumhuriyeti Kültür Antlaşması imzalandı.
7 MART - NATO Başkomutanı Gen. Norstad Ankara'ya geldi.
21 NİSAN - İzmit Kağıt Fabrikası 3. ünitesi hizmete girdi.
5 MAYIS - Batı Almanya Devlet Başkanı Dr. Heus Türkiye'yi ziyaret etti.
8 MAYIS - Türkiye-Batı Almanya Kültür Antlaşması imzalandı.
17 MAYIS - Yazar ve eleştirici Nurullah Ataç (Doğ: 1898) öldü.
22 MAYIS - Türkiye Kömür İşletmeleri Kanunu kabul edildi.
26 MAYIS - Bolu ve dolaylarında şiddetli deprem.
5 HAZİRAN - Gülhane Askerî Tıp Akademisi Kanunu kabul edildi.
7 HAZİRAN - Erzurum Atatürk Üniversitesi kuruluş kanunu yürürlüğe girdi.
19 HAZİRAN - İçilen Bakanlığı'nda 14 ilçenin kurulması: (Yumurtalık, İhsaniye, Dazkırı, Havran, Ovacık, Orta, Ortaköy, Kale, Susuz, Ko-faz. Kaynarca, Sarayönü, Saruhanh, Aybastı, Kalkandere, Arsin, Yomra) kanunlaştı.
30 HAZİRAN - Sanayi Bakanlığı kuruldu.
1 TEMMUZ - Kırşehir'i yeniden il haline getiren (No. 7001) kanun kabul edildi. (30.6.1954 gün ve 6429 sayılı kanunla ilçe yapılmışta.)
2 TEMMUZ - Kırşehir Milletvekili Osman Bölükbaşı tutuklandı.
6 AĞUSTOS - Zonguldak Liman Tesisleri törenle hizmete açıldı.
26 AĞUSTOS - Afgan Kralı Zahir Şah Türkiye'yi resmen ziyaret etti.
l EYLÜL - Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu kuruldu.
4 EYLÜL - Tunçbilek Santralı'ndan Afyon'a elektrik verümeye başlandı.
6 EYLÜL - Eskişehir Sanayi Sitesi hizmete açıldı.
7 EYLÜL - DP kurucularından Prof.Dr. Fuat Köprülü partiden istifa etti.
9 EYLÜL - CHP XIII. Kurultayı toplandı.
11 EYLÜL - TBMM'nin X. dönem son birleşiminde seçimlerin yenilenmesine karar verildi.
16 EYLÜL - İstanbul'da 12 bin meskenli Ataköy Sitesi'nin temeli atıldı.
18 EYLÜL - Türkiye-İran radyo telefon hath hizmete girdi.
21 EYLÜL - Ankara Güvenevler'de yapımı biten 60 ev, ihtiyaç sahiplerine dağıtıldı.
21 EYLÜL - Ankara Hastanesi Ebe ve Hemşire Okulu açıldı.
21 EYLÜL - Üç parti, seçimle ilgili olarak ayn ayrı bildiri yayınladı.
l EKİM - Meclis eski başkanlanndan Mustafa Abdülhak Renda (Doğ:1881) öldü.
l EKİM - İçişlerinde 21 ilçenin kurulması (Karataş, Suluova, Güdül, Yenimahalle, Yeni Pazar, Araba, Espiye, Uludere, Zeytinbumu, Selçuk, Selim, Felahiye, Soğanhisar, Yeşilyurt, Sangöl, Ortanca, Sapanca, Batman, Türkeli, Muratlı, Sarıkaya, Kurucaşile) kanunlaştı.
1 EKİM - Çocuk sağlığı ve hastalıkları enstitüsü, Ankara'da hizmete girdi.
2 EKİM - Ankara'da Orta-Doğu Teknik Üniversitesi'nin temeli atıldı.
3 EKİM - Ankara'da İstatistik Genel Müdürlüğü binasının temeli atıldı.
4 EKİM - Nevşehir Mensucat Fabrikasi'nm temeli atıldı.
6 EKİM - Oleyis işçilerine yapımı biten 188 ev dağıtıldı.
7 EKİM - Gazi Fişek Fabrikası hizmete girdi.
8 EKİM - Mudanya jüt ipliği, çuval ve kanaviçe fabrikasuun temeli atıldı.
9 EKİM - Bursa Mensucat Fabrikasi'nın yünlü dokuma tesisleri hizmete girdi.
11 EKİM - Afyon Çimento Fabrikası hizmete girdi.
27 EKİM - Genel Seçimler:
(DP: 419, CHP: 173, CMP: 4, HP: 4, Bağımsız: 2)
l KASIM - TBMM en yaşlı üye Gen. Ali Fuat Cebeso/un başkanlığında XI. dönem çalışmalanna başladı. İstanbul Milletvekili Bayar 413 oyla, 3. defa Cumhurbaşkanhğı'na seçildi. Kabineyi kurmakla Adnan Menderes görevlendirildi.
11 KASIM - İtalya Cumhurbaşkanı Giovanni Gronchi Türkiye'yi resmen ziyaret etti.
13 KASIM - Milli Kalkınma Partisi Lideri Nuri Demirağ (Doğ: 1886) öldü.
25 KASIM - Basın Yayın ve Turizm Bakanlığı kuruldu.
25 KASIM - V. Adnan Menderes Kabinesi kuruldu.
1957 135A. Menderes Tevfik İleri (Samsun) Emin Kalafat (Çanakkale) Muzaffer Kurbanoğlu (Manisa) Esat Budakoğlu (Balıkesir) Semi Ergin (Manisa) Dr. Namık Gedik (Aydın) Fatin R. Zorlu (Çanakkale) Hasan Polatkan (Eskişehir) Celal Yardımcı (Ağn) Etem Menderes (Aydın) Abdullah Aker (İzmir) Dr. Lütfü Kırdar (İstanbul) Hadi Hüsmen (İstanbul) Nedim Ökmen (Gaziantep) Gen. Fevzi Uçaner (İzmir) Hayrettin Erkmen (Giresun) Samet Ağaoğlu (Manisa) Sıtkı Yırcalı
Başbakan
Devlet Bakam ve Yrd. Devlet Bakam Devlet Bakam Adliye Bakam M.Savunma Bakam İçişleri Bakam Dışişleri Bakam Maliye Bakam M.Eğitim Bakam Bayındırlık Bakam Ticaret Bakanı Sağlık Bakam Gümrük ve İn. Bakam Tanm Bakam Ulaştırma Bakam Çalışma Bakam Sanayi Bakam Basm-Yaym Bakam İmar Bakam
Medeni Berk (Niğde)
Kabine: 4.12.1957'de 133 aleyhte, 403 lehte oyla güven aldı. Oylamaya 536 milletvekili katıldı.
28 KASIM - Hürriyet Partisi fesih karan aldı. CHP ile güç birliğine karar verildi. (Güç birliği hareketi)
9 ARALIK - Kurtuluş Savaşı komutanlarından Tümgeneral Ali İhsan Sabis (Doğ: 1882) öldü.
27 ARALIK - Meclis iç tüzük değişmesi 170 aleyhte, 381 oyla kabul edildi.
28 ARALIK - Kızılay'ın 2. Kan Merkezi İstanbul'da açıldı.
31 ARALIK -1 Aralık 1957'de tutuklanmış bulunan CHP Meclis üyesi Cemil Sait Barias tahliye edildi.

KRDNZ 04-21-2009 11:11 PM
1958
 
1958

3 OCAK - Kurtuluş Savaşı komutanlarından Tümgeneral Cafer Tayyar Eğilmez (Doğ: 1877) öldü.
10 OCAK - Türkiye-Norveç Kültür Antlaşması imzalandı.
16 OCAK - İstanbul'da 9 subay tutuklandı (9 Subay Olayı).
19 OCAK - Millî Savunma Bakam Semi Ergin çekildi.
136 195827 OCAK - Bağdat Paktı Konferansı açıldı.
28 OCAK - Kıbrıs'ta elim olaylar. İngiliz Askeri Türklere karşı ilk defa silah kullandı.
31 OCAK - ingiltere'nin Kıbrıs'taki davranışı TBMM'nde kınandı.
2 ŞUBAT - Cumhurbaşkanı Bayar, Türk Deniz Kuvvetleri'nin Gemlik Muhribiyle Libya'ya resmi ziyaret yaptı.
9 ŞUBAT - Türkiye-Libya İşbirliği ve Kültür Antlaşması imzalandı.
27 ŞUBAT - İstiklal Marşı'ımı bestecisi Osman Zeki Üngör (Doğ: 1880) öldü.
l MART - Deniz Yolları îdaresi'nin İzmit Körfezi'nde çalışan şemsi Kaptan yönetiminde 72 numaralı 'Üsküdar' vapuru, evlerine dönen öğrencilerle dolu olduğu halde birden meydana gelen bir kasırga sonu devrilerek battı. Öğrenciler boğuldu. Bütün yurt sonsuz bir yasa büründü.
l NİSAN - İçişlermde 22 ilçenin kurulması (Mağara, Gölbaşı, Çay, Sultandağı. Hamur, Kumluca, Sultanhisar, Kıbrısçık, Ağlasun, Yapraklı, Bayat, Çamak, Hani, San, Cakaya, Yavuzeli, Dereli, Bornova, Hanak, Pehlivanköy, Çerkezköy, Ulubey) kanunlaştı.
9 NİSAN - CHP organı olan Ulus Gazetesi l ay süre ile kapatıldı.
9 NİSAN - İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi profesörlerinden H. Naili Kübalı görevine iade edildi. Demeci üzerine l ay süre ile derse girmesi Üniversite Senatosu tarafından yasaklandı. 17 NİSAN - Türkiye-Tunus Ticaret Antlaşması imzalandı.
19 NİSAN - Başbakan Menderes; Kore, Japonya ve Formoza'yı ziyaret etmek üzere Uzak Doğu'ya hareket etti.
l MAYIS - Başbakan Menderes, resmî ziyaret amacıyla Hindistan'a gitti.
7 MAYIS - Bayar, Batı Almanya'y a resmî ziyaret yaptı.
9 MAYIS - İmar ve İskan Bakanlığı Kanunu kabul edildi.
14 MAYIS - Elazığ ve dolaylarında deprem.
14 MAYIS - Öğretmenler Bankası kuruluş kanunu kabul edildi.
22 MAYIS - Ankara Şeker Fabrikasi'nın temeli atıldı.
24 MAYIS - Çankırı'da sel ve büyük tahribat. 18 vatandaş boğuldu.
26 MAYIS - Tutuklu bulunan 9 subayın mahkemesi başladı.
28 MAYIS - Basın suçlulannın affı, DP'lilerin oylarıyla Meclis'te reddedildi.
31 MAYIS - 34 bin tonluk Haydarpaşa Silosu hizmete girdi.
31 MAYIS - Haydarpaşa Limam'nm l. kısmı hizmete girdi.
2 HAZİRAN - İnönü'nün; İstanbul CHP Merkezi'nde yaptığı basın top¬lantısındaki demecine yayın yasağı konuldu.
7 HAZİRAN - İstanbul'da Beyazıt-Hürriyet Meydam'nda Büyük Kibns
mitingi yapıldı.
9 HAZİRAN - Sivil Savunma Kanunu kabul edildi. 12 HAZİRAN - Ankara'da Büyük Kibns mitingi yapıldı.
14 HAZİRAN - Türk Hükümeti İngiltere'nin Kıbrıs planım kabul etmedi.
21 HAZİRAN - Eskişehir, Bursa ve Maraş'ta Kibns mitingleri yapıldı. 23 HAZİRAN - Banka Kredilerinin Tanzimi Komitesi Kanunu kabul
edüdi.
25 HAZİRAN - Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü Kanunu kabul edildi.
14 TEMMUZ - İran Şahı Rıza Pehlevi ve Pakistan Cumhurbaşkanı İskender Mirza, Bağdat Paktı dolayısıyla Ankara'ya geldiler.
14 TEMMUZ - Irak ihtilali Kral Faysal, Prens Abdüllillah ve Başbakan Nuri Sait öldürüldü.
15 TEMMUZ - Amerika, Lübnan'a silahlı kuvvetler çıkardı.
17 TEMMUZ - İngiltere; Ürdün'e asker indirdi.
20 TEMMUZ - Irak'taki olaylar dolayısıyla kısmî seferberlik hazırlıkla-na başlandı,
20 TEMMUZ - Muhalefet Lideri İnönü, halkı millî birliğe davet etti... Türk Milleti, güç olaylar karşısında, fedakarlıkta birbirleriyle yanş ederek beraber hareket etmesini bilen bir millettir,' dedi.
23 TEMMUZ - Karabük Demir Çelik Fabrikalan'nda ikinci çelik ocağı. hizmete girdi.
25 TEMMUZ - TBMM; 147 mizah CHP takriri üzerine toplanbya çağni-" di.
9 AĞUSTOS - İngiliz Başbakanı McMillan Türkiye'ye geldi.
15 AĞUSTOS - Gerze yangınında zarar görenlere yapımı biten 166 konut ve iş yeri dağıtıldı.
18 AĞUSTOS - Türkiye Fikir Ajansı kuruldu.
21 AĞUSTOS - Ankara'da Atatürk Bulvan üzerinde yapımı biten demiryolu köprüsü hizmete açıldı.
24 AĞUSTOS - Bursa yangıncıda tarihi Kapalıçarşı dahil 2000'ev ve dükkan yandı.
30 AĞUSTOS - Mersin Limanı Ticaret Rıhtımı hizmete girdi.
3 EYLÜL - İstanbul Gazeteciler Cemiyeti'nin Mecidiyeköy, Esentepe'deyaptırdığı 147 ev sahiplerine dağıtıldı.
4 EYLÜL - istanbul'da Zeynep Kamil Hastanesi'ne yeni pavyon eklenerek, hastanenin yatak sayışı bir misli artırıldı.
6 EYLÜL - Balıkesir Hal Binası ve Soğuk Hava Deposu hizmete açıldı.
7 EYLÜL - Soma Termik Santralı hizmete açıldı.
8 EYLÜL - Bursa Çarşısi'nın temeli atıldı.
12 EYLÜL - Cumhurbaşkanı Bayar, ziyareti iade etmek üzere Afganis-
tan'a gitti. 21 EYLÜL - Manisa Tekstil Fabrikası hizmete açıldı.
21 EYLÜL - Denizli Tekstil Fabrikası hizmete girdi.
22 EYLÜL - İzmir Hava Harp Okulu binası hizmete girdi
22 EYLÜL - İzmir, Alsancak Limanı hizmete girdi. '
22 EYLÜL - İzmir'de 20.000 tonluk silo hizmete girdi.
23 EYLÜL - Aydın Tekstil Fabrikası hizmete girdi.
25 EYLÜL - Kemer Barajı ve Hidro-elektrik Santralı hizmete girdi.
26 EYLÜL - Kıbrıs buhranı devam ediyor. İngiliz muhalif işçi partisi, yeni Kıbrıs planının durdurulmasını istedi. Uygulanmaya başlandı.
l EKİM - İngiltere'nin hazırladığı ve Türkiye'nin kabul etmiş olduğu,
yeni Kıbrıs planı uygulanmaya başlandı.
1 EKİM - Diyanet İşleri Başkanı Eyüp Sabri Hayırlıoğlu'nun, Bati Trakya'da yayınlanan "Sebat" gazetesine gönderdiği cevap: '... Kur'an Türk Harfleriyle yazılması doğru değildir' ve tepkileri...
2 EKİM - İstanbul'da Türk Eczacıbaşı Seramik ve Porselen Sergisi açıldı.
5 EKİM - İstanbul'da Türk Milli Sanayi Sergisi açıldı.
13 EKİM - Menderes; Manisa konuşmasında 'Vatan Cephesi' kurulma-sından söz etti.
17 EKİM - Züe'de olaylar.
18 EKİM - Türkiye-İran Pipe Line Antlaşması imzalandı.
l KASIM - Yahya Kemal Beyatlı (doğ: 2.11.1884) öldü.
3 KASIM - Ulus Gazetesi l ay süre ile kapatıldı.
7 KASIM - Yazar Aka Gündüz (Enis Avni, doğ: 1885) öldü.
17 KASIM - Erzurum Atatürk Üniversitesi, Cumhurbaşkanı Bayar'ın konuşmasıyla açıldı.
25 KASIM - 9 subaydan (9 Subay Olayı) 8'i beraat etti.
27 KASIM - Pınarhisar Çimento Fabrikası açıldı.
27 KASIM - Türkiye-Almanya Kredi Antlaşması imzalandı: 210 milyon kredi.
28 KASIM - Türkiye-Belçika Malî Yardım Antlaşması imzalandı.
28 KASIM - Türkiye-Fransa Malî Yardım Antlaşması imzalandı.
28 KASIM - İstanbul'da Çemberlitaş semtinde 'Darürşafaka Sitesi' inşaatı bitirildi.
29 KASIM - Türkiye-İtalya Kredi Antlaşması imzalandı. 2,5 milyar liret kredi.
29 KASIM - Türkiye-Hollanda Kredi Antlaşması imzalandı. 5.7 milyon florin kredi.
10 ARALIK - Türkiye-Norveç Kredi Antlaşması imzalandı,j
10 ARALIK - Aünması gerektiren tedbirleri tespit etmek üzere DP Meclis Grubu tarafmdan görevlendirilen 15 kişilik komisyon görevine başladı,
17 ARALIK - Türkiye-Danimarka Kredi Antlaşması imzalandı.
18 ARALIK - Türkiye-Portekiz Kredi Antlaşması imzalandı.
22 ARALIK - Türkiye-İsviçre Kredi Antlaşması imzalandı.
28 ARALIK - Ankara'da Varlık Mahallesinde İşçi Sigortası, tarafından yapılan 132 apartman sahiplerine dağıtıldı,
31 ARALIK - Denürköprü Barajı ve Hidroelektrik Santralı hizmete açıldı.

KRDNZ 04-21-2009 11:13 PM
1959
 
1959

6 OCAK - İstanbul'da Tan Matbaası infilakı. 16 vatandaşımız öldü. 141'i yaralandı.
10 OCAK - Atatürk dönemi İçişleri Bakanlanndan şükrü Kaya öldü.
12 OCAK - İnönü, CHP Büyük Kurultayım açtı
19 OCAK - Türkiye Öğretmenler Bankası T.A.ş. kuruldu.
29 OCAK - Türkiye-İran Kültür Antlaşması imzalandı.
29 OCAK - Türkiye-Avusturya Kredi Antlaşması imzalandı.
5 ŞUBAT - Türk-Yunan Kıbrıs görüşmeleri Zürih'te başladı.
10 ŞUBAT - İnönü'nün, CHP Grubunda; 'Milletvekillerine zam teklifinin reddedilmesini isteyen' önergesi oy birliğiyle kabul edildi.
11 ŞUBAT - Zürih Antlaşması imzalandı. Kıbrıs Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla ilgili madde ve belgeler, Türkiye ile Yunanistan arasında tes¬pit olundu.
16 ŞUBAT - Milletvekillerine zam; 144 CHP'li ve DPlinin aleyhte oy kullanmasma karşı, 249 oyla kabul edildi.
17 ŞUBAT - Başbakan Menderes'i Londra'ya götüren ŞEV uçağı, Gatwick Kasabası yakınlanna düştü. 14 kişi öldü. A. Menderes kurtulanlar arasındaydı. Olay memleketimizde istisnasız herkesi son derece duygulandırmıştı. iktidarla-muhalefet arasındaki husumet duyguları bir anda unutuluverdi. Bu kaza bir bahar havasının müjdecisiydi ama... devam ettirilemedi.
19 ŞUBAT - Kıbrıs konusunda Londra Antlaşması imzalandı. Türkiye-İngiltere-Yunanistan-Kibns Türk ve Rum cemaat Temsilcileri Lond¬ra Antlaşmasi'm imzalamak suretiyle Zürih Antlaşmasi'na katıldılar.
4 MART - TBMM, Kıbrıs Antlaşmasi'nı; muhalefetin 138 red oyuna karşı, 347 oy ile kabul etti.
5 MART - Türk-Amerikan işbirliği (No. 7480) Antlaşması imzalandı.
25 MART - Ankara Siteler'de Türk basm teknisyenleri için 240 konutluk blok inşaatın temeli atıldı.
27 MART - Türk-Amerikan İstimlak Antlaşması imzalandı. 315 milletvekilinden 212 lehte, 103 aleyhte oy kullandı.
l NİSAN - İçişlerinde 17 ilçenin kurulması (Yumurtalık, İhsaniye, Dazkırı, Havran, Ovacık, Orta, Ortaköy (Çorum), Kale, Susuz, Kofçaz, Kaynarca, Sarayönü, Saruhanh, Aybash, Kalkandere, Arsin, Yomra) kanunlaştı.
15 NİSAN - Başbakan Menderes, İspanya'yı ziyaret etti.
24 NİSAN - Endonezya Devlet Başkanı Sukamo Türkiye'yi ziyaret etti.
24 NİSAN - İnönü'nün 28 Aralık 1958 tarihinde Ankara'da yapılan ü kongresindeki konuşması dolayısıyla 'dokunulmazlığı'nın kaldınl-ması istenildi.
29 NİSAN - Futbol müsabakalannda müşterek bahis kanunu iptal edildi.
1 MAYIS - Uşak'ta Muhalefet Lideri İnönü'nün basma taş atıldı. Gezi planım değ4tirmedi.
2 MAYIS - İzmir olaylannın yayınlanması yasaklandı.
4 MAYIS - İstanbul'da cereyan eden olayların yayınlanması yasaklandı.
4 MAYIS - İnönü, İzmir'de basm toplantısı yaph:'... 'Seyahatunin niha-yetini çok huzurlu idrak ettim. Basının memleket meselelerine gösterdiği çok feyizli ilginin minnettarıyım.'
4 MAYIS - Eğridir yangınında 215 ev yandı.
7 MAYIS - Yunanistan Başbakanı Karamanlis, memleketimizi resmen ziyaret etti.
15 MAYIS - Başkan Eisenhower; Türk-Amerikan Dostluk Sergisi'nin açılması dolayısıyla bir mesaj gönderdi.
21 MAYIS - Dünya Sağlık Teşkilatı Türkiye Temsilciliği kuruldu.
26 MAYIS - Türkiye-Amerika Atom Enerjisi İşbirliği Antlaşması imzalandı.
8 HAZİRAN - Cumhurbaşkanı Bayar, resmî ziyarette bulunmak üzere îtalya'ya gitti.
15 HAZİRAN - İktisadî ve Ticarî İlimler Akademisi Kanunu yürürlüğe girdi.
22 HAZİRAN - Sosyal Hizmetler ve Enstitüsü Kanunu yürürlüğe girdi.
23 HAZİRAN - Bestekar Yüksek Mühendis Fehmi Tokay vefat etti.
26 HAZİRAN - Eskişehir Beton Traves Fabrikasi'nın temeli atıldı.
20 TEMMUZ - TBMM'nde çetin tartışmalardan sonra ara seçimin ertelenmesi kabul edildi.
29 TEMMUZ - İstanbul'da 3, Nazilli'de l gazeteci hapse mahkum edildi.
2 AĞUSTOS - Diyarbakır'da Sinan l, petrol kuyusu 41etmeye açıldı.
5 AĞUSTOS - Winston Churchili, özel bir yatla İstanbul'a geldi.
20 AĞUSTOS - Türkiye-Birleşik Amerika Kredi Antlaşması imzalandı.
21 AĞUSTOS - İstanbul'da yeniden düzenlenen 'Askerî Müze' halka açıldı.
10 EYLÜL - Turistik Ankara Oteli'nin temeli atıldı.
12 EYLÜL - Bakırköy Çocuk Sitesi'nin temeli atıldı.
14 EYLÜL - Türkiye-Endonezya Ticaret Antlaşması imzalandı.
27 EYLÜL - CHP Genel Sekreteri Kasım Gülek istifa etti.
7 EKİM - Başbakan Menderes, CENTO toplantısmda bulunmak üzere Amerika'ya gitti.
9 EKİM - Türkiye-İngütere Sosyal Sigorta Antlaşması imzalandı.
7 KASIM - Türkiye-Afganistan Kültür Antlaşması imzalandı.
7 KASIM - Temyiz yolu açık olmak üzere, milletvekili Osman Bölükbaşı, 10 ay hapse mahkum oldu.
18 KASIM - Yüksek İslam Enstitüsü, İstanbul'da geçici olarak İmam Hatip Okulu'nda öğretime başladı.
18 KASIM - Pakistan Devlet Başkanı Eyüp Han Ankara'ya geldi.
30 KASIM - Akis Dergisi başyazarı. İnönü'nün damadı. Metin Toker, Nihat Erim'in manevi şahsiyetim tahkirden bir yıllık mahkumiyetim bitirerek, cezaevinden çıktı.
6 ARALIK - Amerika Cumhurbaşkanı Eisenhower resmî ziyarette bulunmak üzere Türkiye'ye geldi.
16 ARALIK - Vatan Gazetesi bir ay süre ile kapatıldı.
17 ARALIK - CHP Genel Başkanı ismet İnönü'nün taşlanması ile sonuç¬lanan Uşak olaylanna adları kansan 12 sanığın duruşmasına Uşak Asliye Ceza Mahkemesi'nde başlandı.
30 ARALIK - CHP Grubu; 'bedelsiz ithal yolu ile otomobü getirilmemesini' CHP, milletvekillerine tavsiye etti.

KRDNZ 04-21-2009 11:14 PM
1960
 
1960

l OCAK - Nurcular, çalışma alanlarım genişlettiler. Said-i Nursi İstanbul'a geldi.
4 OCAK- Amerikan Ajansı'nın yıllık raporunda Türk basını için, "Doğrudan doğruya sansür mevcut olmamakla beraber, sıkı kanunlar basın üzerinde kontrole yol açmaktadır" dendi.
6 OCAK - Mersin Petrol Tasfiyehanesi'nin temeli atıldı.
8 OCAK - Hirfanlı Barajı hizmete girdi.
8 OCAK - Kesikköprü Baraji'nın temeli atıldı.
16 OCAK - İstanbul Sigorta Hastanesi açıldı.
3 ŞUBAT - Kırşehir Trafo Merkezi'nin temeli atıldı.
25 ŞUBAT - CHP'den Cemil Sait Barlas, 10 ay hapse mahkum oldu.
26 ŞUBAT - Hükümet; İnönü'nün diğer birkaç milletvekili ile birlikte dokunulmazlığının kaldınîmasını istedi.
29 ŞUBAT - Bütçe, 158 ret, 396 muvafık oyla kabul edildi.
7 MART - Gazeteci Ahmet Emin Yalman; 15 ay 16 günlük mahkumiyetim çekmek üzere cezaevine girdi.
10 MART - İstanbul'da .köprünün Kadıköy îskelesi yüzer halde yapdarak rıhtıma bağlandı.
18 MART - Türkiye-İsrail Ticaret Antlaşması imzalandı.
19 MART - Kırıkkale Devlet Hastanesi'nin temeli atıldı.
25 MART - Yeşilhisar olayları başladı. 3 Nisan 1960'da İnönü'nün ilçeyi ziyareti sırasında bu olaylar daha da arttı.
1 NİSAN - İçişlerinde 17 ilçenin kurulması (Samsat, Elmadağı, Sulakyurt, Delice, Eldiven, Eynesil, Atabey, Aralık, Sanoğlan, Domaniç, Turboğlu, Silopi, Derinkuyu, Kumru, Korgan, Çamhhemşin, Erfelek) kanunlaştı.
2 NİSAN - İnönü'nün Kayseri gezişi olaylarla başladı.
5 NİSAN - CHP Meclis Grubu, bildiri yayınladı ve son olaylar üzerinde durarak, yurdun selameti bakımından seçimlerin bir an önce yapıl-masını istedi.
7 NİSAN - Başbakan Menderes Parti grubunda konuştu: 'Memleket bugün kabili idare olmaktan çıkmıştır. İşler çoktan laçka olmuştur. Adliye işlemez hale gelmiş, idare acze düşmüştür.'
14 NİSAN - Ürdün Kralı Hüseyin Türkiye'yi ziyaret etti.
15 NİSAN - Gazeteci Ahmet Emin Yalman, sağlık durumundan ötürü tahliye edildi.
18 NİSAN - Bursa Milletvekili Mazlum Kayalar ve Denizli Milletvekili Baha Akşit'in 'CHP'nin yıkıcı, gayri meşru ve kanun dışı faaliyetleri-nin memleket sathında cereyan tarzı ve bunların mahiyetlerinin nelerden ibaret olduğunu tahrik, tespit ve memleketin her tarahnda yaygın bir halde görülen kanun dışı siyasî faaliyetlerin muhtelif se-beplerine intikal etmek, matbuat meseleleriyle adlî ve idarî mevzu¬atın ne suretle tatbik edilmekte olduğunu tetkik eylemek üzere Meclis tahkikatı açılmasını isteyen önergelerinin kabulü.
Sert tartışmalar sürdürüldü. Muhalefet Lideri İnönü:'... Biz demokratik rejimi kurduk. Bu demokratik rejimi istikametinden ayınp baskı rejimi haline getirmek tehlikeli bir şeydir. Bu yolda devam ederseniz, ben de sizi kurtaramam...' dedi.
(Tahkikat Komisyonu Başkanlığı'na seçilen Ahmet Hamdi Sancar'ın adına izafetle bu komisyon 'Sancar Komisyonu' olarak adlandırıla¬caktır.)
19 NİSAN - Türkiye-Batı Almanya Malî Yardım Antlaşmağı imzalandı.
20 NİSAN - Meclis'te tartışmak geçen görüşmeden sonra CHP milletvekilleri toplantı salonunu topluca terk ettiler.
23 NİSAN - Balıkesir İşçi Sitesi temeli atıldı.
25 NİSAN - İzmir Kan Merkezi açıldı.
25 NİSAN - TBMM adına tahkikatları yapacak olan komisyonların vazife ve selahiyetleri ile ilgili olarak Çorum Milletvekili Hüseyin Ortak-çıoğlu (DP) ve üç arkadaşı tarafından hazırlanan bir kanun teklifi Meclis'e verildi.
27 NİSAN - Tahkikat Encümeni selahiyet kanunu, uzun ve çetin tartışmalardan sonra kabul edildi. (Kanun No. 7468). 12 CHP milletvekili 3-6 celse çıkarma cezası aldı. Muhalefet Lideri İnönü, 12 inikat ceza-sına çarptınîdı. Meclis görüşmelerinin yayınlanması yasaklandı. ;
27 NİSAN - Pakistan Cumhurbaşkanı Eyüp Han Türkiye'yi resmen ziyaret etti;
27 NİSAN - Mersin Limanı hizmete açıldı.
28 NİSAN - İstanbul ve Ankara'da meydana gelen olaylar üzerine her iki şehirde de sıkıyönetim ilan edildi,j
28 NİSAN - İstanbul Üniversitesi'nde, İktidar Partisi aleyhinde gösteri-j ler başladı.
29 NİSAN - Ankara-İstanbul Üniversiteleri bir ay süre ile kapatıldı. *
1 MAYIS - İstanbul'da l gün gündüz sokağa çıkma yasağı kondu.
2 MAYIS - NATO Bakanlar Konseyi İstanbul'da toplandı ve bir takım gösteri olayları yapıldı.
3 MAYIS - İnönü; Başbakan Menderes'in son radyo konuşmasma cevap vererek yapılan isnatları reddetti. Meclis ve basında fikirlerim açıklamak imkanından yoksun olduğu için, cevabinin radyoda yayınlanmasını istedi.
3 MAYIS- Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Cemal Gürsel, yazdı olarak hükümeti uyarmak istedi. (Mektup ihtilalden sonra açıklanmıştır.) Aziz Vekilim:
Dün geceki konuşmalarımızın ışığı altında, zatı alinizi memleketin huzur ve istikrarı için alınması lazım gelen tedbir ve kararlar hakkında¬ki görüşlerimi arzetmeyi millî ve vatanî bir vazife bilirim.
Sayın Başbakanın açıklamalarım dinledim ve okudum. Bunlarda, be¬nim düşüncelerimin kabulüne müsait bir zemin henüz mevcut olmadı¬ğı aşikar olarak belli ise de, gene de düşüncelerimin sizlere iblağının za-ruretine inanıyorum. Muhterem Vekilim:
Şu hakikati kabul etmek lazımdır ki. Kayseri hadiseleriyle başlayıp son karar ve feci olaylara kadar devam eden vak'alar vatandaş ruhun-da derin teessür ve Hükümete karşı telafisi güç hoşnutsuzluklar yaratmıştır. Hele, Ordunun, talebelere karşı akılsızca kullanılması, işin vaha-metini artırmış. Ordu mensuplarında huzursuzluk ve güvensizlik hisleri belirmiş, korkulan şey olmuş. Ordu politikaya karıştırılmıştır. Sayın Vekilim:
Bu ahval küçümsenecek, cebir ve şiddetle geçiştirilecek şeylerden değildir. Memleket, Hükümet ve partinizin düştüğü bu müşkül vaziye¬ti kurtarmak için sük-frunetli, fakit ciddî ve cezri tedbirler almak lazım¬dır. Bu tedbirler şunlar olmalıdır:
1) Cumhurbaşkanı istifa etmelidir. Çünkü bütün fenalıkların bu zat¬tan geldiği hakkında memlekette umumî bir kanaat vardır.
2) Kabinede iyi kabul edilmeyen ve suihalleri bütün memlekette ya¬yılmış bulunan zevat çıkartılmalı, yeni Kabine mutlak dürüst, makul, zorcu değil, adalet ve şefkat hissi taşıyan zevattan kurulmalıdır.
3) İstanbul, Ankara valileri, emniyet müdürleri süratle değiştirilmelidir.
4) Ankara Örfi İdare Kumandanı derhal değiştirilmelidir.
5) Son çıkarılan ve tahkikat komisyonları ihdas eden kanun kaldırılmalıdır.
Mevkuf gazeteciler af kanunu ile kısa zamanda tahliye edilmeli
7) Son hadiselerde tevkif edilen talebeler serbest bırakılmalı, ili müesseseleri yeniden faaliyete geçmelidir.
8) Şimdiye kadar çıkarılan bütün antidemokratik kanunlar tedrici kaldırılmalıdır.
9) Vatandaşın hürriyet ve eşit muamele hakkına mutlak surette ayet edilmelidir.
10) Ordunun meseleleri sür'atle halledilmelidir.
11) Din istismarcılığından vaz geçilmelidir.
12) Suiistimaller oluyor mu, bilmiyorum. Fakat, olduğu hakkını umumî bir kanaat mevcuttur ve milletin hükümete itimatsızlığına s bep olmaktadır. Bu gibi kötülüklerin süratle bertaraf edilmesi lazımd
13) Müstesna zamanlar ve günler haricinde hükümet büyüklerin memleket gezilerinde sun'i büyük vatandaş toplulukları üe karşılanırı ları usulü terk edilmelidir.
Muhterem Vekilim:
Bu yazdıklarım asla bir parti ve politika mülahaza ve tesiriyle yaz mamıştır. Memleketin durumunun bu tedbirlerin alınmasın! zarurî ki dığına inandığım için arz edilmiştir,
Sizlerin vatanperverlik ve vicdanlannıza hitap ediyorum. İyi düşi nünüz. İyi yapınız. Memlekette çok şeyler yaptığınız muhakkaktır. F kat, bu asla kafi değildir. Bu yapılan işleri müstemleke idarecileri de y, par, yapıyor ve yapmıştır. Asıl mühim olan toplumun ruhunda yasan zevk ve azminin geliştirilmesi hak ve hürriyet aşkının kökleştirilmesi ı vatandaş idrakinin yüksek ve necip hislerle donatılmasıdır. Olaylar l yolda olmadığınızı göstermektedir. Talebelerin hürriyet duygusu i yaptıkları masumane tezahürata karşı kıtalar sevk edilmesi ve onlar desteği ile emniyet kuvvetlerinin ilim yuvalannın içine kadar girerek t lebeleri, profesörleri ile beraber coplarla ve kurşunlarla tedip etme dünyada görülmemiş feci bir şeydir. Bu hengamede kız talebelerin yi rekler parçalayan çığlıklannın analar, babalar ve halk ruhunda onulma yaralar açacağım ve açtığım anlamak memleketin huzuru bakımında büyük bir hata ve hazin bir gaflet olduğuna kaniim.
Bizim gençlerimizde hak, adalet ve hürriyet duygularının gelişim sinden ve kemalinden memnun olmamız lazım gelmez mi?... Istikba hissiz, duygusuz, müstemleke ruhlu, yalnız maddeci bedbaht msanlaı mı bırakmak istiyoruz?... 3
Sayın Vekilim:
Maruzatım muhakkak ki çok mühim ve hatta çok cüretkaranedir. Fa¬kat memleket için. Milletin selameti için, hükümet ve hatta partinizin kurtaniması için dikkate aunması, lazımdır ve hatta çok lazımdır. Saygılarunla.
KKK Orgeneral Cemal Gürsel
4 MAYIS- Turizm Bankası Kanunu kabul edildi.
5 MAYIS- Ankara'da Kızılay'da "555 K" diye adlandırılan nümay41er oldu. Olay yerinde; Cumhurreisi, Meclis Başkanı, Başbakan da bu¬lundu.
6 MAYIS- Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü kanunu kabul edildi. 6 MAYIS- Kara K.K. Org. Cemal Gürsel görevinden izinli olarak ayrıldı. Gürsel'in en küçük birliklere kadar ulaştırılan telsiz mesajı:
'Kara Kuvvetleri Komutanlığı'ndan izinli olarak ayrılıyorum. Bütün arkadaşlanma veda ederim.
Sizlere son sözlerim şu olacaktır: Her şeye rağmen ordunun ve taşı¬dığımız üniformanın şerefin! daima yüksek tütünüz. Bu sıralarda mem¬lekette esen hırslı politika havasının zararlı tesirlerinden kendinizi ko-rumasını biliniz. Ne pahasına olursa olsun, politikadan katiyen uzak ka¬lınız. Bu sözlerim, şerefli ordunun, kudreti ve memleketin kaderi için hayati ehemmiyeti haizdir. Bütün gayretiniz! memleket müdafaası için lazım olan kudretiniz! artırmağa ve onu en yüksek dereceye çıkarmağa hasrediniz. Sizlere inanıyor, son erden büyük kumandana kadar cümle-nizi derin saygı ve sevgi hissi ile selamlıyorum.'
KKK Orgeneral Cemal Gürsel
12 MAYIS- Türkiye-Hollanda Kültür Antlaşmağı imzalandı.
13 MAYIS- Kütahya'da 1000 hatlık otomatik telefonu hizmete açıldı. 13 MAYIS- Türkiye-Finlandiya Ticaret Antlaşması imzalandı.
16 MAYIS- İzmir Trafo Merkezi açıldı.
17 MAYIS- Türkiye-Amerika yardım antlaşması imzalandı.
18 MAYIS- Demirköprü Baraj ve Hidro-elektrik Santralı hizmete açıldı.
20 MAYIS- Hindistan Başbakanı Nehru Türkiye'yi ziyarete geldi.
21 MAYIS- Harp Okulu öğrencileri Ankara'da, iktidar Partisi aleyhinde
sessiz bir yürüyüş yaptılar. 25 MAYIS- TBMM'nin XI. döneminin son birleşimi. Başkan Vekili: Agah
Erozan, Ali Latif oğlu (İsparta), şükrü Esen (Kastamonu)'in önergele¬ri üzerine Meclis'in 20 Haziran 1960 tarihine kadar tatili kabul edil¬di. Son birleşimdeki konuşmaların yayınlanması yasaklandı. 27 MAYIS- 27 Mayıs ihtilali. Türk Silahlı Kuvvetleri idareyi eline aldı
Sonradan '27 Mayıs İhtilali' olarak adlandırılacaktır. 27 Mayıs 1960 sabahı rady darının düğmesini çeviren vatandaşlar, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin sesiyle karşılaştılar. "Sevgili Vatandaşlar;
Bugün demokrasimizin içine düştüğü buhran ve son müessif hadise¬ler dolayısıyla kardeş kavgasına meydan vermemek maksadıyla Türk Silahlı Kuvvetleri, memleketin idaresini ele almıştır. Bu harekata Silahlı Kuvvetlerimizin, partileri içine düştükleri uzlaşmaz durumdan kurtar¬mak ve partiler üstü tarafsız bir idarenin nezaret ve hekimliği altında en kısa zamanda adil ve serbest seçimler yaptırarak idareyi hangi tarafa mensup olursa olsun, seçimi kazananlara devir ve teslim etmek üzere girişmiş bulunmaktadır.
Girişilmiş olan bu teşebbüs, hiçbir şahsa veya zümreye karşı değil¬dir. îdaremiz, hiç kimse hakkında şahsiyata müteallik tecavüzkar bir fi-ile müsaade etmeyeceği gibi edilmesine de asla müsamaha etmeyecek¬tir.
Kim olursa olsun ve hangi partiye mensup ulunursa bulunsun, ha vatandaş; kanunlar ve hukuk prensipleri esaslanna göre muamele göre¬cektir. Bütün vatandaşların, partilerin üstünde aynı milletin, aynı soy¬dan gelmiş evlatları olduklarım hatırlayarak ve kin gütmeden birbirle¬rine karşı hürmetle ve anlayışla muamele etmeleri ıstıraplanimzm din-» mesi ve milli varlığımızın selameti için zaruri görülmektedir.
Kabineye mensup şahsiyetlerin, Türk Silahlı Kuvvetleri'ne sığınma¬larım rica ederiz, şahsî emniyetleri kanunun teminatı altındadır.
Müttefiklerimize, komşulanmıza ve bütün dünyaya hitap ediyoruz." Gayemiz, Birleşmiş Milletler Anayasasi'na ve insan hakları prensipleri-ne tamamiyle riayettir. Büyük Atatürk'ün 'Yurtta sulh, cihanda sulh' prensibi bayrağımızdır. "
Bütün ittifaklanmıza ve taahhütlerimize sadıkız. NATO ve CEN-T0'ya inanıyoruz ve bağlıyız. Düşüncemiz 'Yurtta sulh, cihanda sulh-, tur.'
Meclis feshedildi. Yeni anayasa ve demokratik müesseselerin kımıl-maşı hazırhğına başlanıldı. Millî Birlik Komitesi Başkanı Org. Cemal Gürsel, millete seslendi:
"Aziz Türk Milleti;
Bir aydan beri memlekette cereyan eden ve milleti sür'atle korkunç buhranlara sürükleyen hadiseleri biliyorsunuz. Bu gidişin memleketi kanlı bir kardeş kavgasma da götürmekte olduğunu her akü basında va¬tandaşın takdir ettiğine kaniyim. Dünya ahvali her gün biraz daha kö-tüye doğru giderken, hususî politika ihtirası yüzünden vatanımızın maddeten ve manen perişanlığa sürüklenmesi vicdan sahibi bütün va¬tandaşları dilhun etmektedir. Bu hal nereye kadar gidecek?... Bu feci akibete hissiz ve alakasız, seyirci mi kalmak lazım?... İşte vatandaşlarım, bu ahvali ıstırap içinde aylardan beri düşündüm ve bu zevata çıkar yol¬ları gösterdim. Fakat onlar kapıldıkları politika ihtirasının, şuurlanna verdiği bozukluk dolayısıyla dinlemediler ve 4i zorla yürütmek sevda-sına düştüler.
Çıkarılan kanunlar, takip edilen hareketler Türk Milleti'ni zincire vurmak kasımda olduklarım gösteriyordu.
Bu asırda böyle bir idarenin, böyle bir hareketin olabileceğim zannet¬mek Türk Milleti'ni hissiz bir sürü olarak kabul etmek demektir.
Hayır vatandaşlar, Türk Milleti hissiz bir sürü değil, belki bir çoğu okuma yazma bilmez, fakat atavik bir intikalle daha çok okumuş yaz¬mış milletlerden daha çok fikri selime, aklı selime, vicdan ve vakara sa¬hiptir. İşte bu düşünceler ve mülahazalarla bu feci gidişe son vermeye karar verdim ve devletin idaresine el koydum.
Derhal bütün vatandaşlara şunu ifade etmek isterim ki, asla bir dik¬tatör olmak hevesinde değilim. Bütün emelim bu memlekette temiz, dü¬rüst bir demokratik nizam kurmak ve devletin idaresin! milletin irade-sine terk etmektir. Bana inanınız ve güveniniz. Bütün milletin benimle beraber olduğuna inanıyorum. Bazı menfaatperestler, midesini ve vicdanım paraya bağlamış olanlar bu hareketimize karşı teşebbüslerde bu-lunmaya yeltenebilirler. Fakat onlara asla müsamaha edilmeyeceğim vatandaşlarıma temin ederim. Kötü ruhlu olanlardan bile memleketin bu nazik anında, az olsun vicdanlarım harekete geçirerek çalışmalanmı-za yardım etmeseler bile, engel olmamalarım isteriz. Tekrar bana gü-venmenizi, inanmanızı isterim ve sizleri sonsuz muhabbet ve saygıyla selamlıyorum.
Millî Birlik Komitesi Başkanı
Org. Cemal Gürsel
28 MAYIS- CelM Bayar istifa etti.
28 MAYIS- Tarafsız kişilerden bir kabine kurulduğu 27 saydı tebliğ ile bildirildi. Kabinede 3 asker ve 14 sivil yer aldı, Birinci M.B.K. Hükümeti
Başbakan ve Milli Sav.Bak. : Org. Cemal Gürsel Kamil Artus Şefik İnan Devlet Bakanı Devlet Bakanı Adliye Bakanı İçişleri Bakanı Dışişleri Bakanı Maliye Bakam M.Eğitim Bakam Bayındırlık Bakam Ticaret Bakanı Sağlık Bakanı Gümrük Bakam Tanm Bakanı Ulaştırma Bakam Çalışma Bakam Sanayi Bakanı Turizm Bakanı İmar ve İskan Bakanı Abdullah Gözübüyük Tümg. M.İhsan Kızıloğlu Selim Sarper Ekrem Alican Prof. Fehmi Yavuz Daniş Koper Cihat İren
Prof. Nusret Karasu Fethi Aşkın Feridun Üstün Tuğg. Sıtkı Ulay Prof. Cahit Talaş Muhtar Uluer Zühtü Tarhan Orhan Kubat
28 MAYIS- Prof. Siddık Sami Onar Başkanlığı'nda toplanan Profesörleri Kurulu '27 Mayıs'ın meşru olduğu hakkında rapor verdi.
30 MAYIS- DP İçişleri Bakam Dr. Namık Gedik, tutuklu bulunduğu Harp Okulu penceresinden atlayarak intihar etti.
l HAZİRAN- İnönü, Ankara'da yeni dönemin ilk basın toplantısmı yap¬tı: '... Ordunun harekatından haberdar olmadığım.' kesin olarak belirtti.
12 HAZİRAN- Millî Birlik Komitesi'nin l saydı kanunu ile Anayasa'nın bazı maddeleri kaldınîdı ve bu suretle TBMM feshedildi. TBMM'nül bütün hak ve yetkileri. Geçici Anayasa gereğince Millî Birlik Komitesi'ne verildi. Birliğin hukukî statüsü düşürülmesinden sonra kurulan i Millî Birlik Komitesi üyelerinin adları açıklandı:
Başkan : Orgeneral Cemal Gürsel;
Üyeler : Gülsoytrak, Suphi Acuner, Ekrem Kabibay, Orhan Akkoyunlu, Fazri Kaplan, Kadri Kaplan, Mustafa Karaman, Suphi Karan, Muzaffer Karavelioğlu, Kamil Koksal, Osman Köseoğlu, Münir Kuytak, Fikret Küçük, Sami Madanoğlu, Cemal Soyuyüce, Şefik Taşer, Dündar Tunçkanat, Haydar Türkeş, Alpaslan Ulay, Sıtka Yıldız, Ahmet Yurdakuler, Muzaffer 16 HAZİRAN- Yüksek Adalet Divanı mahkeme usulüne dair (3 sayılı) kanun kabul edildi.
Aksoylu, Refet Ataklı, Mudp Baştuğ, İrfan Baykal, Rıfat Çelebi, Emanullah Er, Ahmet Erkanlı, Orhan Ersu, Vehbi Esin, Numan Okan, Sezai Özdağ, Muzaffer Ozdilek, Fahri Özgüneş, Mehmet Özgür, Selahattin Ozkaya Şükran Solmazer, İrfan
21 HAZİRAN- Milli Birlik Komitesi, Büyük Millet Meclisi binasında teş¬riî görevine başladı.
22 HAZİRAN- Emekli Oramiral Fahri Korutürk, Türkiye'nin Moskova Büyükelçiliği'ne atandı.
23 HAZİRAN- Köy Enstitüleri Kurucusu, eğitimci İsmail Hakkı Tonguç (Doğ: 1897) öldü.
24 HAZİRAN- M.B. Komitesi üyeleri, büyük bir törenle yemin ettiler.
30 HAZİRAN- Geçici Anayasa'nın 6. maddesine göre M.B. Komitesi ta-rafından seçilen l Başkan, 30 üyeden meydana gelen 'Yüksek Soruş¬turma Kurulu' toplandı.
4 TEMMUZ- Siyasi partilerin ocak ve bucak merkezleri kapatıldı.
12 TEMMUZ- Celal Bayar; vatana hıyanet suçundan Yüce Divan'a sevk
edildi. (2 No'lu karar).
24 TEMMUZ- Basın Ahlak Yasası yürürlüğe girdi. 29 TEMMUZ- Eski Başbakanlardan Hasan Saka (Doğ: 1886) öldü.
2 AĞUSTOS- M.B. Komitesi; 5434 saydı T.C. Emekli Sandığı Kanununu ek ve geçici 42 saydı kanunu kabul etti. Bu kanuna göre, orduda bo¬zulmuş olan piramit (küçük rütbeli ve büyük rütbeli subay dengesi) tekrar korunabdecekti.
2 AĞUSTOS- Başkan Gürsel: 'Subaylar olayları unutup esas vazifeleri-
1960 151ne dönmeli...' dedi.
3 AĞUSTOS- 42 saydı kanun uyarınca bir kısım subay, amiral ve geraLİ emekliye sevk edildi. (235 general ve amiral). Bu 41eme tabi ol
lar bilahare 'Eminsular' adıyla anılacaktır.
12 AĞUSTOS- M.B. Komitesi'nin kabul ettiği (55 saydı) kanunla, Koıtenin çıkardığı kanunların geçici olmadığı açıklandı. Kanundan '
cici' kelimesi kaldırddı.
15 AĞUSTOS- Zürih ve Londra Antlaşmaları'na dayandarak Kıbrıs bağımsızlığı yürürlüğe girdi. Gece saat 24.00'te 45 dakika süren imza töreni yapddı. Belgeleri, Cumhurbaşkanı Makarios, muav Dr. Küçük ve Türkiye, İngdtere, Yunanistan konsoloslan imzala lar.
16 AĞUSTOS- Anlaşma gereğince Kıbrıs'ta bulunacak Türk Alayı büyük tezahüratla Kıbrıs'a çıktı. 82 yıl sonra Türk askerî Adaya tek
ayak basıyordu. Türkiye'nin ilk Kıbrıs Büyükelçisi Emin Dırvana da yeni görevine başladı. Kıbrıs bu suretle bağımsızlığına kavuşmuş oluyordu.
17 AĞUSTOS- Türk Kültür Demeği, Başkan Gürsel'in açış konuşmasla açıldı.
25 AĞUSTOS- Kabine'de dk değişiklik B.M. Komitesi 10 Bakanı görevinden affetti. 2. M.B.K. Hükümeti kuruldu.
11 EYLÜL- M.B.K. üyesi ve Ankara valisi Gen. İrfan Baştuğ, İstanb) Ankara yolunda trafik kazasında öldü. '
12 EYLÜL- Demirci ilçesinde büyük yangın.
22 EYLÜL- Türkiye-Yugoslavya Veteriner Antlaşması imzalandı.
24 EYLÜL- Yüksek Adalet Divanı kuruldu.
26 EYLÜL- Celal Bayar, tutuklu bulunduğu Yassıada'da, bel kemerîy intihara teşebbüs etti. ;
27 EYLÜL- Türkiye-Amerika Kredi Antlaşması imzalandı.
29 EYLÜL- Demokrat Parti, Ankara 4. Asliye Mahkemesi kararıyla k patddı.
30 EYLÜL- Devlet Planlama Teşkdatı kurulması hakkındaki (91 sayı) kanun kabul edildi. |
7 EKİM- Salim Başol, Sehnan Yörük, Rıza Tunç, Abdullah Üner, Ha Tuzun, Hasan Gürsel, Mehmet Çokgüler, Vasfi Göksu, Ali Doğa Toran'dan kurulu Yüksek Adalet Divanı Ankara'dan ayrdarak.H beliada'da kendileri için ayrdan otele yerleştiler.
14 EKİM- Yassıada yargılamaları başladı. (Bu süre içinde 203 otun)
1iyapıldı. 529 sanık, 1063 tanık dinlendi. Divan kararlanna göre: 15 ki¬şi ölüm cezası, 31 kişi müebbet hapis cezasına, 418 kişi çeşitli cezala-ra çarptırıldı. 123 kişi beraat etti. M.B. Komitesi 15 ölüm cezasından, 4'ünü onayladı. Bayar'ın cezası müebbet hapse çevrildi, 3'ünü yerine getirdi. 12'sinin cezasmı müebbet hapse çevirdi.)
23 EKİM- Genel Nüfus Sayımı:
1927:13.648.270, 1935:16.158.018, 1940:17.820.950, 1945:18.790.174, 1950: 20.947.188, 1955: 24.064.763, 1960:27.754.820, 1965:31.391.421, 1970:35.666.549,
24 EKÎM- Savunma Sekreterlikleri Kanunu kabul edildi. 27 EKİM- Üniversiteler öğretim üyelerinden bazılarının vazifelerinden affına ve bazılarının diğer fakülte ve yüksek okullara nakline dair (114 saydı) kanun kabul edildi. Sonradan 147'ler olarak adlandırıla¬cak olan 147 öğretim üyesi (Profesör, doçent, asistan) görevlerinden affedildi.
9 KASIM- 42 sayılı kanun gereğince emekliye ayrılan subaylardan istek¬lilerin öğretmenliğe alınması hakkında 125 sayılı kanun kabul edildi.
14 KASIM-14 Millî Birlik Komitesi üyesinin görevlerinden affına dair '5434 saydı T.C. Emekli Sandığı kanununa ek 2.8.1960 gün ve 42 sayılı kanununa geçici bir madde eklenmesine dair (126 saydı) kanun kabul edddi.
15 KASIM- M.B. Komitesi; Dışişleri Bakanlığı Kuruluşu hakkındaki 3312 sayıh kanunu (127) ek saydı kanunu kabul etti. Bu kanuna göre, Dışişleri dış teşkilatında 14 müşavirlik kuruluyor ve komitedeki görevlerinden affedden 14 üye, en az iki yd yurda dönmemek kaydıyla bu müşavirliklere gönderiliyordu.
Ondört'ler olarak adlandırılan Komite üyelerinin görev yerieri:
Alpaslan Türkeş Orhan Kabibay Orhan Erkanlı Münir Köseoğlu Mustafa Kaplan Muzaffer Karan Sefdc Soyuyüce Fazd Akkoyunlu Rıfat Baykal Dündar Taşer Numan Esin
Yenidelhi
Brüksel
Meksika
Stockholm
Lizbon
Oslo
Kopenhang
Kabd
Tel-Aviv
Rabat
Madrid
İrfan Solmazer Lahey
Muzaffer Özdağ Tokyo
Ahmet Er Libya
18 KASIM-113 sayılı Af Kanunu'nün bazı maddelerinin değiştirilmesi-ne ve bu kanuna bazı hükümler eklenmesine dair kanun... kabul edüdi. (ikinci Af)
22 KASIM-132 sayılı Türk Standartları Enstitüsü kuruluş kanunu kabul edildi.
29 KASIM- Basın Kanunu'nun bazı maddelerini değiştiren (143 sayılı) kanun kabul edildi. (İspat hakkını tanıyan kanun.)
4 ARALIK- Başkan Gürsel'in geçirmekte olduğu hastalık arttı. Amerika'dan gelen Harvard Üniversitesi profesörlerinden Raymond de Lacy, Türk hekimleriyle konsültasyon yaparak tedavi şeklim tespit ettiler.
6 ARALIK- Türkiye-Amerika Kredi Antlaşması imzalandı.
9 ARALIK- Türkiye-İngiltere Kredi Antlaşması imzalandı.
13 ARALIK-1924 tarih ve 941 sayılı Teşkilatı Esasiye Kanunu'nun baa hükümlerinin kaldırılması ve bazı hükümlerinin değ4tirilmesi hak¬kındaki 12 Haziran 1960 tarihli ve l sayılı kanuna ek 'Kurucu Meclis Teşkili' hakkında (157) sayılı kanun kabul edildi.
13 ARALIK- Temsilciler Meclisi Seçimi (No. 158) kanunu kabul edildi.
13 ARALIK- Devlet Personel Dairesi kurulması hakkında (No. 160) kanun kabul edildi.
14 ARALIK- İstanbul Boğazı'nda Peter Vereviz (Yugoslav) ile World Harmony (Yunan) adlı iki tanker çarpıştı. İstanbul büyük bir tehlike atlattı.
14 ARALIK- Türkiye ve 19 Batılı devlet arasmda iktisadî 4birliği ve kalkınma teşkilatı sözleşmesi imzalandı.
19 ARALIK- İskenderun'da Atatürk Anıtı saldınya uğradı. ,
26 ARALIK- Emekli Orgeneral Zeki Doğan'a vatanî hizmet tertibinden | aylık bağlanması hakkındaki (174 sayılı) kanun kabul edildi, j
27 ARALIK- Memurların tahsil müesseselerinde talebe olamayacaktan-1 na dair 4007 saydı kanun ile bu kanunun l. maddesinin değiştirilme^ si hakkındaki 4214 saydı kanunun yürürlükten kaldırılması hakkın] daki (183 sayılı) kanun kabul edildi, 'm
30 ARALIK- CHP, aralannda Parti Genel Başkanı İnönü de bulunmak| üzere 49 Kurucu Meclis üyesi seçti.

KRDNZ 04-22-2009 08:47 AM
1961
 
1961

2 OCAK- Kıbrıs'ta kuraklıktan zarar gören Türk çiftçisine yapılacak tohumluk buğday ve tohumluk arpa yardımı hakkındaki (199 sayılı) kanun kabul edildi.
2 OCAK- T.C. Millî Birlik Komitesi'nce Temsilciler Meclisi'ne 18 üyenin seçildiği hakkında Millî Birlik Komitesi karan (No. 35) yayınlandı:
Raif Aybar Yakup Kadri Karaosmanoğlu Adnan Başer Alp Kuran Remziye Batırbaygü Zekai Okan Fahri Belen Abdülkadir Okyay Nihat Reşat Belger Kagip Sanca Hakkı Kamil Beşe Necip San Rauf Gökçen Kemal Tamer Ferruh Güven Kemal Türkoğlu Münci Kapani Hıfzı Veldet Velidedeoğlu
3 OCAK- Ordu Yardımlaşma Kurumu Kanunu (sayı: 205) kabul edildi. Aynı gün Basın İlan Kurumu kuruldu. Bağımsız bir "Kürt devleti" kurmayı istemekle suçlanan 49 kişinin yargılanmasına Ankara'da başlandı.
4 OCAK- Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet (sayı: 211) Kanunu 'nü kabul edildi.
4 OCAK- Kabineyi kurma serbestisi için bütün bakanlar istifa ettiler. Aynı gün Yıldız ve Müşfik Kenter1960-1961 sezonunun en başarılı sanatçıları seçildiler.
5 OCAK- Gürsel, altı yeni bakan alarak yeni kabineyi kurdu.
5 OCAK- Dumlupmar Zafer Abidesi'nin inşası hakkında (220 saydı) kanun kabul edildi.
6 OCAK- Kurucu Meclis çalışmalara başladı. Aynı gün Milli Birlik Komitesi,147 öğretim üyesinin üniversiteye dönmesi ile ilgili tasarıyı gündeminden çıkardı.
8 OCAK- Ünlü güreşçi Yaşar Doğu öldü. (doğ. 1915)
10 OCAK- Basın mesleğinde çalışanlarla çalıştınlanlar arasındaki münasebetlerin tanzimi hakkındaki 5953 sayılı kanunun bazı maddelerinin değiştirilmesine ve bu kanuna bazı maddelerin eklenmesine dair (212 sayılı) kanun yürürlüğe girdi.
14 OCAK- Memleketçi Cumhuriyet Partisi kuruldu.
21 OCAK- Türkiye-Amerika Kredi Antlaşması imzalandı.
7 ŞUBAT- Türkiye-Amerika uranyum Antlaşması imzalandı.
11 ŞUBAT- Adalet Partisi, Cumhuriyetçi Meslekî Islahat Partisi, Çalış¬ma Partisi, Memleketçi Parti, Mutedil Liberal Parti, Türkiye İşçi Partisi... kuruldu.
13 ŞUBAT- Yeni Türkiye ve Düstur Partileri kuruldu.
26 ŞUBAT- Eski Millî Eğitim Bakanlanndan öğretmen, yazar Hasan Ali Yücel (doğ: 1897) öldü.
27 ŞUBAT- Kurtuluş Savaşı komutanlanndan Tümgeneral Selahattin Adil (Doğ: 1881) öldü.
6 MART- İngiltere Kraliçesi Elizabeth yurdumuzu resmen ziyaret etti.
8 MART- Konya Çarşısı yandı.
23 MART- Ankara Hacettepe Çocuk Hastanesi yandı.
28 MART- Anayasanın halkoyuna sunulması hakkındaki (283 sayılı) kanun kabul edildi.
l NİSAN- Siyasî faaliyete izin verildi.
6 NİSAN- Temsilciler Meclisi'nde; subay ve astsubayların oy kullanmaları kabul edildi.
23 NİSAN- 23 Nisan 1920'de TBMM'nin açıldığı İttihat ve Terakki Fırkası için yapılmış olan binada. 'Türkiye Büyük Millet Meclisi Müze-si' açıldı.
26 NİSAN- Seçimlerin temel hükümleri ve seçmen kütükleri hakkındaki (298 sayılı) kanun kabul edildi.
27 NİSAN- Türkiye-Sovyetler Birliği Demiryolu Nakliyat Antlaşması
imzalandı.
30 NİSAN- İstanbul'da Kartal-Cevizli arasında büyük tren kazası.
1 MAYIS- İzmit Kağıt Fabrikasi'nda yangm.
5 MAYIS- Türkiye-Amerika Kredi Antlaşması.
23 MAYIS- Muğla ve dolaylannda deprem.
24 MAYIS- Cumhuriyet Senatosu üyelerinin seçimi hakkında (304 sayılı) kanun kabul edildi.
24 MAYIS- Ankara ve İstanbul vüayetlerine şamil olmak üzere ilan edilmiş bulunan Sıkıyönetimin uzatılması hakkındaki Kurucu Meclis kararı yürürlüğe girdi.
25 MAYIS- Milletvekili Seçimi Kanunu (sayı: 306) kabul edildi.
27 MAYIS- T.C. Anayasası, Kurucu Meclis'te oylamaya katılan 262 üyenin 260 oyu ile kabul edildi.
6 HAZİRAN- Türkiye-Almanya Kredi Antlaşması imzalandı.
16 HAZİRAN- Yazar ve düşünür Peyami Safa (Doğ. 1899) öldü.
9 TEMMUZ- Anayasa'y a oy verme günü. Kurucu Meclis'in seçtiği 21 kişilik Anayasa Komisyonu tarahndan hazırlanıp 9.7.1961'de halkoyuna sunulan Anayasa; oylamaya katılan 10.238.968 kişiden 6.348.715 oyla kabul edilmiş, 3.935.000 kişi (hayır oyu kullanmıştır. Böylece katılma oranı yüzde: 75, Evet: 63'tür. Halkın yüzde 65'i 'Evet', 35'i 'Hayır' oyu verdi.
10 TEMMUZ- Millî Eğitim Bakanhğı'na bağlı olarak 'Din İşleri Genel Müdürlüğü' kuruldu.
17 TEMMUZ- AnıtKabir projesini hazırlayan iki mimardan Prof. Emin Onat (doğ. 1908) öldü.
21 TEMMUZ- Kurucu Meclis oybirliğiyle seçim tarihim 15 Ekim 1961 olarak tespit etti. (Karar No. 58)
7 AĞUSTOS- Şebinkarahisar'da büyük yangın.
11 AĞUSTOS- Yassıada duruşmaları sona erdi.
16 AĞUSTOS- Ankara ve İstanbul vilayetlerine şamil olmak üzere ilan edilmiş bulunan sıkıyönetimin uzatılması hakkında Kurucu Meclis'in (68 sayılı) kararı.
24 AĞUSTOS-15. CHP Kurultayı Ankara'da toplandı.
İnönü: '...Sabah erken kalkan babayiğitlerin Kurultayı basmalarım asla kabul etmiyorum,' dedi.
3 EYLÜL- Başkan Gürsel'in başkanlığmda toplanan parti başkanlan, yapılacak milletvekili seçimlerinde; 27 Mayıs'ı zedelememek, "Eminsu" konusunu deşmemek, DP'yi methetmemek konusunda bir antlaşma imzaladılar.
7 EYLÜL- Nedim Küçüközpulat'ın babası Abdülkerim Küçüközpulat ile annesi Fatma Adalet Küçüközpulat'a tazminat verilmesi hakkında (373 sayılı) kanun kabul edildi. (28 Nisan 1960 tarihinde İstanbul Üniversitesi nümayişleri sırasında hayatını kaybettiğinden).

15 EYLÜL- Yüksek Adalet Divam'nca verilen ölüm cezalan hakkında Millî Birlik Komitesi Kararı.
No. 75, Yayın tarihi: 16.9.1961, sayı: 10908.
15 EYLÜL- Yassıada Yüksek Adalet Divanı kararlan açıklandı. Saat:
15.20. 5 saat 20 dakika süren celsede, 15 sanık idama, 31'i müebbet hapse, 408'i çeşitli hapis cezalarım mahkum oldular. 133 sanık da beraat etti.
1) Ölüm cezasma çarptırılanlar: Celal Bayar, Adnan Menderes, Fatin Rüştü Zorlu, Hasan Polatkan.
Karar, Millî Birlik Komitesi'nin 15.9.1961 gün ve 75 sayılı kararıyla onaylanmıştır. Ancak, düşük Cumhurbaşkanı Celal Bayanın 65 yaşını bitirmiş olması dolayısıyla verilen ölüm cezası müebbet ağır hapse çevrilmiştir.
2) Ölüm cezasma mahkum edilen; Refik Koraltan, Agah Erozan, İbrahim Kirazoğlu, Ahmet Hamdi Sancar, Nusret Kirişçioğlu, Bahadır
Dülger, İman Kalafat, Baha Akşit, Osman Kıvrakoğlu, Zeki Erataman ve Rüştü Erdelhun'ün cezalan, 15.9.1961 gün ve 75 saydı kararla müebbet ağır hapse çevrilmiştir.
16 EYLÜL- Fatin Rüştü Zorlu ve Hasan Polatkan hakkında verilen ölüm cezası İmralı Adaşı'nda yerine getirildi.
17 EYLÜL- Adnan Menderes hakkında verilen ölüm cezası İmralı Adası'nda yerine getirildi.
19 EYLÜL- Eski başbakanlardan Prof. Şemsettin Günaltay (Doğ: 1883) öldü.
l EKİM- İktisadî İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı Türkiye Teknik İşbirliği Temsilciliği kuruldu.
15 EKİM- Genel seçimler. 27 Mayıs İhtilali'nden sonra ilk seçim; Türk Silahlı Kuvvetleri verdiği sözü tuttu. Katılma oranı yüzde 81.
AP : 158 milletvekili 70 senatör CHP : 173 milletvekili 36 senatör CKMP : 54 milletvekili 16 senatör YTP : 65 milletvekili 28 senatör
25 EKİM- Türk Silahlı Kuvvetleri'nin gerçekleştirdiği ihtilalden 17 ay sonra, 2. Cumhuriyetin ilk Meclisi, Orgeneral Cemal Gürsel tarafından açıldı.
26 EKİM- Orgeneral Cemal Gürsel; 607 oydan 434 oy ile Cumhurbaşkanı, Suat Hayri Ürgüplü, Senato; Fuat Sirmen, Meclis Başkanı seçildi¬ler.
10 KASIM- İnönü, Kabineyi kurmakla görevlendirildi. Gürsel: '...İçinde bulunduğumuz güç şartları çözümleyecek bir kişiye görev verdim,' dedi.
20 KASIM- İnönü; CHP-AP Koalisyon kabinesini kurdu.
2 ARALIK- Malatya Milletvekili İsmet İnönü'nün Başkanlığı altında kurulan kabine 4 red, 78 çekimsere karşı 269 oyla güven aldı.
23 ARALIK- Başbakan İnönü konuştu: '...Af, Hükümet programına alınmıştır. Bardağı taşıracak bir damla daha koyamayacağım. Bu durumda herkesin bana yardım etmesi lazımdır. Bardaklar doldurulmuştur. Taşıramam. Bir damla daha ilave edemem. Dün söylediklerime bugün ilave edecek tek cümle yoktur. Huzuru behemehal getireceğiz. Bütün sınıfların huzur içinde yaşaması lazımdır.'
24 ARALIK- Tevfik Fikret'in Eyüp'te bulunan mezarı, törenle Aşiyan'a nakledildi

KRDNZ 04-22-2009 08:48 AM
1962
 
1962

1 OCAK- DP. Bayındırlık ve Müh" Eğitim Bakanlanndan Tevfik Heri (doğ: 1911) öldü. Cenaze töreninde olaylar çıktı.
7 OCAK- Fethiye'de büyük yangın.
18 OCAK- Komisyon 147'lerin üniversiteye dönmelerim kabul etti.
26 OCAK- General Sıtkı Ulay, tabiî senatörlükten çekildi.
1 ŞUBAT- İnönü: '...Açık konuşacağım. Bir yandan yann, bir ikinci ihtilalin olacağı rüzgarı, bir yandan 27 Mayıs'ın intikamı alınmaya çalışılıyor, havası estiriliyor. Herkes her sabah gazetesini açtığında yeni bir endişe ile karşılaşıyor. Bu yüzden vatandaşın siniri bozuluyor... Hükümet yanınızdadır. Hükümet kuvvetlidir ve sağlamdır. Türki¬ye'de hiçbir maceraya yer yoktur ve olmayacaktır.'
3 ŞUBAT- Eminsular 'Beyaz Kitap' yayınladı.
5 ŞUBAT- VII. Millî Eğitim şürası. Millî Eğitim Bakanı Hilmi İncesu-lu'nun konuşmasıyla Ankara'da açıldı.
8 ŞUBAT- Türkiye-Amerika Kredi Antlaşması imzalandı.
14 ŞUBAT- Bayar, tedavi için Kayseri Cezaevinden Ankara'ya getirilerek Ankara Tıp Fakültesi'ne yatırıldı. 17.2.1962'de tekrar geriye döndü.
18 ŞUBAT- İnönü'nün radyodan Türk Milleti'ne mesajı: '...Türk Silahlı Kuvvetleri'ne tecavüz mahiyetim taşıyan her davranışın kesin bir azimle karşısındayız... Hiç kimse, hızla gelişmeye muhtaç olan bir milletin kaderi ile oynamaya mezun değildir.'
22 ŞUBAT- Yirmi iki şubat Olayı. Ankara'da Harp Okulu Komutanı Albay Talat Aydemir ve arkadaştan,
Hükümet darbesine teşebbüs ettiler. Olay kısa saatler içinde bastırıldı. Katılan subaylar emekliye sevk edildi.
23 ŞUBAT- İnönü: '...Milletçe büyük bir badire atlattık... Bugün dünyaya karşı, milletiyle, ordusu ile dev kuvvetinde bir Türkiye vardır,' dedi.
5 MART- Anayasa Nizaminin millî güvenlik ve huzuru bozan bazı fiiller hakkında (38 sayılı) kanun kabul edildi.
25 MART- EOKA'cılar Kıbrıs'ta iki camiye bomba attılar. Bayraktar Camii minaresi harap oldu.
26 MART- Basın kartları yönetmeliğim yürürlüğe koyan (6/334) sayılı Bakanlar Kurulu karan yayınlandı.
12 NİSAN- Üniversite öğretim üyelerinden bazılarının diğer fakülte ve 1962 159yüksek okullara nakline dair 27.10.1960 tarihli ve 114 sayılı kanunun bazı maddelerinin kaldırılması ve yeni hükümler eklenmesi hakkın¬da (43 saydı) kanun kabul edildi. Bu suretle şurup giden ve 147'ler olarak adlandırılan konu halledildi.
22 NİSAN- Anayasa Mahkemesi'nin kuruluşu ve yargılama usulleri hakkındaki (44 sayılı) kanun kabul edildi.
22 NİSAN- Yüksek Hakimler Kurulu Kanunu (sayı: 45) kabul edildi.
10 MAYIS- Asker kişiler tarafmdan 22-23 Şubat 1962 olayları dolayısıyla veya daha evvel bu olaylara esas teşkil edebilecek mahiyette işlenen fiil ve hareketler için ceza kovuşturulması yapılmaması hakkında (50 saydı) kanun kabul edildi. (Bu suretle Talat Aydemir ve arkadaşları bu kez affedildiler).
22 MAYIS- CHP üe AP arasındaki 'Af tartışmağı sertleşti. İlk kademenin, Ekim ayından önce çdonasmı isteyen AP Genel Başkanı Gümüş-pala'ya İnönü; '...Hükümet tebliği muvafakatiniz almarak yayınlan¬dı. şimdi bundan haberiniz yokmuş gibi konuşuyorsunuz!...' dedi.
27 MAYIS- İstanbul'da Küçükçekmece'de atom reaktörü hizmete girdi.
30 MAYIS- İnönü; AP'nin af üe ilgili tutumu üzerine istifa etti. CHP-AP koalisyonu çekildi.
2 HAZİRAN- İnönü, yeniden kabineyi kurmakla görevlendirildi. Çok güç şartlar içinde koalisyon anlaşması imzalandı. İkinci koalisyon kabinesi, 25.6.1962'de 259 lehte, 134 aleyhte, 4 çekimser oy üe güven aldı.
9 HAZİRAN- Türkiye-Sovyetler Birliği telli telefon antlaşması imzalandı.
15 HAZİRAN- Millet Partisi kuruldu. (Bir süre önce CKMP'den ayrılan Osman Bölükbaşı, kurdu. CKMP'den ayrdan 29 milletvekili ve sena¬tör katddı.
20 HAZİRAN- Türkiye-Almanya sermaye yatınmiannm karşılıklı olarak teşvik ve himayesi antlaşması imzalandı.
21 HAZİRAN- Türkiye'de ilk defa devlet eliyle kurulan ve 1882 tarihin-1 den itibaren 'Umumî Kütüphane', 'Beyazıt Umumî Kütüphanesi', S 'Kütüphane-i Umumî' adlarıyla hizmet gören İstanbul'da Beyazıt Umumî Kütüphanesi'nin adı. Komisyonun 21.6.1962 gün ve 420-637 saydı kararıyla 'Devlet Kütüphanesi' olarak değiştirildi ve ihtiva ettiği koleksiyonları itibariyle 'Araştırma kütüphanesi' haline getirildi.
26 HAZİRAN- Devlet bakardarmdan bir veya birkaçına 'Başbakan Yar-dımcdığı' verilebüeceği hakkındaki (55 saydı) kanun kabul edüdi.
160 19628 HAZİRAN- Gülhane Askerî Tıp Akademisi, Ankara Tıp Fakültesi'n-den ayrıldı.
16 TEMMUZ- Yüksek Planlama Kumlu kuruldu.
17 TEMMUZ- Başbakanlıkta iktisadî işbirliği Komisyonu kuruldu.
23 TEMMUZ- Türkiye-Amerika Kredi Antlaşması imzalandı.
24 TEMMUZ- Türkiye, Müşterek Pazar'a ortak üye kabul edildi.
6 AĞUSTOS- Birleşik Amerika Cumhurbaşkanı Yardımcısı Lindon B. Johnson Türkiye'yi ziyaret etti. (Bilahare Cumhurbaşkanı olmuştur.)
26 AĞUSTOS- Demirci yangınında 139 ev yandı.
27 AĞUSTOS- Amerika Barış Gönüllüleri Türkiye Bürosu kuruldu.
3 EYLÜL- "Eminsular" Ankara'da miting yaptılar. 5 EYLÜL- İğdır ve dolaylarında deprem.
8 EYLÜL- Beş yıllık plan açıklandı.
9 EYLÜL- Konya'da tarihî Aslanlı Kışla yandı.
10 EYLÜL- Mecburî iskana tabi 55 Ağa'nın yerlerine dönmesi kabul
edildi.
22 EYLÜL- Karabük Kok Fabrikası hizmete açıldı.
1 EKİM- DP eski Bolu milletvekili, müebbet hapis, Reşat Akşemsettinoğlu Yunanistan'a sığındı.
2 EKİM- Ankara'da nümayişler. Başbakan İnönü konuştu: '...Esef verici hadiseler olmuştur. Bunların büyük sorumluluğu hükümete aittir... Fakat bunlar hükümetin icraatı değildir. Görevimizi ifa etmeye mecburuz. Emniyeti temin edeceğünize güveniyoruz. Vatandaşlara ilan ediyorum ki, bu türlü tecavüzlerin hiçbir taydaşı yoktur. Olaylara hakimim, hiçbir şey olmayacaktır.'
11 EKİM- Müşterek beyanname yayınlandı. '...27 Mayıs Millî bir devrimdir.
Büyük Meclis'in mensupları olan bizler, bir bütün halinde bu meşru temele yönelecek her tecavüzü birlikte karşılamaya azimli ve kararlıyız.'
16 EKİM- Anayasi'yı ihlal suçundan Yüksek Adalet Divam'nca mahkum edilenlerin cezalarmın kısmen afh hakkındaki 78 sayılı kanun kabul edildi. (258 tutukludan 7'si şartlı olarak tahliye edildi. Kayseri Cezaevi'nde 57 Yassıada mahkumu kaldı.)
23 EKÎM- Amerika; Sovyetlerin, Küba'yı bir nükleer üs haline getirilme-sini engellemek için adayı abluka etti. Küba için konuşan Başbakan inönü; 'Buhranı Türkiye'ye sıçratmak için gayretler var...' dedi.
27 EKİM- İran Şahı Muhammed Rıza Pehlevi Ankara'ya. geldi.
1962 16129 EKİM- Ankara Şeker Fabrikası hizmete girdi.
21 KASIM- TBMM; beş yıllık plam 219 kabul, 43 çekimser, 93 ret oyu üe kabul etti.
22 KASIM- Kıbrıs Cumhurbaşkanı Makarios Türkiye'yi resmen ziyaret etti.
2 ARALIK- Adalet Partisi'nin Büyük Kongresi (1.inci) Ankara'da toplandı. Genel başkan Ragip Gümüşpala yeniden Genel Başkan Seçildi.
3 ARALIK- Üst rütbeli 11 hava subayı görevinden alındı.
7 ARALIK- CHP'de kaynaşma. Gülek, Erim ve Avni Doğan partiden ihraç edildiler.
14 ARALIK-16. CHP Kurultayı Ankara'da toplandı. İsmet İnönü yeniden Genel Başkan seçildi.
19 ARALIK- Milli Güvenlik Kurulu kuruldu.

KRDNZ 04-22-2009 08:48 AM
1963
 
1963

3 OCAK- Kıbrıs'ta Türk belediyelerinin lağvı kararını, Ankara-Zürih-Londra antlaşmalanna aykırı bulan Hükümet, Makarios'a sert bir nota verdi.
6 OCAK- Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) Siirt'te zengin bir petrol damarı buldu.
7 OCAK- Cibali Tütün Fabrikası'nda 3500 işçi yemek boykotu yaptı.
20 OCAK- istanbul'da Sarıyer'de tarihî Kefeliköy Oteli yandı.
24 OCAK- İstanbul'da yayınlanan Hürriyet gazetesinin 3 basın mensubu donarak görevleri basında öldüler. (Abidin Behpur, Yüksel Kasapbaşı. Yüksel Öztürk).
27 OCAK - Bakanlar Kurulu otomobil ve lüks eşya ithalini yasakladı.
1 ŞUBAT- Ankara semalarmda çarpışan iki uçak şehre düşerek 87 vatandaşın kaybına sebep oldu.
10 ŞUBAT- Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Hürriyeti hakkındaki 171 sayılı kanun kabul edildi.
21 ŞUBAT- Türkiye-Amerika uzun süreli zirai maddeler antlaşması imzalandı.
23 ŞUBAT- Bazı suç ve cezaların affı hakkında (218 sayılı) kanun kabul edildi.
12 MART- Adalet Bakanlığı, Celal Bayatın sağlık durumu ile ilgili olarak bir bildiri yayınladı.
13 MART- İnönü'nün Bayar hakkındaki demeci: '...Bayar için. Hükümet olarak bir şey düşünmek, yetkimiz dışında. Mesele; sıhhî durumu, muayeneye arz edilmiş bir hükümlünün göreceği işlemdir.'
19 MART- İlk Ordu Pazarı hizmete girdi.
19 MART- İnönü'nün Ankara'da basın toplantısı. Kendisine önceden iletilen 56 soruyu cevaplandırdı. '...Hükümet zemin müsait olduğun162 1963da siyasi bir af çıkarmakta kararlıdır.'
22 MART- Celal Bayar; Kayseri Cezaevi'nden geçici olarak tahliye edildi. Basın mensuplarıyla konuştu.
24 MART- Ankara'da gösteriler. Gençler, 27 Mayıs'a karşı girişilen tahrikleri protesto ettiler.
25 MART- Ankara, İstanbul ve yurdun çeşitli bölgelerinde nümayişler, 27 Mayıs'a karşı tutum kınanıyor.
27 MART- Ankara'da Adalet Partisi Genel Merkezi tahrip edildi.
28 MART- Celal Bayar, tekrar tutuklandı.
6 NİSAN- Başbakan İnönü konuştu; '...Onbeş günlük olayların siyasf ha-yatımıza ne dersler öğrettiğini gelecekte göreceğiz, partilerin derlen¬me toplanmakta gayretlerinin ciddiyet derecesine bu devrede şahit olacağız.'
9 NİSAN- Türkiye-Almanya Teknik Yardım Antlaşması imzalandı.
11 NİSAN- Japon İmparatoru'nun kardeşi Prens Mikasa ve eşi Türkiye'ye geldi.
11 NİSAN- 26 Mayıs öğleden sonra başlamak ve 27 Mayıs günü devam etmek üzere 'Hürriyet ve Anayasa Bayramı' (sayı: 221) kabul edildi.
18 NİSAN- Denizaltı, dalgıç ve Kurbağa Adam tazminatı (223 saydı) kanun kabul edildi.
21 NİSAN- 'Genç Kemalistler Ordusu' adlı bir örgüte bağlı beş subay tutuklandı.
30 NİSAN- Türkiye Süt Endüstrisi Kanunu (sayı: 227) kabul edildi.
10 MAYIS- Ankara'da Türk Devrim Diyanet Sitesi'nin temeli atıldı.
20/21 MAYIS- Talat Aydemir'ın ikinci defa ihtilal teşebbüsü.
21 MAYIS- Ankara-İstanbul-İzmir'de sıkıyönetim. Başbakan İnönü Cumhuriyet Senatosu'nda 20/21 Mayıs gecesi olan olaylar hakkında açıklama yaptı: '...Türk Silahlı Kuvvetleri, Anayasayı milletle beraber her türlü tecavüzden koruyacaktır...' dedi ve dakikalarca ayakta alkışlandı.
3 HAZİRAN- Ankara'da 3 mahkeme kuruldu.
7 HAZİRAN- İhtilal samklannın (103 kişi) Ankara-Mamak Askeri Mahkemesi'nde duruşmaları başladı.
11 HAZİRAN- Kabine'den CKMP'li üç bakan (A.Yörük, M.Ete, C.T.Ka-rasapan) çekildi.
Birinci Dünya ve İstiklal savaşlanna 4tirak eden Vecihi Hürkuş'a vatanî hizmet tertibinden aylık bağlanmasına dair (249 sayılı) kanun kabul edildi.
1963 163(Vecihi Hürkuş'un yurdumuzda sivil havacdığm kurulmasmda büyük emeği geçmiş, bir çok öğrenci yetiştirmiş» o yıllarda dahi çok basit kendi yapımı olan uçaklarla uçarak havacılık zevkini memlekete aşılamış bir pilottur.)
13 HAZİRAN- 1459 Harp Okulu öğrencisinin duruşması Ankara'da başladı.
25 HAZİRAN- Anayasa Mahkemesi, ilk duruşma ile görevine başladı.
28 HAZİRAN- Komünist eğilimli oldukları gerekçesiyle 12 kişi tutuklandı.
2 TEMMUZ- Turizm ve Tanıtma Bakanlığı Kanunu (sayı: 265) kabul edildi.
11 TEMMUZ- Prof.Dr. Tevfik Sağlam (doğ: 1882) öldü.
14 TEMMUZ- Fransız Başbakanı George Pompidou Türkiye'ye geldi.
15 TEMMUZ- Sendikalar Kanunu (sayı: 274) kabul edildi.
15 TEMMUZ- Grev ve Lokavt Kanunu (sayı: 275) kabul edüdi.
17 TEMMUZ- Şehir Tiyatrosu sanatçılarmdan Reşit Baran (doğ: 1910) öldü.
17 TEMMUZ- Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu kurulması hakkında (278 saydı) kanun kabul edildi.
18 TEMMUZ- Türkiye-Rusya arasında Telli-Telefon irtibatı kurulmasına ve mevcut radyo-telgraf servisine dair antlaşma (sayı: 292) onaylandı.
27 TEMMUZ- Turizm ve Tanıtma Bakanlığı kuruldu.
23 AĞUSTOS- Türkiye-Almanya Malî Yardım Antlaşması imzalandı.
27 AĞUSTOS- İstanbul ili, Eyüp ilcesine bağlı Göztepe bucağmda Gaziosmanpaşa adıyla bir ilçe kurulması hakkında (309 sayılı) kanun kabul edildi.
4 EYLÜL- Arhangelsk adlı bir Sovyet şilebi, sis yüzünden İstanbul'da Rumelihisarı rıhtımına bindirdi.
5 EYLÜL- 20/21 Mayıs ihtilaline katılanlar için Mamak Askerî Mahkemesi karar verdi. T.Aydemir, F.Gürcan, E. Dinçer, İ. Baş, C. Kırca, O. Deniz, A. Güçal ölüm cezasına; 29'u da müebbet hapse mahkum oldular .
11 EYLÜL- II. No'lu Sıkıyönetim Mahkemesi'nde; 1493 Harp Okulu öğ- ;
rendsi suçsuz bulundu, 75 öğrenci mahkum oldu.
12 EYLÜL- Türkiye Ortak Pazar'a girdi.
14 EYLÜL- İsmet İnönü; yıllar boyu dargın bulundukları Atatürk'ün yaverierinden Kılıç Ali ile barıştı.
17 EYLÜL- Millî Mücadele kahramanlanndan Telgrafçı Manastırlı Hamdi Efendi eşi Hasibe Martonaltı'ya vatanî hizmet tertibinden maaş bağlanması hakkında (330 sayılı) kanun kabul edildi. (Hamdi Efendi; İstanbul'un işgalini Atatürk'e ilk haber veren kişidir. Anadolu Kurtuluş Cephesi'ne büyük hizmetleri vardır.)
18 EYLÜL- İstanbul'da deprem. Çemberlitaş'ta Vezirhan'da çöküntü.
29 EYLÜL- Sürgü Baraji'nın temeli atıldı.
2 EKİM- Sivas Kongresi'ne seçilen Temsil Heyeti üyeleriyle Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin birinci döneminde bulunan üyelere vatanı hizmet tertibinden aylık bağlanması hakkındaki kanuna geçici bir madde eklenmesi hakkında (342 sayılı) kanun kabul edildi, (ilk kanun: 15.12.1948 gün ve 5269 sayılıdır.)
3 EKİM- Kurtuluş Savaşı komutanlarından Tümgeneral Refet Bele (Doğ: 1881) öldü.
11 EKİM- Anayasa Mahkemesi, DP iktidarı zamanında çıkan CHP'ye ait malların hazineye intikali ile ilgili (6195 sayılı) kanunu iptal etti.
15 EKİM- Türkiye-Amerika Kredi Antlaşması imzalandı.
17 EKİM- Sıkıyönetim; 69'a karşı, 229 oyla İstanbul ve Ankara'da iki ay uzatıldı. (Karar: 86, RG. 11587).
26 EKİM- Askeri hakimler ve Askerî savcılar (Sayı: 357) kanunu kabul edildi.
31 EKİM- 7 ölüm cezasından 4'ü onaylandı.
17 KASIM- Mahallî seçimler yapıldı. 42 ilde AP, 23 ilde CHP kazandı.
20 KASIM- Kastamonu Seker Fabrikası hizmete girdi.
23 KASIM- Birleşik Amerika Devlet Başkanı Kenndy öldürüldü.
24 KASIM- Başbakan İnönü, Başkan Kennedy'nin cenaze töreninde bulunmak üzere Amerika'ya gitti.
27 KASIM- Başbakan İnönü'nün Amerika'da bulunduğu sırada YTP. Müşterek Grubu çekilme karan alınca, 2. Koalisyon çöktü.
30 KASIM- Kıbrıs anayasasında değişiklik yapılması için Makarios Türk Hükümeti'ne muhtıra verdi.
2 ARALIK- Başbakan inönü döndü. Istifasını verdi. '...Koalisyonun dağıldığı hakkındaki haberi, Amerika'da herkesle beraber duydum. Durumu henüz etraflıca bilmiyorum. Demokratik rejimlerde böyle hadiseler olacak. Rejim, bu olayların içinden memleketi çıkarma ted¬birlerim bünyesinde taşır... Hükümet buhramnın halledilmesine el¬birliğiyle çalışılmasın! tavsiye ederim...'
2 ARALIK- Karadeniz Teknik Üniversitesi Trabzon'da açıldı.
2 ARALIK- Karadeniz Teknik Üniversitesi yeni binasının temeli atıldı
2 ARALIK- Türkiye-İsveç Kredi Antlaşması imzalandı.
10 ARALIK- Türkiye-Avusturya Kredi Antlaşması imzalandı.
11 ARALIK- Millî Güvenlik Kurulu kuruldu.
14 ARALIK- inönü; Hükümet kurmakla 3. defa yeniden görevlendirildi.
19 ARALIK- İstatistik Eğitim Merkezi kuruldu.
21 Aralık- Kıbrıs'ta Türk toplumuna karşı girişilen sistemli saldırılar raz daha arttı. Bu işi planlayanlar, Türkiye'deki her hükümet buhra mndan yararlanmakta gecikmiyorlar.
23 ARALIK- Kıbrıs'ta üç Türk şehit edildi. EOKA saldırışı devam yor.
24 ARALIK- Türk Hava Kuvvetleri'ne bağlı jet uçakları Kıbrıs semalarında göründüler ve ilk ihtarı yaptılar.
24 ARALIK- Başbakan İsmet İnönü, TBMM'inde Kıbrıs için konuştu:
"Bugün Türk uçaklar Kıbrıs'taki mücadele meydanlarına gitmişler, görünmüşler ve ilk ihtarı yapmışlardır.
Biz her meselede, iç hayatımızda olduğu gibi dış münasebetlerde de kanun nizamma bağlı olan bir devlet ve milletiz. Kanun nizamı haricinde bir muamele ve tecavüz yapmak isteyenlere karşı kuvvetimiz, İrademiz sarsılmaz bir surette tesiri gösterecektir.
Milletimiz programımızla, hadiselerin her safhasından haberdar olacak ve bize desteğim, yardımım esirgemeyecektir. Bu kanaatla vazifeye başlıyoruz.
Saygılanmia."
24 ARALIK- Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) kanunu kabul edildi.
25 ARALIK- İnönü, Bağımsızlarla yeni kabineyi kurdu.
27 ARALIK- Yurdun çeşitli yerierinde Kıbrıs için mitingler. Ankara'da İnönü, gençlere seslendi:
'Millî menfaatleri azim ve basiretle takip eden bir hükümet olduğum itimat ediniz, müsterih olunuz.'
28 ARALIK- Kıbrıs'tan aralannda 2 kadın ve üç çocuğun da bulunduğu 23 yaralı uçakla Ankara'ya getirildi.
29 ARALIK- İnönü; Kıbrıs'tan getirilen yaralı Türkleri hastanede ziyaret etti.
30 ARALIK- Kıbrıs buhranı bütün şiddetiyle sürdürülüyor. Başbakanla basın mensuptan arasında geçen konuşmalardan:
- 'Çizmenizi ne zaman giyeceksiniz?...
- Çizmem yok, aklım var!...

KRDNZ 04-22-2009 08:49 AM
1964
 
1964

4 OCAK- Hükümet güven aldı. (Katılan: 405, evet: 225, hayır 175, l çekimser ve 4 boş oy). Hükümet buhranı 22 gün sürdü.
İsmet inönü: Başbakan
Bakanlar:
İbrahim Saffet Omay
Malik Yolaç (Bağımsız)
Vefik Pirinççioğlu
Sedat Çumralı
Ilhami Sancar
Orhan Oztrak
Feridun Cemal Erkin
Ferit Melen
İbrahim Öktem
Arif Hikmet Onat
Kemal Demir
Fenni İstinyeli
Mehmet Yüceler (Bağımsız)
Turhan şahin
Ferit Alp İskender (Bağımsız)
Bülent Ecevit
Muammer Erten
Ali İhsan Göğüs
Celalettin Üzer
Lebip Yurdoğlu
Hüdai Oral
9 OCAK- İstiklal Savaşı'mn unutulmaz kadim, değerli romancı İstanbul Üniversitesi Profesörlerinden Halide Edip Adivar (doğ: 1884) öldü.
13 OCAK- Türkiye-Amerika Kredi Antlaşması imzalandı.
15 OCAK- Kıbrıs Konferansı Londra'da başladı.
23 OCAK- Kıbrıs'ta EOKA saldırılan devam ediyor. Bayraktar Camii yeniden bombalandı.
31 OCAK- Londra Konferansı başarısız dağıldı.
6 ŞUBAT- Kurtuluş Savaşı komutanlanndan Albay Şefik Aker (Doğ: 1877) öldü.
12 ŞUBAT- Kıbrıs'ta kanlı çarpışmalar.
13 ŞUBAT- Türkiye-Dünya Gıda Programı Antlaşması imzalandı.
15 ŞUBAT- Londra'da toplanan Türkiye, Yunanistan ve İngiltere arası konferansın sonuç vermemesi üzerine İngiltere, Birleşmiş Milletlere başvurdu.
21 ŞUBAT- Başbakan înönü'ye 'Mesut Suna' adlı bir kişi tarafından suikast yapıldı.
25 ŞUBAT- İnönü; Kıbrıs saldırışı dolayısıyla Kruşçefe cevabi bir mesaj gönderdi.
4 MART- Güvenlik Konseyi 'Beşli Planı' kabul etti. Kibns'a üç ay idn milletlerarası barış kuvveti gönderilmesine karar verildi.
12 MART- Devlet Yatırım Bankası hakkında (441 saydı) kanun kabul edildi. (Bankanın sermayesi 1.000.000.000).
12 MART- Kibns'a müdahale için garantör devletlere 48 saat mühlet verdik. İnönü: '...Ültimatom verdim. Bir reaksiyon göstermezse çıkarma yapacağım... Sabrediyoruz.'
13 MART- Türkiye-Danimarka Kredi Antlaşmağı imzalandı.
16 MART- TBMM, Kibns'a gerektiğinde müdahalede bulunmak için 3, İnönü Hükümeti'ne izin verdi. (495 üyeden 485'inin olumlu oyu île tam yetki verildi. 4 çekimser.)
31 MART- Türkiye-İngiltere Kredi Antlaşması imzalandı.
31 MART- Türk Kadınlar Birliği tarafından Kız Teknik Öğretmen Okulu bahçesine Atatürk'ün valideleri Zübeyde Hanun'ın büstü dikildi,
7 NİSAN- Başbakan İnönü; Kıbrıs sorunu ile ilgili olarak Makarios'a mektup gönderdi. Kibns'ta saldırılar devam ediyor.
17 NİSAN- Cumhuriyet Senatosu üyeleri Seçim Kanunu'nun değ mesi hakkındaki (447 saydı) kanun kabul edildi.
27 NİSAN- Ankara'da ikinci Çubuk Barajı hizmete açıldı.
3 MAYIS- Hurşit Çayı üzerinde kurulacak hidroelektrik santralının temeli atıldı.
5 MAYIS- TBMM'inde Kıbrıs politikası üzerine genel görüşme açıldı. İnönü: '...Kıbrıss'taki Türkleri hür yaşatmak şeref görevimizdir... Aksi bir hal çaresine bizi razı etmeye kimsenin gücü yetmeyecektir,' dedi.
7 MAYIS- Kanun dışı yakalanan veya tutuklanan kimselere tazminat verilmesi hakkında (446 sayılı) kanun kabul edildi. (Bu kanun ile Türk Karasuları 6 deniz miline çıkarıldı.)
3 HAZİRAN- Kurtuluş Savaşı komutanlanndan Orgeneral M. Orbay (Doğ: 1887) öldü.
4 HAZİRAN- Türk Hükümeti'nin KIBRIS'a müdahale karan üzerine Amerika cumhurbaşkanmın muhtemel Sovyet müdahalesine ve yardımdan alınan silahların kullanılmasının kabul edilemeyeceğine dair (5 Haziran 1964) tarihli mektubu.
Başkan Johnson'dan mektup var
Sayın Bay Başkan,
Türkiye Hükümetinin, Kıbrıs'ın bir kısmım askerî kuvvetle işgal etmek üzere müdahalede bulunmağa karar vermeyi tasarladığı hakkında Büyükelçi Hare vasıtasiyle sizden ve Dışişleri Bakanınızdan aldığım haber beni ciddî surette endişeye sevk etmektedir. En dostane ve açık şekilde belirtmek isterim ki, geniş çapta neticeler doğurabilecek böyle bir hareketin Türkiye tarafından takip edilmesini, Hükümetinizin bizünle evvelden tam bir istişarede bulunmak hususundaki taahhüdü ile kabili telif addetmiyorum. Büyükelçi Hare, görüşlerimi öğrenmek üzere kararlarınızI birkaç saat geciktirmiş olduğunuzu bana bildirdi.
Yıllar boyunca Türkiye'yi en sağlam şekilde desteklediğini ispat etmiş olan Amerika gibi bir müttefikine, bu şekilde sonuçları olan tek taraflı bir kararla karşı karşıya bırakılmasının Hükümetiniz bakımmdan doğru olduğuna hakikaten inanıp inanmadığınızı sizden sorarım. Binaenaleyh, böyle bir harekete girişmeden önce Birleşik Amerika Devletleri ile tam bir istişarede bulunmak sorumluluğunu kabul etmenizi özellikle rica etmek zorundayım.
1960 tarihli Garanti Antlaşması uyarınca böyle bir müdahalenin caiz olduğu kanaatinde bulunduğunuz intibaındayım. Bununla beraber, Türkiye'nin tasarladığı müdahalenin Garanti Antlaşması tarafından açıldıkla önlenen bir çözüm sureti olan bölüşmeyi gerçekleştirme gayesine matuf olacağı yolundaki anlayışımıza dikkatinizi çekmek zorundayım. Ayrıca, söz konuşu Antlaşma teminatçı Devletler arasında istişareyi gerektirmektedir. Birleşik Amerika, bu durumda, bütün istişare imkanlarmın hiç bir şekilde tüketilmediği ve dolayısıyla, tek taraflı harekete geçme hakkında da henüz kabili istimal olmadığı kanaatindedir.
Diğer yönden. Bay Başkan, NATO vecibelerine de dikkatinizi çekmek zorundayım. Kibns'a vaki olacak Türk müdahalesinin, Türk-Yu-nan kuvvetleri arasmda silahlı bir çatışmaya sürükleneceği hususunda zihninizde en ufak bir tereddüt olmamalıdır. Dışişleri Bakanı Rusk, La Haye'de yapılan son NATO Bakanlar Konseyi toplantısında Türkiye ile Yunanistan arasmda bir savaşın 'kelimenin tam anlamıyla düşünülemez' olarak telakki edilmesi gerektiğini beyan etmişti. NATO'ya katılmak, esası icabı olarak, Nato memleketlerinin birbirleriyle savaş yapmayacaklarım kabul etmek demektir.
Almanya ve Fransa, NATO'da müttefik olmakla yüz yıllık kin ve düşmanlıklarım gömmüşlerdir. Aynı şeyin Yunanistan ve Türkiye'den de beklenmesi gerekir. Ayrıca, Türkiye tarafından Kıbrıs'a yapılacak askerî bir müdahale Sovyetler Birliği'nin konuya doğrudan doğruya k-nşmasına yol açabilir. NATO müttefiklerimizin tam rıza ve muvafakatları olmadan Türkiye'nin girişeceği bir hareket sonucunda ortaya çıkacak bir Sovyet müdahalesine karşı Türkiye'yi korumak mükellefiyetleri olup olmadığım müzakere etmek fırsatım bulmamış olduklarım takdir buyuracağımız kanaatindeyim.
Diğer yönden. Bay Başkan, bir Birleşmiş Milletler üyesi olan Türkiye'nin vecibeleri dolayısıyla de endişe duymaktayım. Birleşmiş Mili ler, Ada'da barışı korumak için kuvvet temin etmiştir. Bu kuvvetle görevi zor olmuştur. Fakat, geçen son birkaç hafta içinde, Ada'daki şiddet hareketlerinin azaltılmasında tedrici bir şekilde muvaffak olmuşli dır. Birleşmiş Milletler arabulucusu henüz işini bitirmemiştir. Hiç şühem yok ki, Birleşmiş Milletler üyelerinin çoğunluğu. Birleşmiş Milletler gayretlerini baltalayacak olan ve bu zor meseleye Birleşmiş Mille tarafından makul ve barışçı bir hal tarzı bulunmasına yardım edebile her hangi bir ümidi yıkacak olan Türkiye'nin tek yönlü hareketinde sert bir şekilde tepki gösterecektir.
Aynı zamanda. Bay Başkan, askerî yardım alanında Türkiye ve Birleşik Devletler arasında mevcut iki taraflı anlaşmaya dikkatiniz! çekmeki isterim. Türkiye ile aramızda mevcut (Temmuz/1947) tarihli anlaşmanın IV'üncü maddesi mucibince, askeri yardımın, veriliş maksatlarından başka amaçlarla kullanılmaması için, hükümetinizin Birleşik De letler'in muvafakatim almaşı icap etmektedir.
Hükümetiniz bu şartı tamamen anlamış bulunduğunu muhtelif ve lelerle Birleşik Devletlere bildirmiştir. Mevcut şartlar tahtında Türki ye'nin Kıbrıs'a yapacağı bir müdahalede Amerika tarafından temin edilmiş olan askerî malzemenin kullamimasına Birleşik Devletler muvafakat edemeyeceğim size bütün sammüyetimle ifade etmek isterim.
Tasarlanan Türk harekelinin fiili sonuçlarma gelince, böyle bir hareketin Kıbrıs Adası üzerinde on binlerce Kıbrıslı Türk'ün katledilme yol açabileceği keyfiyetine en dostane bir şekilde dikkatiniz! çekilmesi, infiali mucip olacak ve girişeceğiniz askerî hareketin, himaye etmeğe çalıştığınız kimselerin pek çoğunun toptan yok edilmesin! önlemeğe yeter derecede müessir olması imkansız olacaktır. Birleşmiş Milletler Kuvvetleri'nin mevcudiyeti böyle bir faciayı önleyemez. Sözlerimi pek fazla sert bulabilir ve bizim, Kıbrıs meselesinde Türkiye'nin ilgisine karşı bigane olduğumuzu düşünebilirsiniz, durumun böyle olmadığım size temin etmek isterim. Gerek açık olarak, gerek özel olarak, Kıbrıslı Türklerin emniyetim sağlamakta ve Kıbrıs meselesinin nihaî çözüm yo-lunun konuyla doğrudan doğruya ilgili tarafların rızasına dayanması hususu üzerinde ısrar etmekte gayret gösterdik. Amerika Birleşik Devletleri'nin, sizin lehinize yeter derecede faaliyet sarf etmediği hissini taşımanız mümkündür.
Fakat herhalde bilirsiniz ki politikamız Atina'da en sert şekilde infiale yol açmış (bizim aleyhimizde orada nümayişler yapılmış) ve Amerika Birleşik Devletleri ile Başpiskopos Makarios arasında esaslı bir uzaklaşma husule getirmiştir. Daha birkaç hafta evvel yaptığımız görüşme sırasında Dışişleri Bakanımıza da söylediğim gibi, Türkiye ile olan ilişkilerimize çok büyük bir değer veriyoruz. Sizi, kendisiyle temel ortak menfaatlerimiz olan büyük bir müttefik telakki etmişizdir. Sizin güvenlik ve refahınız. Amerikan halkı için ciddî bir alaka mevzuu olagelmiş ve bu alakamız en pratik şekillerde ifadesini bulmuştur. Siz ve biz, komünist dünyasının ihtiraslanna karşı koymak üzere birlikte dövüştük. Bu dayanışma bizim için büyük bir mana taşımaktadır ve bunun, hükümetiniz ve halkınız için de aynı derecede bir mana taşıdığım ümit ederim. Kibnsla ilgili olarak, Türk cemaatini tehlikeye maruz bırakacak herhangi bir çözüm yolunu desteklemeyi düşünmüyoruz. Nihaî bir çözüm yolu bulmağa muvaffak olamadık, zira bunun dünyadaki en girift meselelerden biri olduğu aşikardır. Fakat Türkiye ve Kıbrıslı Türkler'in menfaatleri konusunda ciddi şekilde alakadar olduğumuz ve alakadar olacağımız hususunda sizi temin etmek isterim.
Nihayet Bay Başkan; en ciddi meseleyi, savaş mı?... Barış mı?... konusunu vazetmiş bulunuyoruz. Bu konular Türkiye ve Birleşik Amerika arasındaki iki taraflı ilişkilerin çok ötesine giden meselelerdir. Bunlar, sadece Türkiye ve Yunanistan arasında bir savaşı muhakkak olarak doğurmakla kalmayacak, fakat Kıbrıs'a tek taraflı bir müdahalenin doğuracağı, önceden kestirilemeyen sonuçlar nedeniyle, daha geniş çapta çatışmalara yol açabilecektir.
Sizin, Türkiye Hükümeti'nin Başbakanı olarak sorumluluklarınız var, benim de Birleşik Amerika Başkanı olarak sorumluluklarım mevcuttur. Bu sebeple en dostane şekilde size şunu bildirmek isterim ki, bizimle yeniden ve en geniş ölçüde istiare etmeksizin böyle bir harekete tevessül etmeyeceğinize dair bana teminat vermediğiniz takdirde konunun gizli tutulması hususunda Büyükelçi Hare'ye vaki talebmizi kabul edemeyecek ve NATO Konseyi ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin acele olarak toplantıya çağırılmasını istemek mecburiyetinde kalacağım. Bu konuda hakkında sizinle şahsen görüşebilmemizin mümkün elmasım isterdim. Mateessüf, mevcut anayasa kurallanmızın gereği olarak. Birleşik Amerika'dan ayrılamamaktayım.
Ayrıntılı görüşmeler için siz buraya gelebilirseniz bunu memnuniyetle karşılarım. Genel banş ve Kıbrıs konusunun sağduyu ve barış yolu ile çözümlenmesi hususunda sizinle benim çok ağır bir sorumluluk taşımakta olduğumuzu hissediyorum. Bu itibarla, aramızda en geniş ve en samimi istişarelerde bulununcaya kadar sizin ve meslektaşlannızrn tasarladığınız her türlü karan geri bırakmanızı bilhassa rica ederim.
Hürmetlerimle Lyndon B. Johnson

5 HAZİRAN- Adalet Partisi Genel Başkanı Ragip Gümüşpala (Doğ. 1897) öldü.
7 HAZİRAN- Senato kısmi seçimleri yapıldı. (AP 31, CHP 19, Bağımsızlar 1 üyelik kazandılar).
9 HAZİRAN- Türkiye Başbakanı İsmet İnönü, Başkan Johnson'un mektubunu cevaplandırdı.

Sayın Bay Başkan,
5 Haziran tarihli mesajınızı Büyükelçi Hare'nin delaletiyle almış bulunuyorum. Kıbrıs'ta Garanti Antlaşması gereğince ferdî hareket haklanı kullanma kararım arzunuz veçhile talik ettik. Mesajmıza hakim olduğunu buyurduğunuz açık kalplilik ve dostluk hislerine dayanarak, ben de size cevabımda durumu ve düşündüklerimizi tam bir samimiyetle açıklamaya çalışacağım.
Bay Başkan,
Mesajınız gerek yazılış tarzı, gerek içindekiler bakımından Amerila ile ittifak münasebetlerinde daima ciddî bir dikkat göstermiş olan Türkiye gibi bir müttefikinize karşı hayal kmcı olmuş, ittifak münasebetlerine değinen muhtelif konularda önemli görüş ayrılıkları belirtilmiştir. Gerek bu ayrılıkların, gerek mesajın genel havasınm sadece çok sıkışık bir zamanda acele toplanmış mu'talara dayanarak yapılmış iyi niyetli bir teşebbüsün telaşından doğmuş hususlardan ibaret olmasım yürekten dilerim.
İlk önce Garanti Antlaşması icabı olarak Kibns'a bir askerî müdahale zarureti görüldüğü zamanın Birleşik Amerika ile istişare etmekte kusur ettiğimiz önemle belirtilmektedir. 1963 sonundan beri Kıbrıs'ta askerî müdahale ihtiyacı, bu seferle beraber, dördüncü oluyor.
Basından beri Amerika ile bu konuda istişare ettik. 25 Aralık 1963'de ilk buhran patladığı vakit. Garantör Devletlerle temas ettiğimizde, derhal Amerika'yı haberdar ettik ve Amerika bize bu konuda kendisinin bir taraf teşkil etmediği cevabım verdi. Ondan sonra müdahale müzakeresini İngiltere ve Yunanistan ile yaptık ve bildiğiniz gibi, 26 Araük'ta İngiliz Komutası altında üçlü bir askerî idare kuruldu. Londra Konferansi'nın ve İngiliz-Amerikan müşterek tekliflerinin Makarios'un tutumu yüzünden akamete uğraması ve Ada'da Türklere tecavüzlerin devamı dolayısıyla Şubat ayında çok buhranlı günler geçirdik ve durumun vahametinden Amerika'yı, Ankara'yı ziyaret etmiş olan Mr. BaB vasıtasiyle haberdar ettik.
İngiliz-Amerikan tekliflerinin reddi ile hasıl olan boşluk dolayısıyla adada nizamı tesis için müdahalenin zaruretim anlattık ve her an müdahale mecburiyetinde kalacağımızı size bildirdik. Hatta sizden muayyen konular için teminatlar istedik. Bunlara olumlu cevap verdiniz. Bu-na rağmen bizden müdahale etmememizi istediniz ve Makarios'a Birleşmiş Milletler'de lüzumlu dersin verileceğim ve Türk hak ve menfaat-lerinin tamamiyle korunmasmı sağlayan bir plan hazırlandığım ifade ettiniz.
Bu isteğinize uyduk; fakat. Birleşmiş Milletler'de arzu edilen sonuç almamadı. Üstelik, Güvenlik Konseyi'nin kurulmasına karar verdiği, Birleşmiş Milletler Kuvveti'nin kurulması bir konu halini aldı. İşte üçüncü defa müdahale ihtiyacı, 4 Mart Güvenlik Konseyi karanndan sonra. Birleşmiş Milletler Kuvvetleri'nin teşekkül edip etmeyeceği hakikaten tereddüt uyandırdığı günlerde, Kibns'taki tedhişçilerin cesareti artınca, tecavüzlerine karşı Türk cemaatim korumak için yeniden orta-ya çıktı. Fakat Birleşmiş Milletler Kuvveti'nin en kısa zamanda teşkil edileceğim bize temin ederek. Güvenlik Konseyi karanndan sonra mü¬dahale yapmamamızda ısrar ettiniz. Teşebbüsümüzü tekrar tehir ede¬rek, Birleşmiş Milletler Kuvvetleri'nin görev almaşım bekledik.

Sayın Başkan,
Kıbrıs'taki mezalim devrinin, bütün tedbirleri tesirsiz kılan hususi bir karakteri vardır. Basından beri emniyeti korumak için yapılan müzakereler ve geçirilen muvakkat devirler, hepsi yalnız Makarios idaresi-nin tecavüzünü ve tahribatım artırmaya hizmet etmiştir.
Son defa Kıbrıs hükümeti açıktan silahlanmaya başladı. Birleşmiş Milletleri kendi zulmünü ve anayasa dışı idaresini takviye edecek yardımcı bir vasıta gibi farz etti. Birleşmiş Milletler anayasa nizamım iade ve tecavüzleri durdurmak için salahiyetlerinin ve müdahale niyetleri-nin eksik olduğu aşikar bir gerçek halini almıştır. Yunan hükümetüün Kıbrıs İdaresini nasıl teşvik ettiğini biliyorsunuz.
Bu ahval içinde Kıbrıs'ta mezalimi durdurmak için bir müdahaleye mecbur olacağımızı Amerika'da sizin huzurunuzda konuşurken söyledik.
La Haye'de Dişileri Bakanınıza böyle bir ihtimal için Amerika'nın bizi destekleyip desteklemeyeceğini sorduk. Bir cevap vermediniz. Kıbrıs'ta muhtelif vesilelerle müdahale girişiminden kaç defa, bu suretle vazgeçtiğin! hikaye etmiş olurum. Her defasında sizi haberdar ettik ve sizin iyice bildiğiniz! tahmin ediyordum. Birleşik Amerika'nın ittifak manzumesi içinde özel sorumluluğunu ve ittifak manzumesin! mütesa¬nit bir suretle yürütebilmesi için ona ayrıca dikkatli ve yardımcı olmak lazım geldiğin! takdir ettiğimizi yüksek derecede yetkili memurlannıza defaatle söylediğim! iyice hatırlarım.
Görüyorsunuz ki, tek taraflı bir kararla karşı karşıya bırakmak istidadı bizde yoktur. Bizim şikayetimiz, aylardan beri had bir surette ıstırabı içinde yaşadığımız bir meseleyi size anlatamamış olmamız ve Yunanistan'la iki müttefik arasında husule gelen hakla ve haksız durumda samimi ve ciddi bir vaziyet almamış olmamızdandır.

Sayın Başkan,
Yine mesajınızda, Türkiye'nin tek basma harekete geçmeden önce, antlaşma hükümleri mucibince diğer teminatçı iki devletle istişare et¬mek vecibesini tebarüz ettiriyorsunuz. Türkiye, bu vecibesin! tamamiyle müdriktir. Altı aydan beri bu vecibenin gerektirdiklerim samimiyetle ' yerine getirdik. Fakat, Kıbrıslı Rum sorumlulannın. Milletlerarası antlaşmaları ayak altına almaları karşısında Türkiye'nin bu gidişe son ver¬me çarelerinin müştereken araştırılması için Yunanistan'a yaptığı teşebbüsleri bu devlet neticesiz bırakmakla kalmayıp, bilakis Kıbrıslı Rum sorumluların hukuk ve insanlık dışı hareketlerim savunmuş ve hatta onları teşvik etmiştir.
Yunanistan hükümeti bizzat kendisi dahi, imzaladığı Milletlerarası antlaşmaların artık mer'iyette olmadığım resmen beyan eylemekten çe¬kinmediler. Bu husustaki çeşitli örnekler zamanında Dişileri Bakanhğımıza yazılı ve sözlü olarak açıklaması ile birlikte bildirilmiştir.
Teminatçı devletlerden İngiltere Hükümeti ile de devamlı istiare vecibemizi yerine getirdik. Bir çok hallerde İngiltere Hükümeti ile birlikte Kıbrıs Hükümeti nezdinde, anayasa düzenini ihyaya matuf müşterek teşebbüslerde bulunduk. Fakat maalesef bu teşebbüsler Kıbrıslı Rum sorumluların menfi tutumları yüzünden hiçbir sonuç vermedi.
Görüyorsunuz ki Türkiye, diğer teminatçı iki devletle devamlı istişa¬re ve gerektiğinde müşterek hareket etmek imkanlarını ciddiyetle aramıştır. Bu durumda, Türkiye'nin tek basma harekete geçmeden evvel diğer teminatçı iki devlet ile istişare etmek vecibesini yerine getirmediği iddia edilebilir mi? Türkiye'ye samimiyetle ve sadakatle yerine getirdiği istişare vecibesini hatırlatmaya lüzum hisseden Amerika Birleşik Devletleri Hükümeti'nin, imzaladığı antlaşmalan reddeden Yunanistan'a, milletlerarası hukukun temeli olan 'pacta sunt servanda' kuralım uyması gerektiğini hatırlatması icabetmez mi? Daha 15 gün evvel bizzat Sayın Dış İşleri Bakanınız tarafmdan 'American Lavv institute' da yapılan konuşmada en açık bir şekilde 'bekanın temeli' olarak vasıflandırılan bu kaide bugün maalesef NATO müttefikimiz Yunanistan ve Kıbns'taki Rum sorumlular tarafmdan nice sayılmaktadır.

Sayın Başkan
Mesajınızda zımnen belirttiğiniz gibi. Garanti Antlaşmasi'nın 4'üncü maddesi hükümleri, üç teminatçı devlete, antlaşma ile ihdas edilen düzeni tekrar kurmak münhasır maksat ile, müştereken, bu mümkün olmadığı taktirde de, tek basma harekete geçmek hakkını vermektedir. Garanti Antlaşması, bu anlayış bütün imza sahiplerince paylaşılarak imzalanmıştır. Nitekim, Türkiye ve Yunanistan'ın o zamanki Dişileri Bakanları arasmda 19 Şubat 1959 tarihinde Londra'da imzalanmış olan 'Gentlemen Agreement' de bu müşterek anlayışın bir belgesidir.
Diğer taraftan. Birleşmiş Milletler teşkilatına Kıbrıs Cumhuriyeti, bütün milletlerarası taahhüt ve vecibeleri teşkilatın üyelerince bilinerek ve hiç bir itiraza uğramadan kabul edilmiştir. Buna ilaveten, Kibns hakkın¬da 4 Mart 1964 tarihli karara müncer olan Güvenlik Konseyi müzakereleri sırasında, birçok temsilciler arasmda Amerika Birleşik Devletleri temsilcisi de bunu beyan eylemiştir.
Mesajmızın, Türkiye'nin Kibns'a müdahalesinin Ada'yı taksim gayesi ile vuku bulacağı kanaatinde olduğunuza dair ifadelerini büyük bir hayret ve derin bir üzüntü ile karşıladım. Hayretim, Türkiye'nin niyetleriyle ilgili olarak size temin edilen mu'talann defaatle tarafımızdan ilan edilmiş olan gerçeklerden nasıl bu kadar uzak kalabilmiş bulunma-sından doğmaktadır. Üzüntümün sebebi ise, şimdiye kadar milletlerarası hukuka, taahhütlerine ve vecibelerine mutlak sadakatim ABD Hükümetinin yakmdan bildiği çeşitli ahvalde fiili delillerle ispat etmiş bulunan Türkiye'nin dış politikasının temelim teşkil eden bu prensipten aynlabileceğinin müttefik ABD Hükümetince düşünülebilmiş olmasıdır.
Sizi en kesin ve açık bir surette temin etmek isterim ki, eğer Türkiye bir gün Kibns'a askerî müdahale zorunluluğunda bırakılırsa bu, tama-rniyle milletlerarası antlaşmaların hükümlerine uygun olarak yapılacaktır.
Bu münasebetle. Bay Başkan; karanmızın tehirinin tabiatıyla Garanti Antlaşması 4'üncü maddesinin Türkiye'ye verdiği haklara hiçbir suretle halel getirmediğim belirtmeme müsaade büyürünüz.

Bay Başkan,
Mesajınızda NATO taahhütlerine temas ederek, NATO müttenklerinin birbirlerine karşı savaş açmamalarının NATO'nün ruhunu teşkil et-tiğini, Kibns'a bir Türk müdahalesinin Türk-Yunan silahlı kuvvetleri arasmda çarpışmalara yol açabileceğim ifade ediyorsunuz.
Sözlerinizin birinci bölümü ile tam beraberlik halindeyim. Fakat, NATO müttefiklerinin birbiriyle imzaladıktan milletlerarası antlaşma-lara yekdiğerinin ahdi haklanna, karşılıklı vecibelerine riayet mükellefiyetleri de, ittifakın aynı derecede hayatî önemde bir icabıdır. Yekdiğerine karşı ahdi vecibelerim, taahhütlerim istediği zaman reddeden devletler arasmda bir ittifak tasavvur edilebilir mi?..
Türkiye'nin milletlerarası antlaşmalarda tasrih edilmiş hak ve ved-belerme uygun olarak Kibns'a müdahalesi halinde bir Türk-Yunan sa-vaşmın çıkacağı hakkında izhar eylediğiniz endişeye gelince, Türkiye Kibns'a karşı 'askerî harekete' münhasıran antlaşmaların tasrih ettiği şartlar ve gayeler için tevessül edecektir. Bu itibarla Sayın Dean Rusk'un gayet y erinde olarak 'gayn kabili tasavvur' tavsif ettiği Türk-Yunan sa¬vaşı ancak, Yunanistan'm Türkiye'ye tecavüz etmesi halinde olabilir. Müdahale halinde bizim düşüncemiz, teminatçı devletler sıfatıyla Yu¬nanistan ve İngiltere'yi Kıbrıs'ta anayasa düzenim ihya amacıyla fiili işbirliğine davet etmektir. Davetimize ve ahdi taahhütlerimize rağmen Yunanistan, Türkiye'ye tecavüz ederse, meydana gelecek sonuçların sorumluluğu Türkiye'ye atfedilebilir mi? Ümit etmek isterim ki, bu husus-lara Yunanistan hükümetüün dikkatini önemle çekmiş bulunuyorsunuz.
Mesajmızm, Kıbrıs'ta girişilecek bir hareket sonucunda Sovyetlerin müdahalesine maruz kaldığı takdirde, NATO müttefiklerinin Türkiye'yi savunma yükümlülükleri konusunda tereddüt izhar eden kısmı, NATO ittifakının mahiyeti ve temel prensipleri bakımından aramızda büyük görüş farkı olduğunu intibamı vermektedir, itiraf edeyim ki, bu bizim için büyük bir teessür ve ciddi bir endişe kaynağı olmuştur. NATO müttefiklerinin herhangi birine yapılacak tecavüz, tecavüz eden tarafından tabiatıyla daima haklı gösterilmeye çalışılacaktır. NATO'nun bünyesi, mütecavizin iddialarına kapılacak kadar zayıfsa, tedaviye muhtaç demektir.
Bizim anlayışımıza göre, Atlantik Antlaşması, üye devletlere, taarruza uğrayan üyeye derhal yardım etmek vecibesin! yüklemektedir. Her üye devletin takdirine bırakılmış olan husus, bu yardımın sadece mahiyet ve ölçüsüdür. Şayet diğer üyeler, Sovyet müdahalesine maruz kalan NATO üyesinin haklı olup olmadığı, müdahaleyi kendi davranışı ile tahrik edip etmediği gibi hususları tartışmaya kalkışırlar ve tartışma sonucuna göre yardım mükellefiyetleri olup olmadığının tespit cihetine giderlerse, NATO ittifakım temel direkleri sarsılmış ve anlamı kalmamış olur. Yardım vecibesinin manası olabilmesi için, bu vecibenin maruz kılınan tecavüzle birlikte derhal doğması gerekir.
Bunun içindir ki. Kuzey Atlantik Antlaşmasi'nın 5'nci maddesi, bir üyeye karşı girişilen tecavüzü üye devletlere karşı girişilmiş addetmek ve lüzumlu görecekleri harekete hemen başlamak suretiyle kendilerine tecavüze uğrayan tarafa yardım etmek vecibesin! yüklemektedir.
Bu münasebetle şu noktayı da belirtmekte fayda görüyorum: Kıb¬rıs'la ilgili antlaşmalar, değil 1963 Aralık ayı olaylannın patlak verme-sinden sonra, hatta Kıbrıs devletinin kurulmasından evvelki devreden de önce, daha Birleşmiş Milletler meselesi müzakere safhasında iken, bu müzakerelere paralel olarak NATO Konseyi'nin tasvibinden geçmiştir. Hatırlanacağı üzere, adadaki durum ve Kıbrıs'ın statü bakımından ant¬laşmaların meşruiyete mesnet olmaya devam ettiği, bundan 3 hafta kadar evvel La Haye'de NATO Bakanlar Konseyi toplantısında da teslim edilmiştir. Hal böyle iken taraflardan birinin aşikar surette adada hukuk
1964 177dışı hareketler neticesi bu antlaşmalar ihlal edilince, sanki mer'iy etten düşmüşler gibi, Türkiye'nin mezkur antlaşmaya dayanan haklarmdan ve vedbelerinden bilmezliğe gelme anlamı çıkmaktadır. Yani, bu eğili-me göre, hadise çıkmadığı müddetçe antlaşmalar yürürlüktedir, aksi halde hükümden düşmüş sayılmaktadır. Böyle bir hukukî anlayışm be-nimsenmesi gerektiğinde benimle birleşeceğinize ve Türkiye'nin hiçbir suretle indi addedilmeyecek bir hareketi dolayısıyla hasıl olacak durumda onun, NATO ittifakı çerçevesinde korunması hususunun bir şüphe konuşu olabileceği görüşüne katılmayacağınıza inanıyorum. Aksi bir düşünce tarzı, yalnız hukuk mefhumunu ve Birleşmiş Milletler Yasasi'nın 51'inci maddesi hükümlerim red ve inkarla kalmaz.
Mesajınızda, Türkiye'nin Birleşmiş Milletler üyesi sıfatıyla mükelle¬fiyetleri bakımmdan endişe izhar ediliyor. Paylaşamadığım bu endişe¬nin esassız olduğunu söylersem, bilhassa şu sebeplere, eminim ki bana hak vereceksiniz;
Türkiye kuruluşundan beri Birleşmiş Milletler'in en sadık birkaç üyesi olmakla temayüz etmiştir. Türk Milleti Birleşmiş Milletler Yasası prensiplerinin korunmasını da dökerek yerine getirmiş bir millettir. Teşkilatın aksamadan çalışabilmesini teminen, malî imkanımızın en sıkışık olduğu zamanlarda dahi onu, manen olduğu gibi, maddeten de büyük fedakarlıklar pahasına desteklemekten geri kalmamıştır.
Hükümetinim Birleşmiş Milletler'e bağlılığı ve ona gösterdiği itibar, son defa Garanti Antlaşmasi'nın kendisine tanıdığı sarih yetki ve imka-na rağmen. Güvenlik Konseyi'nin 4 Mart 1964 tarihli kararım kabul et-mesi ve bu karara öncelik tanıması ile de meşhut olmaktadır. Şayet Bir¬leşmiş Milletler, Ada'da mevdu vazife mesajınızda da kaydedildiği gibi, tedricen başarılı bir şekilde yürütülebilmiş olsa idi; bugün sizi ve be¬ni bu derece endişeye sevk eden bir durum tahassül etmezdi. Halbuki Birleşmiş Milletler'in Ada'daki faaliyeti zulüm idaresini durdurama-, mistir. Son birkaç hafta içinde nispi bir sükun görülmesi ancak Rumların yeni hazırlıklannın başlangıcıdır. Kuşatılmış köyler devam ediyor, Birleşmiş Milletler'in Kuvvetleri, Türkleri teskin ederken, Rumların mahsullerim kaldırmalarım sağlıyorlar. Türklerin mahsullerim kaldıra¬bilmeleri için Rumların sakin durmalarım temin etmiyor ve Rum tecavüzlerine seyirci kalıyorlar. Hayati ehemmiyeti haiz olan bu teferruat yüksek ittilaınıza gelmeyebilir. Ama biz, her gün bu faciaların hikayes içinde yaşıyoruz. Güvenlik Konseyi 15 Haziran'da genel sekreterin raporuna ittilarassil edecektir. Bu toplantıda, 4 Mart'ta hep beraber uğradığımız hezimetin yeni şekline uğrayıp uğramayacağımızdan ciddi olarak endişe etmekteyim. Makarios 4 Mart toplantısından, antlaşmanm kendisi için mevcut olmadığı kanaatim kuvvetlendirmiş olarak çıkmış. Birleşmiş Milletler Kuvvetleri'ni emri altına alarak idare etmeye başlamış, o zamandan beri rehinelerin idamı, kuşatılmış yerlerin devamı gibi olaylar artmıştır.
Sayın Başkan,
Takip buyurduğunuz politikanın Yunanistan'da infial yaratmış olmasını bana karşı delil olarak gösteriyorsunuz. Yunanistan, Kıbrıs me-selesinde antlaşmaları tamamıyla yok edinceye kadar her surette tesir etmeye çahşacak bir mizaçta ve yoldadır. Biz, müttefiklerimize haklı da-valarımız için ıstıraplarımızı ve soydaşlarımızın içinde yaşadıkları trajedinin temini pek güç olan acılarım anlatamıyoruz. İnfial nümayişlerin-den istifade aramamıza da mizacımız elverişli olmuyor. Sizi temin ederim ıstırabımız derindir; haklı durumumuzu anlatamıyoruz ve sizin, meseleye layık olduğu önemi verip bu meselenin bünyesinde sakladığı tehlikeleri önlemek için bütün gayretiniz! ve otoritenizi kullanmanız lazım geldiğim kabul ettiremiyoruz. Fransa ile Almanya arasındaki düşmanlığın bırakılması bir örnektir. Fakat biz, bu imtihanı bütün Anadolu'yu yangın yerine çeviren mezalimden sonra Yunanlılar'la dostluk kurmak suretiyle 40 yıl evvel geniş ölçüde geçirmiş bir milletiz.

Sayın Başkan,
Vazifelerim, haklarım bile bir millet olarak irtifak manzumesi içinde bulunuyoruz. Kıbrıs davasının antlaşmalara riayet edilmek suretiyle halimden başka bir gaye takip etmiyoruz. Yardımcı olursanız. Amerikan milletinim tabiatında bulunan adalet hissini kudretli otoritenizle tatbik ettirirseniz meselenin çözümlenmesi mümkündür.
Sayın Başkan,
Amerika Birleşik Devletleri'nin, Türkiye ile olan münasebetlerine atfettiği kıymeti belirten ifadeleriniz ve Türk milleti hakkındaki güzel sözleriniz için teşekkürlerimi sunarım. Kıbrıs konuşu üzerinde sizinle görüşmek üzere Amerika'ya gitmekten bahtiyar olacağım. 17 Hazi-ran'da Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi toplanacaktır. Bu arada NATO Genel Sekreteri Mr. Dirk Stikker'in memleketimize ziyareti vuku bulacaktır. Ayrıca arabulucu Mr. Tuoioja da Genel Sekretere raporunu verecektir. Bu inkişaflarla yeni bir vaziyet hasıl olabilir. 20 Haziran'ı takip eden günlerde sizce uygun görülecek bir tarihte size mülaki olmak üzere seyahate çıkmam mümkün olacaktır.
Kıbrıs meselesi hakkında tebellür etmiş düşünce ve tasavvurlarınız mevcut ise, bunları bana şimdiden bildirmeniz, Washington'a bunlar üzerinde imali fikre kadar hazırlıklı gitmem bakımmdan çok faydalı olacakta. Bu mesajımı size göndermek üzere iken Mr. G.Bail'un Ankara'ya vaki ziyaretinde kendisiyle yaptığımız açık, faydalı ve ümit verici görüşmelerden duyduğum memnuniyeti bu vesileyle belirtmek isterim.
Saygılanmia. İsmet İnönü

19 HAZİRAN- Başkan Johnson'un davetiyle Amerika'ya hareket etmeden evvel hükümetin Kıbrıs politikası ile ilgili olarak güven oyu isteyen İnönü, 396 milletvekilinden 200'ü müspet, 194 aleyhte ve 2 çekimser oy aldı. '
19 HAZİRAN- Ankara ve İstanbul'da sıkıyönetim 1 ay daha uzatıldı.
21 HAZİRAN- Başbakan İnönü; ABD Başkanı Johnson'un özel uçağı ile Amerika'ya hareket etti. '...Meselenin üzerinde sarih bir hal sekline götüren görüşmelerin vuku bulması az muhtemeldir. Henüz ciddi ve çetin çalışma devresinde bulunmaktayız.'
22 HAZİRAN- Türkiye-İsviçre Kredi Antlaşması imzalandı.
23 HAZİRAN- Talat Aydemir ve Fethi Gürcan haklarındaki ölüm cezasının yerine getirilmesine ve Osman Deniz ve Erol Dinçer hakların¬daki ölüm cezasının yerine getirilmemesine dair (480 sayılı) kanun kabul edildi.
24 HAZİRAN- İnönü, Washington'dan aynlırken: '...Meselenin güçlüklerini saklamak istemiyoruz. Fakat Amerikalılar'la birlikte dün vardığımız netice, bu güçlüklerin hallini kolaylaştıracakta. Amerikalılar, iyi niyet sahibi olduklarını gösterdiler. Şimdi sıra başkalarında. Her halde biz, Türkiye olarak lüzumsuz güçlük çıkarmamak tutumumuzu devam ettireceğiz.', 'Savaş tehlikesi devam ediyor.', 'Enosisi kabul ederiz, şu şartla ki ada'nın bir kısmı Türkiye'ye bir kısmı Yunanistan'a verilsin.'
25 HAZİRAN- İşçi Sigortalannın 435 yataklı Ankara Hastanesi hizmete açıldı.
26 HAZİRAN- İngiliz Kemal namıyla maruf Ahmet Esat Tomruk'a vatanî hizmet tertibinde aylık bağlanmasına dair (487 saydı) kanun ka¬bul edildi. (Çeşitli maceraları yayınlanmıştı.)
27 HAZİRAN- Fethi Gürcan hakkındaki karar yerine getirildi.
180 . .1964 TEMMUZ- İnönü, Washington dönüşü, Fransa'ya da uğrayarak Gene¬ral de Gaulle ile görüştü. Türkiye'nin Kıbrıs politikasını anlattı. 'Yakın ilgi' istedi.
2 TEMMUZ- İnönü döndü. Basın mensuplanna; 'İyi bir netice ile yurda geldim...' dedi.
2 TEMMUZ- Damga Vergisi Kanunu (488 sayılı) kabul edildi.
2 TEMMUZ- Harçlar Kanunu (492 sayılı) kabul edüdi.
3 TEMMUZ- Pakistan Cumhurbaşkanı Eyüp Han Türkiye'ye geldi.
3 TEMMUZ- Türkiye-Lüksembourg Kredi Antlaşması imzalandı.
5 TEMMUZ- 20/21 Mayıs ayaklanmasının başı Albay Talat Aydemir
hakkında verilen karar uygulandı. 14 TEMMUZ- Türkiye Milletlerarası Kalkınma Birliği Kredi Antlaşması'na katıldı.
16 TEMMUZ- Kıbrıs'ta Rumlar, St. Hilarion (Gime) Kalesini zorlamaya başladılar. Kıbrıs, Yavru Vatan yemden kana boyandı. Ölüm-kalım savaşı başladı.
16 TEMMUZ- Hamidiye kahramanı. Kurtuluş Savaşı Bakanlar Kurulu ilk başbakanlanndan Rauf Orbay (doğ: 1881) öldü.
17 TEMMUZ- Sosyal Sigortalar Kanunu (506 saydı) kabul edildi.
17 TEMMUZ- Türkiye-Amerika pamuklu ihracatı antlaşması imzalandı.
17 TEMMUZ- Esnaf ve Sanatkarlar Kanunu (507 sayılı) kabul edildi.
17 TEMMUZ- Tapulama Kanunu (509 sayılı) kabul edildi.
20 TEMMUZ- İran Sahi Rıza Muhammed Şah ve Pakistan Cumhurbaşkanı Eyüp Han, Üçlü toplantıda bulunmak üzere Ankara'ya geldiler. Üçlü görüşmeler başladı.
7 AĞUSTOS- Türk Hava KuvveÜen'ne bağlı Jet Uçakları, Kıbrıs üzerinde ihtar uçuşu yaptı.
8 AĞUSTOS- Kıbrıs'ta Rumlar genel hücuma geçince, Türk Hava Kuvvetleri'ne bağlı jet uçakları Kıbrıs üzerinde uçmaya ve askerî hedefleri bombalamaya başladı. Bir uçağımız düştü ve pilotu Yzb. Cengiz Topel şehit oldu.
10 AĞUSTOS- Sovyetler Birliği Başkanı Nikita Kruşçef, Başbakan İnönü'ye mesaj göndererek itidal tavsiye etti.
13 AĞUSTOS- Şehit pilot Yzb. Cengiz Topel'in naşı Adana yolu ile Ankara'ya getirildi.
21 AĞUSTOS- İstanbul'da Kuledibi'nde büyük yangın. Mobilyacılar Çarşısı ile 15 apartman yandı.
1964 18127 AĞUSTOS- Türkiye'de ilk Amerikan aleyhtarı gösteri Ankara'da Amerika'nın Kıbrıs konusunda Türkiye'yi devamlı surette fedakarlığa zorlaması nedeniyle yapıldı.
28 AĞUSTOS- Ankara'da Amerikan aleyhtarı ikinci miting.
29 AĞUSTOS- Ankara, İstanbul ve İzmir'de Kıbrıs konusunda büyük, yürüyüşler ve mitingler.
30 AĞUSTOS- Hükümet; mitingler dolayısıyla izmir Fuarı'nı süresiz olarak kapattı.
7 EYLÜL- Kibns-Erenköy'e helikopterle yiyecek gönderildi.
15 EYLÜL- Türkiye-Almanya Teknik İşbirliği Antlaşması imzalandı.
30 EYLÜL- Rusya ile Kıbrıs Cumhuriyeti arasında askerî yardım antlaşmaşı imzalandı.
3 EKİM- Antalya Limani'nın temeli atıldı.
4 EKİM- Oraç (Burdur) Baraji'nın temeli atıldı.
5 EKİM- Türk Hükümeti, Kıbrıs'ta Rumların yarattığı tehlikeli durum dolayısıyla Birleşmiş Milletler'e başvurdu.
6 EKİM- Marmara Bölgesi'nde şiddetli deprem.
10 EKİM- Trabzon Çimento Fabrikasi'nın temeli atıldı.
25 EKİM- Tatvan-Muş demiryolu hizmete açıldı.
30 EKİM- Dışişleri Bakam Feridun Cemal Erkin, Sovyetlerin gönderdiği uçakla Moskova'ya gitti.
30 EKİM- Sovyet Rusya, Kıbrıs'ta iki cemaatin mevcudiyetim kabul etti.
5 KASIM- Türkiye-Rusya Kültür Antlaşması Moskova'da imzalandı.
8 KASIM- Celal Bayar, alh ay süre ile serbest bırakıldı.
12 KASIM- Silahlı Kuvvetler'in uyarışı.
16 KASIM- Genelkurmay Başkanı Orgeneral Cevdet Sunay, bazı politikacıların konuşmaları üzerine parti liderierine bir ikaz mektubu göndererek;
1) Memleketin iki hasım kampa itilmek istenildiğim,
2) Orduyu halkın karşısında gibi gösterilmeye çalışıldığım, .
3) Komutan ve subayların bu durumdan hoşnutsuz bulunduklarım....
belirterek, bunların kesin olarak önlenmesini istedi.
18 KASIM- İstanbul'da Haüaoğlu'nda Yeni Askerî Levazım Okulu açıt-
di- :
22 KASIM- Başkan Gürsel'in başkanlığında toplanan liderler rejimin to-
runması hususunda anlaştılar. 25 KASIM- Kurtuluş Savaşı komutanlanndan Korgeneral Nad Tınaz(doğ: 1882) öldü.
27 KASIM- AP H. Büyük Kongresi toplandı.
29 KASIM- AP Kongresinde Süleyman Demirci 1072 (Bilgiç: 552, An-burnu: 39) oy alarak başkan seçildi.
1ARALIK- Türkiye Ortak Pazar üyesi oldu.
3 ARALIK- Genelkurmay Başkanı Orgeneral Cevdet Suna/m bir kısım basm sahipleri ve politikacıları suçlayan demeci Kim dergisinde yayınlandı.
9 ARALIK- Cumhurbaşkanı Gürsel'in, parti liderleriyle yaphğı toplanü ile ilgili bir bildiri yayınlandı: '...Siyasî partiler, inandığımız ve yaşatılmasında azimli olduğumuz demokratik rejimin vazgeçilmez unsurlarıdır. Fakat tarihin hiç bir devrinde, hiç bir ülkede, siyasî partiler, kendilerine vücut veren anayasa rejiminin meşrutiyetinin istismar edilmesine müsaade etmedikleri gibi ve bundan daha vahim olarak, devletin beka ve güven müesseselerinin basında olan ordusuna dil uzatılmasım veya uzatılmış olduğu iddiasını müsamaha veya sükut ile karşılamamışlardır. Böyle bir tutum, ancak, o memleketin karanlık günlere sürüklenmesinde ve temelinden yıkılmasmda menfaat umanların amaline hizmet edebilir. Böyle bir ortamda, bu temel ihtilaf, devletin bütün müesseselerine ve milletin bütününe samimiyetle ve katiyetle itimat verecek bir şekilde hallolunmaktır.'
16 ARALIK- Ankara'da Şehirlerarası Otobüs Terminali'nin temeli atıldı.
18 ARALIK- Türkiye-Pakistan Ticaret Antlaşması imzalandı.
20 ARALIK- Türkiye-Bulgaristan Millî Futbol maçı sırasında İstanbul'da Ali Sami Yen Stadi'mn parmakuklannın çökmesiyle 70 vatandaş yaralandı.
23 ARALIK- Türkiye-Norveç Kredi Anüaşması imzalandı.
24 ARALIK- Danıştay Kanunu (521 sayılı) kabul edildi.
27 ARALIK- Çanakkale'de büyük sel.
28 ARALIK- İzmir'de büyük sel.
30 ARALIK- Türkiye-îngiltere Kredi Antlaşması imzaland

KRDNZ 04-22-2009 08:50 AM
1965
 
1965

4 OCAK- Sovyetler Birliği Yüksek şürası Heyeti Başkanı Podgomy başkanlığında bir Sovyet heyeti Türkiye'ye geldi.
6 OCAK- Başkan Gürsel, Sovyet Rusya'ya davet edildi.
10 OCAK-150 kişilik bir grup. İstanbul'da TİP idaredlerinin toplantılarını basti.
16 OCAK- Ege'de bir köyde gericiler gösteri yapmaya kalkışta.
22 OCAK- Birleşik oy pusulası ile ilgili seçim kanunu kabul edildi.
13 ŞUBAT- Seçimlerle ilgili kanunların bazı hükümlerinin değiştirilmesi hakkında (533 sayılı) kanun kabul edildi.
13 ŞUBAT- 1965 yılı Bütçesi, 197'ye karşı 225 oy ile reddedildi. inönü durum karşısında istifa etti.
16 ŞUBAT- Başkan Gürsel; Suat Hayri Ürgüplü'yü Kabineyi kurma görevlendirdi.
20 ŞUBAT- Ürgüplü Kabinesi açıklandı:
3 MART- Markalar Kanunu (551 sayılı) kabul edildi.
4 MART- Ürgüplü Kabinesi güven oyu aldı. (432 katılma, 231 güven 200 ret ve 1 çekimser oy)
Suat Hayri Ürgüplü Süleyman Demirci (AP) Şekip İnal (YTP) Mehmet Altınsoy (CKMP) Hüseyin Ataman (MP) İrfan Baran (CKMP) Hasan Dinçer (CKMP) Hakkı Akdoğan (MP) Hasan Işık (AP) İhsan Göksan (AP) Cihat Bilgehan (AP) Orhan Alp (MP) Macit Zeren (AP) Faruk Sükan (AP) Ahmet Topaloğlu (AP) Turan Kapanlı (YTP) Mithat San (YTP) İhsan Sabri Çağlayangil (AP) Ali Naili Erdem (AP) Mehmet Turgut Zekai Donnen (MP) Recai İskenderoğlu (YTP) Seyri Öztürk (CKMP)

12 MART- Kozlu'da kanlı grev olayları.
13 MART- Kozlu'da işçiler işbaşı yaptı.
19 MART- Merzifon'a bağlı Yeni Çeltek'te 'Yeni Çeltek îçletmesi' ocaklarında grizu patladı. 69 işçi kurtarılamadı.
24 MART- Tunus Cumhurbaşkanı Habib Burgiba Türkiye'ye geldi.
31 MART- Birleşmiş Milletler tarafından Kıbrıs'a arabulucu olarak gönderilmiş olan Plaza'nın, Türk görüşü ve anlaşmalar aleyhine olan ra¬poru açıklandı.
31 MART- Sağlık Eğitim Enstitüleri Kanunu (555 sayılı) kabul edildi.
l NİSAN- Nüfus planlaması hakkında (557 sayılı) kanun kabul edildi.
8 NİSAN- Anayasa'yı ihlal suçundan Yüksek Adalet Divam'nca mahkum edilenlerin cezalarmın kısmen affı hakkında 78 sayılı kanunun 2'nci maddesine bir fıkra eklenmeği hakkındaki (579 sayılı) kanun kabul edildi. 8 NİSAN- Millî Prodüktivite Merkezi Kuruluş Kanunu (580 sayı) kabul edildi.
23 NİSAN- Ege'de sel.
23 NİSAN- İngiltere Başbakanlarmdan MacMillan İstanbul'a geldi.
27 NİSAN- İç Anadolu'da kasırga ve hortum.
11 MAYIS- NATO Dişileri Bakanları Londra toplantısmda; Türkiye ile Yunanistan arasında ikili görüşmelere dair tavsiyede bulundu.
15 MAYIS- Ereğli Demir Çelik Fabrikaları Tesisleri hizmete açıldı.
17 MAYIS- Sovyet Dışişleri Bakam Gromiko Ankara'ya geldi.
21 MAYIS- Türkiye-Sovyetler görüşmeleri sona erdi.
1 HAZİRAN- Atina'da Yunanistan ile ikili görüşmeler başladı.
8 HAZİRAN- Devlet Personeli Sendikaları Kanunun (624 sayılı) kabul edildi.
8 HAZİRAN- Özel Öğretim Kurumları Kanunu (625 saydı) kabul edildi.
22 HAZİRAN- Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri hakkındaki (633 sayılı) kanun kabul edildi.
23 HAZİRAN- Kat Mülkiyeti Kanunu (634 saydı) kabul edildi.
6 TEMMUZ- Millî İstihbarat (MİT) Teşkilatı Kanunu (644 sayılı) kabul edildi.
13 TEMMUZ- Siyasî Partiler Kanunu (648 saydı) kabul edildi.
14 TEMMUZ- Toplum Zabıtası Kurulması hakkında (654 saydı) kanun kabul edildi.
14 TEMMUZ- Türk Silahlı Kuvvetleri'nde 'piramit'i korumak amacıyla 40 general ve amiral emekliye sevk edildi.
16 TEMMUZ- Aşdc Veysel'e vatani hizmet tertibinden aylık bağlanması hakkında (690 saydı) kanun kabul edildi.
23 TEMMUZ- Devlet Personel Kanunu yürürlüğe girdi.
23 TEMMUZ- Erzurum'da 'Atatürk ve Erzurum Kongresi' amfa açıldı.

Erzurum Kongresi (23 Temmuz - 7 Ağustos 1919).
Kurtuluş Savaşı'nın basında Kongrenin aldığı kararlar çok önemlidir. Kapanış konuşmasını yapan Atatürk şöyle konuşmuştur: '... Tarih, bu kongremizi şüphesiz ender ve büyük eser olarak kaydedecektir.' Erzurum Kongresi'nin aldığı kararlar:
1- Milli sınırlar içinde bulunan yurt parçaları bir bütündür, birbirinden ayrılamaz.
2- Her türlü yabancıların topraklanmıza girmesine ve işlerimize kanş-masına karşı ve Osmanlı hükümetinin dağılması halinde millet birlik olarak dayanacak ve kendini savunacaktır.
3- Vatan ve istiklalin korunmasına ve güvenliğin sağlanmasına İstanbul Hükümetinin gücü yetmezse bu amaçla geçici bir hükümet kurulacaktır. Bu hükümet üyeleri Millî Kongrece seçilecektir. Kongre top¬lantı halinde değilse, bu seçimi temsil heyeti yapacaktır. ?
4- Millî kuvvetleri amil ve millî iradeyi hakim kılmak esastır.
5- Hıristiyan azmhkiara siyasî üstünlük ve sosyal nizamımızı bozacak imtiyazlar verilemez.
6- Manda ve himaye kabul olunmaz.
7- Millî Meclisin derhal toplanması ve hükümet işlerinin bu meclisin denetlemesiyle yürütülmesini sağlamak için çalışılacaktır.
Kongre; 23 Temmuz günü, şimdiki yapı usta okulunun yerindeki okulun bir sınıfında toplandı.

3 AĞUSTOS- Türkiye-Irak Ticaret Antlaşması imzalandı.
9 AĞUSTOS- Başbakan Ürgüplü Sovyet Rusya'ya gitti.
10 AĞUSTOS- Moskova'da Türk-Sovyet görüşmeleri başladı.
11 AĞUSTOS- İstanbul-Hendek kara yolunda (Hendek Tatar Köy) trafik kazasında 25 yolcu, bir çarpışma sonucu asit içinde yanarak öldü.
17 AĞUSTOS- Ürgüplü, Rusya'dan döndü. 'Planımıza dahil olan bir çok tesislerimizi Rusya'dan sağlayacağız...' dedi.
9 EYLÜL- İran Başbakanı Abbas Hüveyda Türkiye'ye geldi. Türk-İran görüşmeleri başladı.
23 EYLÜL- İzmit'te bir tanker infilak etti. 15 vatandaşmuz öldü.
10 EKİM- Milletvekili seçimi:
Partiler Meclis Senato AP 240 79 CHP 134 48 CKMP 11 4 YTP 19 8 MP 31 2 TİP 14 -SDP - 1 Bağımsız l 40 Açık l 2
23 EKİM- Adalet Partisi Genel Başkanı Süleyman Demirel kabineyi kurmakla görevlendirildi.

24 EKİM- Genel nüfus sayımı. 1927:13.648.270,1935:16.158.018,1940:17.820.950 1945:18.790.174,1950: 20.947.188,1955: 24.064.763 1960:27.754.820,1965: 31.351.421,1970: 35.666.549
11 KASIM-1. Demirel Kabinesi; güven oyu aldı. (Evet: 252, Hayır: 172, Çekimser: 10 boş: 2 oy)
Süleyman Demirel Cihat Bilgehan Ali Fuat Alişan Refet Sezgin Kamil Ocak Hasan Dinçer Ahmet Topaloğlu Faruk Sükan
ihsan Sabri Çağlayangil İhsan Gürsan Orhan Dengiz İ. Ethem Erdinç Madt Zeren Edip Somunoğlu İbrahim Tekin Bahri Dağdaş Seyfi Öztürk Ali Naili Erdem Mehmet Turgut İbrahim Deriner Nihat Kürşat Haldun Menteşoğlu Sabit Osman Ava
1 ARALIK- Ereğli'de grizu patladı. 9 işçimizi kaybettik.
16 ARALIK- Kurtuluş Savaşı Adana Cephesi komutanlanndan! Tekelioğlu öldü.
17 ARALIK- Birleşmiş Milletler Siyasî Komisyonu'nda, Makarios'u Kıbrıs hakkındaki tezi; 51 çekimser 47 aleyhimizde, 6 lehimizde oyla kabul edildi. Amerika, Arnavutluk, Pakistan, İran, Libya... Türkiye lehinde oy kullandı. Rusya çekimser kaldı.
Karar.
1- Birleşmiş Milletler Teşkilatı'nm eşit haklara sahip üyesi sıfatıyla Kıb¬rıs Cumhuriyeti, Birleşmiş Milletler Yasasına göre, hükümran ve ba¬ğımsız bir ülkedir ve bu ülkeye yabancı müdahalesi kabul edilemez.
2- Bütün devletler. Birleşmiş Milletler Yasası ve özellikle bu yasanın ikinci maddesinin l ve 4'üncü paragraflanna uyarak Kıbrıs Cumhu-riyetinin hükümranlık, birlik, bağımsızlık ve toprak bütünlüğime saygı göstenneye ve bu ülkeye herhangi bir müdahalede bulunmaktan imtina göstenneye davet edilir.
3- Güvenlik Konseyi'nde 4 Mart 1964 tanhinde alınan karar gereğina bu ülkede arabuluculuk görevinin devam ettirilmesi tavsiye edilir.
18 ARALIK- Birleşmiş Milletler'in Kibns'a müdahalede bulunulmaya-cağma dair kararım Türkiye kabul etmeyeceğim, Londra ve Zürih antlaşmalannm uygulanacağım kesin olarak ilan etti. Birleşmiş Mil-letler'de bulunan delegeler de aleyhimizdeki karan ret ve salonu terk ettiler.
18 ARALIK-12 aydır Kibns'taki 6.000 kişilik barış gücünün komutanı olan Hintli Korgeneral Timaya, kalp sektesinden Kıbrıs'ta öldü.
19 ARALIK- İnönü, Kıbrıs hakkındaki Birleşmiş Milletler kararım; '..Bu büyük bir siyasî basiretsizliktir...' diye niteledi.
20 ARALIK- Birleşmiş Milletler'in 'Kibns' konusunda almış olduğu ka ran protesto etmek amacıyla Yurdun çeşitli yerlerinde miting ve yürüyüşler düzenlendi. Gençler Genelkurmay önünde:
'Ordu Kibns'a...' diye bağırdılar.
22 ARALIK- TBMM'inde Kıbrıs'la ilgili 'Genel konuşma' açılması kabri edildi.
24 ARALIK- İstanbul'da Kağıthane'de Kayacam Tic. ve Sanayi şt. ait Şişe - Cam fabrikasmda infilakta 12 işçi öldü.
26 ARALIK- Elazığ-Adana hattında, Günyazı İstasyonu civarında motorlu tren tümüyle dereye uçtu. 3 ölü, 19 ağır yaralı.
29 ARALIK- Kıbrıs konusunda açılan genel görüşme sona erdi. Erim- 'Amerika, komünizmi önleyeceği zannıyla bu 15 bin Yunan aske¬rinin Ada'ya gitmesine, NATO silahlannm girmesine göz yummuştur. Şubat, Mart ve Haziran 1964'de yapılan üç çıkarma teşebbüsü ciddi teşebbüslerdi ve üç teşebbüsün karşısma Amerika bütün gücüyle çıkmıştır...'
Türkeş, eski ve yeni hükümetleri suçlayarak Kibns'a çıkarma istedi. Çağlayangil: 'Geçmişi unutmak ve muhasebeyi, davayı çözümledikten sonraya bırakmak gerekir.'
30 ARALIK- Kıbrıs'taki Birleşmiş Milletler arabulucusu görevinden istifa etti.

KRDNZ 04-22-2009 08:51 AM
1966
 
1966

1 OCAK- Kat Mülkiyeti yürürlüğe girdi.
4 OCAK- Batman-İskenderun petrol hatta açıldı.
6 OCAK- Senatoda 'Kıbrıs' ile ilgili genel görüşme başladı.
10 OCAK- İzlenecek Kıbrıs politikasının esaslan tespit edilmek üzere 11 büyükelçi Ankara'ya çağrıldı.
13 OCAK- Senato'da; Kıbrıs buhranı sırasında Amerika Cumhurbaşkanı Johnson'un inönü'ye ve inönü'nün Başkana gönderdiği mektupların açıklamasında hükümetin serbest olduğu kararma varıldı.
13 OCAK- Vefa Poyraz İstanbul Valiliği'ne atandı.
16 OCAK- Johnson ve İnönü'nün mektupları kamuya açıklandı.
18 OCAK- Af Kanunu tasansının kapsamım yetersiz bulan Ankara Cezaevi'nin 1000 hükümlüsünden büyük bir çoğunluk baş kaldırdı. 3 ölü ve 18 yaralı.
28 OCAK-1964 yılı Ağustos ayından beri Kıbrıs'ın Erenköy kesiminde kuşatma altında bulunan 504 Mücahit, Giresun yolcu gemisiyle İskenderun'a geldi.
2 ŞUBAT- Başkan Cemal Gürsel, Johnson'un gönderdiği özel uçakla tedavi olmak üzere Amerika'ya gitti.
2 ŞUBAT- Türkiye'nin en zengin adamlanndan Hacı Ömer Sabana (doğ: 1904) İstanbul'da öldü.
5 ŞUBAT- Yunanistan'a; 'Kıbrıs'a, Türkiye'nin muvafakat etmeyeceği hiç bir çözüm yolu düşünülemeyeceğini belirten' sert bir nota verildi.
7 ŞUBAT- Kurtuluş Savaşı komutanlanndan orgeneral Abdurrahman Nafiz Gürman (doğ. 1882) ölü.
8 ŞUBAT- Atina; Türkiye'yi NATO'ya şikayet etti.
9 ŞUBAT- Başkan Gürsel'in durumu ağırlaşü. Bir günde üç sağlık bülteni yayınlandı.
12 ŞUBAT- Deniz Kuvvetleri için 'çıkarma gemisi" yapümasma hızla devam ediliyor. Denizcilik Bankası tersanelerinde yapılan üç gemi denize indirildi.
28 ŞUBAT- Bütçe onaylandı. (Lehte: 273, aleyhte: 200, çekimser:
1 MART- İstanbul Boğazı'nda Dolmabahçe açıklannda çarpışan iki Sovyet tankerinden denize sızan ince mazotun alev almasıyla 'Yüzer Karaköy İskelesi" ve 'Kadıköy Vapuru' yandı.
7 MART- Erzurum, Muş, Erzincan, Samsun ve Trabzon dolaylarmda deprem.
11 MART- Genelkurmay Başkanı Orgeneral Cevdet Sunay senatörlüğü, liderler tarafından kabul edildi. 14.3.1966 günü kontenjan sena-töriüğüne seçildi. 17.3.1966 günü and içti.
15 MART- Genelkurmay Başkanlığı'na Orgeneral Cemal Tural atandı.
18 MART- Türkiye-Mısır Arap Cumhuriyet Ticaret Antlaşması imzalandı.
20 MART- İstanbul'da; Milli Talebe Birliği tarafından komünizmi tel'in ve uyarma mitingi yapıldı.
21 MART- Başkan Gürsel için yeni bir şey yok. Memlekete getirilmesi düşünülüyor.
22 MART- Ahmet Tahtakılıç partisinden istifa etti. Meclis'te 9 kişi kalan CKMP 'Grup olmak' hakkım kaybetti.
25 MART- Amerika'da Walter Reed Hastanesi'nde 46 günden beri komada bulunan Gürsel, Ankara'ya getirildi.
26 MART- Başbakanlığın isteği üzerine Gülhane Askeri Tıp Akademisi-'nde toplanan 37 kişilik 'Müşterek Sıhhi Kurul' iki rapor düzenledi. 'Gürsel görevine devam edemez. Vücut ölmüştür.'
28 MART- Kontenjan Senatörü Cevdet Sunay Cumhurbaşkanı seçildi. (Sunay: 461, Türkeş: 11, Boş: 47, aday olmayanlar: 8, katılanlar: 532).
29 MART- Tanınmış yazar, mimar Abdullah Ziya Kozanoğlu (Doğ:19061) öldü.
7 NİSAN- İkili anlaşmalarla ilgili isteklerimiz;
1- Anlaşmaların tek metinde toplanması,
2- Amerikalı personelin durumunda değ4iklikler.
3- Üslerdeki uçakların cephanesinde mutabakat. Amerika'ya bildirildi. 8 NİSAN- İzmir'de Atatürk Heykeline balta ile tecavüz edildi. Bu saldı-
190 1966, n memlekette büyük tepki uyandırdı.
9 NİSAN- Atatürk heykeline tecavüz dolayısıyla gençler, Ankara ve İs¬tanbul'da büyük bir miting ve yürüyüş düzenlediler.
16 NİSAN- Atina'dan Kıbrıs için yazdı teminat istedik.
19 NİSAN- CENTO Bakanları Ankara'da toplandı. Gündemine Kıbrıs ve ikili anlaşmalar da alındı.
20 NİSAN- Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri General Refet Ülgenalp gençleri uyardı:
"l- Gençlik teşekküllerinin bugünkü tutumlarım memleket haynna gidiş istikametinde görmüyorum.
2- Biraz açık fikirlilik komünistlik, biraz muhafazakarlık ise gericilik... Olmaz böyle şey.
3- Bu memleketi sakallı keçiler ve keçi sakallılar kemiriyor, biri ormanları, diğeri cemiyetin bünyesini."
5 MAYIS- Türkiye'de ABD üsleriyle ilgili görüşmeler başladı.
7 MAYIS- Parlamentp tarihinde ilk defa polis gece, TBMM'nde arama yaptı.
18 MAYIS- Türk-Yunan, görüşmelerine yeniden başlandı.
19 MAYIS- 19 Mayıs Spor ve Gençlik Bayramı büyük bir coşkunlukla
kutlandı. 22 MAYIS- İnönü Kayseri'de konuştu: 'Sahte din simsarlanndan Allah bizi korusun. Komünizm Türkiye'ye giremez.'
1 HAZİRAN- Bitlis'te deprem.
2 HAZİRAN- Kayseri'de TİP ilk merkezi tahrip edildi.
5 HAZİRAN- 52 senatörlük için 23 il'de kısmi senato seçimi yapıldı. (10:
35, CHP: 13, Milli Bakiyeden AP: 4, CHP: 5, diğer partiler bir senatörlük aldılar.)
11 HAZİRAN- Genelkurmay Başkanı Orgeneral Tural, orduya bir genelge yayınladı. 'Nurculuk tehlikesini birliklere anlatın.'
12 HAZİRAN- Keban Baraji'mn temeli atıldı.
Keban Hidroelektrik Santralı ve Barajı: Elazığ şehrinin 45 km. kuzeydo-ğusunda, Fırat Nehri üzerinde ve aynı adı taşıyan köyün 4 km. yakınındadır. Kaya dolgu tipinde yapılmaktadır. Barajın temelinden yüksekliği 205 metre, talvegten yüksekliği 163 metre, kret uzunluğu 1095 metre, dolgu hacmi 12.830.000 m3, ölü hacmi 14.300.0000 m3, faydah hacmi 16.000.000 m3.dir. Buradan elde edilecek elektrik ener-jisi yılda 5 milyar 871 milyon kilovat saat olarak hesaplanmıştır.
15 HAZİRAN- Yazar İzzet Melih Devrim (doğ: 1887) İstanbul'da öldü.
1966 19120 HAZİRAN- Bir tatbikat sırasında 16 komando eri Botan Çaymda boğuldu.
28 HAZİRAN- Tanınmış ilim ve politika adamlarımızdan Prof. Fuat Köprülü (doğ: 1890) öldü:
3 TEMMUZ- Türk-Alman Dostluk Cemiyeti'nin Boğaz gezisinde gezi motoru battı. 13 kayıp.
7 TEMMUZ- Cumhurbaşkanı Sunay, Anayasa'nm 97'nci maddesinde yazılı sebeplere dayanarak Celal Bayar'ı affetti.
12 TEMMUZ- Muş'un Varto üçesinde şiddetli deprem.
3 AĞUSTOS- Bazı suç ve cezaların affı hakkında (780 saydı) kanun kabul edildi. 9.8.1966'da Resmi Gazete'de yayınlandı. 7 AĞUSTOS- Adana-Konya otobüsü bir yük treni ile çarpıştı. 11 ölü, 22 yaralı.
15 AĞUSTOS- Kurucu Meclis üyelerinden emekli general Zekai Okan (Doğ: 1895) öldü.
17 AĞUSTOS- iki ülkeyi ilgilendiren konulan görüşmek üzere Bulgaristan Dışişleri Bakanı İvan Başev Türkiye'ye geldi.
17 AĞUSTOS- NATO'ya bağlı olmayan 'Çekirdek Birlikler' kurulmaya başlandı. -
19 AĞUSTOS- Erzurum, Muş, Bingöl, Hınıs, Varto'da şiddetli deprem.
28 AĞUSTOS- Denizli'de motorlu tren-otobüs çarpıştı. 25 ölü, 23 yaralı.
30 AĞUSTOS- Suudi Arabistan Kralı Faysal îbni Abdülaziz al Suud yurdumuza geldi.
31 AĞUSTOS- Danıştay kanuni uygulamayan Çorum Belediye Başkanını protesto amacıyla 'Ölüm yürüyüşü'ne çıkan ve 34 günde 716 kilometre yürüyen Çorumlu temizlik işçileri Istanbul'a eriştiler.
8 EYLÜL- istanbul Boğazı'nda, Beykoz'un (Umuryeri) mevkiinde deniz kuvvetlerimize ait (AB-3) ve (AB-5) avcı botları infilak ederek battı.
14 EYLÜL- Eski Başkan Cemal Gürsel vefat etti. 18.9.1966'da defnedildi. (219 gün komada kaldı). Amerika'dan döndükten sonra tedavisi Ankara'da Askeri Tıp Akademisi'nde devam ediyordu. ]
22 EYLÜL- Ankara'ya gelen Afganistan Başbakanı Muhammed Haşten Mayvandwal Ankara'ya geldi. Hastalandı. Bağırsak tıkanıklığından ameliyat oldu.
24 EYLÜL- İnönü; İstanbul ü kongresinde 'Ortanın solu'nu açıkladı.
24 EYLÜL- 83 yasma basan Muhalefet Lideri İsmet İnönü, Hilton'da şerefine verilen partide hayatmda ilk defa dans etti.
192 1S5 EKİM- Başbakan Demirci Almus Barajmı işletmeye açtı.
8 EKİM- İnönü, Ankara il kongresinde konuştu: '...CHP'nin aşm sola karşı olduğunu' söyledi.
15 EKİM- Vatikan Büyükelçisin Devrim Hükümeti'nin ilk bakanlarmdan General Muharrem İhsan Kızıloğlu öldü.
16 EKİM- İnönü'nün; ölüm kararlaruun önlenmesi için Cemal Gürsel'e yazdığı mektup açıklandı. '...Ölüm kararlannm infazı milli menfaat-lere aykındır.'
17 EKİM- CHP 18. Kurultay'ı Ankara'da toplandı. İnönü; CHP sosyalist değildir ve olmayacaktır.' dedi. 929 oyla tekrar Genel Başkan seçildi
Gülek 230 oy aldı! 17 EKİM- Birlik Partisi Kuruldu.
24 EKİM- Bülent Ecevit; CHP genel sekreteri seçildi. (Lehte: 31 oy, boş:11 oy. Kemal Satır'a l oy)
1 KASIM- Derince Araba Vapuru Çanakkale'de bir Sovyet şilebiyle çarpışarak battı. Kayıplar.
12 KASIM- Ankara'da; Türk-îş ve bazı öğrenci kuruluşları tarafmdan 'Amerika'yı tel'in' mitingi düzenlendi.
13 KASIM- Adana'da halk. Amerikan binalarım tahrip etti.
18 KASIM- İstanbul Boğazı'nda; Romen Ploieski tankeri ile Bereket adlı balıkçı motoru çarpıştı 7 balıkçı boğuldu.
30 KASIM- Genelkurmay Başkanı Orgeneral Tural; Savunma ve Enerji Bakanlıkları ile Milli Güvenlik Kurulu, Türk Petrolleri ve Ordu Yardımlaşma Kummuna birer mektup göndererek 'petrol boru hatta his-selerinin satalmasmı' istedi.
2 ARALIK- Başbakan Demirel konuştu: '...Ordu, mektep ve camii rahat bırakın.'
8 ARALIK- Erzurum Dumlu Bucağındaki 247 nci Piyade Alayı koğuşundaki benzin bidonunun patlaması sonunda 65 erimiz yanarak can verdi.
14 ARALIK- Deniz kuvvetlerimiz muhtemel bir harekat için Akdeniz'e açıldı. Kıbrıs'a silah sevkıyatım Güvenlik Konseyine getirdik. Kıb-ris'a silah satan Çekoslovak hükümetim sert bir nota ile uyardık. Çekler sevkıyatı durdurdu.
19 ARALIK- Sovyetler Birliği Başbakanı Kesiğin Türkiye'yi resmen ziyaret etti.
27 ARALIK- 28 Nisan olaylannın yıldönümünde Atatürk'ün Bursa konuşmasını bir bildiri halinde yayımlayan Ege Üniversitesi Fikir Kulübü'nün politikaya alet edildiği iddiasıyla Bornova Savcısının ye Hukuk Mahkemesinde açtığı dava sonuçlandı. Mahkeme, Bursa konuşmasıyla Demeğin politikaya alet edilmediğine ve faaliyeti devamma karar verdi.
28 ARALIK- İstanbul'da Ambarii Termik Santralı'nın birinci ünitesi hiz-mete açıldı.
28 ARALIK- İstanbul'da; Türk Milli Talebe Pederasyonu'nda karşı tarafın mahkemeden tedbir karan almaşı dolayısıyla gençlerle polis çarpıştı.


Toplam 6 sayfada 3 12 3 45 Son »
Bu konuda sayfa başına 40 mesaj göster.

Powered by vBulletin®
Copyright ©2000 - 2024, Jelsoft Enterprises Ltd.